Verzekeringen. Werkgever en personeel. Het Persoonlijk Pensioen Plan: verstandig beleggen voor een goed pensioen

Transcriptie

1 Defensieve Lifecycle Neutrale Lifecycle Offensieve Lifecycle Zelf beleggen Verzekeringen 2008 Werkgever en personeel Het Persoonlijk Pensioen Plan: verstandig beleggen voor een goed pensioen

2 Werkgever en personeel Verzekeringen 2008 Beleggen binnen het Persoonlijk Pensioen Plan 4 De Delta Lloyd Lifecycles: beleggen op de automatische piloot 4 De Delta Lloyd Pensioenstabilisator 12 De Delta Lloyd ProfielMixfondsen 16 Uw persoonlijke risicoprofiel 18

3 Werkgever en personeel 2008 Het Persoonlijk Pensioen Plan: verstandig beleggen voor een goed pensioen U bent deelnemer van het Persoonlijk Pensioen Plan van Delta Lloyd. Dit is een pensioenverzekering waarbij uw inleg wordt belegd in beleggingsfondsen. Uw inleg is de pensioenpremie na aftrek van kosten en eventuele risicopremies. Met uw belegde inleg bouwt u een kapitaal op tot aan uw pensioendatum. Dit kapitaal gebruikt u om op uw pensioendatum een pensioenuitkering aan te kopen. U kunt binnen het Persoonlijk Pensioen Plan op verschillende manieren beleggen. Delta Lloyd zorgt ervoor dat dit zo verstandig mogelijk gebeurt. In deze brochure leest u meer over uw beleggingsmogelijkheden.

4 Het Persoonlijk Pensioen Plan: verstandig beleggen voor een goed pensioen Beleggen binnen het Persoonlijk Pensioen Plan Binnen het Persoonlijk Pensioen Plan zijn er twee manieren om uw inleg te beleggen: Lifecycle-beleggen en Zelf beleggen. Lifecycle-beleggen Lifecycle-beleggen kunt u zien als beleggen op de automatische piloot. Binnen een van de Delta Lloyd Lifecycles wordt steeds voorzichtiger belegd naarmate uw pensioendatum dichterbij komt. Delta Lloyd houdt dit voor u in de gaten. U hoeft hiervoor zelf niets te doen. Als u nog ver verwijderd bent van de pensioendatum, belegt u met meer risico dan kort voor de pensioendatum. U belegt dan meer in aandelen, zodat er meer kans is op een hoger rendement. Dit is nodig om voldoende kapitaal op te bouwen om later een goed pensioen mee aan te kopen. Naarmate uw pensioendatum dichterbij komt, belegt Delta Lloyd steeds voorzichtiger voor u. Zo wordt er geleidelijk overgestapt op de Delta Lloyd Pensioenstabilisator. Meer informatie over de verschillende Delta Lloyd Lifecycles en de Pensioenstabilisator vindt u verderop in deze brochure. Zelf beleggen Een tweede mogelijkheid om te beleggen binnen uw Persoonlijk Pensioen Plan is Zelf beleggen. Binnen Zelf beleggen kunt u kiezen uit ruim 30 beleggingsfondsen van Delta Lloyd en OHRA. Er zijn fondsen met en zonder garantie. U kiest zelf in welke fondsen u wilt beleggen. Voordat u beleggingsfondsen kiest, is het belangrijk om uw risicoprofiel te weten. Meer informatie over Zelf beleggen vindt u op pagina 16. De Delta Lloyd Lifecycles: beleggen op de automatische piloot Als u kiest voor een van de Delta Lloyd Lifecycles, neemt Delta Lloyd u alles uit handen. U hoeft gedurende de looptijd zelf geen actie te ondernemen als het gaat om de beleggingen. 4

