Avans Hogeschool, Breda

Transcriptie

1 Avans Hogeschool, Breda Opleiding: Personeel en Arbeid, hbo bachelor Variant: voltijd en deeltijd Visitatiedata: 4 en 5 november 2004 NQA (Netherlands Quality Agency) Utrecht, juni 2005

2 2 NQA - Avans Hogescholen, opleiding Personeel en Arbeid, Breda

3 Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen Voorwoord Inleiding Werkwijze Oordeelsvorming Oordelen per onderwerp Schematisch overzicht oordelen Totaaloordeel 14 Deel B: Facetten 15 Onderwerp 1 Doelstellingen van de opleiding 17 Onderwerp 2 Programma 20 Onderwerp 3 Inzet van personeel 36 Onderwerp 4 Voorzieningen 41 Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 45 Onderwerp 6 Resultaten 49 Deel C: Bijlagen 53 Bijlage 1 Onafhankelijkheidsverklaring panelleden 55 Bijlage 2 Deskundigheden panelleden 57 Bijlage 3 Bezoekprogramma 59 Bijlage 4 Kengetallen 63 NQA - Avans Hogescholen, opleiding Personeel en Arbeid, Breda 3

4 4 NQA - Avans Hogescholen, opleiding Personeel en Arbeid, Breda

5 Deel A: Onderwerpen NQA - Avans Hogescholen, opleiding Personeel en Arbeid, Breda 5

6 6 NQA - Avans Hogescholen, opleiding Personeel en Arbeid, Breda

7 Deel A: Onderwerpen 1.1 Voorwoord In dit rapport doet het panel dat in opdracht van NQA de opleiding Personeel en Arbeid (P&A) van Avans Hogeschool in Breda heeft gevisiteerd, verslag van zijn werkwijze, bevindingen en conclusies. Het onderzoek had plaats in het kader van de accreditatie van hogere beroepsopleidingen. Het onderzoek is feitelijk gestart in juli 2004, het moment waarop de opleiding haar zelfevaluatierapport bij de NQA indiende. Het visitatiebezoek had plaats op donderdag 4 november en vrijdag 5 november 2004 en werd uitgevoerd door een panel dat bestond uit de volgende personen: Mevrouw J. Monker (voorzitter en domeindeskundige) Mevrouw drs. M.G.T. van Eijck (domeindeskundige) Mevrouw M. Snel (student lid) De heer drs. G.J.H. Vermeulen (NQA-auditor). Dit panel voldoet aan de eisen zoals gesteld in het document Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties van de NVAO (12 mei 2003). Het panel beschikt over domeinspecifieke deskundigheid, onderwijs- en auditdeskundigheid en deskundigheid over de internationale ontwikkelingen van de discipline (zie bijlage 2). Het rapport bestaat uit drie delen: deel A: een hoofdrapport, het onderwerprapport, waarin de oordelen van het panel over de basiskwaliteit van de opleiding op onderwerpniveau worden uitgesproken en de overwegingen waarop die oordelen zijn gebaseerd. Het gaat hier om oordelen in de gradatie positief/ negatief. Tevens wordt hier het eindoordeel geformuleerd. deel B: een detailrapport waarin op facetniveau door het panel oordelen en argumenten ter onderbouwing van dat oordeel worden gegeven. De oordelen gaan hier uit van de vierpuntschaal zoals die door de NVAO is voorgeschreven. Het detailrapport vormt de basis van het onderwerprapport. deel C: hierin zijn alle relevante bijlagen opgenomen. 1.2 Inleiding De Hogeschool Brabant en de Hogeschool s-hertogenbosch zijn op 1 januari 2001 bestuurlijk gefuseerd in de Stichting Brabantse Hogescholen, met vestigingen in Breda, Tilburg en s-hertogenbosch. Per 1 januari 2004 vond een instellingenfusie plaats en is de naam gewijzigd in Avans Hogeschool. Binnen de hogeschool is sprake van een tweelagenstructuur, met een hogeschoolbreed opererende Raad van Bestuur en 18 academies die elk door een eigen directie worden aangestuurd. In iedere academie zijn een of meer bacheloropleiding ondergebracht. Per september 2004 omvat Avans Hogeschool met ruim 50 opleidingen nagenoeg alle segmenten van het hoger beroepsonderwijs. De hogeschool telt ruim studenten en NQA - Avans Hogescholen, opleiding Personeel en Arbeid, Breda 7

8 1.700 medewerkers. Behalve de reguliere opleidingen verzorgt de hogeschool ook contractactiviteiten, post- hbo-opleidingen, masteropleidingen en bedrijfsspecifieke cursussen. Daarnaast heeft Avans Hogeschool elf lectoraten. Per september 2004 is een nieuwe organisatiestructuur geïmplementeerd waarbij de ondersteunende diensten zijn gecentraliseerd. In de missie van Avans Hogeschool wordt gesproken over maatwerkarrangementen waarmee studenten zich de benodigde competenties kunnen verwerven. Hiertoe biedt de hogeschool een overzichtelijke, gevarieerde, effectieve en vooral inspirerende leer- en werkomgeving, gericht op zelfontplooiing, kennisdeling en wederzijdse samenwerking. Eind 2001 bleek dat de Faculteit Gamma, waarvan de opleiding Personeel en Arbeid (P&A) op dat moment deel uitmaakte, als gevolg van de problematische financiële situatie een reorganisatie moest doorvoeren en er is met name gestuurd op een gefaseerde afname van de personele formatie. Per september 2004 is de reorganisatie formeel afgerond. In september 2002 besloten de directies van de Faculteit Gamma en de Faculteit voor Economie en Management (FEM) om de opleiding P&A en de opleiding Management, Economie en Recht (MER) onder te brengen in een cluster. Aanleiding was dat de opleiding P&A zich steeds meer bedrijfsmatig oriënteerde en zich meer in de richting van een managementopleiding ontwikkelde. Vervolgens is vanaf het studiejaar 2003/2004 de propedeuse van de voltijdopleiding P&A ingepast in de gemeenschappelijke propedeuse van de FEM. In deze propedeuse wordt PGO als didactisch concept gehanteerd. Deze ontwikkeling volgde op de vernieuwing van het programma die vanaf 2001 in gang was gezet, geënt op themaonderwijs. Dit betekende voor de docenten (en studenten) dat zij met twee verschillende onderwijsconcepten moesten werken. In september 2004 is de reorganisatie van de Avans Hogeschool afgerond. Vanaf september 2004 maakt de voltijdopleiding P&A formeel deel uit van de Academie voor Algemeen en Financieel Management (AAFM) met vier major streams. De deels gemeenschappelijke, deels gedifferentieerde propedeuse wordt verzorgd door de opleidingen P&A, MER, Accountancy en Bedrijfseconomie. De gehele deeltijdopleiding P&A maakt vanaf september 2004 deel uit van de Academie voor Deeltijdstudies Management, Economie, en Marketing (ADT). De propedeuse van de deeltijdopleiding P&A is (onder de naam Personeelsmanagement) (PM) een onderdeel van de propedeuse van de brede Bachelor of Business Administration (BBA) opleiding, waarin ook de deeltijdopleiding Management, Economie & Recht participeert. Zowel de vernieuwde deeltijdopleiding P&A (jaar 1 en 2) als het oude programma (jaar 3 en 4) vallen thans onder de regie van ADT. De voltijd- en de deeltijdopleiding P&A leiden op voor de titel Bachelor of Business Administration. 1.3 Werkwijze De visitatie van de opleiding P&A van Avans Hogeschool Breda is uitgevoerd conform de werkwijze zoals die is neergelegd in het beoordelingsprotocol van NQA (zie bijlage 4) en die 8 NQA - Avans Hogescholen, opleiding Personeel en Arbeid, Breda

