toepassing van alternatieve materialen in de waterbouw

Transcriptie

1 Civieltechnisch Centrum Uitvoering Research en Regelgeving rapport toepassing van alternatieve materialen in de waterbouw besluitvormingsprocedures

2 Postbus AK Gouda Telefoon TOEPASSING VAN ALTERNATIEVE MATERIALEN IN DE WATERBOUW besluitvormingsprocedures Civieltechnisch Centrum Uitvoering Research en Regelgeving

3 - 2 - Oit rapport is onder de volgende trefwoorden opgenomen in het CUR-infobestand: Afvalstoffenwet Besluit Aanwijzing Chemische Afvalstoffen Hinderwet milieu-effectrapportage milieuwetgeving Natuurbeschermingswet procedures verordeningen Wet Algemene Bepaling Milieuhygiene Wet Bodembescherming Wet Chemische Afvalstoffen wetgeving Wet Verontreiniging Oppervlaktewater Wet Verontreiniging Zeewater De CUR en degenen die aan deze publikatie hebben meegewerkt, hebben een zo groot mogelijke zorgvuldigheid betracht bij het verwerken van de in deze publikatie vervatte gegevens. Deze gegevens geven de stand van de techniek op het moment van uitgifte weer. Nochtans moet de mogelijkheid niet worden uitgesloten, dat zich toch onjuistheden in deze publikatie kunnen bevinden. Oegene die van deze publikatie gebruik maakt, aanvaardt daarvan het risico. De CUR sluit, mede ten behoeve van al degenen die aan deze publikatie hebben meegewerkt, iedere aansprakelijkheid uit voor schade die mocht voortvloeien uit het gebruik van deze gegevens. Het overnemen (van delen) van deze uitgave is slechts toegestaan met als bronvermelding "Rapport 92-10, "Toepassing van alternatieve materialen in de waterbouw. Besluitvormingsprocedures", CUR Gouda".

4 - 3 - VOORWOORD Zowel de problematiek van de bulkafvalstoffen als het ontgrondingsbeleid zijn belangrijke knelpunten in de Nederlandse samenleving. Het onderzoek B 37 "Toepassing van alternatieve materialen in de waterbouw" werd in 1987 opgestart met het oogmerk om een bijdrage te kunnen leveren aan de oplossing, door beide probleemvelden te koppelen en de "Ioskorrelige toepassingsmogelijkheden van alternatieve materialen in de waterbouw" te onderzoeken. Parallel hieraan zijn de "vormgegeven" toepassingsmogelijkheden (als toeslag in beton) onderzocht in onderzoek B 38 "Toepassing van alternatieve materialen in beton". Het doel van het onderzoek is na te gaan onder welke voorwaarden en met welke relatieve voordelen voor de Nederlandse samenleving alternatieve materialen en combinaties van alternatieve met conventionele materialen, in de waterbouw kunnen worden toegepast. De onderzoekcommissie heeft hiertoe de volgende taken geformuleerd: 1. Het verkrijgen van kennis en inzicht ten aanzien van mogelijkheden alternatieve materialen toe te passen in de waterbouw, daarbij rekening houdend met technologische, milieuhygienische en economische randvoorwaarden. 2. Het verkrijgen van inzicht in belemmeringen voor de toepassing van alternatieve materialen alsmede in mogelijke oplossingen voor deze belemmeringen. 3. Bijdragen aan ontwikkelingen in het (overheids)beleid op het gebied van grondstoffen en de toepassingsvoorwaarden in de waterbouw. 4. Het opstellen van randvoorwaarden en het bijdragen aan de totstandkoming van normen bij de toepassing van alternatieve materialen in de waterbouw. 5. Het bevorderen van verantwoord geachte toepassing van alternatieve materialen door het verzorgen van publikaties, voorlichting en andere vormen van kennisoverdracht. Onderkend werd dat voor het bereiken van het concrete produkt "toepassing van alternatieve materialen in de waterbouw" basiskennis noodzakelijk is van potentiale alternatieve materialen. Het onderzoek is in eerste instantie beperkt tot het verwerven van deze basiskennis voor de volgende hoofdgroepen van materialen: - Puingranulaten - Kolenreststoffen

