onderzoek naar de bruikbaarheid van noordzeezand en -grind voor de bouwindustrie

Transcriptie

1 rapport 90-7 onderzoek naar de bruikbaarheid van noordzeezand en -grind voor de bouwindustrie

2 rrtn - JE MAINTlENORAI - rij kswaterstaat Postbus AK Gouda 90-7 ONDERZOEK NAAR DE BRUIKBAARHEID VAN NOORDZEEZAND EN -GRIND VOOR DE BOUWINDUSTRIE civieltechnisch centrum uitvoering research en regelgeving rijkswaterstaat

3 2 Dit rapport is onder de volgende trefwoorden opgenomen in het CUR- infobestand: - asfaltbeton - grindasfaltbeton - klaverbank - zeegrind - zeezand De CUR en degenen die aan deze publikatie hebben meegewerkt, hebben een zo groot mogelijke zorgvuldigheid betracht bij het verwerken van de in deze publikatie vervatte gegevens; deze gegevens geven de stand van de techniek op het moment van uitgifte weer. Nochtans moet niet de mogelijkheid worden uitgesloten dat zich onjuistheden in deze publikatie bevinden. Degene die van deze publikatie gebruik maakt, aanvaardt daarvoor het risico. De CUR sluit, mede ten behoeve van al degenen die aan deze publikatie hebben meegewerkt, iedere aansprakelijkheid uit voor schade die mocht voortvloeien uit het gebruik van deze gegevens. Het overnemen van (delen van) deze uitgave is slechts toegestaan met als bronvermelding "Rapport 90-7 "Onderzoek naar de bruikbaarheid van Noordzeezand en -grind voor de bouwindustrie", CUR, Gouda".

4 3 VOORWOORD Op verzoek van overheid en bedrij fsleven is onderzoek uitgevoerd naar de toepassingsmogelijkheden van zeezand voor industriele doeleinden. Een van de onderdelen van deze studie omvat het onderzoek naar de granulaire samenstelling van het materiaal. Het onderzoek is uitgevoerd door IBBC-TNO. Het resultaat van deze studie treft u aan in voorliggend rapport. De studie is begeleid door CUR-commissie B 43. Bij het verschijnen van dit rapport was de samenstelling ervan als volgt: ir. P.G.J. Davis, voorzitter ing. B.A.P. Ruiten, secretaris J. Dekker ir. M.M.Th. Eymael ir. G.L.M. van Helden W.H. van der Kaay H.A.P. Kouwenhoven ing. M. Noort P.S.G. van Seventer P. Verheul ing. D. van Waning ir. T. Raijmakers, rapporteur ing. A. Jonker, coordinator W. Buist, mentor In dit rapport worden de resultaten weergegeven van het onderzoek naar de toepassingsmogelijkheden van zeezand en -grind voor industriedoeleinden. Het gaat hierbij om: de wingebieden ten westen van IJmuiden, Europoort en Den Helder (zand), alsmede het grind ter plaatse van de locatie Klaverbank. Het uitgevoerde onderzoek heeft alleen betrekking op de toepassingsmogelijkheden met betrekking tot de granulaire samenstelling. Het uit te voeren vervolgonderzoek zal betrekking hebben op respectievelijk de invloed van het chloride-gehalte en de bedrijfseconomische aspecten van winning en bewerking van zeezand. Pas na het gereedkomen van het vervolgonderzoek kan een uitspraak worden gedaan omtrent de toepassingsmogelijkheden van zeezand en de economische haalbaarheid ervan.

5 4 In het onderhavige rapport warden de toepassingsmoge1ijkheden qua granu1aire samenste11ing van het onderzochte zeezand weergegeven en we1 met betrekking tot - zand 0 - I, - zand 0-2! - zand 0-4~ vo1gens NEN metse1zand----- volgens NEN zand voor bitumineuze werken Bij dit rapport dienen de volgende kanttekeningen te warden gep1aatst: 1. A1s industriezand voor de betonwaren- en de betonmortelindustrie wordt vrijwe1 uits1uitend zand 0-4 (zogenaamd betonzand) en zand 0-2 (zogenaamd metse1zand) toegepast. De toepassing van zand 0-1 beperkt zich vrijwe1 geheel tot de kalkzandsteenindustrie en als fractie voor zand voor bitumineuze werken. 2. Bij het onderzoek naar de toepassingsmogelijkheden wordt, teneinde met zeezand door middel van uitzeven en bijmengen met een "landzand" een geschikt industriezand te kunnen maken, een zogenaamd zand "X" geintroduceerd. Bij dit zand "X" dient te warden opgemerkt dat het een theoretisch zand betreft, dat in de praktijk zeer waarschijn1ijk niet leverbaar is. Het zand "X" is bij dit onderzoek slechts als rekengrootheid geintroduceerd. oktober 1990 Het bestuur van de CUR

6 5 INHOUD Hoofdstuk 1 OPDRACHT 7 Hoofdstuk 2 BESCHIKBARE GEGEVENS 9 Hoofdstuk 3 BEOORDELINGSCRITERIA 11 Hoofdstuk 4 ONDERZOEK 4.1 Rangschikking van de gegevens 4.2 Moge1ijkheden voor zand Moge1ijkheden voor metse1zand 4.4 Moge1ijkheden voor zand, zand A en zand B voor bitumineuze werken Hoofdstuk 5 SAMENVATTING EN CONCLUSIES 23 APPENDIX A KORRELVERDELINGSGRAFIEKEN 'IJMUIDEN' 59 APPENDIX B KORRELVERDELINGSGRAFIEKEN, EUROPOORT' 65 APPENDIX C KORRELVERDELINGSGRAFIEKEN 'DEN HELDER' 77 APPENDIX D COORDINATEN PER BOORPLAATS 89 APPENDIX E ANALYSENUMMERS PER BOORPLAATS 91 APPENDIX F ZEEFANALYSES ZAND/GRIND KLAVERBANK 97

7 7 HOOFDSTUK 1 OPDRACHT De opdracht was om na te gaan tot welke mate zand en grind uit de Noordzee, voor wat betreft de korrelverdeling, gebruikt zou kunnen worden als toeslagmaterialen voor beton, metselmortel en bitumineuze werken. Daartoe werden door Rijkswaterstaat de korrelverde1ingsgegevens verstrekt van 6 plaatsen ten westen van IJmuiden, 11 plaatsen ten westen van Europoort en 12 plaatsen ten westen van Den Helder. Gp elk van deze 29 p1aatsen waren deze gegevens van 8 diepten, tot 4,00 m, bekend. Ook werden nog enkele gegevens van de Klaverbank ten noordwesten van Den Helder verstrekt. Er diende te worden getoetst tegen de ge1dende normen voor de bovengenoemde toepassingsgebieden. Daarbij moest de 1aatst bekende stand van zaken voor een herziening van de norm voor metselzand worden aangehouden. Er diende ook te warden nagegaan tot welke mate het toeslagmateriaal uit de Noordzee bruikbaar gemaakt zou kunnen warden door bewerkingen als mengen met andere toeslagmaterialen en/of verwijderen van niet gewenste fracties. Er hoefde niet te worden getoetst aan andere eisen in de betreffende normen, zoals de gehalten aan verontreinigingen. Aan dergelijke eisen zou door een goed productieproces altijd kunnen worden voldaan. Bepalend voor de potentiele bruikbaarheid was echter de korrelverdeling.