5 Er zijn drie Lifecycles: de Neutrale Lifecycle, de Defensieve Lifecycle en de Offensieve Lifecycle. Onderdelen van de Lifecycles Alle Lifecycles zijn samengesteld uit een combinatie van de Delta Lloyd ProfielMixfondsen en de Pensioenstabilisator. De ProfielMixfondsen kennen weer een onderverdeling in aandelen, onroerend goed en obligaties. Aandelen Als u in aandelen belegt, maakt uw belegging deel uit van het eigen vermogen van een onderneming. U wordt mede-eigenaar van de onderneming voor het percentage aandelen dat u bezit. Als belegger krijgt u hiervoor een vergoeding. Dat is een deel van de winst: het dividend. Behalve dividend kunt u rendement behalen via koersstijgingen. Deze zijn onder meer afhankelijk van de winstontwikkeling en de aantrekkelijkheid van een onderneming. Beleggen in aandelen brengt risico s met zich mee: de koers kan immers stijgen, maar ook dalen. Historisch gezien leveren beleggingen in aandelen op lange termijn echter wél een relatief hoog rendement op. Onroerend goed Bij beleggen in onroerend goed investeert u in diverse vormen van vastgoed, zoals kantoorpanden, winkels en woningen. Historisch gezien liggen de risico s en het rendement van beleggen in onroerend goed tussen die van aandelen en obligaties in. Obligaties Een obligatie is een lening die door een bedrijf of de staat wordt uitgegeven. Een obligatie wordt uitgegeven als bedrijven behoefte hebben aan vers kapitaal. Eigenlijk leent u dus geld aan het bedrijf (of de staat) door een obligatie te kopen. In ruil hiervoor ontvangt u gedurende een bepaalde tijd (de looptijd van een obligatie) een vooraf bepaalde jaarlijkse intrest. Het te behalen rendement van beleggen in obligaties is relatief laag. Aan beleggen in obligaties is echter ook minder risico verbonden. 5

6 Neutrale Lifecycle Delta Lloyd Pensioenstabilisator Met de Delta Lloyd Pensioenstabilisator bouwt u meer zekerheid in over de hoogte van toekomstige pensioenuitkeringen. Meer informatie over de Delta Lloyd Pensioenstabilisator vindt u op pagina 12. De Neutrale Lifecycle De Neutrale Lifecycle is de standaard-lifecycle van Delta Lloyd. Deze Lifecycle kent een gemiddelde balans tussen rendement en risico. Binnen deze Lifecycle beleggen wij tot aan uw vijftigste ongeveer 55% van uw inleg in aandelen. De rest wordt belegd in obligaties (20%) en onroerend goed (25%). Daarna wordt geleidelijk overgestapt op de Pensioenstabilisator. Per jaar wordt in stappen van 5% een steeds hoger percentage van uw pensioenkapitaal geïnvesteerd in de Pensioenstabilisator. Neutrale Lifecycle 100% 75% 50% 25% 0% Leeftijd pensioenstabilisator obligaties onroerend goed aandelen 6

7 Het percentage dat belegd wordt in aandelen, onroerend goed en obligaties neemt dan jaarlijks af. Op deze manier bouwt u steeds minder risico in naarmate uw pensioendatum nadert. Hoewel uw pensioenkapitaal een onderverdeling in aandelen, obligaties en onroerend goed kent, zult u deze benamingen niet als zodanig terugvinden op uw waardeoverzicht. U belegt namelijk via de Delta Lloyd ProfielMixfondsen, die op hun beurt weer bestaan uit een samenstelling van onroerend goed, aandelenfondsen en obligatiefondsen. Meer informatie over de ProfielMixfondsen vindt u op pagina 19. Hieronder vindt u een exacte onderverdeling van de Neutrale Lifecycle op basis van de ProfielMixfondsen, gebaseerd op een pensioenleeftijd van 65 jaar. Leeftijd ProfielMixfonds Pensioenstabilisator van tot Fondsnaam Inlegpercentage ProfielMix 4 100% 0% ProfielMix 4 95% 5% ProfielMix 4 90% 10% ProfielMix 4 85% 15% ProfielMix 4 80% 20% ProfielMix 3 75% 25% ProfielMix 3 70% 30% ProfielMix 3 65% 35% ProfielMix 3 60% 40% ProfielMix 3 55% 45% ProfielMix 3 50% 50% ProfielMix 3 40% 60% ProfielMix 3 30% 70% ProfielMix 3 20% 80% ProfielMix 3 10% 90% ProfielMix 3 0% 100% 7