9 hieronder meer in concreto wordt beschreven. Dit houdt tevens in dat het panel heeft vastgesteld dat het zelfevaluatierapport plus de bijlagen een voldoende basis boden voor het visitatiebezoek en dat de visitatie plaats had op basis van het voor de opleiding geldende domeinspecifieke referentiekader. NQA onderscheidt drie fasen in het visiteren: de voorbereidingsfase, het eigenlijke visitatiebezoek en de rapportagefase. Hieronder volgt een korte toelichting per fase. De voorbereidingsfase Allereerst heeft een NQA-auditor het zelfevaluatierapport gecheckt op kwaliteit en compleetheid (de screening) en daarmee op bruikbaarheid voor de visitatie. Nadat het zelfevaluatierapport met de bijlagen in orde was bevonden, zijn de panelleden zich inhoudelijk gaan voorbereiden op het bezoek. Zij lazen het zelfevaluatierapport (en bijlagen), formuleerden in een beoordelingsformat voorlopige oordelen op basis van argumenten en zij formuleerden vragen, die doorgegeven werden aan de NQA-auditor. Op basis van het overzicht van voorlopige oordelen inventariseerde de NQA-auditor tenslotte kernpunten en prioriteiten voor materialenonderzoek en gesprekken. Voorts heeft de NQA-auditor in september 2004 een bezoek aan de opleiding gebracht om met betrokkenen het bezoekprogramma te bespreken. Dit mede in verband met de bijzondere positionering van de voltijd- en deeltijdopleiding binnen de hogeschool. De opleiding heeft in haar zelfevaluatierapport kenbaar gemaakt voor welk domeinspecifiek referentiekader zij kiest. De NQA-auditor heeft met de domeindeskundige in het panel bekeken of sprake is van adequate domeinspecifieke doelstellingen, of dat nadere aanvulling dan wel nadere specificatie nodig is. In het detailrapport is aangegeven op welke landelijke beroeps- en opleidingsprofielen het domeinspecifieke kader (en het studieprogramma) is gebaseerd. Het visitatiebezoek NQA heeft in samenspraak met de opleiding een raamwerk bezoekprogramma ontwikkeld voor de (dag-)indeling van het visitatiebezoek dat is aangepast aan de specifieke situatie van de opleiding. Tijdens het visitatiebezoek is gesproken met een representatieve vertegenwoordiging van alle betrokkenen van de opleiding. Daarnaast waren aan het begin en het eind van het bezoek gesprekken met het management van de voltijd- en deeltijdopleiding. Tijdens de middag van de eerste visitatiedag heeft het panel materiaal bestudeerd dat door de opleiding ter inzage was gelegd en voorbereidend overleg gehad over de te voeren gesprekken. In het bezoekprogramma kende het ochtendprogramma van de tweede visitatiedag een vaste structuur en is gesproken met docenten, studenten, werkveldvertegenwoordigers en afgestudeerden. Tijdens het middagprogramma van de tweede dag heeft het panel, in wisselende samenstellingen: intern paneloverleg gevoerd nader materiaal bestudeerd zich een beeld gevormd van de faciliteiten. NQA - Avans Hogescholen, opleiding Personeel en Arbeid, Breda 9

10 Aan het einde van het bezoek heeft de voorzitter in vorm van een mondelinge terugkoppeling aan het management een korte indruk gegeven van de bevindingen van het panel, zonder expliciete oordelen uit te spreken. De fase van rapporteren De NQA-auditor heeft, op basis van de bevindingen van het panel, een conceptrapportage opgesteld en die voorgelegd aan de panelleden. Het panel heeft vervolgens het definitieve concept vastgesteld. Het definitieve conceptrapport is op 9 maart 2005 aan de opleiding voorgelegd ter correctie van feitelijke onjuistheden. Naar aanleiding daarvan zijn door de NQA-auditor enkele wijzigingen aangebracht en is het definitieve rapport door het panel vastgesteld. Het visitatieof beoordelingsrapport is mei 2005 ter beschikking gesteld aan de opleiding, die het samen met de accreditatieaanvraag kan indienen bij de NVAO. 1.4 Oordeelsvorming In dit hoofdstuk wordt per onderwerp een oordeel uitgesproken op basis van weging van de facetten die van dat onderwerp deel uitmaken. Bij deze weging spelen de beslisregels zoals die door de NQA in het Beoordelingsprotocol (zie bijlage 4) zijn geformuleerd en nader uitgewerkt in de notitie Handreiking voor Oordeelsvorming (zie bijlage 5) een belangrijke rol. Tevens is bij de beoordeling rekening gehouden met accenten die de opleiding eventueel legt en het domeinspecifieke kader. Het eindoordeel is voorzien van een aanvullende tekst als er sprake is van: weging van de oordelen op facetniveau; benchmarking; generieke bevindingen die het facetniveau overschrijden; bepaalde accenten respectievelijk best practices. In de oordelen per onderwerp wordt steeds een herhaling gegeven van de oordelen op de facetten gevolgd door een weging die leidt tot het eindoordeel. Wat betreft de benchmarking wordt een vergelijk gemaakt met andere P&A-opleidingen in Nederland. 1.5 Oordelen per onderwerp Doelstellingen opleiding Het facet niveau bachelor is gewaardeerd met het oordeel goed. Aan de twee overige facetten is het oordeel voldoende toegekend. Het oordeel over het onderwerp doelstellingen opleiding is derhalve positief. De opleiding P&A Avans Hogeschool Breda ontleent de eindkwalificaties aan het landelijke Format P&A 2000+, een uitgave van het Landelijk Opleidingsoverleg Personeel en Arbeid (LOPA). Ook de andere opleidingen baseren zich hierop. Positief is de landelijke validering van dit format door het beroepenveld door middel van miniconferenties en de inzet van een speciale werkgroep. Verschillen tussen de opleidingen hebben betrekking op toevoegingen 10 NQA - Avans Hogescholen, opleiding Personeel en Arbeid, Breda

