Het nieuwe FTK: Een rem op de toekomst
|
|
- Willem Lenaerts
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Het nieuwe FTK: Een rem op de toekomst Na jaren discussie over het FTK maakt Staatssecretaris Klijnsma een pas op de plaats. Zij stelt slechts aanpassingen van het huidige FTK voor. Deze aanpassingen leiden tot grotere stabiliteit van de pensioenen en geven voorrang aan de opbouw van hogere buffers boven indexatie. Fundamentelere veranderingen verwijst de Staatssecretaris door naar de maatschappelijke dialoog over de toekomst van het pensioenstelsel. De meest fundamentele wijziging in het nieuwe FTK is de detaillering van de regelgeving. Formeel blijft het pensioenfondsbestuur verantwoordelijk voor een evenwichtige belangenafweging, maar materieel heeft een pensioenfondsbestuur nauwelijks nog bewegingsruimte. De oorspronkelijke ambitie was het neerzetten van een toekomstbestendig stelsel. Met deze pas op de plaats blijft de noodzaak voor verandering onverminderd groot. 1. Voorgeschiedenis Aanleiding: Forse daling financiële positie pensioenfondsen De discussie over de toekomstbestendigheid van het pensioenstelsel is hoog op de agenda komen te staan als gevolg van de kredietcrisis. In anderhalf jaar tijd waren de pensioenfondsen vanuit een goede financiële positie massaal in onderdekking terechtgekomen. De gemiddelde dekkingsgraad daalde van 150% eind september 2007 naar 92% eind maart De pensioenvermogens daalden in deze periode met ruim 130 miljard en de pensioenverplichtingen stegen met 145 miljard door een dalende rente in combinatie met opwaartse bijstellingen van de levensverwachting. Adviezen Commissies Goudswaard en Frijns Toenmalig Minister Donner heeft 2 commissies ingesteld om hem te adviseren over het pensioenstelsel: De Commissie Goudswaard concludeerde begin 2010 dat het stelsel met de bestaande ambities en de veronderstelde zekerheid niet toekomstbestendig was, vanwege de stijgende levensverwachting en de toenemende kwetsbaarheid voor financiële schokken. Omdat het premie-instrument door de ontgroening en vergrijzing te bot was geworden om forse financiële schokken op te kunnen vangen, was er een nieuw evenwicht nodig tussen ambitie, zekerheid en kosten. Zijn aanbeveling was om een keuze mogelijk te maken tussen een voorwaardelijk pensioen met de ambitie om de pensioenen te indexeren en een zekerder pensioen zonder deze ambitie. Daarbij gaf hij ter overweging om aanpassingen in de levensverwachting te incorporeren in de pensioenaanspraken om kostenstijgingen te beteugelen. De Commissie Frijns deed begin 2010 aanbevelingen op het gebied van beleggingsbeleid en risicobeheer. Voor een nieuw FTK was relevant dat Frijns stelde dat een beleggingsspagaat vanwege het nominaal gerichte toezicht in combinatie met een reële ambitie voorkomen zou moeten worden. Via een Pensioenakkoord naar een concept wetsvoorstel Deze aanbevelingen zijn in belangrijke mate overgenomen in het Pensioenakkoord in juni 2010 en de Uitwerking van het pensioenakkoord in juni Belangrijke elementen voor een nieuw FTK waren de introductie van een voorwaardelijk contract, waarin sturing op de indexatieambitie centraal zou komen te staan en de introductie van een levensverwachtingsaanpassingsmechanisme, waarmee de kosten van aanpassingen in de levensverwachting eerlijker werden verdeeld over generaties. Staatssecretaris Klijnsma heeft dit akkoord in eerste instantie in juni 2013 vertaald naar een consultatieversie van een wetsvoorstel voor een nieuw FTK. Op de uitwerking viel echter veel aan te merken. Na de kritiek heeft de Staatssecretaris in oktober 2013 besloten een pas op de plaats te maken door slechts een beperkte aanpassing van het bestaande FTK voor te stellen en geen alternatieven voor het bestaande contract te introduceren. Update ontwikkeling financiële positie pensioenfondsen Tussen maart 2009 en maart 2014 zijn de vermogens van pensioenfondsen met 450 miljard gegroeid naar ruim 1 biljoen 2. De pensioenverplichtingen zijn echter opnieuw gestegen door de dalende rente en opwaartse bijstellingen van de levensverwachting. Sinds september 2007 zijn de pensioenverplichtingen nagenoeg verdubbeld. De gemiddelde dekkingsgraad steeg van 92% in maart 2009 naar 111% in maart De pensioenfondsen voldoen daarmee nog niet aan de vereiste dekkingsgraad, die gemiddeld op 126,6% komt te liggen als gevolg van het FTK Belangrijkste effecten aanpassingen FTK Het wetsvoorstel zoals dat 25 juni 2014 is aangeboden aan de Tweede Kamer leidt tot meer stabiliteit maar ook tot uitstel van indexatie en mogelijk zelfs tot afstel. 1 Bron: Statistieken DNB. 2 Bron: Statistieken DNB voor pensioenfondsen. Als ook het pensioenvermogen voor verzekeraars wordt meegeteld ligt het vermogen op 1,3 biljoen (bron CBS). 3 Bron: memorie van toelichting.
