IS DIT TE LAAT OM IN WILD TE BELÊ?

Transcriptie

1 IS DIT TE LAAT OM IN WILD TE BELÊ? Ventersdorp inligitngsdag 19 Februarie 2015 Wild bied verligting vir boere in die Suide Wild is die afgelope paar jaar herontdek... Vfbontebokke Vyf vreet net soveel as een bees... Njalas vreet 4,4 keer minder as beeste... Met die oog op wildverkope is dit belangrik om wild intensief te teel. Die omskakeling van vee tot ʼn wildsplaas kan die inkomste per hektaar dramaties verhoog Doen ontledings deur deskundiges ʼn Boer met ʼn ekonomiese vee eenheid kan sy plaas in ʼn ekonomiese wildeenheid omskep. Intensiewe aandag en noukeurige bestuur Wild is tans ʼn aktief groeiende mark LANDBOUWEEKBLAD 27 OKTOBER

2 SENWES & WILDBEDRYF Berekeninge word gegrond op inligting verskaf vanaf Vleissentraal Bosveld & PHASA Fokus nie op kleurvariasies nie Oogmerk is die wildbedryf as alternatiewe boerdery vertakking Spesies word nie teen mekaar vergelyk nie GEMIDDELDE VEILINGSPRYSE VAN TOTALE WILDVERKOPE Rand waard de van verkope Millions R R R R R 800 R 600 R 400 R 200 R Aantal Diere Verkoop Bruto Waarde van Verkope R R R R R R R R R R R R R R Aantal diere verkoop Bron: Vleissentraal Bosveld 2

3 AANTAL PER SPESIE VERKOOP VERGELYK MET % VAN TOTALE VLEISSENTRAAL VERKOPE Roan Goue Swart Totaal van Buffel Sable Nyala wildebees Rooibok seleksie 14 Aantal % van Inkomste 8% 4% 23% 6% 32% 3% 76% % van diere verkoop 0.7% 0.5% 1.7% 0.9% 4.4% 8.6% 16.8% Totale diere verkoop in 2014 = 20, Aantal % van Inkomste 3% 4% 36% 5% 38% 3% 90% % van diere verkoop 0.4% 0.5% 2.2% 1.1% 5.1% 4.5% 13.9% Totale diere verkoop in 2013 = 17, Aantal % van Inkomste 2% 8% 35% 5% 40% 1% 91% % van diere verkoop 0.6% 1.3% 3.4% 1.7% 7.2% 5.3% 19.4% Totale diere verkoop in 2012 = 11,576 WAT MOET EK DOEN OM TE DEEL IN DIE WINSGEWENDHEID 3

4 SLEUTEL ASPEKTE OM TE BEGIN Omskepping van n beesplaas Lorem Ipsum Lorem Ipsum Kapitaal & Winsgewendheid 3 Kritiese sukses faktore 02 Lorem Ipsum 4 Lorem Ipsum Volhoubaarheid 1. OMSKEPPING VAN N BEESPLAAS 1 4

5 OMSKEPPING VAN ʼn BEESPLAAS Minimum oppervlakte benodig vir wild moet beskikbaar wees Buffels Sables Swart rooibok Nyala Min hektare benodig Verwyder alle konstruksies wat nie vir wild gebruik gaan word (bv beeskrale) Rig kamp na gelang van die doelstelling van die wild boerdery (bvtoeriste paaie, vangkrale ens) Wildsheining moet aan minimum vereistes voldoen KAMPE & HEININGS Bepaal spesies vir regte kamp & heining grootte Drakrag & habitat Omheiningsertifkaat Span ±10 m van buurman Hou brandbane skoon, ook onder heinings Geen krag in speenkampe Bulkamp heinings Tina de Jager Bushveld game captures 5

6 OMHEINING Buffels Sable Swart Rooibok Nyala Kamp grootte 200 ha 40 ha 35 ha 60 ha Omheining (mim hoogte) 1.8 m 2.4 m 2.4 m 2.4 m Gem GVE Aantal kampe nodig R/ha R R R R Meer hektare = goedkoper Koste sluit nie in elektrifisering & ongedierte beveiliging OMSKEPPING VAN ʼn BEESPLAAS Minimum oppervlakte benodig vir wild moet beskikbaar wees Buffels Sables Swart rooibok Nyala Min hektare benodig Verwyder alle konstruksies wat nie vir wild gebruik gaan word (bv beeskrale) Rig kamp na gelang van die doelstelling van die wild boerdery (bvtoeriste paaie, vangkrale ens) Wildsheining moet aan minimum vereistes voldoen Water moet vir wild aanvaarbaar wees 6