8 Defensieve Lifecycle Defensieve Lifecycle Ook binnen de Defensieve Lifecycle belegt u steeds minder risicovol naarmate uw pensioendatum nadert. U belegt echter met minder risico dan binnen de Neutrale Lifecycle. Zo belegt u tot uw 45e slechts voor ongeveer 38% in aandelen, 25% in onroerend goed en 37% in obligaties. Daarnaast start u eerder met de geleidelijke overgang naar de Pensioenstabilisator. Hoewel u met de Defensieve Lifecycle minder risico loopt, is het verwachte rendement wel lager dan bij de Neutrale Lifecycle. U kunt de exacte onderverdeling van uw pensioenkapitaal in ProfielMixfondsen vinden in de tabel hiernaast (gebaseerd op een pensioenleeftijd van 65 jaar). Defensieve Lifecycle 100% 75% 50% 25% 0% Leeftijd pensioenstabilisator obligaties onroerend goed aandelen 8

9 Leeftijd ProfielMixfonds Pensioenstabilisator van tot Fondsnaam Inlegpercentage ProfielMix 3 100% 0% ProfielMix 3 95% 5% ProfielMix 3 90% 10% ProfielMix 3 85% 15% ProfielMix 3 80% 20% ProfielMix 3 75% 25% ProfielMix 3 70% 30% ProfielMix 3 65% 35% ProfielMix 3 60% 40% ProfielMix 3 55% 45% ProfielMix 3 50% 50% ProfielMix 3 45% 55% ProfielMix 3 40% 60% ProfielMix 3 35% 65% ProfielMix 3 30% 70% ProfielMix 3 25% 75% ProfielMix 3 20% 80% ProfielMix 3 15% 85% ProfielMix 3 10% 90% ProfielMix 3 5% 95% ProfielMix 3 0% 100% De Offensieve Lifecycle De Offensieve Lifecycle is aantrekkelijk als u meer kans op een hoog rendement wilt maken en bereid bent om hiervoor extra risico te nemen. Tot uw 54e belegt u voor ongeveer 75% in aandelen en voor 25% in onroerend goed. Daarna gaat u steeds meer beleggen in obligatiefondsen en de Pensioenstabilisator. 9

10 Offensieve Lifecycle Offensieve Lifecycle 100% 75% 50% 25% 0% Leeftijd pensioenstabilisator obligaties onroerend goed aandelen De exacte onderverdeling is te zien in onderstaande tabel (pensioenleeftijd 65). Leeftijd ProfielMixfonds Pensioenstabilisator van tot Fondsnaam Inlegpercentage ProfielMix 5 100% 0% ProfielMix 4 100% 0% ProfielMix 4 90% 10% ProfielMix 4 80% 20% ProfielMix 4 70% 30% ProfielMix 4 60% 40% ProfielMix 3 50% 50% ProfielMix 3 40% 60% ProfielMix 3 30% 70% ProfielMix 3 20% 80% ProfielMix 3 10% 90% ProfielMix 3 0% 100% 10

11 Verschillen tussen de Lifecycles Onderstaande illustratie laat nog een keer de belangrijkste verschillen tussen de Lifecycles zien. Zo ziet u dat de Offensieve Lifecycle de hoogste rendementsverwachting heeft, maar ook het meeste risico kent. De risicoafbouw van deze Lifecycle start later dan bij de andere Lifecycles. Met de Defensieve Lifecycle loopt u vanaf het begin minder risico en start u eerder met het afbouwen ervan. De rendementsverwachting is echter het laagst. De Neutrale Lifecycle zit tussen de Offensieve en Defensieve Lifecycle in. hoog hoog Risico Offensieve Lifecycle Neutrale Lifecycle Defensieve Lifecycle Rendementsverwachting laag 21 leeftijd 65 laag 11

12 Het Persoonlijk Pensioen Plan: verstandig beleggen voor een goed pensioen De Delta Lloyd Pensioenstabilisator De Pensioenstabilisator is een belangrijk onderdeel van alle Delta Lloyd Lifecycles. Met de Pensioenstabilisator bouwt u meer zekerheid in over de hoogte van uw toekomstige pensioenuitkeringen. In dit hoofdstuk wordt de Delta Lloyd Pensioenstabilisator nader belicht. Werking van de Pensioenstabilisator Binnen het Persoonlijk Pensioen Plan bouwt u een pensioenkapitaal op, waarmee u op uw pensioendatum een levenslange pensioenuitkering kunt aankopen. De hoogte van deze uitkering is niet alleen afhankelijk van hoeveel kapitaal u hebt opgebouwd, maar ook van de marktrente op uw pensioendatum. Bij een hoge marktrente kunt u een hogere pensioenuitkering aankopen dan bij een lage marktrente. Onderstaande illustratie laat dit zien. Bij een dalende marktrente is de uitkering van het pensioen lager en omgekeerd. Marktrente Hoogte van de pensioenuitkering De hoogte van uw pensioenuitkering is afhankelijk van de stand van de marktrente op uw pensioendatum 12