2 2.1 Meer stabiliteit Ten opzichte van de consultatie van het nieuwe FTK, is een groot voordeel dat de Staatssecretaris nu toch heeft gekozen voor een stabieler systeem. Initieel zouden fondsen kunnen kiezen uit twee soorten contracten: een voorwaardelijk pensioen met de ambitie om de pensioenen te indexeren (het reële contract c.q. FTK2) en een zekerder pensioen zonder deze ambitie (het nominale contract c.q. FTK1). In de gekozen uitwerking zouden beide contracten echter leiden tot onnodig volatiele premies en pensioenen. De vrees was dat dit het vertrouwen in het pensioenstelsel verder zou aantasten en zou leiden tot forse procyclische effecten op de economie. Juist in slechte tijden, zouden hogere pensioenpremies gelden en kortingen op pensioenen worden doorgevoerd, met een lagere werkgelegenheid en consumptie tot gevolg. In het aangepaste voorstel blijven de huidige methoden van premiedemping in hoofdzaak intact. Bovendien worden de pensioenen stabieler dan in de huidige situatie doordat meer op de lange termijn kan worden bijgestuurd. Al met al zijn de voorstellen minder procyclisch dan eerdere voorstellen, maar ook dan het huidige FTK. Dit laatste komt door de volgende 3 aanpassingen: 1. Minder procyclische premies door vervallen eis tot bijdrage aan herstel In de memorie van toelichting is opgenomen dat de eis van de toezichthouder, dat in een situatie van dekkingstekort de premie moet bijdragen aan herstel, komt te vervallen. Door deze eis was juist in slechte tijden soms een fikse premieverhoging noodzakelijk. Door het laten vervallen van deze eis, zal het premiebeleid minder procyclisch uitpakken. 2. Geen dagkoersen meer De financiële thermometer aan de hand waarvan fondsen moeten bepalen of bijsturing vereist is, wordt niet langer bepaald op basis van een dagkoers (de dekkingsgraad op een bepaalde dag), maar op basis van een middeling van de dekkingsgraad over 12 maanden. Dit wordt beleidsdekkingsgraad genoemd. Zoals figuur 1 laat zien, vertoont de nieuwe financiële thermometer minder grote schokken, waardoor het minder van toevallige uitschieters afhangt welke maatregelen een fonds moet nemen. Figuur 1: Dagkoersen versus middeling dekkingsraad over 12 maanden 3. Van schoksgewijs bijsturen naar eerder, maar geleidelijk ingrijpen In plaats van het huidige korte en lange termijn herstelplan, komt er elk jaar een nieuw herstelplan waarin een fonds maatregelen moet nemen om in maximaal 10 jaar de vereiste dekkingsgraad te bereiken. De maatregelen moeten evenredig over de hersteltermijn worden gespreid, zodat ingrijpen niet meer uitgesteld kan worden. Daar tegenover staat dat een pensioenfonds met doorrollende herstelplannen mag werken; dat wil zeggen dat ieder jaar opnieuw mag worden uitgegaan van een hersteltermijn van maximaal 10 jaar. Daardoor kan er zich geen grote schok meer voordoen aan het einde van een herstelplan (nu moet het beoogde herstel op een bepaald moment zijn bereikt, ongeacht eventuele nieuwe schokken). Er geldt als extra voorwaarde dat een fonds maximaal 5 jaar in onderdekking mag verkeren. Na 5 jaar in onderdekking is een keuze mogelijk tussen een herstelopslag op de premie, het onmiddellijk verlagen van aanspraken of spreiding van kortingen over maximaal 10 jaar, maar deze kortingen worden dan wel onvoorwaardelijk ingeboekt. Op deze manier wordt een grens gesteld aan de termijn dat een fonds een te lage dekkingsgraad heeft, zonder dat deze grens hoeft te leiden tot nieuwe schokken. Uit ALM-berekeningen blijkt dat deelnemers de komende 15 jaar een vergelijkbare kans hebben op een verlaging van pensioenen als bij de huidige regels, maar dat de omvang van de verlagingen naar verwachting beperkter zal blijven.
3 2.2 Gedetailleerde indexatieregels leiden tot uitstel van indexatie en mogelijk ook tot afstel Het FTK heeft 3 concrete maatregelen die (kunnen) leiden tot uitstel van indexatie: 1. Nieuwe rekenregel voor indexatiebeleid leidt tot uitstel van indexatie De vaststelling van het indexatiebeleid is een verantwoordelijkheid van het pensioenfondsbestuur. Straks gaat er echter voor alle fondsen een zelfde rekenregel gelden voor de indexatie 4. De rekenregel veronderstelt dat alleen aandelenrendement wordt behaald over de indexatiebuffer, waarbij alleen het surplus boven een dekkingsgraad van 110% wordt meegerekend. In feite wordt er, naast het vereiste eigen vermogen en het minimaal vereiste eigen vermogen, een 3e buffer geïntroduceerd. Gemiddeld is straks 1% indexatie mogelijk vanaf een dekkingsgraad van 120%, 2% bij 130% en 2,5% bij 135%. De komende jaren betekent dit dat er minder indexatie kan worden verleend dan in het huidige kader 5. Nieuw is verder dat de indexatiegrenzen omhoog gaan als de rente stijgt (bij een rentestijging met 1 procentpunt, is gemiddeld 2,5% indexatie mogelijk bij een dekkings graad van 140% in plaats van bij 135%). De indexatiestaffels zijn dus niet langer vast, maar gaan meebewegen met de rente. Dit maakt de systematiek minder transparant en daarmee de communicatie wat lastiger. Het Centraal Planbureau heeft uitgerekend dat de aanpassing van het FTK op macroniveau evenwichtig is. Tegenover het later mogen indexeren in goede tijden, staan minder diepe kortingen in slechte tijden. Per fonds kunnen de gevolgen echter verschillen. Is het immers wel zo logisch dat het bij een jong fonds pas later mogelijk is om te indexeren dan bij een oud fonds? En is het wel zo logisch dat de rekenregel voor de indexatie geheel losstaat van het feitelijke beleggingsbeleid, terwijl het indexatiepotentieel in de praktijk sterk afhankelijk is van het beleggingsbeleid van een fonds? 2. Nieuwe regels voor inhaalindexatie leiden tot uitstel en mogelijk ook tot afstel Voor alle fondsen gaat een zelfde rekenregel gelden voor het verlenen van inhaalindexatie en het ongedaan maken van kortingen. Er mag maximaal 1/10e van het verschil tussen het aanwezige vermogen en het vermogen waarbij volledige indexatie mogelijk is, worden aangewend voor inhaalindexatie. Bij een loonindexatie-ambitie kan dan gemiddeld 1% gemiste indexatie worden ingehaald bij een dekkingsgraad van 145% en 2% bij 155%. Ook deze indexatiegrenzen schuiven omhoog als de rente stijgt. Dit voorstel betekent dat het zeer lang kan duren voordat (indexatie)kortingen kunnen worden ingehaald. Uit doorrekeningen blijkt dat het hierdoor ook in gunstige economische scenario s lastiger wordt om de indexatie-ambitie volledig waar te maken. Daarbij is in de memorie van toelichting opgenomen dat individueel per deelnemer moet worden getoetst wat de werkelijke achterstand is in plaats van per regeling. Als dit werkelijk de bedoeling is, zal dit in combinatie met de langere periode bij veel fondsen tot uitvoeringsproblemen en hogere uitvoeringskosten leiden. Het wordt lastig uitlegbaar als de indexatie per persoon kan verschillen op basis van indexatieachterstanden die ver in het verleden zijn ontstaan. Dit klemt des te meer als aan nieuwe deelnemers in slechte tijden wel een herstelopslag op de premie is gevraagd, maar als zij vervolgens in goede tijden niet mogen meeprofiteren. De vraag is of fondsen onder deze voorwaarden nog wel (onbeperkt) inhaalindexatie willen blijven verlenen. 3. Hogere buffers weinig effect op indexatie Gemiddeld gaat de vereiste dekkingsgraad met ruim 5%-punt omhoog om de beoogde zekerheid beter waar te maken. Aangezien het aangepaste FTK voorrang geeft aan de opbouw van buffers boven indexatie, zou de hogere buffereis in theorie de ruimte voor indexatie kunnen inperken zolang de buffer nog niet is opgebouwd. In de praktijk zal de hogere buffereis doorgaans weinig effect op de ruimte voor indexatie hebben, doordat de nieuwe indexatieregels bij de huidige rentestand restrictiever uitpakken dan de eisen uit het herstelplan 6. Conclusie: Regelgever zou doel centraal moeten stellen in plaats van gedetailleerde regels Er zijn een paar honderd unieke pensioenfondsen in Nederland. Het is zeer lastig om een algemene rekenregel voor de indexatie voor te schrijven die passend en evenwichtig is voor al deze fondsen. Denk bijvoorbeeld aan fondsen met onvoorwaardelijke inkoop van indexatie of met een eindloonregeling. Door voor al deze fondsen gedetailleerde regels voor te schrijven, gaat de regelgever in feite op de stoel van het pensioenfondsbestuur zitten, terwijl de gevolgen voor individuele fondsen lastig zijn te overzien. De mogelijkheden voor pensioenfondsbestuurders om eventuele (hieruit voortvloeiende) onevenwichtigheden te corrigeren, zijn echter nog maar beperkt. Dit kan in de praktijk zelfs wringen met de wettelijke taak van een pensioenfondsbestuur om belangen evenwichtig af te wegen. 4 Een fonds kan er voor kiezen om minder snel te indexeren dan deze norm, maar de norm is dermate restrictief dat wij verwachten dat de maximumnorm in de praktijk tevens als minimumnorm zal fungeren. 5 Doordat elk fonds een eigen indexatiestaffel hanteert, lopen de gevolgen per fonds sterk uiteen. De Pensioenfederatie concludeert uit eerste berekeningen voor een aantal fondsen dat de komende 10 jaar gemiddeld 6% minder indexatie kan worden verleend aan deelnemers en gepensioneerden. 6 Door de lage rente kan er op dit moment relatief veel herstelkracht worden ingerekend in het herstelplan. Bij een hogere rente kan dit anders uitpakken.
