Variabele pensioenuitkeringen. Bas Werker Netspar kennis bijeenkomst 5 juli 2016

Transcriptie

1 Variabele pensioenuitkeringen Bas Werker Netspar kennis bijeenkomst 5 juli 2016

2 Inhoud Risico en rendement van variabele uitkeringen eerst met vaste looptijd voor het begrip Spreiding van schokken met individuele toedeling met collectief toedelingsmechanisme Langlevenrisico

3 Variabele uitkeringen met vaste looptijd Probleem: gegeven beginkapitaal van ,- financier 20 jaar pensioenbetalingen Oplossing: deel de beschikbare vermogen in 20 potjes 1. Potje 1 wordt onmiddellijk geconsumeerd als pensioeninkomen 2. Potje 2 wordt 1 jaar belegd en dan geconsumeerd 3. Potje 3 wordt 2 jaar belegd en dan geconsumeerd Potje 20 wordt belegd en geeft de laatste pensioenuitkering

4 Verdeling vermogen per uitkering 7,0% 6,0% 5,0% 4,0% 3,0% 2,0% 1,0% 0,0% Projectierente = risicovrije rente = 2%

5 Verloop variabele uitkering bij risicovrije projectierente (zonder vaste daling ) Vastgestelde uitkering Verwachting Slecht weer Goed weer Berekeningen beschikbaar in Excel sheet op aanvraag

6 De periodieke vaste daling Het (in verwachting) stijgende verloop van de variabele uitkering kan gezien worden als inflatiebescherming gebruikt worden voor een hogere eerste uitkering (en dus een lagere latere uitkering) Dit kan verkregen worden door een hogere projectierente het gebruik van een periodieke vaste daling Vanuit financieel perspectief zijn een hogere projectierente en het gebruik van een vaste daling equivalent

7 De periodieke vaste daling - 2 Een vaste daling leidt dus niet noodzakelijk tot een, in verwachting, dalende uitkering daling niet groter dan risicopremie en maximum beperkt Net als risicovrije rente en projectierente zal de vaste daling in het algemeen (spreiding) horizonafhankelijk zijn Is vaste daling rentegevoelig? politiek is besloten dat de (maximale) vaste daling afhangt van risicopremies en dat die rentegevoelig zijn consistentie van regelgeving

8 Rekenvoorbeeld Een 1% hogere projectierente/periodieke vaste daling leidt tot (zie onderliggende Excel) 9% meer vermogen in eerste potje 10% minder vermogen in laatste potje Dus: een 1% hogere projectierente/periodieke vaste daling leidt tot 9% meer initieel pensioen 10% minder pensioen over 20 jaar

9 Vaste daling = risicopremie op portefeuille [Projectierente = verwacht rendement] Vastgestelde uitkering Verwachting Slecht weer Goed weer

10 Vastgestelde uitkering revisited Stel risicovrije rente is 2% Stop in elk volgende potje 2% minder Beleg risicovrij Dan zal elke uitbetaling gelijk zijn Dus een vastgestelde uitkering

11 Garanties in variabele uitkering Beleg deel elk potje in staatsobligaties met bijbehorende looptijd potje t.b.v. uitkering over 15 jaar deels beleggen in 15 jarige staatsobligaties Op deze wijze construeer je een harde ondergrens/garantie voor de variabele uitkering ofwel, je koopt feitelijk voor een deel van je vermogen een vastgestelde uitkering Het resterende geld in elk potje beleg je in een gediversifieerde risico/rendement portefeuille met aandelen, vastgoed, en obligaties

12 Variabele uitkering als bescherming tegen renterisico ( conversie )? Stel risicovrije rente daalt met 1% Dan daalt vaste uitkering van 501 naar 457 (-9%) dus daalt de eerste variabele uitkering met risicovrije projectierente zonder daling eveneens van 501 naar 457 Ook de laatste variabele uitkering daalt dan met 9% gemiddeld van 653 naar 597, bij goed weer van 1030 naar 941, en bij slecht weer van 377 naar 345 Als tegelijk de risicopremie stijgt, wordt deze laatste daling beperkt

13 Variabele uitkering als bescherming tegen renterisico ( conversie )? - 2 Stel risicovrije rente daalt met 1% en projectierente ook dus i.t.t. opdracht commissie parameters constante risicopremie Variabele uitkering met verwacht rendement als projectierente eerste uitkering daalt van 565 naar 518, dus weer -9% gemiddelde uitkering daalt van 565 naar 518 laatste goed weer uitkering daalt van 890 naar 817 laatste slecht weer uitkering daalt van 326 naar 300 Alle uitkeringen dalen met 9%