5 Asfaltgranulaat - Mijnsteen en slakken - Baggerspecie - Kunstmatige granulaten - Fosforzuurgips Gekozen is voor een gefaseerde aanpak, waarbij na elke fase wordt beslist of het onderzoek op grond van de inmiddels verkregen inzichten bijstelling behoeft. Er werden vijf fasen onderscheiden: Fase I: Vooronderzoek en uitgebreide literatuurstudie. Fase 11: Leemten in kennis van materiaaleigenschappen vullen met behulp van aanvullend laboratoriumonderzoek. Fase Ill: Mogelijkheden samengestelde materialen, immobilisatie- en isolatietechnieken. Fase IV: Proefprojecten: prototype experimenten en/of demonstratieprojecten voor kansrijke toepassingen. Fase V: Regelgeving en kennisoverdracht: bijdragen aan ontwikkelingen in het (overheids)beleid op het gebied van grondstoffen en de toepassingsvoorwaarden in de waterbouw. Lopende het onderzoek is tussentijds meer duidelijkheid verkregen over de invulling van de verschillende fasen. Met name bleek behoefte te bestaan aan toepassingsgericht (niet-materiaal gebonden) onderzoek. Met name fase III is gericht op toepassingsgericht onderzoek, waarin (parallel aan het materiaalgebonden laboratorium onderzoek in fase 11) "gemeenschappelijke" knelpunten worden opgelost en waarin algemene hulpmiddelen worden ontwikkeld: - besluitvormingsprocedures; - economisch kostenmodel; - functionele eisen; - emissiegedrag (simulatiemodel); - risico-analyse; - immobilisatielisolatie.

6 - 5 - Voordat tot uitvoering van een werk mag worden gekomen, moet van een veelheid van instanties een vergunning of goedkeuring worden verkregen en/of moet aan bepaalde voorwaarden worden voldaan. Door toepassing van alternatieve materialen worden de besluitvormingsprocedures sterk uitgebreid. Het is voor de initiatiefnemer van een civiel-technisch werk van belang een duidelijke en overzichtelijke voorstelling te krijgen van deze besluitvormingsprocedures. De doelstelling van het onderzoek "Besluitvormingsprocedures" was dan ook te komen tot een (schematisch) overzicht van de uitgebreide besluitvormingsprocedures en tot een inventarisatie van de belangrijkste belemmeringen en knelpunten in deze procedures. Het onderzoek is uitgevoerd in de periode oktober 1989 t/m september In oktober 1991 is het rapport gedeeltelijk herzien na het uitkomen van een aantal voor het onderwerp relevante besluiten. Dit rapport wordt uitgebracht onder verantwoordelijkheid van werkgroep 8 "Toepassingen" van de CUR-onderzoekcommissie B 37, die ook voor de begeleiding van het onderzoek heeft zorg gedragen. Ten tijde van het onderzoek ten behoeve van dit rapport (eerste helft 1990) had de werkgroep de volgende samenstelling: drs.ir. J.K. Vrijling, voorzitter ir. L. de Quelerij, secretaris ir. J.J. Bruin ir. A.M. Burger ing. J. Dekker ir. W.H. Jansen van de Laak ir. L.J.J. Kortsmit ir. H. Roos dr. H.A. van der Sloot ing. R.J. Termaat ir. G.J.H. Vergeer, coordinator ir. Tj. Visser, mentor De rapportage van het rapport "Toepassing van alternatieve materialen in de waterbouw. Besluitvormingsprocedures", is opgesteld door ir. E.F.M. Nieuwenhuis, ir. L de Quelerij en ing. E.R. van der Wel van Fugro B.V.