11 aan de landelijke eindkwalificaties; soms wordt in aanvulling op deze eindkwalificaties gewerkt met een eigen set van competenties. Zo heeft een opleiding op basis van het landelijke profiel een eigen competentieprofiel ontwikkeld. Een andere opleiding legt extra nadruk op vraagstukken die samenhangen met het organiseren en managen van veranderingsprocessen in organisaties en door bijzondere aandacht te besteden aan de persoonlijke professionele ontwikkeling van studenten. De opleiding P&A Avans Hogeschool Breda legt een eigen accent door in de eindkwalificaties extra nadruk te leggen op de wetenschappelijke toepassing. Van de studenten wordt verwacht dat zij wetenschappelijke informatie kunnen toepassen in eigen onderzoek en opdrachten. Het landelijke opleidingsprofiel is herijkt en vervangen door het Format P&A 2004plus. Het format is vernieuwd vanwege nieuwe ontwikkelingen in het werkveld en de wens de set van eindkwalificaties terug te brengen naar een beter te hanteren aantal Programma. Het facet afstemming tussen vormgeving en inhoud is gewaardeerd met het oordeel onvoldoende. Het facet duur is gewaardeerd met het oordeel goed. Aan de overige zes facetten is het oordeel voldoende toegekend. Het oordeel over het onderwerp programma is voor beide opleidingsvarianten positief. Zowel de voltijd- als de deeltijdopleiding werken aan een vernieuwing van het curriculum. Het visitatiepanel heeft tijdens het visitatiebezoek vastgesteld dat er, als gevolg van een samenloop van organisatorische en onderwijskundige ontwikkelingen, geen sprake is van één onderwijsvisie, noch van een uniform opleidingsmodel. Het panel heeft verschillende, naast elkaar lopende onderwijsmodellen aangetroffen, gevoed vanuit verschillende onderwijsvisies (thematisch onderwijs, projectonderwijs, PGO als didactisch concept, de ontwikkeling van de brede bachelor). Tijdens het visitatiebezoek heeft het panel vastgesteld dat de voltijdopleiding met enthousiasme werkt aan het realiseren van competentiegericht onderwijs, maar dat dit nog onvoldoende in het onderwijs tot uitdrukking komt. Anderzijds heeft het panel vastgesteld dat de opleiding reeds een aanzienlijk deel van de vernieuwingen heeft gerealiseerd (bijvoorbeeld de aandacht voor gedragscompetenties en het onderdeel mini-onderneming) en zicht heeft op de verbeteringen die nodig zijn. Ook is hiervoor voldoende draagvlak en de benodigde middelen zijn beschikbaar. Op basis hiervan is het panel van mening dat er voldoende garanties zijn dat er in de nabije toekomst sprake zal zijn van voldoende afstemming tussen vormgeving en inhoud. Voor de deeltijdopleiding geldt eveneens dat de vernieuwing van het onderwijs al voor een deel is gerealiseerd. Het betreft met name het eerste en tweede studiejaar die thematisch zijn ingericht. Er wordt gebruik gemaakt van afwisselende en voldoende uitdagende werkvormen. In het derde en vierde studiejaar wordt nog het oude programma aangeboden De deeltijdopleiding heeft zich voorgenomen de gehele hoofdfase volgens het model van het thematisch onderwijs te ontwikkelen. Gezien de huidige inrichting van het eerste en tweede studiejaar en de plannen die de opleiding heeft voor het resterende deel van de hoofdfase, heeft het panel er vertrouwen in dat de opleiding erin zal slagen de verdere vernieuwing van het programma conform de plannen uit te voeren. NQA - Avans Hogescholen, opleiding Personeel en Arbeid, Breda 11

12 Gezien de positieve verwachtingen voor de nabije toekomst van het panel ten aanzien van het facet afstemming tussen vormgeving en inhoud en de positieve oordelen over de overige facetten is het panel de mening toegedaan dat het oordeel ten aanzien van het onderwerp programma als geheel voor zowel de voltijdopleiding als de deeltijdopleiding positief is Inzet van personeel Aan het facet eisen HBO is voor de voltijdvariant van de opleiding het oordeel onvoldoende toegekend. De twee andere facetten zijn gewaardeerd met het oordeel voldoende. Aan het facet kwaliteit personeel is voor de deeltijdvariant van de opleiding het oordeel onvoldoende toegekend. Aan de twee andere facetten is het oordeel voldoende toegekend. Het oordeel over het onderwerp inzet personeel is voor beide varianten positief. Het panel heeft voor de voltijdopleiding vastgesteld dat veel medewerkers lange tijd aan de opleiding zijn verbonden en de meeste van hen niet over recente werkveld beschikken. Ook waren de mogelijkheden voor scholing en docentstages beperkt. De opleiding onderkent dat de betrokkenheid van de medewerkers bij het beroepenveld verbetering behoeft. De opleiding maakt in 2004/2005 een verbeterslag voor haar professionalisering op basis van een nieuw beleid van de directie AAFM. Er zijn activiteiten gepland zoals self-assessments, het voeren van functionerings- en beoordelingsgesprekken, het opstellen van POP s. Met een aantal van deze activiteiten is daadwerkelijk een begin gemaakt. Voorts zet de opleiding dit studiejaar meer gastdocenten in bij de thema s en projecten. Vanwege het nieuwe professionaliseringsbeleid en de extra inzet van gastdocenten verwacht het panel dat het facet eisen HBO in de loop van dit studiejaar voldoende zal verbeteren. Daarom is ook het oordeel over het onderwerp inzet personeel als geheel naar de mening van het panel positief. De nieuwe deeltijdopleiding werkt uitsluitend met docenten die werkzaam zijn in het P&Awerkveld. Beginnende docenten worden didactisch begeleid en geschoold. Een basiscursus didactische vaardigheden is voor elke docent verplicht. Ook worden er scholingsbijeenkomsten georganiseerd. Het panel heeft duidelijke aanwijzingen (op basis van het gesprek met de deeltijddocenten en het gesprek met de studenten) dat de docenten die werkzaam zijn bij de nieuwe deeltijdopleiding kwalitatief voldoen. Voor de deeltijdopleiding geldt dat nog niet afdoende kan worden aangetoond dat de freelance en externe docenten vakinhoudelijk en didactisch voldoende zijn onderlegd. De kwaliteit van de docenten wordt bovendien geborgd door de jaargesprekken met iedere medewerker die vanaf het studiejaar 2004/2005 worden gevoerd. Op basis van deze gegevens is het panel ervan overtuigd dat de kwaliteit van het personeel in voldoende mate kan worden gegarandeerd. Het oordeel over het onderwerp inzet personeel als geheel is daarom positief Voorzieningen Aan de twee facetten van dit onderwerp is het oordeel voldoende toegekend. Het oordeel over het onderwerp voorzieningen is daarom positief. 12 NQA - Avans Hogescholen, opleiding Personeel en Arbeid, Breda