14 Life-cycle beleggen in uitkeringsfase? Het klassieke arbeidsinkomenargument voor life-cycle beleggen geldt niet meer AOW is levenslang, arbeidsinkomen niet Andere argumenten nodig om life-cycle in uitkeringsfase te onderbouwen Spreiden geeft aanleiding tot life-cycle beleggen (zie later)

15 Inzichten Projectierente/vaste daling legt totale decumulatieplan vast, niet alleen eerstvolgende uitkering wanneer mogen plannen wijzigen? Hoge projectierente/periodieke vaste daling betekent weinig opzij zetten voor latere pensioenuitkeringen meer nu is minder later Elk potje kan, in principe, apart belegd worden harde garanties/gedeeltelijk vaste uitkering is te bieden

16 Inzichten - 2 Variabele uitkeringen bieden geen bescherming tegen conversierisico misschien gedeeltelijk (als lage rente = hoge risicopremie) bescherming door in opbouwfase langlopende obligaties te kopen of dat bij huidige marktprijzen verstandig is, blijft een vraag Klassiek argument voor life-cycle beleggen niet meer valide in uitkeringsfase spreiden leidt wel tot life-cycle patroon

17 Spreiden van schokken

18 Achtergrond Het spreiden van schokken wordt gepromoot omdat 1. Het ook gebeurt in huidige collectieve uitkeringsovereenkomsten 2. Het leidt tot lagere jaar-op-jaar volatiliteit/beperkt kortingen 3. Habit-formation preferences Vragen 1. Wat is effect op hoogte uitkering? 2. Schuif je risico door naar hogere leeftijd?

19 Collectieve versus individuele toedeling Een triviale opmerking individuele toedeling kan altijd collectieve toedeling repliceren (mits geen herverdeling en gesloten spreidingsmechanisme) collectieve toedeling kan altijd individuele toedeling repliceren indien afgezien wordt van uniforme indexatie/kortingen (doorsneesystematiek) Bij individuele toedeling is er nooit sprake van herverdeling Bij collectieve toedeling kan herverdeling uitgesloten worden met geschikte projectierentes Bovenstaande staat los van collectieve governance en uitvoering

20 Risico en rendement van spreiden De aankomende wet is niet duidelijk over de exacte wijze waarop spreiden kan worden vormgegeven Idee: repliceer effectief aandelenrisico van collectief mechanisme op individueel niveau Concreet: 35% aandelenexposure en 5 jaar spreiding Potje voor eerste betaling 35%/5 = 7% in aandelen Potje voor tweede betaling: eerste jaar 14% in aandelen tweede jaar 7% in aandelen

21 Horizonafhankelijke exposure van 18e pensioenuitkering bij 5 jaar spreiding 40,0% 35,0% 30,0% 25,0% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0%

22 800 Risico en rendement bij 5 jaar spreiden [gelijke projectierente voor beiden] Spreiding (goed weer) Spreiding (verwachting) Spreiding (slecht weer) Geen spreiding (goed weer) Geen spreiding (verwachting) Geen spreiding (slecht weer)

23 BNW curve 5 jaar spreiding (Excel max-w=46.5%) 5,00% 4,00% 3,00% 2,00% 1,00% 0,00% BNW curve Risicovrije rente Verwacht rendement

24 BNW curve: gelijke eerste uitkering (Excel max-w=46.5%) Spreiding (slecht weer) Spreiding (verwachting) Spreiding (goed weer) Geen spreiding (slecht weer) Geen spreiding (verwachting) Geen spreiding (goed weer)

25 800 Zelfde exposure: 10 jaar spreiding Spreiding (slecht weer) Spreiding (verwachting) Spreiding (goed weer) Geen spreiding (slecht weer) Geen spreiding (verwachting) Geen spreiding (goed weer)

26 Inzichten Bij spreiden daal je langzamer, maar uiteindelijk wel verder Dit is te voorkomen door minder risico te nemen maar dan ook een lagere initiële en verwachte uitkering BNW curve zorgt voor vlakke verwachte uitkering en voorkomt herverdeling bij collectieve toedeling Vaste periodieke daling hangt af van spreiding daling eerste jaar maar deel van latere jaren

27 Langlevenrisico

28 Microlangleven risico Wettelijk verbod microlanglevenrisico zelf te dragen zorgt voor levenslange uitkering Twee mogelijkheden delen in (grote) pool delen met aandeelhouders ( verzekeren ) Maar, wat als je als risicomijdende eenling bij allemaal risicozoekers in pool zit? of, als jij wel spreiding toepast, maar anderen niet? Alleen delen in pool met gelijk beleggingsbeleid en spreiding? maar is die pool dan groot genoeg?

29 Macrolangleven risico In de pool delen maar wie dan welk risico precies? en tegen welke prijs? Delen met aandeelhouders ( verzekeren ) tegen premie en default risk