Adviesnota aan gemeenteraad

Transcriptie

1 Adviesnota aan gemeenteraad Onderwerp Discussienota Realisatie Uitvoeringsprogramma s Dorps- en Wijkontwikkelingsplannen Datum 15 december 2011 Naam steller Wilco van der Bas Kenmerk Afdelingsmanager Erik Voesten Afdeling Bestuurszaken Coördinator Toos Leijsten Voorstel 1. Richtinggevende uitspraken te doen over onderstaande voorgenomen beslispunten: a. Vaststellen van het Overzicht hoofdprioriteiten uitvoeringsprogramma s Dorps- en Wijkontwikkelingsplannen b. Vaststellen Wegingmethodiek Hoofdprioriteiten in de raadsvergadering van 27 maart c. Bij de voorjaarsnota 2012 komen met een aanvraag voor duurzame, financiële dekking van de hoofdprioriteiten uitvoeringsprogramma s DOP s/wop s Aanleiding Ruim een jaar geleden, op 14 december 2010, heeft de gemeenteraad het visiedocument van het Gebiedspanel: Leefbaarheid Routeplanner voor vitale dorpen en wijken vastgesteld. In het document zijn 7 nader uit te werken sporen benoemd: A. DOP/WOP-proces slanker en sneller afronden B. Projectlijst Toekomstvisies 2020 C. Experiment: ontwikkelen participatieve gebiedsbegroting D. Huidige werkwijze realisatie laaghangend fruit borgen E. Stimuleren actief burgerschap en zelfsturende bewonersorganisaties F. Stelling over clustering gebieden innemen G. Evaluatie beleidskader gebiedsgerichte werkwijze Vier sporen van de Routeplanner (A, B, D en E) zijn volgens afspraak met de raad in 2011 in uitvoering genomen en nader uitgewerkt. Deze nota is opgebouwd rond spoor B en met name twee vraagstukken: De vraagstelling hoe de uitvoeringsprogramma s van alle vastgestelde Structuurvisies Dorps- en Wijkontwikkelingsplan (DOP s/wop s) worden gerealiseerd. Hoe wegen we de prioriteiten t.o.v. elkaar en t.o.v. alle overige projecten. Op welke wijze maken we extern betrouwbare, meerjarige financiële afspraken met de dorpen/wijken en initiatiefnemers. In 2011 zijn vier DOP s en één WOP door de gemeenteraad vastgesteld. De teller staat hiermee op 17 stuks. De laatste 5 WOP s en het DOP Smakt worden in 2012 opgeleverd, dan is spoor A gereed. Op dit moment hebben dus alle dorps- en wijkraden op twee na - Dorpsraad Smakt-Holthees en Wijkraad Antoniusveld - een DOP of WOP mét een uitvoeringsprogramma én hebben zij behoefte aan nadere besluitvorming, zodat de verwachtingen van alle gebiedspartners (inclusief de dorps- en wijkraden en hun achterban zelf) kunnen worden gemanaged. Hiermee is het belang om de projectvoorstellen uit de uitvoeringsprogramma s handen en voeten te geven duidelijk. Pagina 1 van 6