13 1.5.5 Interne kwaliteitszorg. De drie facetten van dit onderwerp zijn als voldoende beoordeeld. Het oordeel over het onderwerp interne kwaliteitszorg is derhalve positief Resultaten. Het oordeel over de twee facetten bij dit onderwerp is voldoende. Het oordeel over het onderwerp resultaten is daarom positief. Hieronder worden de conclusies weergegeven op basis van de kengetallen van de opleiding P&A Avans Hogeschool Breda. De kengetallen zijn opgenomen in bijlage 4. Op de website van de HBO-raad staan de cijfers voor alle P&A-opleidingen vermeld. Deze cijfers zijn gemiddeldes van alle aanwezige varianten. Gezien de verschillen tussen de cijfers waarover de opleiding beschikt en die van de HBO-raad is in verband met de vergelijkbaarheid uitgegaan van de cijfers van de HBO-raad. Uit een vergelijking tussen de landelijke gemiddeldes van de P&A-opleidingen en de opleiding P&A Avans Hogeschool Breda blijkt dat: Het aantal ingeschreven studenten bij de opleiding P&A Avans Hogeschool Breda is de afgelopen jaren afgenomen, terwijl er landelijk sprake is van een toename van het aantal ingeschreven P&A-studenten. Het diploma rendement na vijf jaar is bij de opleiding P&A Avans Hogeschool Breda over de jaren stabiel en ligt de laatste jaren ruim boven het landelijk gemiddelde. Het percentage studenten dat na 1 en 3 jaar de opleiding voortijdig verlaat, vertoont bij de opleiding P&A Avans Hogeschool Breda een stijgende lijn. Maar de uitval na 1 en 3 jaar is steeds beduidend lager dan de landelijke cijfers. De gemiddelde studieduur van afgestudeerden van de opleiding P&A Avans Hogeschool Breda is de afgelopen jaren toegenomen en ligt veelal enkele maanden boven het landelijke gemiddelde. Wel voldoet de opleiding aan de eigen streefnorm. De gemiddelde verblijfsduur van studiestakers ligt in Breda doorgaans iets boven het landelijk gemiddelde. Ook voldoet de opleiding niet aan de eigen streefnorm. De meest recente cijfers wijzen uit dat de verblijfsduur van studiestakers bij opleiding P&A Avans Hogeschool Breda gelijk is aan het landelijke gemiddelde. NQA - Avans Hogescholen, opleiding Personeel en Arbeid, Breda 13

14 1.6 Overzicht oordelen over onderwerpen en facetten Tabel 1 biedt een totaaloverzicht van de oordelen op facet- en onderwerpniveau. Tabel 1: Opleiding P&A Avans Hogeschool Breda Onderwerp/Facet Voltijd Deeltijd Doelstellingen 1.1 G G 1.2 V V 1.3 V V Totaaloordeel Positief Positief Programma 2.1 V V 2.2 V V 2.3 V V 2.4 V V 2.5 V V 2.6 G G 2.7 O O 2.8 V V Totaaloordeel Positief Positief Personeel 3.1 O V 3.2 V V 3.3 V O Totaaloordeel Positief Positief Voorzieningen 4.1 V V 4.2 V V Totaaloordeel Positief Positief Kwaliteitszorg 5.1 V V 5.2 V V 5.3 V V Totaaloordeel Positief Positief Resultaten 6.1 V V 6.2 V V Totaaloordeel Positief Positief 1.7 Totaaloordeel Op grond van bovenstaand schema en de inhoudelijke onderbouwing daarvan in paragraaf 1.5 waaruit blijkt dat aan de zes onderwerpen van het NVAO-beoordelingskader het oordeel positief is toegekend, is de conclusie van het visitatiepanel dat het totaaloordeel over zowel de voltijd- als de deeltijdopleiding P&A van Avans Hogeschool in Breda POSITIEF is. 14 NQA - Avans Hogescholen, opleiding Personeel en Arbeid, Breda

15 Deel B: Facetten NQA - Avans Hogescholen, opleiding Personeel en Arbeid, Breda 15

16 16 NQA - Avans Hogescholen, opleiding Personeel en Arbeid, Breda

17 Deel B: Facetten Onderwerp 1 DOELSTELLINGEN VAN DE OPLEIDING Facet 1.1 Niveau bachelor Goed Criteria: - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. Het oordeel goed wordt als volgt beargumenteerd: De eindkwalificaties van de opleiding zijn ontleend aan het landelijke opleidingsprofiel Format P&A 2000plus uit 1999, een uitgave van het Landelijk Opleidingsoverleg Personeel en Arbeid (LOPA). Het kader geldt voor de twee varianten van de opleiding: voltijd en deeltijd. In het beroeps- en opleidingsprofiel zijn de kerncompetenties van het beroep en de eindkwalificaties vastgelegd. De opleiding P&A Breda (voltijd en deeltijd) participeert actief in het LOPA. In het Format P&A 2000plus wordt de professionaliteit van de P&A er als volgt omschreven: een visie hebben, methoden en technieken hebben en die kunnen inzetten, verschillende rollen kunnen vervullen, en producten maken zodat de klant die kan gebruiken. Het hbo-niveau blijkt uit de vier samenhangende componenten: verantwoording, complexiteit, transfer en wetenschappelijk gehalte. Deze vier begrippen worden in het format nader toegelicht. De eindkwalificaties zijn geordend in drie segmenten waarin de HRM-professional actief is: (1) werken voor klant(systemen); (2) werken in en vanuit een arbeidsorganisatie; (3) werken aan professionaliteit en professionalisering. Volgens het Format P&A 2000plus zijn afgestudeerde HRM-professionals van veel marken thuis en breed inzetbaar. Zij kunnen in allerlei functies, in diverse organisaties, op operationeel en beleidsmatig niveau, hun werk verrichten. De professionaliteit van afgestudeerden van de opleiding P&A wordt als volgt omschreven: een visie hebben, beschikken over methoden en technieken en deze kunnen inzetten, verschillende rollen kunnen vervullen en producten maken die de klant kan gebruiken. De opleiding heeft het niveau van de eindkwalificaties getoetst aan de hand van de Dublin Descriptoren (kennis en inzicht, toepassen van kennis en inzicht, oordeelsvorming, communicatie en leervaardigheden). Het panel is van oordeel dat de opleiding op overtuigende wijze inzichtelijk maakt dat de eindkwalificaties voldoen aan internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. Bovendien heeft de opleiding de Dublin Descriptoren gekoppeld aan de algemene hbo-kwalificaties van de Commissie Franssen. De opleiding profileert zich duidelijk als een hbo-bachelor. De opleiding heeft een beknopt vergelijkend onderzoek gedaan naar de eindkwalificaties van buitenlandse instellingen die eveneens opleiden voor de hbo- NQA - Avans Hogescholen, opleiding Personeel en Arbeid, Breda 17