7 WATER Water behoefte (liter/dag) van die verskillende wildsoorte in kamp moet bepaal word Buffels Sables Swart rooibok Nyala Waterbehoefte l/t dag Ligging en suip ingangspunte word gegrond op ekologie van die omgewing Diersoort en samestelling van die trop is belangrik Dragtige diere groter waterbehoefte Omgewingstempratuur Ouderdom (jonger diere drink meer water) Droë materiaal inname OMSKEPPING VAN ʼn BEESPLAAS Minimum oppervlakte benodig vir wild moet beskikbaar wees Buffels Sables Swart rooibok Nyala Min hektare benodig Verwyder alle konstruksies wat nie vir wild gebruik gaan word (bv beeskrale) Rig kamp na gelang van die doelstelling van die wild boerdery (bvtoeriste paaie, vangkrale ens) Wildsheining moet aan minimum vereistes voldoen Watergate moet vir wild aanvaarbaar wees Regte personeel met opleiding is belangrik 7

8 KRITIESE SUKSESFAKTORE KRITIESE SUKSES FAKTORE Kennis en liefde vir die bedryf en spesie waarmee geboer wil word Buffels Sable Swart Rooibok Nyala Min hektare benodig Kudde grootte Eerste kalf 48 mde 27 mde 19 mde 18 mde Speen % 75 % 90 % 76 % 96 % 90% 90% Dragtigheidstydperk Aantal kalwers oor leeftyd Lewensverwagting 20 jaar 18 jaar 12 jaar 10 jaar Bedryfskoste (per dier) R R R R

9 KRITIESE SUKSES FAKTORE Liefde vir die bedryf en spesie waarmee geboer wil word Bepaal doel om in wild te investeer Vertikale groei Diversifikasie van bestaande boerdery Wildbedryf is kapitaalintensief koop reg AANKOOP VAN WILD Hoeveel kapitaal is beskikbaar Kyk uit vir teelgroepe ( Family pack ) Maak seker koeie & bulle is regte ouderdom om te begin teel Doen goeie marknavorsing doen huiswerk oor verkoper Hoef nie ten duurste aan te koop nie maak seker van kwaliteit 9

10 2015/02/19 Horings n groot faktor KRITIESE SUKSES FAKTORE Liefde vir die bedryf en spesie waarmee geboer wil word Bepaal doel om in wild te investeer Vertikale groei Diversifikasie van bestaande boerdery Wildbedryf is kapitaalintensief koop reg Vennootskappe pp kryy die regte g vennoot Ekonomie van skaal (> eenhede meer ekonomies) Watter mark voorsien gaan word: 10

11 WILD WAARDEKETTING VLEISPRYS TENDENSE PRODUSENT R/KG VS VERBRUIKER R/KG Speenkalf prys R/kg Slag waarde R/kg Beef Rump Steak Fresh Beef Brisket Fresh Beef Chuck Fresh Beef T Bone Fresh Beef Mince Fresh Monthly Food Prices Statistics SA Jun

12 KAPITAAL & WINSGEWENDHEID Rekordpryse 2014 Bastergemsbokkoei (dragtig) met verskalf R 1,500,000 Blesbokram Wit saalrug R 4,000,000, Buffelbul (jonk) R 26,000,000 Buffelkoei (dragtig) R 11,500,000 Elandkoei Livingstone (dragtig) R 650,000 Gouegemsbokkoei (dragtig) R 1,500,000 Gouewildebeesbul (jonk) R 1,300,000 Koningswildebeesbul R 5,100,000 Njalabul R 500,000 Njala ooi met lam R 80, Rooibokram Swart R 2,000,000 Rooibokram Saalrug R 5,700,000 Rooibokram Wit (jonk) R 9,700,000 Swartwitpensbu l Wes Zambies R 9,500,000 Wildebeeskoei Konings split (dragtig) met Koningswildebeesbulkalf R 12,500,000 Bron: Vleissentraal Bosveld 12

13 WINSGEWENDHEID VERGELYKING IN RAND PER HEKTAAR Njala Swart Rooibok Sables Buffels Beeste 4 ton Jaar 1 R R R R Jaar 2 R R R R Jaar 3 R R R R Jaar 4 R 142 R R R Jaar 5 R R R R Jaar 6 R R R R Jaar 7 R R R R Jaar 8 R R R R 606 Jaar 9 R R R R Jaar 10 R R R R R R R R R 848 R R 535 R 486 R 253 R 18 R 3 R 300 R 214 R 391 R 387 R 319 R 527 R 109 R 638 R