2 De sporen B en D gáán over die uitvoeringsprogramma s. Spoor D gaat over relatief eenvoudige project(wens-)en; de ervaring leert dat dorps- en wijkraden dit laaghangend fruit veelal zelfstandig weten te plukken. Daar waar nodig wordt door de gemeente of door andere professionele gebiedspartners (financiële) ondersteuning geleverd. Spoor B gaat over het belangrijkste project per gebied dat we de hoofdprioriteit hebben genoemd. De nota richt zich daar met name op. Bij de behandeling van de begroting 2012 (Programma 5) is door het college via de Memorie van Antwoord het onderstaande meegedeeld en toegezegd (citaat): Er is inmiddels enige jaren ervaring opgedaan in het maken van de DOP s en WOP s. Daarbij kunnen we vaststellen dat er een grote verschuiving heeft plaatsgevonden in de mate waarin dorpen en wijken hebben geparticipeerd in dit proces. Over dit proces zullen we op 10/11/11 de Raad en de commissies informeren. We doen dit samen met enkele extern betrokken partijen. Daarmee beogen we de basis te leggen voor een gezamenlijk vertrekpunt in het afwegingsproces dat ontwikkeld moet worden om een goede politieke besluitvorming bij de voorjaarnota in 2012 mogelijk te maken. Een methodiek om tot een afweging te komen zal aan u in de Raadsvergadering van 14 febr worden voorgelegd. Via dit raadsvoorstel worden deze toezeggingen - in de vorm van een discussienota - gestand gedaan. Afbakening Gebiedsgericht werken (ggw) is één onderdeel uit het brede palet van zelfsturing. Bij de afbakening van ggw is de keuze gemaakt om de individuele producten en diensten alsmede de gemeentebrede zaken buiten het werkterrein van ggw te houden. Ggw houdt zich dus enkel bezig met de producten en diensten binnen het gebiedsdomein. Deze nota beperkt zich dan ook tot de processen die met zelfsturing samenhangen binnen het gebiedsdomein; het gebiedsgericht werken in alle dorpen en wijken. Vervolgens specifiek gericht op de hoofdprioriteiten uit de 17 vastgestelde DOP s/wop s. Beoogd resultaat Van de voorgenomen beslispunten: 1. Realisatie vóór 2020 van één hoofdprioriteit per gebied, onder maximale verantwoordelijkheid van de dorpen en wijken zelf. 2. Een wegingmethodiek waarmee projecten/initiatieven worden beoordeeld, gewogen en in rangorde gezet. En de methodiek voor de eerste keer toe te passen ten behoeve van de voorjaarnota Duurzame financiële dekking en borging van de hoofdprioriteiten, voor zover van toepassing, in de voorjaarsnota 2012, inclusief meerjarenbegroting. Nadere toelichting voorgenomen beslispunten 1. Vaststellen van het Overzicht hoofdprioriteiten uitvoeringsprogramma s Dorps- en Wijkontwikkelingsplannen Alle afzonderlijke DOP s / WOP s zijn reeds door de raad vastgesteld. De daarin opgenomen hoofdprioriteiten zijn in bijlage 1 verzameld. Alle overige projecten/ideeën/wensen uit de uitvoeringsprogramma s zijn in een bundel samengevat die op 27 maart 2012 naast de hoofdprioriteiten bij de vaststelling van de wegingmethodiek wordt voorgelegd. Pagina 2 van 6

3 2. Vaststellen Wegingmethodiek Hoofdprioriteiten in de raadsvergadering van 27 maart In bijlage 2 is een concept wegingmethodiek ten behoeve van de hoofdprioriteiten uit de DOP s/wop s weergegeven. Het doel hiervan is : vast te stellen welke hoofdprioriteiten rijp (genoeg) zijn om te gaan uitvoeren; en vervolgens het door de raad toekennen van financiën aan de bovengenoemde projecten die uitvoeringsgereed zijn; tenslotte het onderling afwegen van projecten die uitvoeringsgereed zijn ten behoeve van een rangorde en meerjarenplanning. 3. Bij de voorjaarsnota 2012 komen met een aanvraag voor duurzame, financiële dekking van de hoofdprioriteiten uitvoeringsprogramma s DOP s/wop s Het is voor de gebiedspartners helder dat de financiële middelen beperkt zijn en zoals het er naar uitziet nog beperkter zullen worden. Duidelijk is ook dat niet alles kan en niet alles tegelijk kan. Tegelijkertijd is zeer belangrijk om de de energie buiten vast te houden en het vertrouwen van burgers in de lokale overheid te behouden. Dit lukt enkel als dit gewaarborgd wordt door betrouwbare, lange termijn afspraken. In essentie draait het steeds om twee vragen die de initiatiefnemers stellen: a. Is er geld als wij aan de beurt zijn? b. Wanneer zijn we aan de beurt en kruipt niemand voor. Ten aanzien van ad a. Om recht te doen aan de inzet van de gemeenschap (dorp/wijk/initiatiefnemers) is - na het doorlopen van het proces om te komen tot een DOP/WOP met uitvoeringsprogramma en uiteindelijk hoofdprioriteit én vaststelling door de raad niet meer de vraag over nut en noodzaak aan de orde. En resteert enkel de vraag wanneer en hoe de hoofdprioriteiten uitgevoerd worden. Deze gedachtelijn impliceert dat een afweging in de voorjaarsnota niet volgens de gebruikelijke werkwijze verloopt, want daar gaat het immers op dat moment nog wel over nut en noodzaak. Voor de hoofdprioriteiten uit de DOP s/wop s is het om die reden van groot belang om een duurzame, meerjarige financieringsmethode te ontwerpen van waaruit de initiatieven/projecten separaat worden gefinancierd. En waarmee aan dorpen/wijken/initiatiefnemers vertrouwen wordt geschonken dat hun project/initiatief te zijner tijd wordt gefinancierd. Door het plafond van het toe te wijzen budget is tevens helder dat de mogelijkheden niet onbegrensd zijn. Gedacht wordt aan de vorming van een fonds (reserve) of MUIP aanvragen met hoge prioriteit. De komende tijd wordt gezocht naar de meest geschikte financieringswijze voor dekking en borging van de hoofdprioriteiten die recht doet aan de inzet van de gemeenschap. Overigens geeft een fonds/reserve veel administratieve rompslomp. Ten aanzien van ad b. Wanneer met behulp van een wegingmethodiek een rangorde wordt vastgesteld in de projecten die rijp zijn voor uitvoering, wordt helder wie achter wie aan de beurt komt. De wegingmethodiek globaal: 1. is het initiatief in het DOP/WOP opgenomen? 2. welke type project is het? 3. welk wegingcijfer geldt voor dit project (afweging vaste criteria)? 3.1. Welke inzet/prestaties levert de gemeenschap? 3.2. Draagt het bij aan een betere (leef)gemeenschap? 3.3. Hoe staat het met het draagvlak voor dit project in de gemeenschap? 3.4. Wat betekent het project tegen de achtergrond van krimp (demografische ontwikkeling)? 3.5. Op welke wijze en in welke mate draagt het bij aan duurzaamheid Pagina 3 van 6