7 - 6 - De CUR spreekt haar dank uit aan het Ministerie van Economische Zaken, het Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer en het Ministerie van Verkeer en Waterstaat (Rijkswaterstaat) die in het kader van de werkzaamheden van de Interdepartementale werkgroep Toepassing van Afvalstoffen in de Bouwmaterialenindustrie en de Bouwnijverheid (ITABB) door een financiele bijdrage dit onderzoek mogelijk hebben gemaakt. juli 1992 Het bestuur van de CUR

8 - 7 - INHOUD AFKORTINGEN 13 Hoofdstuk 1 INLEIDING 15 Hoofdstuk 2 OPZET VAN HET RAPPORT 17 Hoofdstuk 3 INVENTARISATIE VAN BESLUITVORMINGSPROCEDURES Privaatrechtelijke toestemming Waterstaatkundige goedkeuring Planologische goedkeuring Milieuwetgeving en -procedures Inleiding Wanneer is welke wet van toepassing? Wet Algemene Bepalingen Milieuhygiene Milieu-effectrapportage Hinderwet Afvalstoffenwet Wet Chemische Afvalstoffen Wet Verontreiniging Oppervlaktewater Natuurbeschermingswet Wet Verontreiniging Zeewater Provinciale verordeningen Toekomstige ontwikkelingen Wet Algemene Bepalingen Milieuhygiene Wet Bodembescherming en bijbehorende AMvB's Ontwikkeling van NEN-normen Consequenties voor de toepassing van alternatieve materialen Hoofdstuk PRAKTIJKVOORBEELDEN Demping van een deel van de Waalhaven te Rotterdam 57 Project en materiaaltoepassing 57 Procedures Opmerkingen 59

9 Oeverconstructie met LD-slakken in Zuiderlingedijk 60 Project en materiaaltoepassing 60 Procedures ~ 60 Opmerkingen 62 Oeverconstructie met mijnsteen in Alblasserdam 63 Project en materiaaltoepassing 63 Procedure 64 Opmerkingen 66 Steigerconstructie in Seinehaven Project en materiaaltoepassing 67 Procedure 67 Opmerkingen 68 Hoofdstuk 5 KNELPUNTEN BIJ DE TOEPASSING VAN ALTERNATIEVE MATERIALEN Hoofdstuk 6 CONCLUSIES EN AANBEVELlNGEN Hoofdstuk 7 SAMENVATTING 75 Summary L1TERATUUR 79 A1 SCHEMA VAN BESLUITVORMINGSPROCEDURES BIJ HET AANLEGGEN VAN EEN WERK OP EEN WATERSCHAPSDIJK IN ZEELAND 81 f\2 SCHEMA VAN BESLUITVORMINGSPROCEDURES BIJ HET AANLEGGEN VAN EEN WERK OP EEN WATERSCHAPSDIJK IN ZUID-HOLLAND 82 A3 SCHEMA VAN BESLUITVORMINGSPROCEDURES BIJ HET AANLEGGEN VAN EEN WERK OP EEN RIJKSZEEWERING IN ZEELAND OF IN ZUID-HOLLAND

10 - 9 - B PROCEDURE VAN RIVIERENWET 84 C OVERZICHT VAN TOEPASSELlJKHEID VAN MILlEUHYGIENISCHE WETGEVINGEN EN PROCEDURES D TOTAALOVERZICHT VAN COMMENTAAR VAN PROVINCIES EN MINISTERIES 86 E1 TOTAALOVERZICHT VAN PROCEDURES MET BETREKKING TOT MILlEUWETGEVINGEN E2 OVERZICHT VAN PROCEDURES MET BETREKKING TOT WET ALGEMENE BEPALlNGEN MILlEUHYGIENE 88 E3 OVERZICHT VAN PROCEDURES MET BETREKKING TOT MILlEU- EFFECTRAPPORTAGE 89 E4 WABM-PROCEDURE ONTHEFFING MILlEU-EFFECTRAPPORTAGE. 90 E5 OVERZICHT VAN PROCEDURES MET BETREKKING TOT HINDERWET 91 E6 OVERZICHT VAN PROCEDURES MET BETREKKING TOT AFVALSTOFFENWET 92 E7 OVERZICHT VAN PROCEDURES MET BETREKKING TOT WET CHEMISCHE AFVALSTOFFEN 93 E8 OVERZICHT VAN PROCEDURES MET BETREKKING TOT WET VERONTREINIGING OPPERVLAKTEWATER 94 E9 OVERZICHT VAN PROCEDURES MET BETREKKING TOT NATUURBESCHERMINGSWET 95