4 Het verdient onze voorkeur om de evenwichtigheid te toetsen via de haalbaarheidstoets en de details over te laten aan het pensioenfonds. Door het doel centraal te stellen, kan ook worden voorkomen dat de regelgeving onnodig complex wordt. 2.3 Actuariële verwonderpunten 1. Mix tussen reëel en nominaal contract Het belangrijkste deel van het FTK richt zich op een zuiver nominaal contract: de nominale bescherming wordt vergroot door hogere buffers voor te schrijven, er wordt vastgehouden aan de risicovrije rekenrente en korten blijft ultimum remedium, waardoor de 97,5% zekerheidsmaat alsnog gerealiseerd moet worden. Toch zitten er ook elementen in het contract die met nominale zekerheid botsen. Zo wordt het terugdraaien van nominale kortingen, passend bij een ultimum remedium, aan banden gelegd. Dit is pas mogelijk nadat volledige indexatie is verleend (gemiddeld pas boven een dekkingsgraad van 135%). Ook wordt het mogelijk om nominale kortingen door te voeren bij dekkingsgraden boven de 105%. De opbouw van hogere buffers gaat kennelijk voor op de nominale zekerheid op de kortere termijn. 2. Aanpassingen aanspraken aan levensverwachting alleen in goede tijden Bijstellingen in de levensverwachting zijn een belangrijke reden voor de kostenstijging in de afgelopen jaren (naast de dalende rente). De fiscale normen voor nieuwe pensioenopbouw zijn reeds aangepast, maar het FTK had tot nog toe nog geen regels om ook bestaande pensioenaanspraken beter bestand te maken tegen bijstellingen in de levensverwachting. Het levensverwachtingsaanpassingsmechanisme (LAM) is een geschikte manier om bijstellingen eerlijker te verdelen over generaties. In het huidige voorstel worden aanspraken echter alleen aangepast als een fonds een dekkingsgraad heeft boven de vereiste dekkingsgraad. Daaronder lopen aanpassingen gewoon net als nu in de dekkingsgraad, waardoor jongeren een relatief groot deel van de kosten blijven dragen. Dit onderscheid is bijzonder. Juist omdat de meeste fondsen zich onder de vereist dekkingsgraad begeven, wordt het probleem vooruit geschoven, terwijl er een goede oplossing voorhanden is. 3. Afwijkende UFR Het doel van de UFR is hetzelfde voor pensioenfondsen als voor verzekeraars, namelijk voorzien in ontoereikende marktinformatie bij lange looptijden. Het advies van de commissie UFR voor Nederlandse pensioenfondsen was echter afgerond voordat duidelijkheid ontstond over de UFR die zal gaan gelden voor alle Europese verzekeraars in het kader van Solvency II. Nu vastgehouden wordt aan het oorspronkelijke advies van de commissie UFR voor Nederlandse pensioenfondsen, ontstaat een merkwaardige situatie. In de praktijk gaat een lagere en minder stabiele UFR gelden voor pensioenfondsen dan voor verzekeraars, terwijl de aard van de verplichtingen van pensioenfondsen minder hard is dan die van verzekeraars. 4. Geen rem op de buffers De nieuwe indexatieregels leiden ertoe dat pensioenfondsen in goede tijden minder snel mogen uitdelen. Uit ALM-analyses blijkt het geld in gunstige economische scenario s oneindig te worden opgepot. Het bereiken van een volledig geïndexeerd pensioen wordt daardoor lastiger, zelfs als de dekkingsgraden zeer hoog zijn. Dit komt met name door de nieuwe regels voor inhaalindexatie, zoals de individuele toetsing op indexatieachterstanden en doordat slechts 1/10e van het overschot mag worden ingezet voor het inhalen van gemiste indexatie. Het contract zou evenwichtiger uitpakken als deelnemers in goede tijden ook kunnen profiteren. 5. Premiekorting Onder het nieuwe FTK is premiekorting pas mogelijk als gemiste indexatie en pensioenkortingen in de voorgaande 10 jaar volledig zijn hersteld. Gezien de nieuwe indexatieregels is de kans daarop zeer klein en valt ook niet uit te sluiten dat pensioenfondsen van inhaalindexatie zullen afzien. Premiekorting is daardoor vrijwel onmogelijk. 3. Wat regelt het nieuwe FTK niet? Het gevolg van het besluit van de Staatssecretaris om een pas op de plaats te maken, is dat belangrijke aanbevelingen van de Commissies Goudswaard en Frijns niet of slechts ten dele worden opgevolgd.: 1. Indexatie-ambitie niet centraal Er komt geen voorwaardelijk contract, waarbij de indexatieambitie centraal komt te staan. Ondanks de toegenomen risico s voor de deelnemer blijven de 97,5% nominale zekerheid en korten als ultimum remedium in het kader staan. Het wordt zelfs lastiger om te sturen op de indexatieambitie, vanwege de nieuwe indexatieregels. Wel is de bedoeling dat er transparanter wordt gecommuniceerd over de risico s.