14 DOEN MET ʼn MILJOEN - AANKOOP VAN DIERE Aantal R/eenheid Totaal Swartrooibokke Swart rooibok ram (14 mde) 1 R R Dragtige ooie (swart rooibok ram) 15 R R R Nyalas (Vrystaat koue aangepas) Bul (27" horing) 1 R R Vroulike diere 25 R R R Sable Bul (40" 42" horing) 1 R R Verse / koeie (27 " horing) 2 R R R Buffels Bul (40" 42" horing) 1 R R Verse / koeie (27 " horing) 2 R R R DIE WAARDE VAN R1 MILJOEN R R R R R R

15 DIE WAARDE VAN R1 MILJOEN KON KOOP... R R Axis Title R R R R 5 R Totale aankope R R R R R R R R Huidige Waarde R R R R R R R R Beskikbaar vir ander uitgawes R R R R R R R 333 R Buffel bul Buffel koei Nyala bul Nyala ooi KAPITALE UITLEG Buffels Sable Swart Rooibok Nyala Aantal bulle / ramme Aantal koeie / ooie Kalwers / lammers oor lewensduur Lewensduur 20 jaar 18 jaar 12 jaar 10 jaar Kapitaal uitleg R R R R Omheining (50 ha) R R R R Bedryfskoste R R R R Totale koste oor leeftyd v kudde R R R R

16 WINSGEWENDHEID 2007 VS 2015 Buffels Aankoop waarde R R Einde waarde R R Njala R R R R Kampkoste R R R R Totale kapitaal belê R R R R Begin aantal 2 2 Eind aantal 6 6 Aantal diere verkoop WINSGEWENDHEID 2007 VS 2015 Buffels Njala Totale kapitaal belê R R R R Inkomste oor 10 jaar R R R R Bedryfsuitgawes oor 10 jaar R R R R Netto marge R R R R Opbrengs met kapitaal groei 48% 19% 38% 18% Opbrengs sonder kapitaal groei 54% 62% 41% 44% Mielies Wesselsbron Bothaville Opbrengs Gem prys R R R R Produksie koste R/ha R R R R Netto marge R/ha R R R R Trekkers & Implemente R/ha R R R R Opbrengs met kapitale groei 13% 9% 4% 2% Opbrengs sonder kapitale groei 48% 26% 25% 8% 16

17 VOLHOUBAARHEID PRODUK LEWENSIKLUS Bekend Groei fase Volwasse Afname stellings fase fase fase In nkomste ?? Verkope Wins Lewensduur van produk 17

18 TOP 25 INKOMSTE SPESIES IN SA (INTERNASIONALE JAG) R 130 R 120 R 110 Millions R R 90 R 80 R 70 R 60 R 50 R 40 R 30 R 20 R 10 R Aantal Inkomste Syfer () = x van 87 spesies PHASA (Professional Hunters' Association of South Africa) IS DIE WILDBEDRYF VOLHOUBAAR? 1. Bepaal jou boerdery se doelwitte: dit bepaal waarmee geboer gaan word watter marksegment betree wil word Besigheidsplan & goeie beplanning is noodsaaklik 2. Doen goeie marknavorsing: Die internet & veiling data is goeie bronne By wie & waar gekoop word 3. Doen berekeninge op realistiese waardes: Skaal veilingspryse af vir verkope klop die somme nog? Bepaal winsgewendheid deur jagsyfers te gebruik 4. Die bedryf gaan ook deur ekonomiese siklusse beweeg Met die regte spesie, bestuur en bemarking Maar daar is risiko s 18

19 Die siening van... Dries Visser: Trophy Breeders Group Ek is positief oor die wildbedryf en spesifiek oor die skaarswildbedryf. Die mark vir gehaltegenetika by buffels, swartwitpense en bastergemsbokke veral sal vir baie jare volhoubaar bly Wiaan van der Linde: WRSA Visepresident Dit is my mening dat die totale wildbedryf baie groter is as net die hoë pryse waarna verwys word en dat ons ʼn bedryf is wat ʼn ongelooflike groei getoon het die afgelope 15 jaar. Dit bly steeds een van die beste opsies om jou grond per hektaar optimaal te benut Jacques Malan: Voorsitter Stud Game Breeders Die wild/skaarsspesiebedryf gee geweldig groot dividende indien reg geboer word iets wat ʼn mens nie aldag in die landbou teekom nie. Lewensvatbaarheid studies Boerderybestuursontledings Meganisasie beplanning Produksiebeplanning Akkerboukundige dienste Grondkundige dienste Veekundige advies Ramondé Odendaal Landbou Bestuurder: Noord- Streek Sel no: