PROVINCIE LIMBURG. Kanton Hasselt I FOTOREPERTORIUM VAN HET MEUBILAIR VAN DE BELGISCHE BEDEHUIZEN

Transcriptie

1 FOTOREPERTORIUM VAN HET MEUBILAIR VAN DE BELGISCHE BEDEHUIZEN PROVINCIE LIMBURG Kanton Hasselt I CHRISTINA CEULEMANS (redactie) BENOIT GEUKENS (prospectie) MINISTERIE VAN NEDERLANDSE CULTUUR KONINKLIJK INSTITUUT VOOR HET KUNSTPATRIMONIUM BRUSSEL 1977 PROVINCIE LIMBURG PROVINCIALE DIENST VAN HET KUNSTPATRIMONIUM SINT-TRUIDEN

2

3 WOORD VOORAF In 1967 hebben de Ministers van Cultuur, op initiatief van de Heer Pierre Wigny, aan het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium de dringende opdracht toevertrouwd een volledig, maar summier repertorium samen te stellen van het kunstbezit van het land. Dit repertorium, onder de vorm van korte identificatienotities aangevuld met fotografische opnamen, moet hoofdzakelijk een BEVEILIGINGSINVENTARIS zijn, de eerste fase in de organisatie van een meer doelmatige bescherming van het kunstbezit. Moet men inderdaad niet de opsomming maken van wat men bezit om er de schatten van te onderkennen en een actie te voeren voor hun bescherming of hun behoud, gesteund op hun waarde en onveiligheid? Het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium is belast met het opstellen van die inventaris omdat het reeds meer dan dertig jaar ervaring heeft in dit soort onderneming en reeds vijfhonderdvijftigduizend inventarisfoto's bezit. Negen kunsthistorici, één per provincie, zijn belast met het prospecteren van de kantons, terwijl negen particuliere fotografen de fotodocumentatie moeten samenstellen, dit als een vorm van beschrijving die sneller en doelmatiger is dan een geschreven tekst. Het werk werd aangevat in die sector van ons patrimonium die het meest in gevaar was, namelijk de kerken waarvan het meubilair dreigt te verdwijnen of veranderingen te ondergaan ingevolge de wijzigingen van de liturgie in Het resultaat van deze eerste fase van de beveiligingsinventaris krijgt vaste vorm door de publikatie, voor elk van de tweehonderd tweeëntwintig gerechtelijke kantons, van een aflevering van het Fotorepertorium van het meubilair van de Belgische bedehuizen. Deze publikatie begon in 1972 met de kantons Limbourg en Maasmechelen. Op die wijze zal het Fotorepertorium van het meubilair van de Belgische bedehuizen, dank zij de doeltreffende steun van de Ministers van Cultuur, zich stilaan ontwikkelen tot een nuttig werkinstrument voor hen die als taak hebben ons nationaal kunstpatrimonium te beschermen en te valoriseren. Het maakt namelijk de onmisbare basis uit voor de rangschikking van de kunstwerken, waarvan de beveiliging en de valorisatie moeten georganiseerd worden volgens de hiërarchie van de waarden. René SNEYERS Directeur 2 1"

4

5 INLEIDING Het F otorepertorium van het meubilair van de Belgische bedehuizen is een versnelde inventaris, die zo volledig mogelijk tracht te zijn. Het neemt alle voorwerpen op die een artistieke, oudheidkundige, historische of volkskundige waarde hebben en maakt aldus niet alleen het werkinstrument uit waarop aangedrongen wordt door de verantwoordelijken voor de beveiliging van het nationaal kunstbezit, maar vormt tevens een rijke documentatie voor de kunstgeschiedenis. De werkmethode voor dit Fotorepertorium is dezelfde als die voor de inventaris die reeds sedert dertig jaar door het Instituut wordt samengesteld, maar beperkt de systematische opzoekingen en wetenschappelijke controles, die een remmende werking hebben, om slechts de essentiële identificatiegegevens te behouden. De voorbereiding, die voor elke provincie gedaan wordt door een kunsthistoricus, blijft bij een snelle raadpleging van de archieven, inventarissen, repertoria en andere gepubliceerde documenten die toelaten de kunstwerken te lokaliseren en te identificeren. Tijdens de prospectie ter plaatse worden er aan de reeds bekende voorwerpen een aanzienlijk aantal toegevoegd die in die werken nog niet werden vermeld. De opnamen, van het formaat 56 x 72 mm, worden gemaakt door particuliere fotografen volgens de "opdrachtformulieren" - het programma - opgemaakt door de prospectors. De fotografische afdrukken (13 x 18 cm) worden gekleefd op grote analytische steekkaarten (30 x 24 cm), die de identificatiegegevens van het voorwerp en het negatiefnummer vermelden. Zij worden alfabetisch gerangschikt per gemeente in de fototheek van het Archief, waar elke navorser ze kan raadplegen aan de hand van de typologische, de iconografische en de auteurscatalogi. Gelijktijdig met het opnemen van de fotodocumenten in het Archief wordt de inventaris ervan gepubliceerd; die bevat tevens de fotografische opnamen gemaakt vóór die van het Repertorium. De publikatie gebeurt, voor elke provincie, PER GERECHTELIJK. KANTON. De gemeenten worden alfabetisch gerangschikt, rekening houdend met de samenvoegingen, afschaffingen en nieuwe naamgevingen, ingevoerd voor De bedehuizen worden onderverdeeld in parochiale kerken en kapellen bestemd voor de eredienst enerzijds en in minder belangrijke bidplaatsen, zoals wegkapellen of calvariebergen, anderzijds ; om die laatste groep te onderscheiden zijn de inleidende notities gedrukt in een kleiner lettertype. In elk van de twee categorieën verloopt de rangschikking van de bedehuizen alfabetisch volgens de naam van de patroonheilige; die wordt eventueel gevolgd door de naam van de af geschafte gemeente of de vroegere benaming van de gemeente, evenals de naam van het gehucht of de wijk ; die laatste bepalen alleen de alfabetische rangschikking ingeval twee bedehuizen dezelfde patroonheilige hebben in één gemeente. In enkele gevallen komt een bedehuis niet voor in de publikatie, 3

6 omdat het meubilair ervan niet belangrijk is of omdat de kerk wegens restauratie niet toegankelijk was op het ogenblik van de prospectie. Een korte INLEIDENDE NOTITIE situeert elk bedehuis samen met zijn meubilair in het archeologisch en historisch kader aan de hand van elementaire gegevens het ontstaan, de voornaamste bouwf azen, het bouwkundig type, de naam van de bouwmeester, enz. De RUBRICERING is gebaseerd op een SYSTEEM VAN TREFWOORDEN dat, spijts zijn onvolmaaktheden, sedert jaren zeer goede diensten bewijst aan het Archief van het Instituut. Door dit systeem worden de documenten in drie categorieën ondergebracht: het gebouw, de architecturale details en het meubilair. In de EERSTE GROEP worden onder de trefwoorden EXTERIEUR en INTERIEUR respectievelijk de algemene buiten- en binnenopnamen van het gebouw samengebracht. Ze vertegenwoordigen nooit de volledige inventaris van de architectuur van het bedehuis, maar geven er toch een duidelijk beeld van en situeren tevens het meubilair binnen het gebouw. Daarenboven laten de vroeger gemaakte opnamen niet zelden toe het meubilair te identificeren dat intussen verwoest werd door oorlog of brand, of weggenomen werd ingevolge de liturgische vernieuwingen. De TWEEDE GROEP, gerangschikt onder het trefwoord ARCHITECTUUR (detail), brengt alle architecturale details samen die aan de hand van ondertrefwoorden worden gerubriceerd. Die detailopnamen maken hoofdzakelijk deel uit van de reeds bestaande documentatie en werden slechts in enkele gevallen aangevuld bij gelegenheid van het samenstellen van het Repertorium. De DERDE GROEP rangschikt de fotografische opnamen van het meubilair volgens trefwoorden en ondertref woorden. De VOOR WERPEN ONDER HETZELFDE TREFWOORD gegroepeerd, worden in princiep chronologisch onderverdeeld, met uitzondering van de trefwoorden SCHILDERIJ en SCULPTUUR, waaronder de rangschikking alfabetisch gebeurt volgens de auteursnaam, vervolgens per school en ten slotte chronologisch voor de anoniemen. Wanneer bij een DUBBEL TREFWOORD slechts één voorwerp wordt beschreven, komt het trefwoord dat aan het ontbrekend voorwerp beantwoordt tussen haakjes te staan. Ingeval op EENZELFDE FOTOGRAFISCHE OPNAME meerdere voorwerpen voorkomen die onder VERSCHILLENDE TREFWOORDEN kunnen geëxploiteerd worden, dan wordt elk van die voorwerpen onder zijn respectief trefwoord beschreven en wordt een verwijzing gemaakt naar de andere trefwoorden. Elk voorwerp dat in het Repertorium wordt opgenomen, is GEÏDENTIFICEERD OP EEN SUMMIERE WIJZE aan de hand van zijn essentiële karakteristieken : de benaming, de kunstenaar, de iconografische voorstelling, de herkomst, de datering, de stijl, de materie, de techniek en de afmetingen (hoogte, breedte, dikte). Behoudens anders vermeld, zijn de afmetingen van de schilderijen genomen binnen de lijst.