18 bachelor. Hoewel een vergelijking met complete buitenlandse opleidingen niet goed mogelijk blijkt te zijn, rechtvaardigt een vergelijking met herkenbare onderdelen dat de opleiding P&A met betrekking tot het niveau zeker niet onderdoet voor buitenlandse opleidingen. Facet 1.2 Domeinspecifieke eisen Voldoende Criteria: - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Het oordeel voldoende wordt als volgt beargumenteerd: Het Format P&A 2000plus is in nauw overleg met het werkveld tot stand gekomen, zowel in de voorbereidingsfase als bij de totstandkoming van het document. Daarvoor heeft het LOPA twee miniconferenties georganiseerd. Daarnaast heeft het discussies met opleidingen en vertegenwoordigers van het beroepenveld gevoerd. Een werkgroep van het LOPA heeft een notitie Arbeidsmarktontwikkelingen en perspectieven P&A opgesteld die mede als basis voor het format is gebruikt. Vertegenwoordigers van Avans Hogeschool waren hierbij betrokken. De eindkwalificaties en de visie op het beroep zijn door de eigen Werkveldadviescommissie en Academieadviesraad (van de nieuwe deeltijdopleidingen) besproken en goedgekeurd. Ook zijn de eindkwalificaties getoetst bij afgestudeerden van de opleiding P&A Breda en bij werkgevers. De wensen en behoeften van het beroepenveld P&A zijn door het LOPA uitgedrukt in zes brede kerncompetenties. Het betreft beleidsmatig en methodisch bekwaam zijn, veranderkundig bekwaam zijn in een bedrijfskundige context, sociaal-maatschappelijk bekwaam zijn, sociaal-wetenschappelijk bekwaam zijn, sociaal-ethisch bekwaam zijn en organisatorisch bekwaam zijn. De opleiding P&A Breda heeft ten aanzien van de wetenschappelijke toepassing een stap meer gemaakt dan in het landelijke profiel is vastgelegd. Van de studenten wordt verwacht dat zij wetenschappelijke informatie kunnen toepassen in eigen onderzoek en opdrachten. De opleiding schrijft in het zelfevaluatierapport dat wensen en behoeften vanuit het beroepenveld wijzen in de richting van meer kennis op het gebied van bedrijfsvoering, in het bijzonder van ken- en stuurgetallen en meer juridische en bedrijfseconomische kennis bij afgestudeerden. De opleiding maakt een verschuiving door vanuit een agogische instelling naar een meer zakelijke manier van functioneren in organisaties, gerelateerd aan het management van die organisaties. Het Format P&A 2000plus is herijkt en vervangen door het Format P&A 2004plus (juni 2004) vanwege de dynamiek en snelle ontwikkelingen in het werkveld. In het nieuwe format ligt meer nadruk op management. 18 NQA - Avans Hogescholen, opleiding Personeel en Arbeid, Breda

19 Een internationaal referentiekader is voor deze opleiding niet voorhanden. Het domein Personeel en Arbeid bestaat in het buitenland niet als een samenhangend beroepenveld. Wel onderzoekt de opleiding de mogelijkheden van samenwerking met buitenlandse onderwijsinstellingen. Mogelijke opties liggen in Duitsland. Kanttekening: De opleiding schrijft in het zelfevaluatierapport dat vanwege de vele snelle veranderingen op het gebied van mens en arbeid een antennefunctie is vereist. De opleiding vraagt een medewerker deze functie op zich te nemen. De opleiding maakt niet structureel gebruik van de contacten met hun alumni en van docenten die hun praktijkkennis naar binnenbrengen om voeling te houden met ontwikkelingen in het werkveld. Facet 1.3 Oriëntatie hbo-bachelor Voldoende Criteria: - De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. - De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hboopleiding vereist is of dienstig is. Het oordeel voldoende wordt als volgt beargumenteerd: In het Format P&A 2000plus wordt een beschrijving van de veranderingen en ontwikkelingen in het beroep gegeven. Dit is de basis voor het beroepsprofiel en de eindkwalificaties. Het Format P&A 2000plus is in nauw overleg met het werkveld tot stand gekomen, zowel in de voorbereidingsfase als bij de totstandkoming van het document. In het Format wordt voor drie gedefinieerde segmenten de beginnende beroepsbeoefenaar beschreven: - werker/dienstverlener: hij kan zelfstandig eenvoudige operationele P&Aactiviteiten uitvoeren en durft fouten te maken; - medewerker/collega: idem; - lid van de beroepsgroep: hij moet een bijdrage kunnen leveren aan de ontwikkeling van het beroep. Daarnaast moet hij in elk segment over de nodige doorgroeicompetenties beschikken. De voltijdopleiding beoogt afgestudeerden af te leveren die zich kunnen profileren als beginnend beroepsbeoefenaar in het beroepenveld. De deeltijdopleiding met studenten die al werkzaam zijn in het beroepenveld beoogt in te gaan op de vraag van haar studenten met het doel hun functioneren in de beroepspraktijk te verbeteren. De deeltijdopleiding wil ook bereiken dat de student een theoretisch fundament opbouwt en op basis hiervan een vertaalslag kan maken naar de praktijk. De opleiding heeft een advertentieanalyse uitgevoerd en een onderzoek onder alumni uitgevoerd dat inzicht geeft in de eisen die door het beroepenveld worden gesteld. Het NQA - Avans Hogescholen, opleiding Personeel en Arbeid, Breda 19

20 beroepenveld blijkt te vragen naar uitvoerders van personeelsinstrumenten, naar managers, naar adviseurs en naar bemiddelaars. De opleiding heeft naar aanleiding van deze bevindingen geen eindkwalificaties benoemd of aangepast. Onderwerp 2 PROGRAMMA Facet 2.1 Eisen hbo Voldoende Criteria: - Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. - Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline - Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Het oordeel voldoende wordt als volgt beargumenteerd: voltijd De opleiding stelt zich ten doel de student een leeromgeving te bieden waarin een harmonische ontwikkeling van kennis en vaardigheden, gekoppeld aan toenemende contacten met de praktijk in de vorm van opdrachten. De brede gemeenschappelijke propedeuse maakt het mogelijk over te stappen naar de opleidingen MER, AC, CE of BE. De breedte van de propedeuse is voor een aantal studenten hinderlijk omdat er onderwerpen aan de orde komen waarvan zij de relevantie (nog) niet van inzien. De opleiding schrijft in het zelfevaluatierapport dat de oriëntatie op het beroepenveld beter kan. In de praktijk betekent dit dat studenten het eerste jaar een breed en tamelijk algemeen programma volgen waarin weinig aandacht is voor P&A. Pas in de loop van het tweede jaar krijgen studenten een goed beeld van de beroepsmogelijkheden en het vakgebied. De eerste twee jaar van de studie wordt als nogal theoretisch ervaren met beperkte aandacht voor de beroepspraktijk (in de vorm van bijvoorbeeld excursies en gastdocenten). In het nieuwe programma van het eerste jaar zit volgens de studenten voldoende P&A (met name in de blokken 3 en 4) en is er geen sprake meer van onvrede. Het tweede jaar van de voltijdopleiding is vooral thematisch opgezet. Het tweede jaar is met ingang van dit studiejaar verzwaard en bevat thema s als personeelsvoorziening, de ontwikkeling van organisaties, belonen en beoordelen, personeelsadministratie en trajectbemiddeling. Gedurende het tweede studiejaar werken studenten aan het onderdeel Mini-onderneming, dat parallel loopt aan het themaonderwijs. In dit project krijgen studenten te maken met ondernemerschap, het leiden en sturen van een onderneming en het functioneren binnen een onderneming. Gedragscompetenties nemen in dit project een centrale plaats in. Ook is er in het tweede jaar aandacht voor interviewvaardigheden en gesprekstechnieken. 20 NQA - Avans Hogescholen, opleiding Personeel en Arbeid, Breda

21 Studenten van de voltijdopleiding komen in het derde studiejaar uitgebreid in contact met het werkveld in de vorm van de stage. De stage heeft een omvang van 60 ECTS en is ingedeeld in perioden: de oriënterende periode en de operationele periode. Studenten zijn van mening dat de voorlichting over de stage duidelijk is en dat zij goed zijn voorbereid op de stagewerkzaamheden. Doel van de stage is mee te werken in het operationeel P&A-werk, het verder ontwikkelen van vaardigheden en een aanzet te geven tot beleidsontwikkeling. De studenten voeren tijdens de stage drie opdrachten uit en schrijven drie reflectieverslagen. De stage wordt afgerond met het opstellen van een beleidsadvies. Tijdens de stage vinden onderwijsactiviteiten op de hogeschool plaats die aansluiten bij de werkzaamheden in de praktijk (terugkomdagen). Studenten vinden de stage een erg leerzame periode en zijn van mening dat zij het geleerde goed in de praktijk kunnen toepassen. Het panel heeft vastgesteld dat het werkveld tevreden is over het niveau van de studenten en dat de kwaliteit van de stageverslagen in orde is. Voorts vindt het panel de beoordeling van stageverslagen helder en gedegen. Onderzoeksvaardigheden komen aan bod in het thema Methoden en Technieken van onderzoek 1 en 2. De student doet ervaring op met het uitvoeren van onderzoek. Alle fasen van een onderzoek komen aan bod. Ook doen studenten ervaring op met SPSS om onderzoeksgegevens te analyseren. Dit resulteert in een verslag over een zelf opgezet experimenteel onderzoek met voor- en nameting. Het panel concludeert (mede op basis van het afstudeerproject) dat onderzoeksvaardigheden afdoende in het curriculum aan bod komen. In het vierde studiejaar van de voltijdopleiding werken studenten aan de hand van een geacquireerde opdracht aan een adviesproject. Uitgangspunt is dat het totale traject van voorbereiding tot de terugkoppeling van een advies naar de organisatie wordt doorlopen. Vervolgens werken de studenten aan een project op het gebied van Human Resource Management. De opleiding wordt afgesloten met het afstudeerproject (30 ECTS). In dit project komen kennis, inzicht en vaardigheden integraal aan bod. Het project heeft de vorm van een onderzoek; ter voorbereiding wordt de module Onderzoeksvaardigheden aangeboden. Het afstudeerproject biedt studenten de gelegenheid zich te verdiepen in een actueel probleem van een organisatie in de vorm van een praktijkgericht. Studenten dienen het project zelf te acquireren. Nieuwe ontwikkelingen in het werkveld worden besproken door de curriculumcommissie. Ook in de panelgesprekken die plaatsvinden tussen coaches van studenten in het bedrijfsleven en medewerkers van de opleiding komen nieuwe ontwikkelingen aan de orde. De curriculumcommissie bepaalt hoe ontwikkelingen worden vertaald in het curriculum. Verder beschikt de opleiding over een Werkveldadviesraad (WAR) die is samengesteld uit vertegenwoordigers van het werkveld. De afgelopen jaren heeft de WAR de opleiding van advies voorzien over inhoudelijke kaders, gedragscompetenties en het competentieprofiel. Het panel stelt vast dat de vorming van nieuwe academies binnen de hogeschool terecht wordt aangegrepen om de opleiding opnieuw te positioneren als brede bachelor richting MER/HEAO. Ook heeft de opleiding het tweede studiejaar herzien om de aansluiting met de gemeenschappelijke propedeuse te verbeteren. Vanwege NQA - Avans Hogescholen, opleiding Personeel en Arbeid, Breda 21

22 de nadruk op theoretische vorming heeft ontwikkeling van beroepsvaardigheden minder aandacht. Pas vanaf het derde studiejaar worden deze vaardigheden in een bedrijfsmatige omgeving geoefend. Voorts stelt het panel vast dat de verbanden met de beroepspraktijk met name in de eerste helft van de studie zwak zijn (weinig excursies, bedrijfsbezoeken, gastdocenten en gastsprekers). Positief is dat de opleiding van plan is het onderwijs meer praktijk georiënteerd in te richten door vooral in het tweede jaar het beroepenveld te betrekken bij opdrachten en introducties van thema s. In een enquête is vastgesteld dat de stagebedrijven de actuele juridische kennis van de studenten matig vinden (arbeidsovereenkomsten, ontslag, ziekte). Dit geldt ook voor economie en bedrijfskunde. De opleiding biedt geen of weinig keuzemogelijkheden voor de student. Door de integratie van de huidige opleiding in de nieuwe Academie zijn voor de toekomst flexibele leerwegen met keuzemogelijkheden voorhanden. Deze worden vanaf september 2005 gerealiseerd. deeltijd Gedurende de eerste twee trimesters van de propedeuse volgen de studenten van de deeltijdopleidingen P&A en MER een gemeenschappelijk programma. Aan de hand van thema s maken zij kennis met onderwerpen op het gebied van management en bedrijfseconomie. Vervolgens wordt in het derde trimester een thema aangeboden dat specifiek is voor P&A. Daarin wordt een overzicht gegeven van het vakgebied personeelsmanagement. Elk thema voorziet in een praktijkopdracht. Het tweede studiejaar is de beroepsvoorbereidende fase. Deze fase omvat onderdelen als bedrijfseconomie, werving en selectie, arbeidsrecht, methoden van onderzoek en PR-vaardigheden. Het derde studiejaar (de beroepsvormende fase) omvat HRM, coaching- en adviesvaardigheden en supervisie. De afstudeerfase staat in het teken van het integreren van leerinhouden. Onderdelen zijn onderzoeksvaardigheden en het afstudeeronderzoek. Deeltijdstudenten combineren in principe hun studie met een relevante functie. Aan het eind van de studie moeten studenten kunnen aantonen dat is voldaan aan de eis van voldoende praktijkervaring. Hiermee wordt bedoeld dat de student minimaal 18 maanden praktijkervaring moet hebben opgedaan in het werkveld P&A, waarvan minstens 6 maanden op hbo-waardig niveau. De praktijkervaring van de studenten wordt gehonoreerd met 99 ECTS. In het eerste jaar stelt de opleiding nog geen eisen aan het werk. De relevantie van de werkplek wordt getoetst aan de hand van een werkgeversverklaring met functiebeschrijving. Indien de opleiding geen goedkeuring verleent, dient de student een vervangende stage te lopen. Het panel heeft van de studenten gehoord dat de regeling serieus wordt uitgevoerd. De opleiding schrijft in het zelfevaluatierapport dat de actualiteit en praktijkgerichtheid van het tweede jaar van de oude deeltijdopleiding voor verbetering vatbaar is. In het derde en vierde jaar is de actualiteit daarentegen beter. Naarmate de nieuwe P&A deeltijdopleiding verder ontwikkeld wordt, zullen de komende jaren ook de resterende studiejaren thematisch worden vormgegeven. 22 NQA - Avans Hogescholen, opleiding Personeel en Arbeid, Breda