13 Het nadeel hiervan is dat u tijdens uw opbouwperiode geen zekerheid hebt over de hoogte van uw pensioen. De hoogte van de uitkering is sterk afhankelijk van de stand van de marktrente op uw pensioendatum. Delta Lloyd heeft echter een oplossing gevonden waarmee u deze onzekere situatie grotendeels kunt voorkomen: de Delta Lloyd Pensioenstabilisator. Als u binnen een van de Lifecycles (gedeeltelijk) belegt in de Pensioenstabilisator, kopen wij van uw inleg periodiek Pensioenstabilisator-participaties aan. Deze participaties hebben een dagwaarde (een koers ) die stijgt bij een dalende rente en daalt bij een stijgende rente. Daardoor heeft het verloop van de marktrente nauwelijks invloed op de hoogte van de pensioenuitkeringen die u bij pensioeningang gaat aankopen. U kunt dat zien in onderstaande illustratie. Marktrente Hoogte van de pensioenuitkering Met de pensioenstabilisator beïnvloedt het verloop van de marktrente uw aan te kopen pensioen-uitkering nauwelijks meer 13

14 Het Persoonlijk Pensioen Plan: verstandig beleggen voor een goed pensioen Binnen alle Lifecycles stapt u vanaf een bepaalde leeftijd geleidelijk over naar de Delta Lloyd Pensioenstabilisator. De hoogte van uw toekomstige pensioenuitkering wordt dus steeds meer gestabiliseerd naarmate u dichter bij uw pensioendatum komt. Rekenvoorbeeld Pensioenstabilisator Onderstaand rekenvoorbeeld geeft een goed beeld van het effect dat de Pensioenstabilisator kan hebben op de hoogte van uw pensioenuitkering. De heer Jansen is 64 en heeft op 1 januari 2008 binnen het Persoonlijk Pensioen Plan een pensioenkapitaal opgebouwd van Dit kapitaal is door een extra premiestorting en een stukje rendement gestegen naar op zijn pensioendatum (1 januari 2009). De heer Jansen heeft in de laatste jaren voor zijn pensioendatum niet voor het gemak van een Lifecycle, maar voor Zelf beleggen in ProfielMixfonds 1 gekozen. In deze situatie kan hij met zijn kapitaal op de pensioendatum tegen een marktrente van 4% een pensioenuitkering aankopen van 7135 per jaar. Een jaar eerder (op 1 januari 2008) was de marktrente echter een stuk hoger, namelijk 5%. Sindsdien is de marktrente alleen maar gedaald. Als de heer Jansen een jaar eerder met pensioen was gegaan, had hij dus een relatief hogere pensioenuitkering kunnen aankopen! Het risico van een schommelende marktrente heeft op de pensioendatum dus negatief uitgepakt voor de heer Jansen. Bij gebruik van de Pensioenstabilisator binnen een van de Lifecycles had de heer Jansen dit risico grotendeels kunnen voorkomen. Als hij bijvoorbeeld in de Neutrale Lifecycle met Pensioenstabilisator had belegd, dan zou bij een daling van de marktrente van 5% naar 4% zijn uiteindelijke kapitaal zijn opgelopen naar Hiervoor had hij op de pensioendatum een pensioenuitkering kunnen aankopen van

15 Uiteraard had de marktrente in de periode ook kunnen stijgen of gelijk kunnen blijven. Onderstaande tabel geeft enkele mogelijke situaties weer: DL ProfielMixfonds 1: Neutrale Lifecycle: zonder Pensioenstabilisator met Pensioenstabilisator Marktrente Marktrente Pensioen- Pensioen- Pensioen- Pensioenop op pensioen- kapitaal uitkering kapitaal uitkering datum op pensioen- op pensioen datum datum Situatie 1 5% 4% Situatie 2 5% 5% Situatie 3 5% 6% Zoals u ziet leveren de diverse scenario s met Pensioenstabilisator sterk wisselende pensioenkapitalen op de pensioendatum op. De hoogte van de pensioenuitkeringen blijft echter vrijwel ongewijzigd, ondanks het schommelen van de markrente in de periode voor de pensioendatum. De gebruikte gegevens in dit rekenvoorbeeld zijn fictief en worden uitsluitend gebruikt om meer inzicht te geven in de werking van de Pensioenstabilisator. Meer informatie over de Pensioenstabilisator is te vinden op 15