7 Ingeval de notitie MEERDERE IDENTIBKE VOORWERPEN beschrijft, wordt naast het trefwoord het aantal vermeld dat op de fotografische opname voorkomt. Voor de opgave van de ICONOGRAFISCHE VOORSTELLINGEN, wordt de terminologie gebruikt die in het Archief in voege is. In princiep is elk iconografisch onderwerp vermeld dat op het voorwerp zichtbaar is, waarbij echter de voorstellingen die op de foto niet zichtbaar of fotografisch niet exploiteerbaar zijn tussen rechte haakjes worden geplaatst. Na elke notitie wordt het NEGATIEFNUMMER vermeld, gevolgd door het jaar van de opname. Ingeval een geïnventariseerd VOORWERP NIET GEFOTOGRAFEERD werd, krijgt het niettemin zijn normale plaats in de tekst maar wordt de notitie gevolgd door de vermelding " niet gefotografeerd ". De meest voorkomende motiveringen voor het ontbreken van fotografische opnamen zijn de materiële onmogelijkheid de foto te maken (een grafplaat onder een biechtstoel) en de afkeuring van de opname om technische redenen of omdat zij niet beantwoordt aan de eisen van het opdrachtformulier. Indien het ensemble van het meubilair van een kerk niet kon worden gefotografeerd, bijvoorbeeld ingevolge restauratiewerken, dan wordt de lijst van het meubilair toch gepubliceerd, echter zonder negatiefnurnmers. De VOORWERPEN die zich NIET MEER TER PLAATSE bevinden op het ogenblik van de prospectie of van de fotografische zending, worden in het Repertorium opgenomen gevolgd door de vermelding " niet meer ter plaatse " of " waarschijnlijk niet meer ter plaatse ". De wijze waarop de publikatie van het Repertorium is opgevat beantwoordt, in zijn summiere vorm, aan de opdracht die ons werd toevertrouwd. Daarbij mag echter niet uit het oog verloren worden dat de gelijktijdige raadpleging van de repertoriumlijsten en de fotodocumenten - de onmisbare aanvulling voor de identificatie van de voorwerpen -, aan de kunsthistorici een bron van opzoekingsmogelijkheden biedt, die door de toevoeging van de indexen van de voorwerpen, de onderwerpen en de kunstenaars nog verruimd zullen worden *. Raphaël v AN DE w ALLE Verantwoordelijke voor het Departement van het Fotoarchief Die fotodocumentatie kan door het publiek geraadpleegd worden in de leeszaal van het Archief van het Instituut (Jubelpark 1, ingang Renaissancelaan) op alle werkdagen van 9,30 u tot 12 u en van 14 u tot 17 u behalve op zaterdag. Fotografische afdrukken kunnen besteld worden in de leeszaal of per brief tegen volgend tarief : E ( 9 x 12) = 4 BF A (13 x 18) = 15 BF B (18x24) = 25 BF contactafdrukken C (24 x 30) = 35 BF D (30 x 40) = 50 BF F (40x40) = 65 BF De negatieven aangeduid met de letter M, van het formaat 56 x 72 mm, worden als vergrotingen van 13 x 18 cm geleverd.

8 - r

9 LIJST DER AFKORTINGEN afk. afkomstig kw. kwart alg. algemeen!. lengte b. begin links boven Lod. Lodewijk br. breedte m. midden ca. circa monogr. monogram cf. confer N. noord(en) chronogr. : chronogram N.-0. : noordoost(en) cl. cliché N.-W. noordwest(en) d. diepte niet-geïd. niet-geïdentificeerd dia m. diameter 0. onder e. einde 0. oost(en) ext. : exterieur polychr. : polychroom ged. : gedateerd r. : rechts gepolychr. : gepolychromeerd reprod. reproduktie get. : getekend resp. respectievelijk h. : helft toeg. toegeschreven hoogte tot. totaal H. : Heilige W. : west(en) HH. : Heiligen z. zuid(en) berk. : herkomstig z.d. zonder datum inscr. : inscriptie z.-o. zuidoost(en) int. inv. : interieur : inventaris Z.-W. zuidwest(en)

10 i

11 TREFWOORDENLIJST Dit classificatieplan is een uittreksel uit de trefwoordenlijst die in het Fotoarchief gebruikt wordt. Het tracht nochtans volledig te zijn met betrekking tot de rubrieken van het Repertorium. EXTERIEUR Tribune Hostiedoos Triforium Kelk IITTERIEUR Troggewelf Kruis Tromp Kruis, Borst- ARCHITEC1UUR (detail) Vakwerk Kruis, Processie- Baldakijn Venster en maaswerk Kruis, Triomf- Balk Waterspuwer Kruisbeeld Balkzool Windschoor Liturgische kam Band Zuil Liturgische waskan Basis Zwik Monstrans Bedaking Pateen Bevloering AFGIETSEL EN GAL V ANOPLASTfE Paternoster Bindsteen Pax Boog en bogenrij ALTAAR Pixis Boog- en gewelfaanzet Altaar Reliekhouder Bovendorpel Antependium Reliekschrijn Console Draagaltaar Schepbekken Credensnis Huisaltaar Spijker boom Deur, Buiten- Thabor Fronton BEDEV AARTV AAITTJE Wierookscheepje Fundering Wierookvat Gebint BIECHTSTOEL Wierookva tstaander Gewelf Wijwateremmer Kapiteel BLAZOEN Wijwaterkwast Karbeel Carte! ( obiit) Koepel Stamboom DECORATIE Kraagsteen Wapenschild Afsluiting Kraagstuk Beschilderd doek Kroonlijst BOEKBAND Deur, Binnen- Kruisbloem Houtwerk Makelaar CERAMIEK Lambrizering Muur Lederbekleding M uuropening COMMUNIEBANK Muurschildering Muurverband Nis Nis CuLTUSOBJECT Omlijsting Parket Aanwijzer Stuc Pendentief Ablutievaatje Tochtportaal Pijler Altaarlessenaar Wandversiering Pilaster Ampullen en -schaal Pinakel Canonbord DOKSAAL Piscina Chrismatorium Plafond Ciborie DoOPVOITT Portaal en poortgebouw Ciborie, Berechtings- Sluitsteen Custode DRUKWERK Steunbeer Devotieobjecten Boek Tra bes Fylacterion Trap Gemellion EX-VOTO 9

12 FOLKLORE Plan Retabel Kunstbloemen en -vruchten onder Plan van een gebouw Retabelfragment stolp Volksprent KAST RUSTMEUBEL Begijnekast Bank en bankje GEDENKTEKEN Broederschapslijst Bidstoel Commode Katheder GLASRAAM Handdoekrek Koorzitmeubel Kast Kruk GLASWERK Kastpaneel Stoel Achterglasschildering Kleerkast Tribune Glaswerk Legrek Troon Muurkast Zetel GRAFMONUMENT Sacristie kast SCHILDERJJ HANDSCHRIFT KERKMEESTERS BANK SCRIPTA HUISHOUD.EN KLANK Archivalia Aquamanile Altaarcarillon Inscriptie Schenkkan en bekken Gong Ledenlijst Vaas Handbel Klok SCULPTUUR UZER-EN BESLAGWERK Klokje, Hang- Hek Muziekinstrument SLUITSTUK Hengsel werk Orgel Koorkapgesp Muuranker Ratel Sleutel T ABERN!JCEL Sluitwerk KOFFER Tabernakel Torenkruis Koffer Baldakijn en troonhemel Trapleuning Koffertje Expositietroon INSIGNE KOORGESTOELTE TAFEL Banier Console Bladwijzer KOORLEZENAAR Credenstafel Borsthanger Tafel Ceremoniestaf KRUISWEG Gildebreuk TAPISSERIE Gilde-of Corporatietoorts MINIATUUR Hellebaard van suisse TEXTIEL Hoofddeksel MOZAÏEK Albe Kerkmeestersstaf Antependium Kromstaf OFFERANDE Aurifrisia Kroon Collecteschaal Baldakijn en troonhemel Kruisdragende wereldbol Offerblok Banier en vlag Pelgrimsinsigne Schaal en schotel Borduurwerk Scepter Bursa JUWEEL PREEKSTOEL Corporale Ambo Dalmatiek KAART-PLAN-MAQUETTE Handschoen Kaart RETABEL Hoofddeksel Maquette van een gebouw Besloten hofje Humeraal Maquette-reductie Huiskapel Jugum Domini Preekstoel Gekleed beeld 10