23 Deeltijdstudenten zijn van mening dat het onderwijs goed aansluit op de praktijk. Zij typeren de opleiding als breed met veel aandacht voor theorie en een beleidsmatige benadering. Zij pleiten voor meer aandacht voor recht, marketing en arbeidsvoorwaarden. Ook is aandacht nodig voor de Wet Poortwachter; dit onderwerp had volgens de studenten behandeld moeten worden. Het panel heeft vastgesteld dat in het nieuwe curriculum van de deeltijd meer aandacht is voor financieel beleid en meer diepgang op het gebied van economie. Meer in het algemeen pleit het panel voor een minder theoretische en cognitieve benadering in het deeltijdprogramma en voor een grotere nadruk op beroepsvaardigheden. voltijd en deeltijd Ieder jaar wordt door het docententeam de literatuurlijst op basis van nieuwe publicaties en na intern overleg bijgesteld. Het panel stelt vast dat de opleiding (voltijd en deeltijd) gebruik maakt van goede vakliteratuur in de vorm van boeken en readers. Het materiaal is relevant en actueel. Ook de studenten en alumni tonen zich tevreden over de kwaliteit van de gebruikte vakliteratuur. Opvallend is dat Engelstalige titels op de literatuurlijsten ontbreken. De voltijd en de deeltijdopleiding geven geen hoge prioriteit aan internationalisering in hun curricula. Wel voorziet het curriculum van de voltijdopleiding in een module Engels waarin de spreekvaardigheid van de studenten wordt geoefend. Deze keus is gemaakt omdat in het landelijk overleg (LOPA) is afgesproken dat internationalisering niet tot de basiskwaliteit behoort, er weinig mogelijkheden zijn voor samenwerking met soortgelijke bachelor opleidingen in het buitenland en omdat de spankracht van beide opleidingen beperkt is. Uit het studenttevredenheidsonderzoek (2004) blijkt dat voltijdstudenten de vraag Wordt voldoende tijd besteed aan het oefenen van praktische vaardigheden? met gemiddeld 3,3 waarderen (5-puntsschaal) (deeltijdstudenten 3,7) 1. De vraag Vind je dat de opleiding je voldoende laat kennismaken met de beroepspraktijk? wordt gewaardeerd met gemiddeld 3,0 (deeltijdstudenten 3,0). De vraag Ben je tevreden met de inhoud van je studieprogramma? wordt gewaardeerd met gemiddeld 3,1. Uit het studenttevredenheidsonderzoek (2004) blijkt dat voltijdstudenten de vraag Wordt voldoende tijd besteed aan theoretische aspecten? met gemiddeld 3,7 waarderen (5-puntsschaal) (deeltijdstudenten 3,4). De vraag Draagt het studieprogramma bij tot het ontwikkelen van een kritische instelling? wordt gewaardeerd met gemiddeld 3,5 (deeltijdstudenten 2,3). Uit het studenttevredenheidsonderzoek (2004) blijkt dat voltijdstudenten de vraag Vind je dat het studieprogramma voldoende zwaarte heeft? met gemiddeld 3,1 waarderen (5-puntsschaal) (deeltijdstudenten 2,7). Uit het studenttevredenheidsonderzoek (2004) blijkt dat voltijdstudenten de vraag Geeft de propedeuse je een goed beeld van het vervolg van je opleiding met gemiddeld 3,3 waarderen (5-puntsschaal) (deeltijdstudenten 2,3). De vraag Heb je 1 De opleiding geeft aan de uitkomsten onder de deeltijdstudenten van het studenttevredenheidsonderzoek (2004) niet als bewijsmateriaal te gebruiken vanwege de lage respons. Het panel onderschrijft dit, maar kiest er toch voor de uitkomsten in de rapportage op te nemen. NQA - Avans Hogescholen, opleiding Personeel en Arbeid, Breda 23

24 een helder beeld van je beroepsperspectieven? wordt gewaardeerd met gemiddeld 3,7 (deeltijdstudenten 3,4). Uit het studenttevredenheidsonderzoek (2004) blijkt dat voltijdstudenten de vraag Zijn er voldoende keuzemogelijkheden bij de samenstelling van je studieprogramma? met gemiddeld 2,0 waarderen (5-puntsschaal) (deeltijdstudenten 1,5). Facet 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Voldoende Criteria: - Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. - De eindkwalificaties van de doelstellingen zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. - De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheid om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Het oordeel voldoende wordt als volgt beargumenteerd: voltijd De eindkwalificaties zijn door de opleiding zodanig gelokaliseerd over de vier leerjaren dat hiermee drie uitgangspunten worden gerealiseerd. (1) Wat betreft kennisontwikkeling ligt het accent in de eerste leerjaren op het verwerven en verwerken van disciplinekennis en kennis van methoden en technieken. Sociale kennis en handelingskennis komen vooral aan de orde in het derde en vierde jaar. (2) Met betrekking tot de zelfontwikkeling van de student worden in de eerste twee jaren blokken en thema s samengesteld door de docenten, in het derde jaar wordt een beroep gedaan op situatieverkenning en analyse in een authentieke context. In het vierde jaar werkt een groep studenten eerst aan projecten uit het beroepenveld, gevolgd door het werken aan en realistische opdracht uit het beroepenveld in een team van twee studenten. (3) Ten aanzien van de abstractie wordt in de loop van de jaren de abstractie en complexiteit van opdrachten, problemen en situaties steeds groter. Om te komen tot een werkbaar programma onderscheidt de opleiding vier fasen: propedeuse, verbreding en profilering, stage en verdieping en toetsing. De curriculumcommissie heeft de doelen per segment vertaald in doelen per fase en verder uitgewerkt tot onderwijskundig hanteerbare formuleringen. Vervolgens zijn de fasedoelen in operationele onderwijseenheden vertaald. In de themaboeken zijn de fasedoelen omgezet in voor de studenten begrijpelijke en hanteerbare leerdoelen. In verband met de vernieuwde gemeenschappelijke propedeuse heeft een werkgroep de opdracht gehad voor studenten van de huidige propedeuse een zo passend mogelijk tweedejaars programma te ontwikkelen zodat voor de stage 2005/ 2006 alle vereiste kwalificaties zijn verworven. 24 NQA - Avans Hogescholen, opleiding Personeel en Arbeid, Breda