16 Het Persoonlijk Pensioen Plan: verstandig beleggen voor een goed pensioen Zelf beleggen binnen Delta Lloyd of OHRA-fondsen Naast Lifecycle-beleggen, waarbij de verantwoordelijkheid voor het beleggen bij Delta Lloyd ligt, kunt u deze verantwoordelijkheid ook in eigen hand houden. Dit kan door zelf te beleggen in een of meerdere Delta Lloyd- of OHRA-fondsen. Risico s van Zelf beleggen Zelf beleggen kent diverse risico s ten opzicht van Lifecycle-beleggen. Deze risico s hebben wij voor u op een rijtje gezet: 1 U belegt te risicovol ten opzichte van uw risicoprofiel. U hebt daardoor een grote kans op beleggingsverlies. 2 U belegt juist te voorzichtig ten opzichte van uw risicoprofiel. Dan bestaat de kans dat uw beleggingen te weinig rendement behalen en dat u niet het gewenste pensioen bereikt. 3 U laat het na om uw belegging op tijd aan te passen aan de resterende looptijd. U loopt dan de laatste jaren voor uw pensioendatum een te groot risico op beleggingsverlies. 4 Uw beleggingen zijn onvoldoende gespreid. De kans op beleggingsverlies is dan vaak groter. Ook kan het zijn dat u dan juist te weinig rendement behaalt. 5 U maakt geen gebruik van de Pensioenstabilisator. Hierdoor loopt u het risico dat een lage marktrente op uw pensioendatum u een lage pensioenuitkering oplevert. In geval van Zelf beleggen zal Delta Lloyd u minimaal één keer per jaar laten weten of de gekozen beleggingsmix nog overeenkomt met uw risicoprofiel. Overzicht Delta Lloyd en OHRA-fondsen In het overzicht hierna vindt u het totale fondsenaanbod binnen Zelf Beleggen. Het overzicht geeft een onderverdeling tussen gespreide en niet-gespreide fondsen. Nietgespreide fondsen zijn fondsen waarbinnen niet wereldwijd of continentwijd wordt belegd of fondsen die zich concentreren op een bepaalde sector. 16

17 Niet-gespreide fondsen zijn daarom risicovoller dan gespreide fondsen. Als u toch wilt kiezen voor niet-gespreide beleggingsfondsen, adviseren wij u om uw vermogen te spreiden over verschillende fondsen. GESPREIDE FONDSEN NIET-GESPREIDE FONDSEN Aandelenfondsen (gespreid) Aandelenfondsen (niet gespreid) Delta Lloyd Investment Fund Delta Lloyd Europa Fonds OHRA Onroerend Goed Fonds OHRA Aandelen Fonds Obligatiefondsen (gespreid) Delta Lloyd Deposito Fonds Delta Lloyd Rente Fonds Delta Lloyd Dollar Fonds OHRA Spaardividend Fonds OHRA Obligatie Dividend Fonds ProfielMix Fondsen (gespreid) ProfielMix Fonds 1 met inleggarantie ProfielMix Fonds 1 met 3% garantie ProfielMix Fonds 2 ProfielMix Fonds 3 ProfielMix Fonds 4 ProfielMix Fonds 5 Delta Lloyd Donau Fonds Delta Lloyd Nederland Fonds Delta Lloyd Jade Fonds Delta Deelnemingen Fonds Delta Lloyd Europees Deelnemingen Fonds OHRA Milieutechnologie Fonds OHRA Care Fund OHRA Technology Trend Fund OHRA New Energy Fonds Obligatiefonds (niet gespreid) Delta Lloyd Select Dividend Fonds Overige Mixfondsen (gespreid) Delta Lloyd Mix Fonds met 3% garantie Triodos Meerwaarde Mix Fonds OHRA Totaal Fonds 17