5 2. Geen (echt) levensverwachtingsaanpassings mechanisme Als deelnemers langer blijken te leven dan eerder verwacht, dan wordt de bestaande pensioenopbouw daar niet op aangepast. Het gevolg is dat de tekorten in de dekkingsgraad blijven lopen, waardoor ook nieuwe deelnemers blijven meebetalen aan de toenemende levensverwachting van bestaande aanspraken c.q. deelnemers. 3. Procycliciteit wordt niet volledig opgelost De forse daling van de rente was een belangrijke oorzaak van de ongunstige ontwikkeling van de financiële positie van pensioenfondsen, maar het aangepaste FTK biedt hier nog geen oplossing voor. Dit is ook 1 van de belangrijkste procyclische elementen die overeind blijven in het aangepaste FTK. Daarnaast kan het handhaven van korten als ultimum remedium tot procyclische effecten leiden, doordat fondsen in slechte tijden eerst een herstelopslag op de premie moeten heffen 7. Ten slotte is nog onduidelijk in hoeverre fondsen mogen kiezen voor een premie-egalisatiereserve om schommelingen te beperken. Juist vanwege het lange termijn karakter van pensioenen is het de moeite waard om nader te verkennen of het ook mogelijk is om procyclische effecten geheel te voorkomen. 4. Conclusie: Rem op de toekomst Staatssecretaris Klijnsma maakt met het nieuwe FTK een pas op de plaats. De meest fundamentele wijziging is de detaillering van de regelgeving, waardoor er steeds minder ruimte blijft voor het pensioenfondsbestuur om bij te sturen. Echte veranderingen blijven echter uit. Belangrijke aanbevelingen van de Commissies Goudswaard en Frijns om het stelsel toekomstbestendiger te maken, worden niet of niet volledig opgevolgd. De noodzaak tot verandering is echter onverminderd groot. Alle pijlen lijken nu gericht op de maatschappelijke dialoog over de toekomst van het pensioenstelsel, maar wanneer leidt dat traject tot concrete oplossingen? 7 In de toelichting op het wetsvoorstel staat overigens dat sociale partners hier afwijkende afspraken over mogen maken. De wettekst zelf gaat echter nog steeds uit van korten als ultimum remedium.
H E T W E T S V O O R S T E L F T K T O E G E P A S T I N D E P R A K T I J K
H E T W E T S V O O R S T E L F T K T O E G E P A S T I N D E P R A K T I J K Samenvatting In ons position paper van 22 augustus jl. heeft u de reactie van de Pensioenfederatie op het wetsvoorstel FTK
Nadere informatieHerstelplan. Stichting Personeelspensioenfonds APG
Herstelplan Stichting Personeelspensioenfonds APG PPF APG Herstelplan versie: juni 2015 Herstelplan PPF APG 2015 juni 2015 1. Inleiding In dit herstelplan 2015 voor PPF APG leest u eerst welke uitgangspunten
Nadere informatieP O S I T I O N P A P E R
Pensioenfederatie Prinses Margrietplantsoen 90 2595 BR Den Haag Postbus 93158 2509 AD Den Haag T +31 (0)70 76 20 220 info@pensioenfederatie.nl www.pensioenfederatie.nl P O S I T I O N P A P E R KvK Haaglanden
Nadere informatieToelichting wetsvoorstel aanpassing financieel toetsingskader. Juni 2014
Toelichting wetsvoorstel aanpassing financieel toetsingskader Juni 2014 Inhoudsopgave Wetsvoorstel aanpassing FTK Beleidsdekkingsgraad Premievaststelling Toekomstbestendig indexeren Inhaalindexatie Hersteltermijn
Nadere informatie134 De Pensioenwereld in 2015
14 134 De Pensioenwereld in 2015 Ontwikkelingen in de pensioenmarkt 135 Het nieuwe FTK: oude wijn in nieuwe zakken? Auteurs: Gijs Hoedemaker, Machiel Koper en Alexander van Stee Na de crisis leek er een
Nadere informatieDatum 24 november 2015 Betreft Kamervragen van het lid Krol over het bericht 'In 2020 veel meer mensen gekort dan ufr-rapport veronderstelt'
> Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 T 070 333
Nadere informatieCPB Notitie. 1 Inleiding. 2 Evaluatie Wet aanpassing FTK. Vaste Commissie voor SZW
CPB Notitie Aan: Vaste Commissie voor SZW Centraal Planbureau Bezuidenhoutseweg 30 2594 AV Den Haag Postbus 80510 2508 GM Den Haag T 088 9846000 I www.cpb.nl Contactpersoon Marcel Lever Datum: 16 mei 2018
Nadere informatiereëel financieel toetsingskader (FTK2)
nominaal financieel toetsingskader (FTK1) - bestaande contract - nominale contract - uitkeringsovereenkomst - onderscheid tussen nominale opbouw en indexatie - 2,5% onderdekkingskans maatstaf voor nominale
Nadere informatieSociale Partners en Pensioen
Sociale Partners en Pensioen door Harry Govers Delft, 11 november 2014 Heerlen, 12 november 2014 Zwolle, 14 november 2014 Onderwerpen Witteveen kader. In te voeren per 1 jan 2015 nieuw Financieel Toetsingskader
Nadere informatieDertien bestuurlijke uitdagingen in het nieuwe financieel toetsingskader
2 Dertien bestuurlijke uitdagingen in het nieuwe financieel toetsingskader Door: Stef Vermeulen Op 1 januari 2015 is het langverwachte wetsvoorstel Aanpassing financieel toetsingskader ingevoerd. Dit hoofdstuk
Nadere informatieReactie op het wetsvoorstel aanpassing financieel toetsingskader (FTK)
Reactie op het wetsvoorstel aanpassing financieel toetsingskader (FTK) Utrecht, 2 september 2014 Koninklijk Actuarieel Genootschap Postbus 2433 3500 GK UTRECHT 1 In deze notitie treft u de reactie aan
Nadere informatieHet Financieel Toetsingskader wijzigt
Het Financieel Toetsingskader wijzigt Wat zijn de consequenties en welke keuzes kunt u maken? Dit document is gebaseerd op het wetsvoorstel van 25 juni 2014 Copyright 2014 Sprenkels & Verschuren. Geen
Nadere informatieHet verbeterde financieel toetsingskader (ftk) Zeist, 26 juni 2014
Het verbeterde financieel toetsingskader (ftk) Zeist, 26 juni 2014 Wat doet het ftk? Wat zit er in de pot? Wat is er beloofd? Generatiebalans FTK = beheersingssysteem Indicator Nominale dekkingsgraad
Nadere informatieABC van het FTK Agnes Joseph
Update juni 2014 ABC van het FTK Agnes Joseph Verder gaan. Zomer update: FTK in grote lijnen bekend Het financieel toetsingskader voor pensioenfondsen (FTK) wordt aangepast. Op 25 juni 2014 stuurde staatssecretaris