25 Vanwege de betrokkenheid van het werkveld bij de stage en het afstudeeronderzoek zijn in de handleidingen de beoogde eindkwalificaties geformuleerd in voor het werkveld beter te hanteren doelstellingen. Een aantal eindkwalificaties is zowel gelokaliseerd in de projecten van het vierde jaar als in de afstudeerfase. De opleiding heeft in een schema de doelen van de thema s, projecten, stage en afstudeeropdracht gekoppeld aan de relevante eindkwalificaties. Hieruit blijkt dat de onderdelen van het curriculum de beoogde eindkwalificaties in voldoende mate dekken. Uit onderzoek blijkt dat het onderwijsprogramma studenten in grote lijnen in staat stelt de beoogde eindkwalificaties te realiseren. Een meerderheid van de alumni is van mening dat de opleiding een goede basis geeft voor verdere ontwikkeling, maar dat de link naar de praktijk verbetering behoeft. Ruim de helft vindt dat enigermate zou kunnen worden verzwaard. Ook geven de alumni een aantal andere verbeterpunten aan voor de opleiding. Aan de wens van alumni om meer met gedragscompetenties te werken is in het nieuwe programma tegemoet gekomen. deeltijd De inhoud van het deeltijdprogramma komt in grote lijnen overeen met dat van de voltijdopleiding. Een belangrijk verschil is dat deeltijdstudenten de beoogde eindkwalificaties voor een groot deel verwerven in de beroepspraktijk. Er is in het binnenschools deel van het nieuwe programma veelal sprake van praktijkgerichte en multidisciplinaire benadering van beroepsvraagstukken in de vorm van thema s. Praktijkopdrachten die bij de eigen werkgever worden uitgevoerd, gericht op onmiddellijke toepassing van de verworven kennis en vaardigheden in de eigen praktijk. De koppeling van de eindkwalificaties aan de leerdoelen van de oude deeltijdopleiding is tot stand gekomen gelijktijdig met en identiek aan die van het voltijdprogramma. Bij de ontwikkeling van het oude deeltijdprogramma is gekozen voor een pragmatische benadering: op basis van een vergelijking tussen de nieuwe fasedoelen en de leerdoelen van de bestaande modulen is beoordeeld of alle eindkwalificaties zijn gedekt. Waar nodig zijn aanpassingen verricht in de doelen en inhoud van enkele modulen. De opleiding heeft een matrix samengesteld waarin alle modulen met de bijbehorende leerdoelen zijn gekoppeld aan de eindkwalificaties. Ook is in deze matrix kolom opgenomen die laat zien hoe de beoogde kennisontwikkeling verloopt: van met name discipline- en methodekennis naar sociale kennis en handelingskennis in de laatste jaren. Het panel stelt vast dat de modulen de beoogde eindkwalificaties in voldoende mate dekken. De opleiding maakt met een tabel duidelijk hoe het bachelor niveau in het programma is geconcretiseerd. Aan de hand van de Dublin Descriptoren wordt aannemelijk gemaakt dat het programma voldoet aan het niveau hbo-bachelor. NQA - Avans Hogescholen, opleiding Personeel en Arbeid, Breda 25

26 voltijd en deeltijd Voor de operationalisering van de kerncompetenties en eindkwalificaties gaan de voltijd en deeltijdopleiding uit van een werkmodel waarin de drie segmenten van het werkveld worden onderscheiden: (1) uitvoerende taken van de beginnend beroepsbeoefenaar als werker en dienstverlener, centraal staat het leveren van een beroepsspecifieke meerwaarde of werken voor klantsystemen, (2) taken als medewerkers, centraal staat het werken in en vanuit een arbeidsorganisatie en (3) taken als lid van de beroepsgroep; centraal staat het werken aan professionaliteit en professionalisering. Facet 2.3 Samenhang in het opleidingsprogramma Voldoende Criteria: - Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend opleidingsprogramma. Het oordeel voldoende wordt als volgt beargumenteerd: voltijd In het curriculum worden vier fasen onderscheiden. De propedeuse is gericht op oriëntatie, selectie, verwijzing, kwalificatie en homogenisering. Het tweede jaar op verbreding en profilering. Het stagejaar op nadere oriëntatie in het beroepenveld. Het laatste jaar is gericht op verdieping in een aantal domeinen en afronding van de opleiding in de vorm van een afstudeeropdracht. Het curriculum van de voltijdopleiding is deels geïntegreerd, deels thematisch ingericht. Vakken bestaan als zodanig niet, maar vakdeskundigheid is nodig om de opdrachten uit te voeren. De thema s sluiten aan op de toekomstige beroepspraktijk. De studenten waarderen de thematisch opzet van curriculum positief. Studenten stellen vast dat in de eerste twee jaren de nadruk vooral ligt op theorie. Het eerste jaar is vooral breed en weinig op P&A gericht, het tweede jaar vormt een knik en biedt verdieping, vooral op het gebied van P&A. Studenten moeten daarom naar eigen zeggen in het tweede jaar inhaalslag maken. De werkgroep die zich bezig houdt met de inrichting van het tweede jaar heeft de opdracht gekregen de samenhang tussen en binnen de eerste leerjaren extra aandacht te geven. De onderwijscommissie en voorheen de themavoorzitters hebben bij de voltijdopleiding als taak de samenhang te bewaken en zorg te dragen voor een goede afstemming tussen de curriculumonderdelen. De stage wordt als een grote stap beschouwd, maar tijdens de stage valt alles op z n plaats en blijken studenten in staat het geleerde in de praktijk toe te passen. Het vierde leerjaar is vooral praktijkgericht. 26 NQA - Avans Hogescholen, opleiding Personeel en Arbeid, Breda