18 Het Persoonlijk Pensioen Plan: verstandig beleggen voor een goed pensioen Let op: bij het Persoonlijk Pensioen Plan Collectief kan het zijn dat uw werkgever bepaalde Delta Lloyd- of OHRA-fondsen niet beschikbaar heeft gesteld binnen uw pensioenregeling. Vraag dit na bij uw werkgever of assurantieadviseur of raadpleeg uw pensioenreglement. Binnen het Persoonlijk Pensioen Plan Individueel kunt u standaard kiezen uit het totale aanbod. Garantiemogelijkheden binnen Zelf beleggen Bij het beleggen van uw inleg in beleggingsfondsen bestaat altijd het risico dat de behaalde rendementen van deze fondsen tegenvallen of zelfs negatief uitkomen. Om u tegen dit risico te beschermen, biedt Delta Lloyd u een aantal fondsen met rendementsgarantie aan. Rendementsgarantie houdt in dat u over de inleg een gegarandeerd rendement ontvangt op uw pensioendatum. Met inleg wordt de betaalde premie bedoeld, onder aftrek van verschuldigde kosten en risicopremies. Beleggen in fondsen met rendementsgarantie kent echter ook nadelen. Zo kunt u binnen Zelf beleggen niet profiteren van de voordelen van de Delta Lloyd Pensioenstabilisator. Daarnaast belegt u binnen de garantiefondsen een relatief laag percentage van uw portefeuille in aandelen. De kans bestaat dat uw beleggingen hierdoor te weinig rendement behalen en dat u niet het gewenste pensioenkapitaal bereikt. Wilt u weten welke garantiemogelijkheden voor u van toepassing zijn? Raadpleeg dan het pensioenreglement of neem contact op met uw werkgever of assurantieadviseur. 18

19 De Delta Lloyd ProfielMixfondsen De Delta Lloyd ProfielMixfondsen nemen een belangrijke plaats in binnen het totale beleggingsaanbod van het Persoonlijk Pensioen Plan. Zo komen ze voor in zowel de drie Lifecycles als bij Zelf beleggen. Hieronder kunt u meer lezen over de achtergrond van de ProfielMixfondsen. Meer informatie over de overige fondsen is te vinden op Fondsen met een eigen mix De Delta Lloyd ProfielMixfondsen zijn vijf zorgvuldig samengestelde fondsen die allemaal een eigen onderverdeling kennen in aandelen, obligaties, liquiditeiten en onroerend goed. De nummers 1 tot en met 5 geven een goede indicatie van de risico s en rendementsverwachtingen van de ProfielMixfondsen. Zo is ProfielMixfonds 5 het meest risicovolle fonds met de meeste kans op een hoog rendement en Profiel- Mixfonds 1 het minst risicovolle fonds met minder kans op een hoog rendement. ProfielMixfonds 1 Met dit fonds is op lange termijn een beter rendement mogelijk dan op een spaarrekening. Tegelijkertijd beperken we het risico zo veel mogelijk. In het fonds ligt de nadruk van de beleggingen op liquiditeiten en obligaties, die een vaste renteopbrengst hebben. Aandelen en onroerend goed nemen we slechts zeer beperkt in de portefeuille van dit fonds op. ProfielMixfonds 2 Het fonds belegt vooral in obligaties en houdt daarmee de risico s beperkt. Behalve in obligaties beleggen we een klein deel van de portefeuille in aandelen en onroerend goed. Daarmee kunt u tóch profiteren van stijgingen van de beurskoersen. Ook zorgt de spreiding ervoor dat koersdalingen op de aandelenbeurzen uw rendement niet te veel raken. 19

20 Het Persoonlijk Pensioen Plan: verstandig beleggen voor een goed pensioen ProfielMixfonds 3 Het fonds kent een mooie balans tussen risico en rendement. Obligaties vormen de basis van de portefeuille, terwijl aandelen en onroerend goed het grootste deel invullen. Door deze verdeling profiteert u van koersstijgingen op de beurs die op lange termijn worden bereikt. Het risico bij een tegenvallende beurs beperken we door de obligatiebasis van de portefeuille. ProfielMixfonds 4 Het fonds gaat uit van vertrouwen op lange termijn in de ontwikkelingen op de aandelenbeurzen. Het fonds kent meer risico zodat u kunt profiteren van koersstijgingen op de beurs die op lange termijn tot stand komen. Het fonds belegt voornamelijk in aandelen. Onroerend goed en obligaties vormen een beperkt deel van de portefeuille. Deze beleggingen verlagen het risico van de portefeuille. ProfielMixfonds 5 Het fonds kent meer risico om een hoger rendement te kunnen behalen op lange termijn. Op korte termijn kunnen koersfluctuaties voorkomen. Het fonds belegt voor het overgrote deel in aandelen, met daarnaast een gedeelte van de portefeuille in onroerend goed. Gedetailleerde fondsinformatie vindt u op of 20