13 Kazuifel Kelkvelum Koorkap Liturgisch gewaad Mijter Palla Stool en manipel Uniform Velum UURWERK Klokkekast Pendule Uurwerk Zonnewijzer VERLICHTING Aansteker en domper Berechtingslantaarn Godslamp Kandelaar Kandelaber Lantaarn Lichtarm Lichtkroon en kaarsenstaander Luchter Processielantaarn Snuiter Wandlicht VERWARMING Handenverwarmer Kachel VOERTUIG Wagen VOETSTUK Console Sokkel Voetstuk Zuil WAPEN EN WAPENRUSTING WATER Lavabo Wijwaterbakje Wijwatervat WETENSCRAPSINSTRUMENTEN Barometer Maten en gewichten Windwijzer ZEGEL f 11

14

15 HASSELT KERK H. KRUIS (RUNKST) Deze éénbeukige kerk werd gebouwd in Ze heeft een opengewerkte vrijstaande to ren en is opgericht in natuursteen en baksteen. EXTERIEUR Alg. gezicht N.-W. (M 49275'71). CULTUSOBJECT CIBORIE, b. xrxe (?), verguld metaal, h. 35,5, d.iam. voet 15 (niet gefotografeerd). KELK, in voet gegraveerd kruis en wapenschild, ged. schenkingsinscr. en naam van Herman Wilhelm van Halley, jubilerend kanunnik van Münstereifel, aan de kerk van Kettenis in 1711, merken : Augsburg (?) en LS, verguld zilver, h. 24, (niet gefotografeerd). DOOPVONT herk. van klooster te Kerniel, kuip xrxe (?), voet en deksel 3e kw. xxe, roodkoper, h. 116 (niet gefotografeerd). KAST CoMMODE, b. XIxe, 103 x 176 (niet gefotografeerd). OFFERANDE OFFERBLOK, b. xrxe, geschilderd hout, h. 91 (niet gefotografeerd). TEXTIEL LITURGISCH GEWAAD, wit, xvme, met geborduurde bloemen, bestaande uit kazuifel en dalmatiek (niet gefotografeerd). KERK MAAGD DER ARMEN Deze éénb eukige kerk werd gebouwd door architect Peeters, van Hasselt, in Ze heeft een vrijs taande to ren en is opgericht in beto nplaten en baksteen. Parallel met de hoof kerk werd een weekkapel aangebouwd. EXTERIEUR Alg. gezicht Z.-W. (M 49268'71). INTERIEUR Alg. gezicht naar het altaar (M 49269'71), naar de ingang (M 49270'71), de weekkapel naar het altaar (M 49272' 71). DOOPVONT door Janssen, ca. 1968, keramieksteen, deksel in metaal, h. ca. 120 (M 49271'71) (cf. ook VERLICHTING, KANDELAAR). SCULPTUUR Reliëf door atelier van Maredsous, 0.-L.-Vrouw met Kind, 1965, terracotta, h. 120 (M 49273'71). VERLICHTING KANDELAAR, ca. 1968, gehamerd metaal, h. 130 (zonder pin) (M 49271'71) (cf. ook DOOPVONT). KERK 0.-L.-VROUW Op de plaats van een veertiend e eeuwse, bouwvallig geworden bedevaartkapel werd deze kerk gebouwd door architect Daniël Verstraeten, van Hasselt in De to renspits werd voltooid naar het plan van broeder Franciscus Zeits in Het is een éénbeukig bedehuis in baks teen en mergels teen met een schi p bestaande uit drie traveeën, een ondiep transept, een koo rtravee en een ro nd koor. Na het bombardement in de nacht van 4 no vemb er 1944 werd het hele gebouw hers teld door architect Etienne Vreven, van Hasselt, in

16 HASSELT EXTERIEUR Partieel gezicht transept N. en torenspits (A 85057'44), W. met op kroonlijst jaartal 1728 en in nis in torengevel beeld van 0-.L.-Vrouw met Kind (A 72289'44), N.-W. (B 21683'16; B 21684'16), toren vanuit het W. (A 3935, vóór 1914). INTERIEUR Alg. gezicht naar het koor (M '70, reprod. naar prentkaart ca ; A 19089'42 ; M 49276'71), naar het doksaal (B 18608'14-18 ; M 49277'71). ARCHITECTUUR (detail) GEWELF, van schip en viering, (A 72291'44). MAKELAAR, van deur aan westportaal, ca. 1730, hout ; detail : beeld van 0.-L.-Vrouw met Kind, thans vernield (niet meer ter plaatse) (A 72290'44). ALTAAR ALTAAR, Hoofd-, portiekaltaar door Jean Delcour, van Hamoir, koepel bekroond met Mariamonogram geflankeerd door Engel met palmtak, in portiek Engeltje met kroon boven stralenkrans waarin medaillon met Lam van de Apocalypsis onder stralenkrans wereldbol omringd door de symbolen van de Evangelisten, aan weerszijden ervan Engel in verering, 1. en r. van portiek qeelden van 0.-L.-Vrouw Onbevlekte Ontvangenis en van H. Bernardus van Clairvaux, op tabernakeldeurtje voorstelling van Maaltijd met Emmaüsgangers, in predella medaillon met Laatste Avondmaal, 2 nissen met beeldjes van HH. Augustinus en Lambertus, medaillon met Aankomst van priester van Viversel met het Sakrament van mirakel in de abdijkerk van Herkenrode, zijdeur 1. met op kroonlijst wapenschild, ged. opschrift met wapenspreuk en naam van Anne Catherine de Lamboy, abdis van Herkenrode, 1675, op deurpaneel monogr. van Claude de Mérode, zijdeur r. met op kroonlijst wapenschild, ged. opschrift met wapenspreuk en naam van Claude de Mérode, abdis van Herkenrode, 1681, op deurpaneel monogr. van Anne Catherine de Lamboy, berk. van de abdij van Herkenrode, get. op rugzijde, ged. op kroonlijst boven zijdeuren , het geheel is beschadigd in 1944 en hersteld in 1950, engelen naast de koepel niet meer ter plaatse, deurpanelen met monogram verwisseld, wit en zwart marmer, tabernakel in verguld metaal en zilverbeslag (B 18609'14-18 ; A 72292'44 ; M 49350'71) ; details : beeld van 0.-L.-Vrouw Onbevlekte Ontvangenis staande op maansikkel, vertrapt de slang, wit marmer, h. ca. 150 (M 49300'71), 14 H. Bernardus van Clairvaux, wit marmer, h. ca. 150 (M '71), tabernakeldeur met voorstelling van Maaltijd met Emmaüsgangers (A 72293'44 ; M 49304'71), beeldje van H. Augustinus van Hippo, verguld hout, h. 68 (A 72294'44), H. Lambertus van Luik, verguld bout, h. 68 (A 72295'44), medaillon met voorstelling van Laatste Avondmaal, marmer, diam. 73 (B 18611'14-18 ; A 72296' 44 ; M 49298'71), met voorstelling van Aankomst van priester van Viversel met het Sakrament van Mirakel in de abdijkerk van Herkenrode, marmer, diam. 73 (B 18612'14-!8 ; A 72297'44 ; M 49299'71), kroonlijst van zijdeur 1., met wapenschild, ged. opschrift met wapenspreuk en naam van Anne Catherine de Lamboy, abdis van Herkenrode, 1675, wit en zwart marmer met polychromie (A 72298'44), deurpaneel met monogr. van Claude de Mérode, afk. van zijdeur r., verguld en witgeschilderd hout (A '44), deurpaneel, verguld en witgeschilderd hout (A 72880'44), zijdeur r. met op kroonlijst wapenschild, ged. opschrift met wapenspreuk en naam van Claude de Mérode, abdis van Herkenrode, 1681, op deurpaneeel monogr. van Anne Catherine de Lamboy, afk. van zijdeur l., kroonlijst in wit en zwart marmer met polychromie, deurpanelen in witgeschilderd en verguld hout (M 49297'71), kroonlijst met wapenschild van Claude de Mérode en opschrift (A 72299'44). ALTAAR, Zij-, Z., portiekaltaar, berk. van de abdij van Herkenrode, xvme, wit en zwart marmer (A 72891'44). BEDEVAARTVAANTJE Drukplaat (2) van bedevaartvaantje door Niklaas Sigers, van Hasselt, get., ca. 1660, roodkoper, 21 x 31,5, voorzijde van vaantje met voorstefüng van Processie naar en binnenzicht van 0.-L.-Vrouw Virga Jesse kapel, met votiefopschrift (B '63), keerzijde van vaantje met voorstelling van het wapenschild van de stad Hasselt en gezicht op de versterkte stad Hasselt vanuit het Z., met Frans votiefopschrift (B '63). BIECHTSTOEL - m. xvme, eik (niet meer ter plaatse) (A 72899'44). - 3e kw. xvme, eik (niet meer ter plaatse) (A 72300'44) ; detail : in bekroning niet-geïd. wapenschild (A 72301'44). - in noordzijde van schip, met beelden van Boetvaardigheid (?) en H. Maria Magdalena, bekroond met medaillon!waarin buste van H. Johannes van het Kruis, aan weerszijden ervan kruisdragend Engeltje, , eik (M 49279'71). - in noordzijde van schip, met beelden van H. Petrus apostel en Christus, bekroond met medaillon waarin