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2017 2018 32 043 Toekomst pensioenstelsel Nr. 391 BRIEF VAN DE MINISTER VAN SOCIALE ZAKEN EN WERKGELEGENHEID Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Nadere informatieDNBulletin: Pensioenfondsen gaan in herstelplannen uit van hoge rendementen
DNBulletin DNBulletin: Pensioenfondsen gaan in herstelplannen uit van hoge rendementen Datum 18 mei 2017 Thema Pensioenen Pensioenfondsen verwachten uit hun financiële tekorten te komen door hoge rendementen
Nadere informatieGeneratie- en premie-effecten aanpassing FTK Uitgevoerd op verzoek van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
CPB Notitie 20 juni 2014 Generatie- en premie-effecten aanpassing FTK Uitgevoerd op verzoek van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid CPB Notitie Aan: Minsterie van SZW Centraal Planbureau
Nadere informatiePRESENTATIE VOOR DE VERENIGING VAN GEPENSIONEERDEN DUPONT NEDERLAND DD.27 NOVEMBER 2014 DOOR KLAAS MOLENAAR VZ PENSIOENCOMMISSIE KNVG/NVOG
PRESENTATIE VOOR DE VERENIGING VAN GEPENSIONEERDEN DUPONT NEDERLAND DD.27 NOVEMBER 2014 DOOR KLAAS MOLENAAR VZ PENSIOENCOMMISSIE KNVG/NVOG GAAT HET WEL GOED MET MIJN PENSIOEN IN DE TOEKOMST?? ER ZIJN DRIE
Nadere informatieDeelnemersbijeenkomst
Deelnemersbijeenkomst Stichting Pensioenfonds Capgemini Nederland 2 juli 2015 1 Agenda Opening 2014 Financiën: Dekkingsgraad en financiële situatie Henk nftk Henk Herstelplan Henk Beleggingsbeleid Bert
Nadere informatieEerste Kamer der Staten-Generaal
Eerste Kamer der Staten-Generaal 1 Vergaderjaar 2015 2016 33 972 Wijziging van de Pensioenwet, de Wet verplichte beroepspensioenregeling en de Invoerings- en aanpassingswet Pensioenwet in verband met aanpassing
Nadere informatieRoadshow Hoofdlijnennotitie Pensioenakkoord / FTK
Roadshow Hoofdlijnennotitie Pensioenakkoord / FTK 2 De essentie: Eerlijke verdeling van lasten en lusten tussen generaties krijgt volop aandacht; Er worden twee contracten voorgesteld. Beide behoeven verdere
Nadere informatieDatum Betreft Aanbieding rapport Evaluatie Wet aanpassing financieel toetsingskader
> Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 T 070 333
Nadere informatieNovember Financiële positie Pensioenfondsen. Rapportage op verzoek van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
November 2016 Financiële positie Pensioenfondsen Rapportage op verzoek van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid 1. Inleiding De staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft
Nadere informatieWetsvoorstel aanpassing financieel toetsingskader ingediend
1 JULI 2014 PENSIONS Wetsvoorstel aanpassing financieel toetsingskader ingediend Het voorstel van Wet aanpassing financieel toetsingskader (het "wetsvoorstel") beoogt een nieuw type pensioencontract te
Nadere informatieStichting Pensioenfonds Deutsche Bank Nederland
Human Resources Stichting Pensioenfonds Nederland Toelichting Witteveenkader II en nieuw Financieel Toetsingskader 30 september 2014 kantoor Amsterdam Identifier Presentatie Seminar DNB 28 en 30 mei 2013
Nadere informatieNotitie. Aan Eerste Kamer der Staten-Generaal Nummer PA/2014/11-03. C.c. Datum 14 nov 2014. Van Peter Borgdorff / PFZW Telefoonnr 030-277 9959
Notitie Aan Eerste Kamer der Staten-Generaal Nummer PA/2014/11-03 C.c. Datum 14 nov 2014 Van Peter Borgdorff / PFZW Telefoonnr 030-277 9959 Onderwerp Inbreng financieel toetsingskader (FTK) Op 18 november
Nadere informatieEen sterke tweede pijler Naar een toekomstbestendig stelsel van aanvullende pensioenen
Een sterke tweede pijler Naar een toekomstbestendig stelsel van aanvullende pensioenen Commissie Toekomstbestendigheid Aanvullende Pensioenregelingen Prof. dr. K.P. Goudswaard (voorzitter) Prof. dr. R.M.W.J.
Nadere informatieHet nieuwe FTK Hoe gaat het er uit zien? Wordt het transparant?
Het nieuwe FTK Hoe gaat het er uit zien? Wordt het transparant? Adri Jansen en Diede Panneman VSAE workshop 5 maart 2014 Copyright 2012 Sprenkels & Verschuren. Geen enkele reproductie van het document
Nadere informatieAanpassing Financieel Toetsingskader
pggm.nl Aanpassing Financieel Toetsingskader PGGM Bestuurlijke Advisering 27 juni 2014 Quickscan: Aanpassing Financieel Toetsingskader (FTK) Woensdag 25 juni heeft staatssecretaris Klijnsma van Sociale
Nadere informatie1. Gesloten systeem voor het inhalen van indexatie en ongedaan maken van kortingen is niet wenselijk
Position paper FTK Met interesse hebben wij kennisgenomen van het wetsvoorstel Aanpassing financieel toetsingskader (FTK) dat op 25 juni jl. door staatssecretaris Klijnsma is ingediend bij de Tweede Kamer.
Nadere informatieDe Vaste Commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid van de Eerste Kamer
De Vaste Commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid van de Eerste Kamer 23 november 2014 JO/KMOL/MVE/2014.227 Betreft: Wetsvoorstel aanpassing Financieel Toetsingskader ('het Wetsvoorstel') Geachte
Nadere informatieHuidige stand van zaken nftk. drs. Lonneke Thissen AAG
Huidige stand van zaken nftk drs. Lonneke Thissen AAG juli 2014 1. Huidige stand van zaken nftk Wetsvoorstel naar de Raad van State op 4 april 2014 Gebaseerd op nominaal kader - De komende tijd wordt gekeken
Nadere informatie14 augustus 2014 Behandeling Wet BL1408038 aanpassing financieel. Geachte leden van de Kamercommissie Sociale Zaken en Werkgelegenheid,
Vaste Kamercommissie Sociale zaken en werkgelegenheid p/a cie.szw@tweedekamer.nl 14 augustus 2014 Behandeling Wet BL1408038 Maarten Hendriks aanpassing financieel m.hendriks@anbo.nl toetsingskader Geachte
Nadere informatieFacts & Figures uitwerking Pensioenakkoord
Facts & Figures uitwerking Pensioenakkoord Waarom langer doorwerken? De levensverwachting stijgt Elke generatie leeft langer dan de vorige. Dat is al langer bekend, maar de stijging van de levensverwachting
Nadere informatieWAT SPEELT ER ROND UW PENSIOEN BIJ SPUN?
WAT SPEELT ER ROND UW PENSIOEN BIJ SPUN? Bijeenkomst voor pensioengerechtigden Dick Vis, voorzitter Stichting Pensioenfonds Urenco Nederland 20 september 2016 Agenda 1. Samenvatting jaarverslag 2015 2.