21 Uw persoonlijke beleggingskeuze Welke vorm van beleggen u kiest, hangt sterk af van uw persoonlijke voorkeur. Delta Lloyd adviseert u altijd om te beleggen in een van de Lifecycles. Lifecycle-beleggen of Zelf beleggen? Zelf beleggen kent niet de voordelen van Lifecycle-beleggen. Als u kiest voor Zelf beleggen, zal Delta Lloyd de verdeling tussen aandelen, onroerend goed en obligaties niet automatisch aanpassen. Wij laten u minimaal één keer per jaar weten of de gekozen beleggingsmix nog past bij uw leeftijd en risicoprofiel. Een ander belangrijk voordeel van Lifecycle-beleggen boven Zelf beleggen is dat er bij het overstappen naar een andere beleggingsmix binnen de Lifecycles geen aan- en verkoopkosten in rekening worden gebracht. Zelf beleggen is alleen bedoeld voor mensen met ruime kennis en ervaring op het gebied van beleggen. Bij Zelf beleggen wordt verwacht dat u de ontwikkelingen op de beurs scherp in de gaten houdt en indien nodig zélf actie onderneemt. Ook dient u zelf uw beleggingsmix aan te passen als deze op een bepaald moment niet meer overeenkomt met uw leeftijd en risicoprofiel. Herkent u zich hier niet in? Dan raden wij u sterk aan om te kiezen voor het gemak van Lifecycle-beleggen. Uw risicoprofiel doorgeven Uw risicoprofiel geeft aan hoeveel risico u wilt nemen met uw pensioenopbouw. U kunt uw risicoprofiel vaststellen door het invullen van het Profielbepaler-formulier. De standaard-lifecycle binnen het Persoonlijk Pensioen Plan is de Neutrale Lifecycle. Deze Lifecycle kent een gemiddelde verhouding tussen rendement en risico. Als nieuwe deelnemer van het Persoonlijk Pensioen Plan wordt u automatisch opgenomen in de Neutrale Lifecycle. Als u wilt beleggen volgens deze Lifecycle, dan hebben wij géén risicoprofiel van u nodig. 21

22 Het Persoonlijk Pensioen Plan: verstandig beleggen voor een goed pensioen Als u wilt beleggen in een andere Delta Lloyd Lifecycle of kiest voor Zelf beleggen, dan zijn wij verplicht uw risicoprofiel vast te leggen. U kunt uw profiel aan ons doorgeven door de Profielbepaler in te vullen en naar ons op te sturen. U kunt de Profielbepaler vinden op Invulformulier Zelf beleggen Kiest u voor Zelf beleggen, dan moet u naast de Profielbepaler ook het Invulformulier Zelf beleggen invullen. Op basis van deze gegevens geven wij u passende richtlijnen, afhankelijk van uw leeftijd en risicoprofiel. Op dit formulier kunt u bovendien de fondsen aangeven waarin u wilt beleggen. U kunt dit formulier opvragen bij de Client Service Desk ((020) ) of bij uw werkgever of assurantieadviseur. Uw beleggingskeuze Hoe belegt u? Welk formulier moet u invullen? Lifecycle Neutraal Op automatische piloot Geen Lifecycle Defensief Op automatische piloot Profielbepaler Lifecycle Offensief Op automatische piloot Profielbepaler Zelf beleggen U kiest zelf Profielbepaler + Invulformulier Zelf beleggen Meer weten? Neem voor vragen of aanvullend advies contact op met uw assurantieadviseur of werkgever. Voor vragen over uw pensioenregeling kunt u ook contact opnemen met onze Client Service Desk: (020) Aan deze brochure kunt u geen rechten ontlenen. 22

23 Delta Lloyd Verzekeringen Postbus BA Amsterdam Handelsregister KvK Amsterdam P