4 4. gelden er aanvullende argumenten? De verdere uitwerking hiervan staat in bijlage 2. Er is dus geen vaste datum dat men aan de beurt is. Daarnaast is het onontbeerlijk dat helder gecommuniceerd wordt hoe het meerjarige uitvoeringstraject verloopt. Antwoorden op vragen als; is er voortgang bij mijn voorgangers?, zullen het vertrouwen moeten doen groeien. Wanneer er onverhoopt zaken gebeuren die voor de gemeente niet te voorzien waren en waar extra middelen voor moeten worden uitgetrokken, kan het zijn dat de uitvoering een versnelling lager komt te liggen. De rangorde verandert daardoor echter niet. Ook iedereen vóór mij zal dan immers langer moeten wachten. De combinatie van a. en b. moet voldoende vertrouwen scheppen dat initiatiefnemers weten waar ze staan, zodat ze zelf de afweging kunnen maken of ze in die omstandigheid nog willen doorgaan met hun project/initiatief. Argumenten Van de voorgenomen beslispunten: 1. Met het uitvoeren van de hoofdprioriteit geeft de gemeenschap een concrete invulling aan hun DOP/WOP en het geeft een sterke impuls aan het proces gemeenschapsontwikkeling door zelfsturing. Het is de volgende ontwikkelingsfase van gebiedsgericht werken die leidt tot het oppakken door nog meer bewoners van de eigen verantwoordelijkheid voor de leefbaarheid van eigen buurt, wijk of dorp. 2. Uitvoering van de hoofdprioriteiten betekent concretisering van het belangrijkste gedachtegoed achter het visiedocument Leefbaarheid Leefbaarheid is van bewoners. Bewoners bepalen de mate van succes van een dorp of wijk als het gaat om het realiseren van de gebiedsvisie En hiermee de kwaliteit van de leefomgeving (zowel openbare ruimte als maatschappelijke voorzieningen) te verbeteren of ten minste gelijk te houden. De gemeente en maatschappelijke partners stellen zich dienend op. 3. De overheid en haar partners kunnen (en willen) het niet allemaal meer zelf en moeten op onderdelen keuzes maken. De overheid is in toenemende mate afhankelijk van inzet burgers en organisaties. Bewoners zijn experts als het gaat om de eigen leefomgeving. Niet langer bepalen professionals wat goed of belangrijk is voor bewoners. 4. Meer participatie van derden is noodzakelijk om voorzieningenniveau in de dorpen en wijken op peil te houden of te verbeteren. De overheid dient een basis voorzieningenniveau te garanderen. Het meerdere kan slechts door de gemeenschap zelf en vaak met hulp van derden tot stand worden gebracht c.q. in stand worden gehouden. 5. Bewoners emanciperen en een deel van hen kan/wil meer invloed hebben. De maatschappelijke trends en ontwikkelingen laten zien dat burgers verantwoordelijkheid willen en kunnen nemen. 6. Door middel van een transparante Wegingmethodiek krijgen initiatiefnemers inzicht of hun initiatief een voldragen plan betreft. Initiatiefnemers wordt zo duidelijk of het initiatief voldoende kwaliteit en draagvlak bezit. Hiermee wordt voorkomen dat door alle partijen werkzaamheden worden verricht en pas in een later stadium duidelijk wordt dat het initiatief nog niet ver genoeg is uitgewerkt voor een definitieve weging. Pagina 4 van 6