Nadere informatieP O S I T I O N P A P E R
Pensioenfederatie Prinses Margrietplantsoen 90 2595 BR Den Haag Postbus 93158 2509 AD Den Haag T +31 (0)70 76 20 220 info@pensioenfederatie.nl www.pensioenfederatie.nl P O S I T I O N P A P E R KvK Haaglanden
Nadere informatieNotitie Indexatiedepots en toekomstbestendig indexeren in het nieuwe FTK
Notitie Indexatiedepots en toekomstbestendig indexeren in het nieuwe FTK Utrecht, 22 juni 2015 Koninklijk Actuarieel Genootschap Postbus 2433 3500 GK UTRECHT 1. Inleiding Onder het oude FTK-regime kon
Nadere informatie2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE
> Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Anna van Hannoverstraat 4
Nadere informatieStand van zaken GITP Pensioenfonds 3e kwartaal 2014
Stand van zaken GITP Pensioenfonds 3e kwartaal 2014 Dekkingsgraad Reken datum Technisch Vereist Vermogen * 1.000,- Belegd vermogen Overige (TB) Vermogen aanwezige Dekkingsgraad 31-7-2012 148.001 120.531
Nadere informatieVragen van KNVG, CSO en NVOG over het wetsvoorstel Aanpassing FTK
Vragen van KNVG, CSO en NVOG over het wetsvoorstel Aanpassing FTK De Koepel van Nederlandse Verenigingen van Gepensioneerden (KNVG), de Koepel van Ouderenorganisaties (CSO) en de Nederlandse Vereniging
Nadere informatieHet nieuwe FTK. Pascal Janssen (PGGM) Studiemiddag VVP 15 april 2015
Het nieuwe FTK Pascal Janssen (PGGM) Studiemiddag VVP 15 april 2015 1 Toekomstdiscussie in meerdere tempo s economie demografie NIEUW FTK VERBETERDE PREMIE OVEREENKOMST arbeidsmarkt maatschappij NATIONALE
Nadere informatieNominale zekerheid ten koste van koopkracht: lager pensioen voor de deelnemer
Notitie Aan Tweede Kamer der Staten-Generaal Nummer PA/2014/08-01 C.c. Ministerie van Sociale Zaken (SZW) Datum 20 augustus 2014 Van Pensioenfonds Zorg en Welzijn (PFZW) Telefoonnr 030-277 5575 Onderwerp
Nadere informatiePensioennieuwsbrief AC Rijksvakbonden. Februari 2012. Ferry Pereboom Angelique Kansouh
Pensioennieuwsbrief AC Rijksvakbonden Ferry Pereboom Angelique Kansouh Februari 2012 De AC Rijksvakbonden zijn een initiatief van NCF, Juvox, VPW en VCPS Inhoudsopgave 0. Voorwoord......... 3 1. Lage dekkingsgraad
Nadere informatieCRISISPLAN - SAMENVATTING
CRISISPLAN - SAMENVATTING MAATREGELEN ALS DE FINANCIËLE POSITIE IN GEVAAR IS 1 juli 2015 Inleiding Dit crisisplan beschrijft wat het Algemeen Bestuur gaat doen als het Pensioenfonds in een crisissituatie
Nadere informatieNo.W /III 's-gravenhage, 31 januari 2019
... No.W12.19.0006/III 's-gravenhage, 31 januari 2019 Bij brief van de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal van 9 januari 2019 heeft de Tweede Kamer, bij de Afdeling advisering van de Raad
Nadere informatie2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE. Datum Betreft Financiële positie pensioenfondsen
> Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 T 070 333
Nadere informatieBuitengewone vergadering van deelnemers 22 november 2010
Buitengewone vergadering van deelnemers 22 november 2010 Agenda 1. Opening, mededelingen en ingekomen stukken 2. Pensioenregeling uitgevoerd door BNPF 3. Vergelijking andere pensioenfondsen 4. Herstelplan
Nadere informatieInformatiebijeenkomst voor Nalco 24 januari 2019
Informatiebijeenkomst voor Nalco 24 januari 2019 Agenda Wie zijn wij Jaarverslag 2017 kerncijfers Ontwikkeling van de dekkingsgraad van het pensioenfonds Financiële spelregels voor pensioenfondsen - Kortingen
Nadere informatievan het pensioenstelsel moet verbeteren en de procyclische werking ervan moet verkleinen.
12 september 2013 Verklaring van de Stichting van de Arbeid, de Pensioenfederatie, FNV-Jong, CNV Jongeren, CSO (Unie KBO, PCOB, NVOG en Noom), ANBO, KNVG en FNV Senioren over de verdere uitwerking van
Nadere informatieStichting Pensioenfonds Avery Dennison. Algemene Vergadering van Deelnemers en Gepensioneerden Leiden, 3 september 2012
Algemene Vergadering van Deelnemers en Gepensioneerden Leiden, 3 september 2012 Agenda 1. Opening 2. Vaststelling notulen jaarvergadering 8 september 2011 3. Jaarverslag 2011 4. Beleggingsbeleid 5. Terugblik
Nadere informatieFacts & Figures uitwerking Pensioenakkoord
Facts & Figures uitwerking Pensioenakkoord Waarom langer doorwerken? De levensverwachting stijgt Elke generatie leeft langer dan de vorige. Dat is al langer bekend, maar de stijging van de levensverwachting
Nadere informatieHerstelplan 2016. Stichting Personeelspensioenfonds APG (PPF APG)
Herstelplan 2016 Stichting Personeelspensioenfonds APG (PPF APG) Onderwerp: Herstelplan PPF APG 2016 Datum: 10 maart 2016 1. Inleiding Deze notitie geeft een overzicht van de uitgangspunten die gehanteerd
Nadere informatiemei 2016 Financiële positie Pensioenfondsen Rapportage op verzoek van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
mei 2016 Financiële positie Pensioenfondsen Rapportage op verzoek van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Inhoud Aanleiding en samenvatting 3 1 Financiële positie 2015 en herstelplannen
Nadere informatieQ&A s bij presentatie herstelplan 31 maart 2009
Q&A s bij presentatie herstelplan 31 maart 2009 1. Waarom kiest ABP voor een hersteltermijn van 5 jaar? Vanwege de bijzondere economische omstandigheden heeft de Minister SZW de mogelijkheid geopend voor
Nadere informatieVeel gestelde vragen kwartaalcijfers pensioenfondsen
Veel gestelde vragen kwartaalcijfers pensioenfondsen 1. De kwartaalcijfers van de pensioenfondsen zijn negatief. Hoe komt dat? Het algemene beeld is dat het derde kwartaal, en dan in het bijzonder de maand
Nadere informatieDatum: 5 december 2014 Betreft: Generatie- en premie-effecten aanpassing pensioenregels 2015
CPB Notitie Aan: Dhr. Omtzigt en dhr. Hoekstra, Kamerleden voor het CDA Centraal Planbureau Van Stolkweg 14 Postbus 80510 2508 GM Den Haag T (070)3383 380 I www.cpb.nl Contactpersoon M.H.C. Lever en Th.
Nadere informatieHet Nedlloyd Pensioenfonds van nu en in de toekomst
Het Nedlloyd Pensioenfonds van nu en in de toekomst Jaarvergadering DNP 25 maart 2015 Frans Dooren, directeur 1 Agenda - Even voorstellen - Terugblik 2014 - Organisatie, Dekkingsgraad, Rente, Verplichtingen,
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2016 2017 32 043 Toekomst pensioenstelsel Nr. 347 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN SOCIALE ZAKEN EN WERKGELEGENHEID Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer
Nadere informatieStichting CRH Pensioenfonds. 20 februari 2013 Utrecht-De Meern
Deelnemersvergadering Stichting CRH Pensioenfonds 20 februari 2013 Utrecht-De Meern Agenda 1. Opening 2. Evaluatie herstelplan 31-12-2012 en korting pensioenen 3. Toeslagenbesluit (indexatie) 4. Rondvraag
Nadere informatieVia deze brief krijgt u verdere (achtergrond)informatie over de huidige situatie en wat dit voor uw pensioen betekent.