11 - 10- E10 OVERZICHT VAN PROCEDURES MET BETREKKING TOT WET VERONTREINIGING ZEEWATER 96 F SCHADELlJKE STOFFEN VOLGENS DE WET VERONTREINIGING OPPERVLAKTEWATER 97 G CHEMISCHE AFVALSTOFFEN VOLGENS HET BESLUIT AAN- WIJZING CHEMISCHE AFVALSTOFFEN 98 H CONSTRUCTIEF-TECHNISCH AANVAARDBARE TOEPASSINGEN VAN ALTERNATIEVE MATERIALEN IN DE WATERBOUW 105 M.E.R.-PLlCHTIGE ACTIVITEITEN EN BESLUITEN 107 J WABM-AANVRAAGPROCEDURE 111 K M.E.R.-PROCEDURE BIJ AANVRAAG L STROOMLlJNING VAN EEN WABM- EN M.E.R.-AANVRAAG- PROCEDURE M1 GEGEVENS BENODIGD VOOR DE AANVRAAG VAN EEN HW-VERGUNNING M2 GEGEVENS BENODIGD VOOR DE AANVRAAG VAN EEN ASW-VERGUNNING M3 GEGEVENS BENODIGD VOOR DE AANVRAAG VAN EEN WCA-VERGUNNING 117 M4 GEGEVENS BENODIGD VOOR DE AANVRAAG VAN EEN WVO-VERGUNNING 119 N PROCEDURE NATUURBESCHERMINGSWET 120

12 GEGEVENS BENODIGD VOOR DE AANVRAAG VAN EEN WVZ-ONTHEFFING 121 P BEPALlNG TOEPASSING WETGEVING VOOR WAALHAVEN- PROJECT IN ROTTERDAM 123 Q BEPALlNG TOEPASSING WETGEVING VOOR GEBRUIK LD-SLAKKEN IN ALBLASSERWAARD R PROCEDURE IN PRAKTIJK BIJ TOEPASSING LD-SLAKKEN IN OEVERBESTORTING HOOGHEEMRAADSCHAP ALBLASSERWAARD BEPALlNG TOEPASSING WETGEVING VOOR GEBRUIK MIJNSTEEN IN ALBLASSERWAARD 126 T PROCEDURE IN PRAKTIJK BIJ TOEPASSING MIJNSTEEN IN OEVERBESTORTING HOOGHEEMRAADSCHAP ALBLASSERWAARD 127 U BEPALlNG TOEPASSING WETGEVING VOOR GEBRUIK MIJNSTEEN IN SEINEHAVEN 128 V PROCEDURE IN PRAKTIJK BIJ TOEPASSING MIJNSTEEN IN AANVULLlNG BIJ STEIGER IN SEINEHAVEN IN ROTTERDAM 129 W CONSEQUENTIES ALTERNATIEVE MATERIALEN ALS GEVOLG VAN HET ONTWERP BOUWSTOFFENBESLUIT 130 X NORMEN IN HET KADER VAN DE WET VERONTREINIGING OPPERVLAKTEWATER

13 AFKORTINGEN Hieronder volgen verklaringen van de in dit rapport gebruikte afkortingen: AMK 2000 : Algemene Milieukwaliteitsdoelstellingen 2000 AMvB : Algemene Maatregel van Bestuur ASW : Afvalstoffenwet AVI : Afvalverbrandingsinstallatie BACA BSB : Besluit Aanwijzing Chemische Afvalstoffen : Bouwstoffenbesluit GS : Gedeputeerde Staten HW : Hinderwet IBC IBS IMP IMV IPO : Isoleren, Beheersen, Controleren : Interimwet Bodemsanering : Indicatief Meerjarenplan : Integrale Milieuvergunning : Interprovinciaal Overleg LD-slak : Staalslak (Linz-Donawitz) m.e.r. MER : milieu-effectrapportage : Milieu-Effectrapport NSW NEN NNI : Natuurbeschermingswet : Nederlandse Norm : Nederlands Normalisatie Instituut PAP : Provinciaal Afvalstoffenplan RIZA RW : Rijks Instituut voor de Zuivering van Afvalwater : Rivierenwet