5 7. Dankzij een wegingmethodiek in combinatie met betrouwbare afspraken houden de gemeenschappen zicht op concrete uitvoering van hun hoofdprioriteit. Na besluitvorming kan de uitvoeringsvolgorde van de verschillende gewogen hoofdprioriteiten niet meer worden gewijzigd. De termijn van uitvoering blijft vanzelfsprekend afhankelijk van de financiële middelen die voorhanden zijn. 8. Langjarige en betrouwbare financiële borging, gericht op realisatie van de hoofdprioriteiten versterkt het vertrouwen in de gemeente bij gebiedspartners en initiatiefnemers. Vertrouwen kan door de overheid enkel worden verkregen door consequent en consistent handelen. 9. Partijen die nog de kat uit de boom kijken worden gestimuleerd om zelfsturing als kans en uitdaging op te pakken. Door de initiatieven van de koplopers van zelfsturing te omarmen, wordt het peloton verleid zich ook te verhouden tot zelfsturing. Dit geldt voor bewoners(-organisaties) én voor professionele gebiedspartners, inclusief de gemeente. Integraliteit/Relatie met andere beleidsvelden Deze nadere uitwerking van het visiedocument raakt vele beleidsterreinen, zoals: Decentralisatieopdrachten Accommodatiebeleid Kadernota Wmo Gebiedsgericht werken is immers een integrale werkwijze. Op de genoemde beleidsterreinen wordt op een later moment teruggekomen. Kanttekeningen/risico's Van de voorgenomen beslispunten: Onvoldoende borging in de meerjarenbegroting, doet geen recht aan de inzet van de gemeenschappen, zal initiatiefrijke burgers ontmoedigen en maakt verwachtingenmanagement onmogelijk. Overigens staat hier tegenover dat dit raadsvoorstel vooraf de zeer beperkte financiën communiceert. Communicatie Extern Via de contactfunctionarissen ggw zijn de dorp- en wijkraden geïnformeerd. De beleidsmedewerker ggw heeft de professionele partners geïnformeerd. De inwoners worden via de websites en regelmatig van de voortgang op de hoogte gebracht. Het bijgesloten persbericht kan na besluitvorming worden verzonden. Intern Via de digitale nieuwsbrief en presentaties in het kader van Venrays Werken voor de betrokken collega s en/of afdelingen. Financiële gevolgen Vóór de voorjaarsnota 2012 wordt een concreet voorstel gedaan voor duurzame, financiële dekking van de hoofdprioriteiten uitvoeringsprogramma s DOP s/wop s Om een stevige impuls te geven aan de uitvoering van de hoofdprioriteiten is aanvullend budget nodig. Handelend volgens de richtlijnen uit de raadsinformatiebrief d.d. 13 december 2011 is het enige jaarlijkse moment voor het labelen van nieuwe budgetten het traject van de Voorjaarsnota. Pagina 5 van 6

6 Personele/organisatorische gevolgen De nadere uitwerking en toepassing van Wegingmethodiek en financieringsvoorstel vallen binnen de reguliere taken van de organisatie (integrale advisering door de afdelingen in samenwerking met de strategische denktank). Juridische gevolgen/rechtmatigheid N.v.t. Fatale termijnen Toezegging door de wethouder Leefbaarheid, dhr. Peeters, tijdens de informatieraad van 10 november 2011 dat deze nota in februari 2012 aan de Raad wordt aangeboden. Overleg gevoerd met Extern Dorps- en Wijkraden via de contactfunctionarissen. Intern College (2-uurtje), Lucien Peeters (wethouder), Erik Voesten en Toos Leijsten (management Bestuurszaken), Joost Smits (concern controller), strategische denktank: Peter Huijs, Mat van den Beuken (senior beleidsmedewerkers) en Simône Huijs (senior concern beleidsadviseur), aangevuld met Germy Thielen en Monique Janssen (beleidsmedewerkers), Ruud Bosmans (adviseur financiën), Marty Arts (adviseur planning en control), Bert Albers (communicatieadviseur), Laurens Langenberg (Senior bedrijfsadviseur), Henk Verstegen en Han Verkuijlen (contactfunctionarissen GGW). Genoemde partijen zijn akkoord met deze discussienota. Vervolgtraject besluitvorming In de Raad van 27 maart 2012 het definitieve voorstel voor de wegingmethodiek aanbieden. Daarnaast wordt een concreet financieringsvoorstel uitgewerkt. Evaluatie In 2013, nadat alle DOP/WOP s eind 2012 gereed zijn, wordt een evaluatie gehouden. Daarin worden ook de wegingmethodiek en wijze van duurzame financiering meegenomen. Bijlagen 1. Overzicht Hoofdprioriteiten uitvoeringsprogramma s Dorps- en Wijkontwikkelingsplannen Concept Wegingmethodiek Hoofdprioriteiten. Naslagwerk Visiedocument Leefbaarheid Routeplanner voor vitale dorpen en wijken in 2020 d.d. 4 november 2010 Pagina 6 van 6