Naam Adres Postcode + woonplaats Land ONDERWERP: SITUATIE PENSIOENFONDS ROCKWOOL EN MOGELIJKE VERLAGING VAN UW PENSIOEN BIJLAGEN: EVALUATIEMOMENTEN IN HERSTELPLAN, ONTWIKKELING DEKKINGSGRAAD, DEKKINGSGRAAD
Nadere informatieHet financieel toetsingskader wijzigt
Het financieel toetsingskader wijzigt Wat zijn de consequenties en welke keuzes kunt u maken? Lonneke Thissen, Caroline Bosch & Steven Verschuren augustus 2014 Dit document is gebaseerd op het wetsvoorstel
Nadere informatieONDERWERP PRESENTATIE IS EEN STELSELWIJZIGING IN BELANG VAN U ALS DEELNEMER? GENOEMDE ONTWIKKELINGEN / PROBLEMEN OM ONS PENSIOEN STELSEL TE WIJZIGEN
ONDERWERP PRESENTATIE IS EEN STELSELWIJZIGING IN BELANG VAN U ALS DEELNEMER? GENOEMDE ONTWIKKELINGEN / PROBLEMEN OM ONS PENSIOEN STELSEL TE WIJZIGEN 1 GEVOLGEN DEMOGRAFISCHE ONTWIKKELINGEN 2 REKENRENTE,
Nadere informatieKorte termijn: onnodig korten van rechten voorkomen. Lange termijn: naar een nieuw FTK op basis van nieuwe pensioencontracten
Korte termijn: onnodig korten van rechten voorkomen Lange termijn: naar een nieuw FTK op basis van nieuwe pensioencontracten De daling van de dekkingsgraden heeft de afgelopen weken een uitgebreide discussie
Nadere informatieHerziening pensioenstelsel
Herziening pensioenstelsel Het pensioenstelsel staat al een tijdje onder druk. Dat geldt niet alleen voor de AOW, maar ook voor de tweede pijler. De toenemende vergrijzing en de stijging in de levensverwachting
Nadere informatieRESULTATEN ENQUÊTE CONSULTATIE NIEUW FTK ACTUARIEEL. Vraag 1
RESULTATEN ENQUÊTE CONSULTATIE NIEUW FTK ACTUARIEEL Vraag 1 Onder het huidige FTK krijgen pensioenfondsen te maken met de zogenaamde beleggings -spagaat: aan de ene kant kan er weinig risico worden genomen
Nadere informatieHet betrekkelijke van Koopkrachtplaatjes
Het betrekkelijke van Koopkrachtplaatjes Statistiek versus persoonlijk Koopkrachtplaatjes gaan uit van standaardpersonen met standaard consumptiepatroon De werkelijke persoonlijke situatie kan daarvan
Nadere informatieWOORD VOORAF. Beste deelnemers,
WOORD VOORAF Beste deelnemers, Voor u ligt de pensioenkrant 2015 van Stichting Pensioenfonds B&S ( het Pensioenfonds ). Hiermee willen wij u informeren over de gebeurtenissen en ontwikkelingen van de afgelopen
Nadere informatiePensioenakkoord. Spelregels vanuit de accountant bezien. Nico Pul Ernst & Young
Pensioenakkoord Spelregels vanuit de accountant bezien Nico Pul Ernst & Young Pensioenakkoord Korte vergelijking oud versus nieuw Gevolgen voor de jaarrekening Bijdrage accountants aan het debat Oud versus
Nadere informatieS&V Reflector. Dienen de pensioenfondsen hun. langlopende swaps te verkopen? De implementatie van het nieuwe. Financieel Toetsingskader
S&V Reflector De implementatie van het nieuwe Dienen de pensioenfondsen hun Financieel Toetsingskader langlopende swaps te verkopen? Welke keuzes kunt u maken en wie betrekt u daarbij? Een risicomanagement
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA. Datum Betreft Septemberpakket pensioenen
> Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Anna van Hannoverstraat 4
Nadere informatieTien Punten voor het Financieel Toetsingskader
Het Nederlandse pensioenstelsel is niet zonder meer toekomstbestendig. De vergrijzing van de samenleving betekent dat de kosten steeds verder oplopen. Daarnaast vergroot de toegenomen nadruk op aandelenbeleggingen
Nadere informatieRBS pensioen update. Van premie tot pensioen
RBS pensioen update Van premie tot pensioen Hoe is uw pensioen opgebouwd? Waarom zitten veel pensioenfondsen nu in de problemen? Hoe ziet de toekomst van pensioen in Nederland eruit? In deze RBS Pensioen
Nadere informatiePensjoen Jos Berkemeijer. ALV NVOG 22 november 2017
Pensjoen Jos Berkemeijer ALV NVOG 22 november 2017 Pensioenagenda 1. Regeerakkoord 2. Pensioen in cijfers 3. Dreigende Kortingen? 4. Nieuw pensioenstelsel 5. Discussie Dillema s Vragen? http://duwtje.com/otherweyes-in-nrc-6-denkfouten-over-pensioen/
Nadere informatieAdjunct-griffier van de commissie, Weeber. Inhoudsopgave. Vragen en opmerkingen vanuit de fracties
Tweede Kamer der Staten-Generaal Vergaderjaar 2014-2015 33 972 Wijziging van de Pensioenwet, de Wet verplichte beroepspensioenregeling en de Invoerings- en aanpassingswet Pensioenwet in verband met aanpassing
Nadere informatieBeleggingsaspecten voorontwerp van wet herziening ftk
Beleggingsaspecten voorontwerp van wet herziening ftk De staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid publiceerde op vrijdag 12 juli 2013 het lang verwachte consultatiedocument over de uitwerking
Nadere informatieUw pensioen in onzekere tijden
Uw pensioen in onzekere tijden Stichting Pensioenfonds 1 Inleiding Dekkingsgraad per 31 december 2011 is 83,7%. Het pensioenfonds loopt (ver) achter op herstelplan. Voorlopig kortingsbesluit is noodzakelijk.