17 buste van H. Kloosterling, aan weerszijden ervan Engeltje, , eik (M 49280'71). - in zuidzijde van schip, met beelden van Boetvaardigheid en Biechtgeheim, bekroond met medaillon waarin buste van aartsengel Michaël die de zielen weegt, aan weerszijden ervan Engeltje, , eik (M 49282'71). - in zuidzijde van schip, met beelden van Goede Herder draagt het schaap op de schouders en David Koningpsalmdichter (?), bekroond met medaillon waarin 0.-L. Vrouw Onbevlekte Ontvangenis staande op maansikkel en wereldbol, vertrapt de slang, , eik (M 49281' 71). BOEKBAND - van Lectionarium, xvne, zwart leder met zilverplaten, voorzijde, medaillon met voorstelling van H. Antonius van Padua (M 49329'71), keerzijde, medaillon met voorstelling van H. Franciscus van Assisi (M 49330'71). - van Missaal, xvme, leder met zilverplaten, voorzijde, medaillon met voorstelling van H. Jozef met het Jezuskind (M '71). COMMUNIEBANK voorstelling in reliëf van Druiven, Lam van de Apocalypsis, Hostiedragende keil< (2), Pelikaan voedt zijn jongen en Koperen Slang, xvce, gedeeltelijk vernieuwd na 1944, wit en zwart marmer, deuren in verguld brons (M 49289'71) ; details : voorstelling van Lam van de Apocalypsis (A 72307'44), Hostiedragende Kelk (1 van 2) (A 72305'44), Pelikaan voedt zijn jongen (A 72306'44). CULTUSOBJECT AMPULLEN EN SCHAAL, merken : Antwerpen en 2 nietgeïd. merken, proefsteek, Ie h. xvme, zilver, schaal 37 X26 (M 49337'71), ampullen h. 16,5 (niet gefotografeerd). AMPULLEN (EN SCHAAL), Belgische merken ( ) en FD, zilver, h. 17 (M 49338'71). KELK, op voet Jezus aan het kruis, 2 niet-geïd. merken, e. xvne, zilver, h. 26 (M 49335'71). KELK, in voet gegraveerd kruis, met ged. inscr. van Anna Cox 17.., proefsteek, Ie h. xvme, zilver, h. 24,5 (M 49320'71). KELK, op voet medaillon met voorstelling van Lam met kruis en wimpel, xvme (?), voet xxe, zilver, h. 23,5 (M 49319'71). HASSELT KELK, Belgische merken ( ) en LP, zilver, h. 26 (M '71). KRUIS, PROCESSIE, merken : JS en niet-geïd. merk, xrxe, zilver en verguld koper, h. 95 (M 49348'71). KRUISBEELD, op voet, xvme, gepolychr. hout (niet meer ter plaatse) (A 72302'44). KRUISBEELD, op voet, met voorstelling van Passiewerktuigen, m. xvme, hout en zilverbeslag, corpus in verzilverd koper, h. 66,5 (M 49295'71). MONSTRANS, Stralen-, door Niklaas Sigers, van Hasselt en Steven van der Locht, van Hasselt, op top van kroon beeldje van Verrezen Christus met kruis en wereldbol, op voet voorstelling van [Laatste Avondmaal, 0.-L. Vrouw met Kind en de symbolen van de Evangelisten], ged. schenkingsinscr. van broederschap van 0.-L.-Vrouw Virga Jesse in 1669, merken : roos en gekroonde ST, zilver, h. 88 (B 1000'05). MONSTRANS, Stralen-, kroon gehouden door twee engeltjes boven Duif als symbool van H. Geest, onder lunula Pelikaan die zijn jongen voedt, lunula geflankeerd door Engel in aanbidding, ged. schenkingsinscr., van broederschap van 0.-L.-Vrouw in 1849, Belgische merken ( ) en JV, zilver en verguld metaal, h. 69 (M 49322'71). RELIEKHOUDER van H. Nikolaas van Tolentino, met medaillon waarin buste van de heilige, rond medaillon volgende attributen : doodshoofd, mand met broden, schotel met twee patrijzen, lelietak, gevleugeld hart met ster, kruisbeeld en vuurpot, op voetstuk voorstelling van Zielen in het Vagevuur, e. xvue, witgeschilderd en verguld hout (niet meer ter plaatse) (A 72897'44). RELIBKHOUDER, in vorm van boom, xvme (?), zilver, h. 31 (beschadigd) (M 49341'71). RELIEKHOUDER van H. Kruis, schenkingsinscr. van Joseph Segers, kanunnik van de kathedraal te Gent en Juffr. Maria Josephina Segers, merken : Gent, gekroonde éénhoorn, B en niet-geïd. merk, op voet gekroonde LP (2 maal), Ie h. xvme (?), zilver, h. 57 (M 49339'71). RELIEKHOUDER van H. Barbara, cartouche bekroond met twee Engeltjes met martelaarspalm en kroon, merk : gekroonde A V of gekroonde A en gekroonde V, 2e h. xvme, zilver tegen hout, op houten voet, h. 34,5 (M 49313'71). RELIEKHOUDER van H. Kruis, e. xvme (?), zilver, verguld metaal en sierstenen, h. 36 (M 49340'71). WIEROOKVAT, ged. 1687, zilver, h. 21 (M 49317'71). WIEROOKVAT, XIxe, zilver (?), h. 28 (M 49318'71). WUWATEREMMER, xrxe, geelkoper, h. 37,5 (M 49315'71). 15

