HANDLEIDING SOSIALE WETENSKAPPE: GEOGRAFIE GRAAD 6

Transcriptie

1 HANDLEIDING SOSIALE WETENSKAPPE: GEOGRAFIE GRAAD 6 Kopiereg 2016 Impak Onderwysdiens (Edms.) Bpk. Afgesien van enige billike gebruik vir die doel van navorsing, kritiek of resensie soos toegelaat onder die Wet op Outeursreg, mag geen gedeelte van hierdie boek in enige vorm of op enige manier elektronies of meganies, insluitend fotokopiëring, bandopname, of enige inligtingstoring en herwinningstelsel, gereproduseer of versend word sonder die uitgewer se skriftelike toestemming nie. Aangepas vir KABV Samesteller E. van Emmenes Ë1606-A-SOS-SG01 µ Î

2 INHOUDSOPGAWE LESELEMENTE... 5 VOORWOORD... 6 INLEIDING 6 JAARPLAN... 7 EENHEID 1: Kaartvaardighede Les 1: e op ʼn aardbol AKTIWITEIT Les 2: Breedte- en lengtegrade op ʼn aardbol AKTIWITEIT Les 3: Vind lande en stede in breedte- en lengtegrade AKTIWITEIT EENHEID 2: Skale Les 4: Wat is ʼn skaal? Les 5: Verskillende soorte skale Les 6: Meet reguitlynafstande tussen stede AKTIWITEIT EENHEID 3: Atlasse, ekstra globale statistieke en huidige gebeure Les 7: Hoe werk ʼn atlas? AKTIWITEIT Les 8: Elke provinsie in ʼn atlas Les 9: Die wêreld se belangrikste kenmerke AKTIWITEIT HERSIENINGSOEFENING OOR EENHEID EENHEID 4: Waarom mense handeldryf Les 10: Handel as ruil van goedere Les 11: Uitvoere en invoere tussen Suid-Afrika en die wêreld Les 12: Waarmee dryf mense handel: Goedere en vaardighede EENHEID 5: Hulpbronne en hulle waardes Les 13: Waardes van geselekteerde grondstowwe en vervaardigde goedere Les 14: Gevallestudie AKTIWITEIT EENHEID 6: Regverdige handel Les 15: Wat is regverdige en onregverdige handel? HERSIENINGSOEFENING OOR EENHEID Impak 3

3 EENHEID 7: Klimaat regoor die wêreld Les 16: Verskil tussen weer en klimaat, en klimaat regoor die wêreld EENHEID 8: Tropiese reënwoude Les 17: Waar kry ons tropiese reënwoude op die kaart? EENHEID 9: Woestyne Les 18: Waar ons woestyne op die aarde kry EENHEID 10: Naaldwoude Les 19: Waar ons naaldwoude op die aarde kry HERSIENINGSOEFENING OOR EENHEID EENHEID 11: Mense en provinsies in Suid-Afrika Les 20: Bevolkingsverspreiding en bevolkingsdigtheid AKTIWITEIT AKTIWITEIT EENHEID 12: Waarom mense op spesifieke plekke woon Les 21: Redes vir die ligging van nedersettings EENHEID 13: Mense regoor die wêreld Les 22: Bevolkingsverspreiding regoor die wêreld WOORDELYS BIBLIOGRAFIE Impak 4

4 Eenheid 1 EENHEID 1: Kaartvaardighede LEERDOELWITTE Nadat jy hierdie eenheid voltooi het, moet jy in staat wees om die volgende te doen: Verstaan ʼn verskeidenheid bronne en werk daarmee insluitend kaarte, data en foto s. Teken en gebruik kaarte. Identifiseer en onttrek inligting uit tekste, atlasse en ander bronne, insluitend visuele bronne soos foto s. Werk met data en statistieke in die vorm van grafieke, tabelle en diagramme. Gaan inligting na deur verskillende bronne te gebruik. INLEIDING Geografie leer ons van die wêreld waarin ons leef. In hierdie kwartaal gaan ons na verskillende kaarte kyk en van lande regoor die wêreld leer. Jy gaan ook meer leer oor hoe om plekke te vind. Hou ʼn atlas byderhand as dit moontlik is. BELANGRIKE TERMINOLOGIE Ewenaar Greenwich-meridiaan Breedtegraad Lengtegraad Ligging Impak 10

5 Eenheid 1 WENKE Maak seker jy ken al die nuwe woorde by elke les en dat jy die inhoudelike aspek van die les kan toepas. Ná elke les is daar ʼn aktiwiteit wat vrae oor die belangrikste aspekte van daardie les vra. Die aktiwiteite is goeie voorbereiding vir jou kwartaaltoetse en eksamens. 1.1 Les 1: e op ʼn aardbol DEFINIEER Ewenaar: ʼn denkbeeldige lyn wat die aarde in twee gelyke dele verdeel. Greenwich-meridiaan: ʼn lyn op ʼn kaart of aardbol wat vanaf die Noordpool tot by die Suidpool strek en die aardbol in twee gelyke dele verdeel. KERNINHOUD Die aarde kan beskryf word as ʼn ronde sfeer, daarom kry ons die aardbol. Die ewenaar is ʼn lyn in die middel wat die aardbol in twee gelyke dele verdeel. Ons praat van die Noordelike en die Suidelike. In die Noordelike kry ons die Noordpool en in die Suidelike kry ons die Suidpool. Noordpool Noordelike Greenwichmeridiaan Ewenaar Suidpool Suidelike Impak 11

6 Eenheid 1 Die Greenwich-meridiaan is ʼn lyn wat vanaf die Noordpool tot by die Suidpool strek en die aarde weer in twee gelyke dele verdeel. Die twee halfronde noem ons die Oostelike en die Westelike. Noordpool Greenwichmeridiaan Westelike Ewenaar Oostelike Suidpool VIR DIE NUUSKIERIGES Maak jou eie aardbol: Gebruik ʼn ballon en blaas dit op. Trek nou die verskillende lyne daarop om vir jou die ewenaar en Greenwich-meridiaan duidelik aan te toon. Skryf nou in elke kwart watter halfrond waar voorkom. Hou jou ballon vir die volgende les ook. Impak 12