Nadere informatieNederlandse Vereniging van Organisaties van Gepensioneerden
Nederlandse Vereniging van Organisaties van Gepensioneerden Nederlandse Vereniging van Organisaties van Gepensioneerden opgericht in 1986 gevestigd in Utrecht De NVOG en de Pensioendossiers 2 NVOG : wie
Nadere informatiePosition Paper FTK Datum: 1 september 2014 Onderwerp: Wet aanpassing financieel toezichtskader
FNV Naritaweg 10 Postbus 8456 1005 AL Amsterdam T 020 58 16 300 F 020 68 44 541 Position Paper FTK Datum: Onderwerp: Wet aanpassing financieel toezichtskader CNV Tiberdreef 4 Postbus 2475 3500 GL Utrecht
Nadere informatieAanpassing pensioenregeling een must. Presentatie: Marcel Brussee / voorzitter SPH Kees Lekkerkerker / directeur HRM
Aanpassing pensioenregeling een must Presentatie: Marcel Brussee / voorzitter SPH Kees Lekkerkerker / directeur HRM 1 Aanpassing pensioenregeling een must Inhoud Marcel Brussee: Achtergrond wijzigingen
Nadere informatie2012D35001 LIJST VAN VRAGEN
2012D35001 LIJST VAN VRAGEN De vaste commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft naar aanleiding van de brief van de staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid over het septemberpakket
Nadere informatiePensioenactualiteiten
Pensioenactualiteiten Medezeggenschap Waterbedrijven, Waterschappen, Netwerkbedrijven 16-05-2013 Agenda Dekkingsgraad en financiële positie fonds Wijzigingen in 2012 Ontwikkelingen en gevolgen voor ABP
Nadere informatieBetreft: Wetsvoorstel Wet aanpassing financieel toetsingskader ('het Wetsvoorstel')
De Vaste Commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid van de Eerste Kamer 26 oktober 2014 JO/MVE/2014.216 Betreft: Wetsvoorstel Wet aanpassing financieel toetsingskader ('het Wetsvoorstel') Geachte
Nadere informatiePensioen in beweging. Lenteakkoord 2012, Hoofdlijnennota herziening FTK en Septemberpakket
Pensioen in beweging Lenteakkoord 2012, Hoofdlijnennota herziening FTK en Septemberpakket Deelnemersvergadering Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam door Peter Janssen 27 september 2012 2012 Towers Watson.
Nadere informatieBelanghebbendenvergadering. 24 september 2015
Belanghebbendenvergadering 24 september 2015 Agenda 1. Opening 2. Actuele ontwikkelingen Ballast Nedam N.V. 3. Jaarverslag 2014 4. Nieuwe pensioenregelgeving en herstelplan 5. Toekomst pensioenfonds 6.
Nadere informatiePensioenbijeenkomst Abvakabo FNV Het pensioen van nu en de toekomst in zicht November 2010. Welkom
Pensioenbijeenkomst Abvakabo FNV Het pensioen van nu en de toekomst in zicht November 2010 Welkom Waar willen wij het met elkaar over hebben? Pensioen anno 2010 Stand van Zaken AOW en Pensioenakkoord 4
Nadere informatie2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE
> Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 T 070 333
Nadere informatieBijlage 3 Het Financieel Crisisplan
Bijlage 3 Het Financieel Crisisplan Dit financieel crisisplan is geschreven in het kader van artikel 145 van de Pensioenwet. Het crisisplan maakt deel uit van de beschrijving van de beheerste en integere
Nadere informatieLeidraad voor afsluitende speech Martin van Rooijen 13 maart 2014
Leidraad voor afsluitende speech Martin van Rooijen 13 maart 2014 1 EUROPA De politiek gebruikt Europa vaak om niets vermoedende burgers wijs te maken dat regelgeving noodzakelijk is, omdat Brussel het
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE. Korte termijn herstelplannen pensioenfondsen
De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Anna van Hannoverstraat 4 Telefoon (070) 333 44 44 Fax (070) 333 40 33
Nadere informatiePensioenfondsen lopen niet leeg, ondanks vergrijzing
Olaf Boschman Week 2 8 januari 2015 Pensioenfondsen lopen niet leeg, ondanks vergrijzing Het vermogen van Nederlandse pensioenfondsen blijft de komende decennia gewoon groeien, ondanks de vergrijzende
Nadere informatieNieuw pensioencontract. DIRK BROEDERS, Toezichtstrategie Seminar voor vermogensbeheerders, 27 juni 2012
Nieuw pensioencontract DIRK BROEDERS, Toezichtstrategie Seminar voor vermogensbeheerders, 27 juni 2012 Kernpunten 1. Eén ftk met twee soorten contracten (nominale contract en reële contract) 2. Contracten
Nadere informatieInformatiebijeenkomst
Stichting Pensioenfonds DHV Informatiebijeenkomst 24 september 2013 2013 Royal HaskoningDHV, All rights reserved Alleen voor intern gebruik Agenda Opening Jaarverslag 2012 Paul Canisius Actuele ontwikkelingen
Nadere informatieGelden de kortingen op het pensioen per en voor beide regelingen?
Veelgestelde vragen DE KORTINGEN Gelden de kortingen op het pensioen per 1-9-2016 en 1-3-2017 voor beide regelingen? Ja, de kortingen gelden zowel voor de middelloon als de CDC regeling, ongeacht het afgesproken
Nadere informatiedatum onze referentie doorkiesnummer maart
datum onze referentie doorkiesnummer maart 2018 0523 208268 Betreft: - gedeeltelijke indexatie per 1 januari 2018 - pensioenpremies en pensioenopbouw voor de periode 2018-2020 - onderzoek toekomstig bestuursmodel
Nadere informatieBijlage 1. Uitwerking van het nieuwe Financieel toetsingskader (ftk)
Uitwerking van het nieuwe Financieel toetsingskader (ftk) 1. De waarborgfunctie van het ftk Het ftk is het stelsel van financiële normen voor pensioenfondsen dat moet waarborgen dat fondsen het afgesproken
Nadere informatieHeerlen, 5 september 2013. Onderwerp: Reactie AZL op voorontwerp wet herziening FTK. Bijlage: 1. Hooggeachte mevrouw Klijnsma,
Heerlen, 5 september 2013 Onderwerp: Reactie AZL op voorontwerp wet herziening FTK Bijlage: 1 Hooggeachte mevrouw Klijnsma, Met interesse hebben wij kennis genomen van het voorontwerp van wet herziening
Nadere informatieCPB Notitie. Samenvatting. Ministerie van SZW. Datum: 30 januari 2017 Betreft: Effecten van bodem in rekenrente voor pensioenfondsen
CPB Notitie Aan: Ministerie van SZW Datum: 30 januari 2017 Betreft: Effecten van bodem in rekenrente voor pensioenfondsen Centraal Planbureau Bezuidenhoutseweg 30 2594 AV Den Haag Postbus 80510 2508 GM
Nadere informatieCPB Notitie. Samenvatting. Ministerie van SZW. Aan: Datum: 30 januari 2017 Betreft: Effecten van bodem in rekenrente voor pensioenfondsen
CPB Notitie Aan: Ministerie van SZW Datum: 30 januari 2017 Betreft: Effecten van bodem in rekenrente voor pensioenfondsen Centraal Planbureau Bezuidenhoutseweg 30 2594 AV Den Haag Postbus 80510 2508 GM
Nadere informatieLaveren tussen ambitie en garantie: de ervaringen van Pensioenfonds TNO. November 2013 Hans de Ruiter
1 Laveren tussen ambitie en garantie: de ervaringen van Pensioenfonds TNO November 2013 Hans de Ruiter 2 Inhoud Inleiding pensioencontract De marsroute naar het nieuwe contract Tien vragen en antwoorden
Nadere informatieSolvency voor pensioenfondsen. Actuariaatcongres 2011 VSAE Agnes Joseph
Actuariaatcongres 2011 VSAE Agnes Joseph Agenda Pensioenfondsen Huidig toezicht op Nederlandse pensioenfondsen Europees toezicht financiële instellingen Solvency II voor pensioenfondsen Tot slot: Aangekondigde
Nadere informatie