18 HASSELT. DECORATIE DEUR, BINNEN-, naar sacristie, herk. van abdij van Herkenrode, xvme, hersteld en vernieuwd in 1944, wit en zwart marmer (A 72892'44 ; M 49291'71). OMLUSTING, rond opschrift, 1876, vernieuwd na 1944, neobarok, verguld en witgeschilderd hout, 100 x 140 (A 72303'44 ; M 49278'71). DOKSAAL - balustrade met panelen waarop voorstelling van trofeeën van muziekinstrumenten, herk. van de abdij van Herkenrode, ca. 1740, vernieuwd in 1950, gemarmerd hout (A 72883'44) (cf. ook KLANK, ORGEL) ; details paneel met voorstelling van snaarinstrument (A 72884'44), trofee van muziekinstrumenten bestaande uit slaginstrument, fluit en triangel (A 72886'44), twee cimbalen en trompet (A 72885'44), luit en twee blaasinstrumenten (A 72888'44), blaasinstrumenten (A 75058'44), tamboerijn, citer en muziekboek (A 72887'44). - balustrade met panelen waarop o.m. voorstelling van beeldje van 0.-L.-Vrouw Virga Jesse, ca. 1950, beschilderd hout (M 49283'71). GLASRAAM door Paula Nolens, van Hasselt, met voorstelling van Mirakel van het kind van de Morin, ca. 1950, gebrandschilderd glas (M 49292'71). GRAFMONUMENT Praalgraf van Anne Catherine de Lamboy (t 1675), door Artus Quellin de jonge, van St.-Truiden, op sarcofaag beelden van dode Christus op lijkwade, Engel met doek waarop H. Aanschijn, de overledene in aanbidding en haar wapenschild, berk. van de abdij van Herkenrode, 1668, wit en zwart marmer (B 18613'14-18) ; detail : buste van Anne Catherine de Lamboy, wit marmer (B 18614'14-18). Praalgraf, van Anna-Barbara de Rivière d'arschot (t 1744), toeg. aan Laurent Delvaux, van Gent, op sarcofaag beelden van Verrezen Christus, de overledene in aanbidding met haar wapenschild en Engel met het Kruis van Golgotha, herk. van de abdij van Herkenrode, ca. 1744, wit en zwart marmer (B 18615'14-18 ; B 8890' 31 ; B z.d.). HUISHOUDEN VAAS (1 van 2), met op buik Mariamonogram, met ged. schenkingsinscr. en naam van J. L. Ptingel en A. J. Cox in 1840, roodkoper met zilverbeslag (M 49324'71). INSIGNE CEREMONIESTAF, bekroning met beeldje van 0.-L.-Vrouw met Kind, m. xrxe, zilver en verguld metaal, h. 75 ; (M 49316'71). CEREMONIESTAF, bekroning met beeldje van 0.-L.-Vrouw met Kind, genaamd Virga Jesse, op rugzijde schild van stad Hasselt, 2e h. XIXe, verguld metaal en zilver, h. 29 (M 49336'71). KRooN (2) van 0.-L.-Vrouw en van Jezuskind, proefsteek, 2e h. xvme, zilver, h. 12,8 en 14,5 (M 49346'71). KROON (2) geschonken door de bevolking bij gelegenheid van de kroning van 0.-L.-Vrouw Virga Jesse in 1891, goud en edelstenen (niet gefotografeerd). PATERNOSTER, Ie h. xvme, zilver, 84,5 (niet gefotografeerd). KAST BROEDERSCHAPSLIJST, xvme, verguld en witgeschilderd hout, thans vernield (A 72896'44). KAsT, lage tweedeurskast met lade, e. xvme, met herbruikte oudere delen, eik, 147 x 174X 70 (M 49326'71). SACRISTIEKAST, lage kast en drie bovenkastjes op poten, eik (niet gefotografeerd) ; details : lage kast met acht deuren en laden, le h. xvme (M 49307'71), bovenkast met nis, Ie h. xvme, pootjes e. xvme (?), 151 x 112X48 (M 49308'71), hoekkastje (1 van 2), 2e h. xvme, 130X86 (M 49309'71). KLANK ALT RCARILLON, merk : LH, xvme, zilver, h. 10, diam. 13 (M 49343'71). ALTAARCARILLON, Belgische merken ( ) en FT A, zilver, b. 14, diam. 14 (M 49344'71). ALTAARCARILLON, 2e h. xixe, geelkoper met zilverbeslag, h. 10, diam. 17 (M 49345'71). KLoK, gegoten in 1386, hergoten door Joseph _lgnatius Thouvenel, van Lotharingen en François Briot in 1721, hergoten door Severinus van Aerschodt, van Leuven, in 1862 (volgens opschrift), met voorstelling van Jezus aan het Kruis, 0.-L.-Vrouw, de HH. Paulus apostel en Johannes de evangelist en niet-geïd. heiligen, brons, diam. 115 (waarschijnlijk niet meer ter plaatse) (A 42210'43 ; A '43 ; A '43 ; A 42222'43 ; A 42223'43 ; A 42224'43). 16

19 KLOK door de gebroeders en neven Gaulard, van Romain-sur-Meuse (volgens opschrift), met voorstelling van Jezus aan het kruis met Maria Magdalena aan de voet van het kruis, H. bisschop, ged (volgens opschrift), brons, diam. 100 (waarschijnlijk niet meer ter plaatse) (A 42212'43 ; A 42213'43 ; A 42214'43). KLOKJE, Hang-, toegewijd aan H. Antonius in 1555 (volgens opschrift), met voorstelling van hertejacht, brons, h. 12 (M 49349'71). ORGEL, orgelkast door Picard, 1754, vernield in 1944, eik (A 72883'44) (cf. ook DOKSAAL) ; details : paneel met voorstelling van muziektrofee bestaande uit luit, tamboerijn, fluiten en muziekboek, hout (A 72890'44), blaasinstrumenten, triangel, snaarinstrument en muziekboek (A 72889'44). KOORLEZENAAR - b. xrxe, hout, h. 148 (M 49328'71). - op blad monogr. van Virga Jesse, xxxe, geelkoper, h. 146 (M 49290'71). KRUISWEG (2 van 14 staties) door Max Vanderlinden, van Nodebais, 1957, gepolychr. faience, h. ca. 40 : Jezus wordt met het kruis beladen (M 49285'71), Jezus wordt aan het kruis genageld (M 49284'71). OFFERANDE (SCHAAL EN) SCHOTEL, op rand en bodem mannenhoofden, xvne, geelkoper, diam. 60 (B 1203'05, gefotografeerd met schotel uit privéverzameling). PREEKSTOEL met tegen klankbord Duif als symbool van H. Geest, klankbord gedragen door Engel, op kuip wapenschild en ged. herdenkingsopschrift van Ludgarde de Borchgrave d'altena 1699, berk. van de abdij van Herkenrode, vernield in 1944, marmer en beschilderd hout (B 27241' 42 ; A 72893'44) ; details : wapenschild met ged. herdenkingsopschrift (A 72894'44); voet met rustende leeuwen (A 72895'44). RUSTMEUBEL BIDSTOEL, met opklapbare zitbank, xvme, eik, h. 140 (M 49314'71). SCHILDERIJ HÁSSELT - Jezus aan het kruis [met op lijst passiewerktuigen], xvrre, paneel, 52 X 37 (M '71) L.-Vrouw met Kind, genaamd Virga Jesse, met broederschap bestaande uit 12 leden (v.l.n.r.) de priesters P. Broeckmans, L. Van Elsrack, M. F. Haywegen, G. van Hilst, T. Georg, A. en A. van Melbeeck, en de leken J. E. Dierna, A. Briers, L. F. Cox, N. Lambrechts, N. Horion en A. van Hilst, 1709, paneel, ovaal (M 49310'71). SCULPTUUR Beeld door Mailleux, van Genk, H. Hart, 3e kw. xxe, witte steen, h. ca. 200 (M 49288'71). Beeld door Mailleux, van Genk, H. Jozef met het Jezuskind, 3e kw. xxe, witte steen, h. ca. 200 (M 49287'71). Beeld, bazuinende Engel met aan voet wereldbol, e. xvue, school van Jean Delcour, verguld hout, h. ca. 160 (M 49305'71). Beeld, bazuinende Engel, e. xvne, school van Jean Delcour, verguld hout, h. ca. 150 (M 49306'71). Beeld, 0.-L.-Vrouw met Kind, genaamd Virga Jesse, ca. 1345, in behandeling in het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium te Brussel sedert 1975, gepolychr. eik, h. 100 (B 18610'14-18 ; A 74153'44; B '47 ; details : hoofd (A 74154'44), hoofd profiel r. (A 74253'44). Beeld, H. Barbara, xvme, gepolychr. hout, h. 81 (M 49312'71). TAFEL CREDENSTAFEL, m. xvme, Lod. xv, verguld hout, wit marmeren blad (niet meer ter plaatse) (A 72304'44). CREDENSTAFEL, xixe, verguld en witgeschilderd hout, wit marmeren blad, h. 91 (M 49294'71). TEXTIEL GEKLEED BEELD, mantel voor Christuskind, geschonken door het kind van de Morin in 1659, zilver, h. 51 (M 49327'71). GEKLEED BEELD, mantel van beeld van 0.-L.-Vrouw met Kind, genaamd Virga Jesse, 2e h. xxxe, gouden borduurwerk op witte zijde, afgehoord met hermelijn (M-49333' 71). KOORKAP, xvme, onderstof vernieuwd in xrxe,.borduurwerk, rugzijde, rugschild met Jezusmonogram (M 49334' 71). 17

20 HASSELT VERLICHTING GODSLAMP, met symbolen van de Evangelisten, e. xvme, verzilverd en verguld metaal, 3e kw. xxe, smeedijzeren voet, tot. h. 150 (M 49293'71). KANDELAAR (1 van 2) door H. Naus, op voet Mariamonogram in medaillon, ged. schenkingsinscr. van broederschap van 0.-L.-Vrouw 1710, koper, h. 180 (A 72896' 44). KANDELAAR (2), le h. xvme, verzilverd metaal, h. 74 (M 49296'71). KANDELAAR (1 van 6), xrxe, Lod. XVJ, wit metaal, h. 27,5 (zonder pin) (M 49303'71). KANDELAAR (1 van 2), xrxe, geelkoper, h. 29 (M 49323'71). KANDELAAR (1 van 6) met op voet heiligenbustes, xrxe, verzilverd metaal, h. 138 (M 49347'71). KANDELABER (2), merk : Augsburg, xvme, zilver, h. 35 (M 49342'71). KANDELABER (1 van 2), met op voet Mariamonogram, xzxe, roodkoper met zilverbeslag, h. 200 (M 49302'71). LICHTARM (1 van 4), xvme, verzilverd metaal, h. 37 (M 49286'71). REFLECTOR, ged. opschrift met toewijding aan God, 0.-L.-Vrouw Virga Jesse 1662, gedreven geelkoper, benedenstuk bevindt zich in Sint-Quintinuskerk te Hasselt (B 1108'05). REFLECTOR (1 van 2) in medaillon Mariamonogram, xvure, houten kern met zilverbeslag, h. 50 (M 49332'71). VERWARMING KOMFOOR, xvme (?), geelkoper, h. 7 (M 4925'71). INTERIEUR Alg. gezicht naar het koor (M '76), van Z.-0. naar N.-W. (M '76). BIECHTSTOEL - in zijbeuk N., met beelden van David Koning psalmdichter en H. Maria van Egypte, m. xrxe, eik (M ' 76). - in zijbeuk Z., met beelden van H. Petrus apostel en H. Maria Magdalena, m. xrxe, eik (M '76). CULTUSOBJECT CIBORIE, Belgische merken ( ) en IV(?), zilver, greep ingekort, h. 29 (M '76). KELK, op siercuppa in medaillon voorstelling van koperen slang en de buste van Christus, op voet 2 niet-geïd. wapenschilden, merken : PV en 2 niet-geïd. merken, proefsteek, 2e h. xvme, zilver, h. 25,5 (M '76). KELK, m. xrxe, verzilverd metaal, h. 26,5 (M '76). KRUIS, PROCESSIE, m. xrxe, geelkoper, h. 40 (M ' 76). WIEROOKSCHEEPJE, m. xrxe, geelkoper, 7 x 13 (M ' 76) (cf. ook WIEROOKVAT). WIEROOKVAT, m. xrxe, geelkoper, h. 30 (M '76) (cf. ook WIEROOKSCHEEPJE). DECORATIE Swc, in koepel boven koortravee, voorstelling in het centrum van God de Vader, in de hoeken medaillons met hoofden van de Evangelisten, m. x1xe, witgeschilderd (M '76). DOOPVONT KERK 0.-L.-VROUW VISITATIE (GODSHEIDE) De kerk werd gebouwd in Het is een dr iebeukig bedehuis in baksteen met sierelementen in natuursteen, bestaande uit een schip van vier traveeën, een koor tr avee en ronde abs is. EXTERIEUR Partieel gezicht N.-W. (M '76). m. xrxe, arduin met geelkoperen deksel, h. 144 (M ' 76) (cf. ook VERLICHTING, KANDELAAR). PREEKSTOEL op kuip in mandorla voorstelling van Zegenende Christus, God de Vader met scepter en wereldbol, onder kuip beeld van het Geloof, m. xrxe, eik (M '76). SCHILDERU 0.-L.-Vrouw met Kind, le h. xvre, beschadigd en overschilderd, paneel, 93 x 68 (niet gefotografeerd). 18

21 HASSELT... SCULPTUUR Beeld, H. Gerardus van Brogne, 2e h. xve (?), gerestaureerd en voeten vernieuwd, eik, h. 76 (M '76). Beeld, 0.-L.-Vrouw met Kind, xvrre, gepolychr. hout, h. 85 (M '76). Beeld, Jezus aan het Kruis, corpus xvme, witgeschilderd hout, h. ca. 150 (M '76). Beeld, H. Jozef, XIXe, witgeschilderd en verguld hout, h. 99 (M '76) (cf. ook Beeld, 0.-L.-Vrouw). Beeld, H. Odilia, XJXe, gepolychr. hout, h. 125 (M '76). Beeld, 0.-L.-Vrouw, xrxe, witgeschilderd en verguld hout, h. 99 (M '76) (cf. ook Beeld, H. Jozef). Beeld, 0.-L.-Vrouw met Kind, xixe, gepolychr. hout, h. ca. 150 (M '76). TABERNAKEL door F. Brans, van Lommel, met voorstelling van twee Vissen en mand met drie Broden, 3e kw. xxe, aluminiumlegering en platen, 47 x 70 (M '76). TEXTIEL LITURGISCH GEWAAD, wit, e. xvme, witte zijde roet geborduurde veelkleurige bloemen, bestaande uit dalmatiek (2) en kazuifel met op rugzijde voorstelling van H. Hart en Jezusmonogram (M '76). VERLICHTING KANDELAAR (2 van 4), 2e h. xvue, geelkoper, resp. h. 50 (2) en 56 (2) (M '76). KANDELAAR (1 van 4), xvme, geelkoper, h. 57,5 (M '76). KANDELAAR, e. xrxe, neo-romaans, geelkoper, h. ca. 90 (M '76) (cf. ook DOOPVONT). VOETSTUK CONSOLE (2), ca (?), witgeschilderd hout, h. 43 (M '76). WATER LAVABO, e. xvme, geelkoper, h. fontein 90, h. bekken 25 (M '76). KERK SINT-HUBERTUS (RUNKST) De neogotische ker k wer d gebouwd in Het is een dri ebeukige ker k met kr uisvormi g grondplan in baksteen en sierelementen in natuursteen. Het gebouw bestaat uit een schip van twee traveeën, een trans ept, twee koortr aveeën en een veelhoekige absis. De toren bevi ndt zich in de hoek tussen de zuidelijke transeptarm en het koor. EXTERIEUR Alg. gezicht Z.-0. (M 63626'70, reprod. naar prentkaart ; M '76), Z.-W. (M 63625'70, reprod. naar prentkaart). INTERIEUR Alg. gezicht naar het koor (M 63627'70, reprod. naar prentkaart ; M '76), naar de ingang (M '76). ALTAAR Hoofd-, tabernakeldeur met voorstelling van twee Engelen in aanbidding, Lam met wimpel waarvan bloed vloeit in een kelk en Pelikaan die zijn jongen voedt, op altaartafel Christusmonogram tussen Alfa en Omega, ca. 1920, tabernakeldeur in geelkoper met zilverbeslag, altaartafel in zwart marmer en blauwe hardsteen (M '76) (cf. ook DECORATIE, MuuRSCHILDERING) (cf. ook VERLICHTING, KANDELAAR). BIBCHTSTOEL - in zijbeuk Z., met beelden van Jezus en de Samaritaanse vrouw bij de waterput, ca. 1920, neogotisch, eik (M '76). - in transept N., met beelden van HH. Petrus apostel en Maria Magdalena, ca. 1920, neogotisch, eik (M ' 76). - in transept Z., met beelden van HH. Augustinus van Hippo en Paulus apostel, ca. 1920, neogotisch, eik (M '76). CULTUSOBJECT CIBORIE,.op voet voorstelling van Kruis van Golgotha, [H. Hart en Godsoog], 3 niet-geïd. merken, b: XIXe, zilver, h. 34 (M '76). 19

22 HASSELT CraoRIE, merken : JV en niet-geïd. mel'k, x1xe, zilver en verguld zilver, h. 35 (M '76). CIBORIE door J. Dehin, van Luik, op cuppa Maaltijd met Emmaüsgangers, opschrift met naam van Emmanuelle Hören, ni. xxe, zilver, h. 38,5 (M '76). KELK, op voet medaillons met voorstelling van [Jezus ondervraagt de schriftgeleerden, Pilatus veroordeelt Jezus en de Kruisafneming], op siercuppa voorstelling van [Opdracht in de tempel, Jezus wekt de slapende apostelen in de hof van Olijven, Verrijzenis van Jezus] en medaillons met opschriften, 3 niet-geïd. merken, b. xxe, verguld zilver, h. 21,5 (M '76). KRUISBEELD, xvme, hout, corpus verguld hout, h. 52 (M '76). KRUISBEELD, op voet, kruisarmen omgeven door looftakken, b. xxe (?), neo-romaans, brons, h. 62 (M '76). MONSTRANS, Stralen-, met Duif als symbool van de H. Geest, aan weerszijden van lunula Engel in aanbidding, eronder Lam op Kruis, merken : gekroonde HF en nietgeïd. merk, m. xrxe, zilver, deels verguld, sierstenen, h. 65,5 (M '76). DECORATIB MUURSCHILDERING, in koorabsis, door Paula Nolens, van Hasselt, get. en ged. 1953, voorstelling van H. Hubertus op jacht (M '76), H. Hubertus en twee smekende vrouwen (M '76), Engelen met muziekinstrumenten (2) (M '76) (cf. ook ALTAAR, Hoofd-), H. Hubertus helpt een man (M '76), Aanroeping van H. Hubertus (M '76). GLASRAMEN - in koorabsis door Roger Daniëls, van Hasselt, 1952, gebrandschilderd glas,!. met voorstelling van Engelen en HH. evangelisten Mattheus en Marcus, m. met voorstelling van Duif als symbool van H. Geest, God de Vader met wereldbol tussen Engelen, Calvarie met 2 Engelen waarvan één het bloed van Christus opvangt in een kelk, Maria met dode lichaam van Jezus op haar schoot tussen Engelen, r. met voorstelling van Engelen en HH. evangelisten Lucas en Johannes (M '76). - in westg vel, door Kiegen, van Maastricht, roosvenster met voorstelling van 0.-L.-Vrouw met "Kind tussen z-0n en maan, sterren en twee hoofden, in benedenvenster 1. met voorstelling van H. Johannes de Doper, m. voorstelling van Aartsengel Gabriël, r. met voorstelling van H. Elisabeth, ca. 1950, gebrandschilderd glas (M '76). - in gevel van transept N., door Roger Daniëls, van Hasselt, met in roosvenster voorstelling van Mariamooogram omringd door symbolen van 0.-L.-Vrouw, Boom van Jesse, Gesloten Poort, Ark des Verbonds, Brandend Braambos, Zevenarmige kandelaar, in benedenvenster!., voorstelling van maan en sterren, vuurbekken, slang, Verschijning van 0.-L.-Vrouw der Armen, r. voorstelling van Duif als symbool van H. Geest, Kelk en Driehoek met Godsoog tussen Alfa en Omega, Tenhemelopneming van Maria, 1952, gebrandschilderd glas (M '76). - in gevel van transept Z., door Roger Daoiëls, van Hasselt, met in roosvenster voorstelling van Jezusmonogram omringd door symbolen van Christus en H. Eucharistie, Waterput, Vis, Broden, in benedenvenster!., voorstelling van Kruik en Bron, Bruiloft te Kana, r. voorstelling van Passiewerktuigen en Laatste Avondmaal, 1952, gebrandschilderd glas (M '76). KOORLEZENAAR onder voet drie rustende leeuwen, b. xxe (?), neo Romaans, geelkoper, h. 140 (M '76). KRUISWEG (1 van 14 staties), e. xixe, paneel, 70 X 110 : Jezus wordt ter dood veroordeeld (M '76). SCHILDERU Pietà met Engel en H. Johannes evangelist (?), xviie, copie naar An toon van Dyck, doek, 105 x 85 (M ' 76). SCULPTUUR Beeld, H. Hubertus, XIXe, neogotisch, gepolychr. hout, h. 102 (M '76). VERLICHTING KANDELAAR (2), b. xvme, geelkoper, h. 108 (M ' 76) (cf. ook ALTAAR, Hoofd-). KANDELAAR (2), m. XJXe, geelkoper, h. 27,5 (leeuwtjes onder voet in sacristie) (M '76). KANDELAAR (2), b. xxe, neo-romaans, broos, h. 40 (niet meer ter plaatse). 20.

23 HASSELT KERK SINT-JOZEF (RAPERTINGEN) De neo-romaanse kerk werd gebouwd door architec t Jozef Deré, van Hasselt in Het is een driebeukige kerk in baksteen en si erelementen in natuursteen, met een sc hip bestaande uit vier traveeën, een transept, twee koortraveeën en een ro nde absis. De toren bevindt zi ch in de hoek gevormd door de zuidelijke transeptarm en het koor. De weekkap el werd ingericht in een kel derruimte aan de noordzij de van het koor. EXTERIEUR Alg. gezicht N.-W. (M '76). INTE RIEUR Alg. gezicht naar het koor (M '76), naar het N. W. (M '76), van de weekkapel naar het altaar (M '76). ALTAAR ALTAAR, Hoofd-, op gordijnroeden beeldjes van Calvarie tussen twee engelen met een wapenschild, op tabernakeldeur medaillons met voorstelling van Hosticclrageode Kelk en Pelikaan voedt zijn jongen, op predella in reliëf voorstelling van Lam met wimpel waarvan het bloed in een kelk vloeit en een opschrift, op altaartafel Christusmonogram tussen Alfa en Omega, ca. 1914, gordijnroede, beeldjes en tabernakeldeur in geelkoper, altaar in natuursteen, marmer en hardsteen (M '76). ALTAAR, Zij-, transept Z., ca. 1914, natuursteen, marmer en hardsteen (M '76) (cf. ook TABERNAKEL). COMMUNIEBANK ca. 1914, witte natuursteen, rechterhelft (M '76). PREEKSTOEL op kuip voorstelling van de symbolen van de Evangelisten, met kruisbeeld, ca. 1914, kruisbeeld in geelkoper, preekstoel in natuursteen, marmer en hardsteen (M '76). RUSTMEUBEL BANK (EN BANKJE), knielbank (2), herk. van 0.-L.Vrouwekerk te Hasselt, m. xvme, eik, resp. afm. 88 X 135 en 88 x 162 (M '76). SCULPTUUR Beeld door Simone Reynders, van Hasselt, 0.-L.-Vrouw met Kind, , ceramiek, h. 85 (M '76). TABERNAK EL met voorstelling van Hostiedragende Kelk, Broden en een Vis, 1961, gehamerd metaal (M '76) (cf. ook ALTAAR, ALTAAR, Zij-, transept Z.). KERK SINT-KATHARINA De mo dern-gotische kerk werd gebouwd in Het drieb eukige bedehuis in baksteen met sierelementen in natuursteen bestaat uit een schip van vi er traveeën, een transept en een lichtjes afgerond koor. De westgevel wo rdt aan de noordzij de geflankeerd door de to ren en aan de zuidzij de door een ro nde doopkapel. EXTERIEUR Alg. gezicht N.-W. (M '76). DECORATIE MuuRSCHII.DERING, oostelijke wand van transept N., door Rik Verhelst, van Hasselt, met voorstelling van Tenhemelopneming van Maria, get. en ged. o.r (M '76). MUURSCHILDERING, oostelijke wand van transept Z., door Rik Verhelst, van Hasselt, met voorstelling van Laatste Avondmaal, get. en ged. o.r (M '76). INTERIEUR Alg. gezicht naar het koor (M '76), naar het doksaal (M '76), de doopkapel (M '76) (cf. ook DOOPVONT). ALTAAR ALTAAR, Hoofd-, ca. 1960, zwart marmer, tabernakeldeur in koperplaat (M '76). 2.1.

24 HASSELT ALTAAR, Zij-, transept N., altaarstuk met voorstelling van 0. -L.-Vrouw van Voortdurende Bijstand, ca. 1960, zwart marmer (M '76). BIECHTSTOEL (1 van 4), in transept Z., met deurtje door Willie Ceyssens, van Hechtel, ca. 1961, zwart marmer en hout, deurtje in koperplaat (M '76). COMMUNIEBANK door Willie Ceyssens, van Hechtel met voorstelling van [aan de Kelk pikkende vogels, als symbool van het verlangen naar Christus, Pelikaan voedt zijn jongen], Lam waarvan het bloed in een _kelk vloeit en Hostiedragende kelk, ca. 1961, koperplaat, smeedijzer en zwart marmer, middengedeelte (M '76). CULTUSOBJECT KRUIS, PROCESSIE-, ca. 1960, corpus in brons, kruis in hout met einden in koper, h. 52 (M '76). KRUISBEELD, op voet, door Willie Ceyssens, van Hechtel, ca. 1960, roodkoper, h. 40 (M '76) (cf. ook VER LICHTING, KANDELAAR). RELIEKHOUDER van H. Catharina van Alexandrië, buste van heilige, herk. van de Begijnhofkerk te Hasselt, le h. xvme, verguld en verzilverd hout, h. 83 (M ' 76). VERLICHTING KANDELAAR (2), ca. 1960, roodkoper, h. 29 (M '76) (cf. ook CULTUSOBJBCT, KRUISBEELD). KERK SINT-MARTINUS De kerk werd gebouwd door architect Emile Baert, van Hasselt in Het is een éénbeukige zaalkerk in baksteen en witte betonplaten. Aansluitend bij de ker k ligt een rechthoekige binnentuin waarrond een aantal gebouwen gegroepeerd zijn. Parallel met de kerk de weekkapel. Langs de korte zijden de sacris tie en een gang waarop de rechthoekige doopkapel uitgeeft. Boven de doopkapel verheft zich een opengewerkte klokketoren. EXTERIEUR Alg. gezicht N.-W. (M '76). INTERIEUR Alg. gezicht naar het altaar (M '76), naar de uitgang (M '76), de doopkapel (M '76) (cf. ook DOOPVONT), de weekkapel naar het altaar (M '76). DOOPVONT ca. 1960, opschrift op kuip, hardsteen, deksel in koper (M '76) (cf. ook INTERIEUR, Alg. gezicht doopkapel). SCHILDERIJ - H. Johannes Nepomucenus, herk. van Begijnhofkerk te Hasselt, xvnre, doek, 105 x 80 (M '76) L.-Vrouw van Voortdurende Bijstand, altaarstuk, copie naar icoon, herk. van Begijnhofkerk te Hasselt, XIXe, paneel (niet gefotografeerd). -SCULPTUUR Reliëf (ext.) door Beirens, van Sint-Truiden, H. Catharina van Alexandrië, ca. 1960, natuursteen (M ' 76). 22 DOOPVONT 3e kw. x:xe, hardsteen, h. 91 (M '76) (cf. ook INTERIEUR, Alg. gezicht van doopkapel). SCULPTUUR Beeld, 0.-L.-Vrouw met Kind, copie naar beeld genaamd Virga Jesse van de 0.-L.-Vrouwekerk te Hasselt, 3e kw. xxe, Japanse eik, h. 175 (M '76). TABERNAKEL door van Den Route, van Anderlecht, ca. 1968, gezwart, verzilverd en gedreven koper, 50 X 100 (M '76) ( f. ook VERLICHTING, GODSLAMP). TEXTIEL KAZUIFEL, borduurwerk door een firma uit Maastricht, ornamenten en stof door firma Grossé, van Brugge,

25 3e kw. xxe, met gouddraad doorweven zijde en borduurwerk, rugzijde met voorstelling van 0.-L.-Vrouw met Kind, genaamd Virga Jesse (M '76). VERLICHTING GODSLAMP door van Den Houte, van Anderlecht, ca. 1968, verzilverd koper, h. 31,5 (M '76) (cf. ook TABERNAKEL). KERK SINT-QUINTINUS EN 0.-L.-VROUW De huidige kerk is het resultaat van verschillende bouwcampagnes. Ze bestaat uit een ingebouwde westertoren, een kort driebeukig schip van drie traveeën, een transept, een veelhoekig koor van vier traveeën met een kooromgang, twee zijkapellen en twee straalkapellen afgewisseld met drie lagere tussenruimten voor sacristieën. De Romaanse torenonderbouw in Diestse ijzersteen dateert van de eerste helft van de twaalfde eeuw, de vroeggotische schacht in mergelsteen van rond 1240 en de spits werd vernieuwd naar de plannen van timmerman Martinus Willems van Hasselt in Het gotische schip en transept werden in baksteen gebouwd in de veertiende eeuw en hierbij aansluitend het koor in het begin van de vijftiende eeuw. De zijkapellen in mergelsteen werden voltooid in het tweede kwart van de vijftiende eeuw. De overwelving van het bedehuis dateert van de tweede helft van de vijftiende eeuw. Het koor werd verruimd met zijkapellen, straalkapellen en kooromgang rond De kerk werd in neogotische stijl gerestaureerd door architect Delsaux van Luik van 1862 tot EXTERIEUR Alg. gezicht W. (A 72119'44) ; partieel gezicht N. met zijkapellen en toren (B 27240'42 ; A , z.d.), N. met zijkapel van koor en transept (B 27239'42), N. met sacristie, kooromgang, koor, zijkapel van koor en transept (B 18617'14-18), N.-0. met transkapel, sacristie, HASSELT kooromgang, koor, zijkapel van koor en transept (A 9476'14-18), Z.-0. met torenspits, bovenmuur en daken van transept Z. en koor, van transkapel en kooromgang (A 68845'44), Z.-0. met bovenmuur en daken van transept Z. en transkapel (A 72120'44), Z. met transept, zijkapel van koor, sacristie, kooromgang en straalkapel (B 27237' 42), Z. met toren, zijkapellen, transept en zijkapel van koor (A 3936'1895 ; B 18616'14-18; A 37454'43), Z. met toren, zijkapellen en transept (A 37450'43 ; M 63638'70, reprod. ; M 63639'70, reprod. : M 63642'70, reprod. naar prentkaart ; M 63643'70, reprod. naar prentkaart; M 63644'70, reprod. naar prentkaart), Z. met benedendeel toren, zijkapellen en transept (A 9475'14-18 ; B 27238'42), Z. met toren en zijkapellen (E 39953, z.d. ; E 6746, z.d.), Z. met benedendeel toren en zijkapellen (A '43), Z.-W. (A 37449'43), Z.-W. zonder torenspits (A 9477' ; B 18618'14-18; M 63641'70, reprod.), Z.-W. toren en daken van schip en transept (A , z.d.), W. zonder torenspits (A 72132'44). INTERIEUR Alg. gezicht naar het koor (B 18619'14-18; B 18620' ; B 29164'42 ; A 72122'44 ; M 63645'70, reprod. naar prentkaart ; M 63646'70, reprod. naar prentkaart), naar het doksaal (A 72123'44 ; M '76) (cf. ook DOKSAAL) (cf. ook KLANK, ÜROEL), van transept N. naar viering en transept Z. (A 27102'42), zijbeuk N. naar het 0. (A 37461'43), zijbeuk N. naar het W. (B 29166'42), van Z.-W. naar zijkapellen van zijbeuk N. (M '76), zijbeuk Z. naar het O. (A 37459'43), zijbeuk Z. naar het W. (A 37460'43), van N. naar zijkapellen van zijbeuk Z. (A 27103'42), kooromgang N. naar het 0. (B 29165'42), kooromgang Z. naar het 0. (A 18652'42), van Z. naar zijkapel N. van het koor (A 27104'42), van N.-W. naar zijkapel Z. van het koor (M '76). ARCHITECTUUR (detail) BEDAKING van schip, kruisbeuk en koor (A 37457'43). Booo -EN OEWELFAANZET, in kooromgang, ca (A 72128'44). KAPITEEL (6), in kooromgang, versierd met lisvormige bladeren, ca. 1500, Maaslandse stijl, blauwe hardsteen (A 72133'44) tot (A 72138'44). KAPITEEL, in noordzijde van schip (2) en in transept N. (4), met voorstelling van taferelen uit het leven van H. Kwinten, 4e kw. xve, gepolychr. steen : H. Kwinten blijft in Amiens terwijl Lucianus verder trekt naar Beauvais (B 31682, z.d.), de Heilige verlaat de gevangenis terwijl de wachters slapen (B 31680, z.d.), de Heilige 23