Wat kunnen en moeten pensioenfondsen nu doen?
|
|
- Fanny Smet
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Op weg naar een nieuwe pensioenregeling Wat kunnen en moeten pensioenfondsen nu doen? Dick Boeijen 5 oktober
2 Beginnen bij het begin ambitie evenwichtige belangenbehartiging prijs risico i 2
3 Evenwichtige belangenbehartiging: hoe verdeelt u risico s over de generaties? Wanneer en hoe stuurt u? indexeren afstempelen Sociale partners en fondsen moeten voortaan op voorhand afspraken maken over de toedeling van risico s. Een meer expliciete toedeling van de risico s is noodzakelijk voor het herstel van het vertrouwen in het stelsel. [premie] 3
4 Twee gietvormen om risicodeling vorm te geven Nominaal contract Compleet contract t Nominale thermometer Dekkingsgraadstaffel Indexeren afstempelen Kritische grenzen: MVEV, VEV Verplichte buffervorming Hersteltermijnen: 3, 15 jaar Kruiend ijs = schoksgewijs Risico nemen blijft mogelijk Reëel contract Compleet contract t Reële thermometer RAM en LAM Indexeren ~ afstempelen Sturen op 100% reëel Keuze voor egalisatiereserve Uitsmeerperiode: 10 jaar Dakpan = geleidelijk Risico nemen blijft mogelijk 4
5 Nieuw nominaal kader strenger dan huidig kader dekkin ngsgraad minder beleggingsrisico minder snel indexeren tijd 5
6 Nieuw nominaal contract verschilt van huidig contract Huidig Nominaal indexeren 105% afstempelen 6
7 Twee gietvormen om risicodeling vorm te geven Nominaal contract Compleet contract t Nominale thermometer Dekkingsgraadstaffel Indexeren afstempelen Kritische grenzen: MVEV, VEV Verplichte buffervorming Hersteltermijnen: 3, 15 jaar Kruiend ijs = schoksgewijs Risico nemen blijft mogelijk [= minder snel indexeren] Reëel contract Compleet contract t Reële thermometer RAM en LAM Indexeren ~ afstempelen Sturen op 100% reëel Keuze voor egalisatiereserve Uitsmeerperiode: 10 jaar Dakpan = geleidelijk Risico nemen blijft mogelijk 7
8 Wat betekent het voor de koopkracht? Startend vanuit een dekkingsgraad van 105%, hoeveel verlies ik de komende jaren aan koopkracht (pensioen en AOW samen) t.o.v. de situatie waarin mijn pensioen vanaf nu steeds volledig geïndexeerd zou worden? 8% 7% 6% 5% Nominaal 4% Reëel 3% 2% 1% 0%
9 Wat betekent het voor de kans op afstempelen? nominaal contract reëel contract huidig contract 50% 40% 30% 30% 20% 10% 18% 9% 0%
10 Wat betekent het voor de mate van afstempelen? nominaal contract reëel contract huidig contract 12% 10% 8% 9% 6% 4% 4% 2% 2% 0%
11 Maak uw afweging op basis van de feiten [niet op basis van de beeldvorming tot nu toe] Reëel contract is niet onzekerder [integendeel] is niet duurder [maar even duur] is weliswaar anders, maar niet ingewikkelder vraagt om invaren [risico ligt bij fonds]
12 Waar gaat het om bij invaren? De wetgever zal aan invaren procedurele voorschriften en materiële criteria verbinden teneinde te voorkomen dat gevolgen disproportioneel bij bepaalde groepen belang- hebbenden neerslaan. Inbreuk op het eigendomsrecht Fonds moet deze inbreuk kunnen rechtvaardigen Wetgever maakt stappenplan [uitwerking via pilot] Twee belangrijke toetsen: 1. Verandering moet meerwaarde hebben [algemeen belang] 2. Verandering mag niet onevenwichtig uitpakken 12
13 Evenwichtig? Wie profiteert, startende vanuit een dekkingsgraad van 105%, het meest van de intergenerationele risicodeling in het fonds? pensioengerechtigden actieve deelnemers toekomstige deelnemers oude regeling huidige regeling nieuwe regeling 13
14 Wat kunt u nu al doen? Begin bij afweging ambitie prijs risico Laat u goed informeren over de ins en outs van nominaal en reëel contract Werk beide contracten uit voor uw eigen fonds: Wat betekent het voor de deelnemer? Wat betekent het voor stabiliteit? Wat betekent het voor de evenwichtigheid? [dit vormt meteen uw eigen invaarcasus] Ga in dialoog met uw deelnemers Deel uw dilemma s Vraag naar voorkeuren 14
15 Maar kunnen we de geldillusie doorbreken? 5% inflatie 1% indexatie 1% inflatie 1% afstempelen 5% hogere prijzen 1% hogere prijzen 1% meer pensioen 1% minder pensioen Koopkracht Koopkracht daalt met 4% daalt met 2% 15
16 Wel of niet afstempelen: that s not the question Eens in de 5 jaar 2,5% afstempelen Eens in de 10 jaar Eens in de 20 jaar 5% afstempelen 10% afstempelen 16
Het nieuwe FTK. Pascal Janssen (PGGM) Studiemiddag VVP 15 april 2015
Het nieuwe FTK Pascal Janssen (PGGM) Studiemiddag VVP 15 april 2015 1 Toekomstdiscussie in meerdere tempo s economie demografie NIEUW FTK VERBETERDE PREMIE OVEREENKOMST arbeidsmarkt maatschappij NATIONALE
Nadere informatieRESULTATEN ENQUÊTE CONSULTATIE NIEUW FTK ACTUARIEEL. Vraag 1
RESULTATEN ENQUÊTE CONSULTATIE NIEUW FTK ACTUARIEEL Vraag 1 Onder het huidige FTK krijgen pensioenfondsen te maken met de zogenaamde beleggings -spagaat: aan de ene kant kan er weinig risico worden genomen
Nadere informatieLaveren tussen ambitie en garantie: de ervaringen van Pensioenfonds TNO. November 2013 Hans de Ruiter
1 Laveren tussen ambitie en garantie: de ervaringen van Pensioenfonds TNO November 2013 Hans de Ruiter 2 Inhoud Inleiding pensioencontract De marsroute naar het nieuwe contract Tien vragen en antwoorden
Nadere informatieEvenwichtige belangenafweging. Roel Mehlkopf CPB en Tilburg University
Evenwichtige belangenafweging Roel Mehlkopf CPB en Tilburg University Netspar, 5 oktober 2012 Vraagstelling CPB berekeningen Intergenerationele effecten Algemeen: de overgang van het bestaande contract
Nadere informatieGeneratie-effecten pensioenakkoord. Casper van Ewijk CPB Netspar Universiteit van Amsterdam
Generatie-effecten pensioenakkoord Casper van Ewijk CPB Netspar Universiteit van Amsterdam Netspar, 22 juni 2012 Vraagstelling CPB berekeningen Intergenerationele effecten Algemeen: de overgang van het
Nadere informatieSolidariteit: sterkmaker of splijtzwam?
Solidariteit: sterkmaker of splijtzwam? VSAE Congres 27 februari 2013 Dick Boeijen 1 Het begrip solidariteit heeft vele gezichten Als we het containerbegrip solidariteit fileren Collectiviteit Risicodeling
Nadere informatieNieuw pensioencontract. DIRK BROEDERS, Toezichtstrategie Seminar voor vermogensbeheerders, 27 juni 2012
Nieuw pensioencontract DIRK BROEDERS, Toezichtstrategie Seminar voor vermogensbeheerders, 27 juni 2012 Kernpunten 1. Eén ftk met twee soorten contracten (nominale contract en reële contract) 2. Contracten
Nadere informatieDe dekkingsgraad van het Pensioenfonds is bijna elke maand anders. Dat komt vooral door de rentestand en onze beleggingsopbrengsten.
Nieuwsbrief Ballast Nedam Pensioenfonds September 2013 Tijd voor een nieuwsbrief van uw Pensioenfonds. Er gebeurt veel in de Nederlandse pensioenwereld; dat kan u bijna niet zijn ontgaan. In onze vorige
Nadere informatieLage dekkingsgraden: de beleidsopties in het pensioencontract en de gevolgen voor stakeholders
Lage dekkingsgraden: de beleidsopties in het pensioencontract en de gevolgen voor stakeholders ALM-seminar VBA 5 november 2009 Niels Kortleve Act_P09079 Lessen uit crisis voor pensioencontract Focus ligt
Nadere informatieHet nieuwe FTK Hoe gaat het er uit zien? Wordt het transparant?
Het nieuwe FTK Hoe gaat het er uit zien? Wordt het transparant? Adri Jansen en Diede Panneman VSAE workshop 5 maart 2014 Copyright 2012 Sprenkels & Verschuren. Geen enkele reproductie van het document
Nadere informatiePensioenactualiteiten
Pensioenactualiteiten Vereniging van DSM Gepensioneerden 27 maart 2013 Toelichting door Gerard Rutten 2013-001773 Nederlandse Pensioenfondsen: sterke daling van de dekkingsgraad 1 Mutation 25 Funding ratio
Nadere informatieEen nominaal toetsingskader voor pensioenen met reële ambities: anomalie of poldervondst?
Een nominaal toetsingskader voor pensioenen met reële ambities: ALM Conferentie anomalie of poldervondst? Prof. dr Casper van Ewijk CPB Universiteit van Amsterdam Netspar Amsterdam, 2 april 2008 Nederlands
Nadere informatieOp weg naar een reëel kader voor pensioenfondsen
Op weg naar een reëel kader voor pensioenfondsen ALM-seminar VBA 6 november 2008 Niels Kortleve 1Act_P08043 Mijn boodschappen voor vandaag We moeten stoppen met denken in nominale termen (en dus ook met
Nadere informatieP O S I T I O N P A P E R
Pensioenfederatie Prinses Margrietplantsoen 90 2595 BR Den Haag Postbus 93158 2509 AD Den Haag T +31 (0)70 76 20 220 info@pensioenfederatie.nl www.pensioenfederatie.nl P O S I T I O N P A P E R KvK Haaglanden
Nadere informatieActualiteiten pensioen
Actualiteiten pensioen Stichting Pensioenfonds Thales Nederland 20 juni 2013 2013 Towers Watson. All rights reserved. Wat speelt er allemaal? Sociaal akkoord AOW-leeftijd gaat omhoog AOW-gat Nominaal versus
Nadere informatieToelichting wetsvoorstel aanpassing financieel toetsingskader. Juni 2014
Toelichting wetsvoorstel aanpassing financieel toetsingskader Juni 2014 Inhoudsopgave Wetsvoorstel aanpassing FTK Beleidsdekkingsgraad Premievaststelling Toekomstbestendig indexeren Inhaalindexatie Hersteltermijn
Nadere informatiePensioenakkoord. Spelregels vanuit de accountant bezien. Nico Pul Ernst & Young
Pensioenakkoord Spelregels vanuit de accountant bezien Nico Pul Ernst & Young Pensioenakkoord Korte vergelijking oud versus nieuw Gevolgen voor de jaarrekening Bijdrage accountants aan het debat Oud versus
Nadere informatieDNB Pensioenseminar 2013
DNB Pensioenseminar 2013 Workshop: Invaren Tomas Wijffels & Wim Witjes (Pensioenfederatie) Peter Borgdorff (PFZW) DNB 1 Workshop Invaren: Transitie naar een nieuwe pensioenregeling Tomas Wijffels / Wim
Nadere informatieSociale Partners en Pensioen
Sociale Partners en Pensioen door Harry Govers Delft, 11 november 2014 Heerlen, 12 november 2014 Zwolle, 14 november 2014 Onderwerpen Witteveen kader. In te voeren per 1 jan 2015 nieuw Financieel Toetsingskader
Nadere informatieBijlage 3 Het Financieel Crisisplan
Bijlage 3 Het Financieel Crisisplan Dit financieel crisisplan is geschreven in het kader van artikel 145 van de Pensioenwet. Het crisisplan maakt deel uit van de beschrijving van de beheerste en integere
Nadere informatieHuidige stand van zaken nftk. drs. Lonneke Thissen AAG
Huidige stand van zaken nftk drs. Lonneke Thissen AAG juli 2014 1. Huidige stand van zaken nftk Wetsvoorstel naar de Raad van State op 4 april 2014 Gebaseerd op nominaal kader - De komende tijd wordt gekeken
Nadere informatieAanpassing Financieel Toetsingskader
pggm.nl Aanpassing Financieel Toetsingskader PGGM Bestuurlijke Advisering 27 juni 2014 Quickscan: Aanpassing Financieel Toetsingskader (FTK) Woensdag 25 juni heeft staatssecretaris Klijnsma van Sociale
Nadere informatieRoadshow Hoofdlijnennotitie Pensioenakkoord / FTK
Roadshow Hoofdlijnennotitie Pensioenakkoord / FTK 2 De essentie: Eerlijke verdeling van lasten en lusten tussen generaties krijgt volop aandacht; Er worden twee contracten voorgesteld. Beide behoeven verdere
Nadere informatieAchtergrond en uitdagingen van het FTK
Achtergrond en uitdagingen van het FTK Prof. dr. K.H.W. Knot Divisiedirecteur Toezichtbeleid De Nederlandsche Bank 16 mei 006 Agenda Kenmerken Nederlandse pensioenstelsel Doelstelling risicogebaseerd toezicht
Nadere informatieAanpassing pensioenregeling een must. Presentatie: Marcel Brussee / voorzitter SPH Kees Lekkerkerker / directeur HRM
Aanpassing pensioenregeling een must Presentatie: Marcel Brussee / voorzitter SPH Kees Lekkerkerker / directeur HRM 1 Aanpassing pensioenregeling een must Inhoud Marcel Brussee: Achtergrond wijzigingen
Nadere informatiereëel financieel toetsingskader (FTK2)
nominaal financieel toetsingskader (FTK1) - bestaande contract - nominale contract - uitkeringsovereenkomst - onderscheid tussen nominale opbouw en indexatie - 2,5% onderdekkingskans maatstaf voor nominale
Nadere informatiePENSIOEN 2.0 REGIOBIJEENKOMSTEN FEBRUARI EN MAART 2011
PENSIOEN 2.0 REGIOBIJEENKOMSTEN FEBRUARI EN MAART 2011 KORTE TERUGBLIK Kabinet Balkenende gevallen: sociale partners pakken kansen Het pensioen is van sociale partners samen, dus moeten wij ook samen naar
Nadere informatieTen eerste: afschaffing van de al genoemde doorsneesystematiek en ten
Dames en heren, Hartelijk dank voor de uitnodiging om hier vandaag op uw symposium te komen spreken. Als koepel van verenigingen van gepensioneerden wil de KNVG de belangen van gepensioneerden behartigen
Nadere informatiePensjoen Jos Berkemeijer. ALV NVOG 22 november 2017
Pensjoen Jos Berkemeijer ALV NVOG 22 november 2017 Pensioenagenda 1. Regeerakkoord 2. Pensioen in cijfers 3. Dreigende Kortingen? 4. Nieuw pensioenstelsel 5. Discussie Dillema s Vragen? http://duwtje.com/otherweyes-in-nrc-6-denkfouten-over-pensioen/
Nadere informatieOWASE Pensioenforum 26 juni 2013. 3 juli 2013 OWASE. Welkom. bij
Welkom OWASE Pensioenforum 26 juni 2013 OWASE 3 juli 2013 bij Pensioenfonds en solidariteit: één voor allen, allen voor één! www.owase.nl PFO20130626/20130703 2 Programma Pensioenforum De bedoeling van
Nadere informatieInformatiebijeenkomst Pensioenfonds KPN Pensioengerechtigden. Oktober 2013
Informatiebijeenkomst Pensioenfonds KPN Pensioengerechtigden Oktober 2013 1 Pensioenstelsel Individueel Pensioen fonds Overheid Lijfrente Pensioen AOW B E L A S T I N G 2 Programma bestuur en taken bestuur
Nadere informatieWorkshop financiële opzet en beleggingen
Workshop financiële opzet en beleggingen Nienke Griffioen (DNB) Theo Kocken (Cardano) Guus Boender (Ortec) DNB 1 Zekerheid versus Risico DNB 2 Vaste opbouw versus stabiele premie DNB 3 Voorbeeld: termijn
Nadere informatieIndexatie-IQ, voor een transparant en stabiel pensioen.
Indexatie-IQ, voor een transparant en stabiel pensioen. De Bazel 24 mei 2012 Het Pensioenakkoord Drie delen: - De AOW-leeftijd - Pensioen in de tweede pijler - Ouderenparticipatie Wat is de aanleiding?
Nadere informatiePensioenactualiteiten
Arnold Verplancke Bestuurslid PGB (portefeuillehouder Communicatie) 19 april 2013 Pensioenactualiteiten Programma PGB in beeld: werkingssfeer Dekkingsgraad en kortingen Stijgende levensverwachting Premieverhoging
Nadere informatieNaar persoonlijk pensioen met collectieve risicodeling?
Naar persoonlijk pensioen met collectieve risicodeling? Pensioenconferentie EUR, 16 juni 2016 Kees Goudswaard Faculteit der Rechtsgeleerdheid Afdeling Economie Vier toekomstvarianten SER 2015 1) Uitkeringsovereenkomst
Nadere informatie1. Gesloten systeem voor het inhalen van indexatie en ongedaan maken van kortingen is niet wenselijk
Position paper FTK Met interesse hebben wij kennisgenomen van het wetsvoorstel Aanpassing financieel toetsingskader (FTK) dat op 25 juni jl. door staatssecretaris Klijnsma is ingediend bij de Tweede Kamer.
Nadere informatieDe fiscale aspecten van het pensioenakkoord: het is lastiger dan het lijkt. Workshop 9 mei 2012
De fiscale aspecten van het pensioenakkoord: het is lastiger dan het lijkt Workshop 9 mei 2012 Programma De aanleiding en het pensioenakkoord op hoofdlijnen Aanpassingsmechanismes Fiscale pensioenkader
Nadere informatieUw pensioen en uw risicobereidheid
Uw pensioen en uw risicobereidheid ALV VvGH 24 april 2018 Michiel Kamermans Lid van het bestuur van het Heineken Pensioenfonds 1 Waar gaan we het over hebben Hoe gaat het met het HPF en uw pensioen Wat
Nadere informatieHet verbeterde financieel toetsingskader (ftk) Zeist, 26 juni 2014
Het verbeterde financieel toetsingskader (ftk) Zeist, 26 juni 2014 Wat doet het ftk? Wat zit er in de pot? Wat is er beloofd? Generatiebalans FTK = beheersingssysteem Indicator Nominale dekkingsgraad
Nadere informatieWat is er aan de hand moet onze pensioenen?
Wat is er aan de hand moet onze pensioenen? Casper van Ewijk, Netspar & University of Amsterdam KNAW Symposium, 9 januari 2014, Amsterdam Agenda Wat is een pensioen? Goed pensioen is een risicovol pensioen
Nadere informatieRoel Fonville Drachten, 28 maart
Roel Fonville Drachten, 28 maart 2019 18-3-2019 1 Hoe gaat het met uw pensioen? Een nieuw pensioenstelsel? Wat doet de Federatie? Verkiezingen Verantwoordingsorgaan! 18-3-2019 2 Bron: DNB Positie Philips
Nadere informatievan het pensioenstelsel moet verbeteren en de procyclische werking ervan moet verkleinen.
12 september 2013 Verklaring van de Stichting van de Arbeid, de Pensioenfederatie, FNV-Jong, CNV Jongeren, CSO (Unie KBO, PCOB, NVOG en Noom), ANBO, KNVG en FNV Senioren over de verdere uitwerking van
Nadere informatieFinancieel crisisplan Centraal Beheer APF Collectiviteitskring RBS 2017 Hoofdstukindeling
Financieel crisisplan Centraal Beheer APF Collectiviteitskring RBS 2017 Hoofdstukindeling Het financieel crisisplan van Centraal Beheer APF Collectiviteitskring RBS bevat de volgende hoofdstukken: 1. Inleiding
Nadere informatieNaar een nieuw pensioencontract
Naar een nieuw pensioencontract Kees Goudswaard Montae Pensioenbijeenkomst werkgevers, Utrecht, 31 mei 2018 Bij ons leer je de wereld kennen Overzicht Sterke en zwakke punten van het huidige stelsel SER
Nadere informatieInformatiebijeenkomst
Stichting Pensioenfonds DHV Informatiebijeenkomst 24 september 2013 2013 Royal HaskoningDHV, All rights reserved Alleen voor intern gebruik Agenda Opening Jaarverslag 2012 Paul Canisius Actuele ontwikkelingen
Nadere informatieBijlage 3 Het Financieel Crisisplan
Bijlage 3 Het Financieel Crisisplan Dit financieel crisisplan is geschreven in het kader van artikel 145 van de Pensioenwet. Het crisisplan maakt deel uit van de beschrijving van de beheerste en integere
Nadere informatieFiscale aspecten pensioenmaatregelen
www.pwc.nl Fiscale aspecten pensioenmaatregelen regeerakkoord Studiebijeenkomst Vereniging voor Pensioenrecht 21 november 2012 Agenda 1. Aanleiding 2. Ontwikkelingen wet- en regelgeving pensioen 3. Wet
Nadere informatieSpoorboekje. Pensioenakkoord Waar ging dat ook al weer over? Hoofdlijnen no33e Welke type contracten zijn denkbaar? Lenteakkoord Wat betekent dat?
Spoorboekje 1 Pensioenakkoord Waar ging dat ook al weer over? 2 Hoofdlijnen no33e Welke type contracten zijn denkbaar? 3 Lenteakkoord Wat betekent dat? 4 Cao onderhandelingstafel Werk aan de winkel! 1
Nadere informatieCPB Notitie. 1 Inleiding. 2 Evaluatie Wet aanpassing FTK. Vaste Commissie voor SZW
CPB Notitie Aan: Vaste Commissie voor SZW Centraal Planbureau Bezuidenhoutseweg 30 2594 AV Den Haag Postbus 80510 2508 GM Den Haag T 088 9846000 I www.cpb.nl Contactpersoon Marcel Lever Datum: 16 mei 2018
Nadere informatieStichting Pensioenfonds Deutsche Bank Nederland
Human Resources Stichting Pensioenfonds Nederland Toelichting Witteveenkader II en nieuw Financieel Toetsingskader 30 september 2014 kantoor Amsterdam Identifier Presentatie Seminar DNB 28 en 30 mei 2013
Nadere informatieSociale Partners en pensioen
Sociale Partners en pensioen Onderwerpen Witteveen kader. In te voeren per 1 jan 2015 Verwerken in pensioncontract nieuwe Financieel Toetsings Kader per 1 juli 2015 Naar een nieuw pensioenstelsel via de
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2014 2015 33 972 Wijziging van de Pensioenwet, de Wet verplichte beroepspensioenregeling en de Invoerings- en aanpassingswet Pensioenwet in verband met aanpassing
Nadere informatieUtrecht, 6 september 2013 Ons kenmerk : /LHn/Dms Telefoonnummer : Uw kenmerk : Onderwerp : Reactie consultatiedocument
Spoorwegpensioenfonds Pensioenfonds Openbaar Vervoer Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid T.a.v. mevrouw drs. J. Klijnsma Anna van Hannoverstraat 4 2595 BJ Den Haag Postbus 2030 3500 GA Utrecht
Nadere informatieDeutsche Bank Nederland Stichting Pensioenfonds Deutsche Bank Nederland
In deze nieuwsbrief Voorwoord Wat betekenen de nieuwe pensioenmaatregelen voor u? De informatie in dit document is eigendom van en mag noch in haar geheel noch gedeeltelijk van. Page 2 of 5 Voorwoord In
Nadere informatieSamen op weg naar het nieuwe pensioenstelsel
AZL April 2013 Samen op weg naar het nieuwe pensioenstelsel De pensioenadministratie verandert ingrijpend door de komst van het nieuwe pensioenstelsel. Begrijpelijk dat bij pensioenfondsen zorgen leven:
Nadere informatieZicht op de indexatiekwaliteit van pensioenregelingen
Prijsstijgingen kunnen een negatieve invloed hebben op de koopkracht. Ook op de koopkracht van pensioenen. Veel Nederlandse pensioenfondsen streven er daarom naar de pensioenen elk jaar te verhogen, of
Nadere informatieNaar een schokbestendig pensioenstelsel
Naar een schokbestendig pensioenstelsel Verkenning enkele beleidsopties op pensioengebied Doel en afbakening Analyse Invloed op herstel op korte termijn Schokbestendigheid op lange termijn Focus op: Intergenerationele
Nadere informatieFinancieel crisisplan
Financieel crisisplan Inleiding In Artikel 145 van de Pensioenwet wordt voorgeschreven dat de ABTN een financieel crisisplan moet bevatten. Artikel 29b van het besluit FTK geeft hier een nadere uitwerking
Nadere informatieTijd om open kaart te spelen
Tijd om open kaart te spelen Casper van Ewijk Pensioen overzicht (UPO) U bent 40 en heeft inkomen 50.000 Als u blijft werken komt uw pensioen uit op 35.000 (incl AOW) Tijd om open kaart te spelen Pensioen
Nadere informatieHet nieuwe FTK: Een rem op de toekomst
Het nieuwe FTK: Een rem op de toekomst Na jaren discussie over het FTK maakt Staatssecretaris Klijnsma een pas op de plaats. Zij stelt slechts aanpassingen van het huidige FTK voor. Deze aanpassingen leiden
Nadere informatieStabiele pensioenen - stabiele economie FTK macro-economisch bezien
10e ALM Conferentie Stabiele pensioenen - stabiele economie FTK macro-economisch bezien Prof. dr Casper van Ewijk CPB Universiteit van Amsterdam Amsterdam, 4 april 2007 FTK: bewezen succes Stille revolutie
Nadere informatieFinancieel crisisplan
Stichting Pensioenfonds ARCADIS Nederland Financieel crisisplan Vastgesteld 29 september 2015 Inleiding Het doel van het financiële crisisplan is dat het bestuur vooraf beschrijft welke maatregelen bij
Nadere informatiePensioen van de toekomst?
Pensioen van de toekomst? De toekomstbestendigheid van het pensioencontract Een verkenning Marianne van Gelder 22 september 2009 2 Inhoud van de presentatie 1. Inleiding 2. Huidig pensioencontract 3. Wat
Nadere informatieInternet appendix bij : Gedeelde uitgangspunten en dilemma s bij het ontwerp van nieuwe pensioencontracten en het bijbehorende FTK
Internet appendix bij : Gedeelde uitgangspunten en dilemma s bij het ontwerp van nieuwe pensioencontracten en het bijbehorende FTK Inleiding In de publiciteit is het beeld ontstaan dat pensioenexperts
Nadere informatiePensioen in beweging. Lenteakkoord 2012, Hoofdlijnennota herziening FTK en Septemberpakket
Pensioen in beweging Lenteakkoord 2012, Hoofdlijnennota herziening FTK en Septemberpakket Deelnemersvergadering Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam door Peter Janssen 27 september 2012 2012 Towers Watson.
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 20 202 32 043 Toekomst pensioenstelsel Nr. 3 BRIEF VAN DE MINISTER VAN SOCIALE ZAKEN EN WERKGELEGENHEID Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Nadere informatieOudedagsvoorziening nu en straks. Casper van Ewijk Netspar & Universiteit van Amsterdam
Oudedagsvoorziening nu en straks Casper van Ewijk Netspar & Universiteit van Amsterdam SER, 24 juni 2014 Agenda Internationaal perspectief Probleemanalyse Houdbaarheid Maatschappelijke trends Keuzes voor
Nadere informatieFinancieel crisisplan
Financieel crisisplan Inleiding Het financieel crisisplan is een beschrijving van maatregelen die het bestuur op korte termijn effectief kan inzetten indien in korte tijd de dekkingsgraad zich zeer snel
Nadere informatieHet Nedlloyd Pensioenfonds van nu en in de toekomst
Het Nedlloyd Pensioenfonds van nu en in de toekomst Jaarvergadering DNP 25 maart 2015 Frans Dooren, directeur 1 Agenda - Even voorstellen - Terugblik 2014 - Organisatie, Dekkingsgraad, Rente, Verplichtingen,
Nadere informatiePensioen actualiteit. VHP Tata Steel ALV 13 november 2014
Pensioen actualiteit VHP Tata Steel ALV 13 november 2014 Agenda Overheidsmaatregelen in vogelvlucht AOW : langer werken Witteveenkader : minder opbouwen, gecompenseerd door langer werken nftk : meer zekerheid
Nadere informatieHet Financieel Toetsingskader wijzigt
Het Financieel Toetsingskader wijzigt Wat zijn de consequenties en welke keuzes kunt u maken? Dit document is gebaseerd op het wetsvoorstel van 25 juni 2014 Copyright 2014 Sprenkels & Verschuren. Geen
Nadere informatieNieuwe FTK: is het beter en kan het nog beter? Theo Nijman Tilburg University 26 Juni 2014
Nieuwe FTK: is het beter en kan het nog beter? Theo Nijman Tilburg University 26 Juni 2014 Structuur Waar staan we vijf jaar na het Goudswaard rapport en de pensioenakkoorden van 2010 en 2011? Wat brengt
Nadere informatieNotitie. Aan Eerste Kamer der Staten-Generaal Nummer PA/2014/11-03. C.c. Datum 14 nov 2014. Van Peter Borgdorff / PFZW Telefoonnr 030-277 9959
Notitie Aan Eerste Kamer der Staten-Generaal Nummer PA/2014/11-03 C.c. Datum 14 nov 2014 Van Peter Borgdorff / PFZW Telefoonnr 030-277 9959 Onderwerp Inbreng financieel toetsingskader (FTK) Op 18 november
Nadere informatiePENSIOEN IN BEWEGING! KLAAR VOOR DE TOEKOMST? SAMEN DELEN, EEN STERKE KEUZE
PENSIOEN IN BEWEGING! KLAAR VOOR DE TOEKOMST? SAMEN DELEN, EEN STERKE KEUZE PENSIOEN IS AANVULLING OP AOW Lijfrente Salaris 100% Pensioen Staatspensioen (AOW) 2 AOW, VOLKSVERZEKERING (1) Voorziet in MINIMUM
Nadere informatieNederlandse Vereniging van Organisaties van Gepensioneerden
Nederlandse Vereniging van Organisaties van Gepensioneerden Nederlandse Vereniging van Organisaties van Gepensioneerden opgericht in 1986 gevestigd in Utrecht De NVOG en de Pensioendossiers 2 NVOG : wie
Nadere informatieNajaarsbijeenkomst Vereniging Senioren ING Regio Rotterdam/Zeeland
Najaarsbijeenkomst Vereniging Senioren ING Regio Rotterdam/Zeeland Peter de Bruijne Voorzitter Bestuur Pensioenfonds ING 31 oktober 2013 QR code website Pensioenfonds ING Agenda Financiële situatie Klanttevredenheid
Nadere informatiePosition Paper FTK Datum: 1 september 2014 Onderwerp: Wet aanpassing financieel toezichtskader
FNV Naritaweg 10 Postbus 8456 1005 AL Amsterdam T 020 58 16 300 F 020 68 44 541 Position Paper FTK Datum: Onderwerp: Wet aanpassing financieel toezichtskader CNV Tiberdreef 4 Postbus 2475 3500 GL Utrecht
Nadere informatieLeidraad voor afsluitende speech Martin van Rooijen 13 maart 2014
Leidraad voor afsluitende speech Martin van Rooijen 13 maart 2014 1 EUROPA De politiek gebruikt Europa vaak om niets vermoedende burgers wijs te maken dat regelgeving noodzakelijk is, omdat Brussel het
Nadere informatieCollectief invaren van pensioenaanspraken en pensioenrechten in het reële pensioencontract
Bijlage 2 Rapport Collectief invaren van pensioenaanspraken en pensioenrechten in het reële pensioencontract Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Den Haag, mei 2012 Inhoudsopgave Samenvatting
Nadere informatieReactie PensioenLab op internetconsultatie pensioenen
Reactie PensioenLab op internetconsultatie pensioenen Het PensioenLab is een initiatief van CNV Jongeren, FNV Jong en MHP-jongeren en geeft gevraagd en ongevraagd advies aan de pensioenwereld. Namens het
Nadere informatieNotitie. Inleiding. Aan Ministerie van Sociale Zaken (SZW) Nummer PA/2013/09-01. C.c. Datum 6 september 2013
Notitie Aan Ministerie van Sociale Zaken (SZW) Nummer PA/2013/09-01 C.c. Datum 6 september 2013 Van Pensioenfonds Zorg en Welzijn Telefoonnr 030-2779959 Onderwerp Reactie internetconsultatie Wet invoering
Nadere informatieFinancieel Crisisplan Stichting Norit Pensioenfonds
Financieel Crisisplan Stichting Norit Pensioenfonds Inleiding In hoofdstuk 10 van deze Actuariële en Bedrijfstechnische Nota (ABTN) (weerstandsvermogen en sturingsmiddelen) zijn de risico s waaraan het
Nadere informatiePosition Paper DNB Concept Wetsvoorstel variabele pensioenuitkeringen 14 augustus 2015
Position Paper DNB Concept Wetsvoorstel variabele pensioenuitkeringen 14 augustus 2015 Het Wetsvoorstel variabele pensioenuitkering (kortweg wetsvoorstel ) maakt voor deelnemers aan een premieovereenkomst
Nadere informatieONDERWERP PRESENTATIE IS EEN STELSELWIJZIGING IN BELANG VAN U ALS DEELNEMER? GENOEMDE ONTWIKKELINGEN / PROBLEMEN OM ONS PENSIOEN STELSEL TE WIJZIGEN
ONDERWERP PRESENTATIE IS EEN STELSELWIJZIGING IN BELANG VAN U ALS DEELNEMER? GENOEMDE ONTWIKKELINGEN / PROBLEMEN OM ONS PENSIOEN STELSEL TE WIJZIGEN 1 GEVOLGEN DEMOGRAFISCHE ONTWIKKELINGEN 2 REKENRENTE,
Nadere informatieDatum 15 april 2016 Betreft Beantwoording schriftelijke vragen effecten van renteverlagingen als gevolg van ECB-beleid voor pensioenen
> Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 T 070 333
Nadere informatieRBS pensioen update. Van premie tot pensioen
RBS pensioen update Van premie tot pensioen Hoe is uw pensioen opgebouwd? Waarom zitten veel pensioenfondsen nu in de problemen? Hoe ziet de toekomst van pensioen in Nederland eruit? In deze RBS Pensioen
Nadere informatieS&V Reflector. Dienen de pensioenfondsen hun. langlopende swaps te verkopen? De implementatie van het nieuwe. Financieel Toetsingskader
S&V Reflector De implementatie van het nieuwe Dienen de pensioenfondsen hun Financieel Toetsingskader langlopende swaps te verkopen? Welke keuzes kunt u maken en wie betrekt u daarbij? Een risicomanagement
Nadere informatieUitwerkingsmemorandum Pensioenakkoord Een quickscan van de belangrijkste elementen
Uitwerkingsmemorandum Pensioenakkoord Een quickscan van de belangrijkste elementen 12 juni 2011 PGGM, Bestuurlijke Advisering 1 Inleiding De Stichting van de Arbeid heeft het Pensioenakkoord 2010 uitgewerkt
Nadere informatieGeneratie-effecten als gevolg van afstempelen Theo Kocken 1,2, Bart Oldenkamp 2, Joeri Potters 2 en Robin Zeeman 2 Working paper, 17 april 2013
Generatie-effecten als gevolg van afstempelen Theo Kocken 1,2, Bart Oldenkamp 2, Joeri Potters 2 en Robin Zeeman 2 Working paper, 17 april 2013 Samenvatting In deze paper worden de generatie-effecten in
Nadere informatie134 De Pensioenwereld in 2015
14 134 De Pensioenwereld in 2015 Ontwikkelingen in de pensioenmarkt 135 Het nieuwe FTK: oude wijn in nieuwe zakken? Auteurs: Gijs Hoedemaker, Machiel Koper en Alexander van Stee Na de crisis leek er een
Nadere informatieCRISISPLAN - SAMENVATTING
CRISISPLAN - SAMENVATTING MAATREGELEN ALS DE FINANCIËLE POSITIE IN GEVAAR IS 1 juli 2015 Inleiding Dit crisisplan beschrijft wat het Algemeen Bestuur gaat doen als het Pensioenfonds in een crisissituatie
Nadere informatiePensioen voor jong en oud: Uitgangspunten die vertegenwoordigers van ouderen en jongeren delen
1. Inleiding Pensioen voor jong en oud: Uitgangspunten die vertegenwoordigers van ouderen en jongeren delen In de publiciteit is het beeld ontstaan dat ouderen en jongeren in het pensioendebat scherp tegenover
Nadere informatieTOETSINGCRITERIA PENSIOENSTELSEL GEZAMENLIJKE OUDERENORGANISATIES
TOETSINGCRITERIA PENSIOENSTELSEL GEZAMENLIJKE OUDERENORGANISATIES Doel: Het doel van deze notitie is het formuleren van criteria, waarmee voorstellen op pensioengebied kunnen worden beoordeeld. Strategie:
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2013 2014 33 972 Wijziging van de Pensioenwet, de Wet verplichte beroepspensioenregeling en de Invoerings- en aanpassingswet Pensioenwet in verband met aanpassing
Nadere informatieFinancieel crisisplan Stichting Achmea Algemeen Pensioenfonds Collectiviteitskring Bavaria 2017 Hoofdstukindeling
Financieel crisisplan Stichting Achmea Algemeen Pensioenfonds Collectiviteitskring Bavaria 2017 Hoofdstukindeling Het financieel crisisplan van Stichting Achmea Algemeen Pensioenfonds (Centraal Beheer
Nadere informatieen publiek toezicht Lans Bovenberg
Nieuwe pensioencontracten en publiek toezicht Lans Bovenberg Outline Drie typen rechten Harde individuele rechten Zachte individuele rechten Collectieve buffer Wat zijn deze rechten? Wat zijn de voor-
Nadere informatieWAT SPEELT ER ROND UW PENSIOEN BIJ SPUN?
WAT SPEELT ER ROND UW PENSIOEN BIJ SPUN? Bijeenkomst voor pensioengerechtigden Dick Vis, voorzitter Stichting Pensioenfonds Urenco Nederland 20 september 2016 Agenda 1. Samenvatting jaarverslag 2015 2.
Nadere informatie2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE. Datum Betreft Financiële positie pensioenfondsen
> Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 T 070 333
Nadere informatiePensioenbijeenkomst Abvakabo FNV Het pensioen van nu en de toekomst in zicht November 2010. Welkom
Pensioenbijeenkomst Abvakabo FNV Het pensioen van nu en de toekomst in zicht November 2010 Welkom Waar willen wij het met elkaar over hebben? Pensioen anno 2010 Stand van Zaken AOW en Pensioenakkoord 4
Nadere informatieHet betrekkelijke van Koopkrachtplaatjes
Het betrekkelijke van Koopkrachtplaatjes Statistiek versus persoonlijk Koopkrachtplaatjes gaan uit van standaardpersonen met standaard consumptiepatroon De werkelijke persoonlijke situatie kan daarvan
Nadere informatie