PROVINCIE LIMBURG. Kanton Sint-Martens-Voeren BENOIT GEUKENS

Transcriptie

1 PROVINCIE LIMBURG Kanton Sint-Martens-Voeren BENOIT GEUKENS MINISTERIE VAN NEDERLANDSE CULTUUR KONINKLIJK INSTITUUT VOOR HET KUNSTPATRIMONIUM BRUSSEL 1975

2

3 WOORD VOORAF Dit repertorium, onder de vorm van korte identificatienotities aangevuld met fotografische opnamen, moet hoofdzakelijk een BEVEILIGINGSINVENTARIS zijn, de eerste fase in de organisatie van een meer doelmatige bescherming van het kunstbezit. Moet men inderdaad niet de opsomming maken van wat men bezit om er de schatten van te onderkennen en een actie te voeren voor hun bescherming of hun behoud, gesteund op hun waarde en onveiligheid? Het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium is belast met het opstellen van die inventaris omdat het reeds meer dan dertig jaar ervaring heeft in dit domein en reeds vijfhonderdvijftigduizend inventarisfoto's bezit. Negen kunsthistorici, één per provincie, zijn belast met het prospecteren van de kantons, terwijl negen particuliere fotografen de fotodocumentatie moeten samenstellen, dit als een vorm van beschrijving die sneller en doelmatiger is dan een geschreven tekst. Het werk werd aangevat in die sector van ons patrimonium die het meest in gevaar was, namelijk de kerken waarvan het meubilair dreigt te verdwijnen of veranderingen te ondergaan ingevolge de wijzigingen van de liturgie in Het resultaat van deze eerste fase van de beveiligingsinventaris krijgt vaste vorm door de publikatie, voor elk van de tweehonderd tweeëntwintig gerechtelijke kantons, van een aflevering van het Fotvrepertorium van het meubilair van de Belgische bedehuizen. Deze publikatie begon in 1972 met de kantons Limbourg en Maasmechelen. Op die wijze zal het Fotorepertorium van het meubilair van de Belgische bedehuizen, dank zij de doeltreffende steun van de Ministers van Cultuur, zich stilaan ontwikkelen tot een nuttig werkinstrument voor hen die als taak hebben ons nationaal kunstpatrimonium te beschermen en te valoriseren. Het maakt namelijk de onmisbare basis uit voor de rangschikking van de kunstwerken, waarvan de beveiliging en de valorisatie moeten georganiseerd worden volgens de hiërarchie van de waarden. René SNEYERS Directeur

4

5 INLEIDING Het Fotorepertorium van het»teubilait van de Belgische bedehuizen is een versnelde inventaris, die zo volledig mogelijk tracht te zijn. Het neemt alle voorwerpen op die een artistieke, oudheidkundige, historische of volkskundige waarde hebben en maakt aldus niet alleen het werkinstrument uit waarop aangedrongen wordt door de verantwoordelijken voor de beveiliging van het nationaal kunstbezit, maar vormt tevens een rijke documentatie voor de kunstgeschiedenis. De werkmethode voor dit Fotorepertorium is dezelfde als die voor de inventaris die reeds sedert dertig jaar door het Instituut wordt samengesteld, maar beperkt de systematische opzoekingen en wetenschappelijke controles, die een remmende werking hebben, om slechts de essentiële identificatiegegevens te behouden. De voorbereiding, die voor elke provincie gedaan wordt door een kunsthistoricus, blijft bij een snelle raadpleging van de archieven, inventarissen, repertoria en andere gepubliceerde documenten die toelaten de kunstwerken te lokaliseren en te identificeren. Tijdens de prospectie ter plaatse worden er aan de reeds bekende voorwerpen een aanzienlijk aantal toegevoegd die in die werken nog niet werden vermeld. De opnamen, van het formaat 56 X 72 mm, worden gemaakt door particuliere fotografen volgens de "opdrachtformulieren" - het programma - opgemaakt door de prospectors. De fotografische afdrukken ( 13 x 1 8 cm) worden gekleefd op grote analytische steekkaarten (30 X 24 cm), die de identificatiegegevens van het voorwerp en het negatiefnummer vermelden. Zij worden alfabetisch gerangschikt per gemeente in de fototheek van het Archief, waar elke navorser ze kan raadplegen aan de hand van de typologische, de iconografische en de auteurscatalogi. Gelijktijdig met het opnemen van de fotodocumenten in het Archief wordt de inventaris ervan gepubliceerd; die bevat tevens de fotografische opnamen gemaakt vóór die van het Repertorium. De publikatie gebeurt, voor elke provincie, PER GERECHTELIJK KANTON. De gemeenten worden alfabetisch gerangschikt, rekening houdend met de samenvoegingen, afschaffingen en nieuwe naamgevingen. De bedehuizen worden onderverdeeld in parochiale kerken en kapellen bestemd voor de eredienst enerzijds en in minder belangrijke bidplaatsen, zoals wegkapellen of calvariebergen, anderzijds; om die laatste groep te onderscheiden zijn de inleidende notities gedrukt in een kleiner lettertype. In elk van de twee categorieën verloopt de rangschikking van de bedehuizen alfabetisch volgens de naam van de patroonheilige; die wordt eventueel gevolgd door de naam van de af geschafte gemeente of de vroegere benaming van de gemeente, evenals de naam van het gehucht of de wijk; die laatste bepalen alleen de alfabetische rangschikking ingeval twee bedehuizen dezelfde patroonheilige hebben in één gemeente. In enkele gevallen komt een bedehuis niet voor in de publikatie, omdat het meubilair ervan niet belangrijk is of omdat de kerk wegens restauratie niet toegankelijk was op het ogenblik van de prospectie.

6 Een korte INLEIDENDE NOTITIE situeert elk bedehuis samen met zijn meubilair in het archeologisch en historisch kader aan de hand van elementaire gegevens : het ontstaan, de voornaamste bouwfazen, het bouwkundig type, de naam van de bouwmeester, enz. De RUBRICERING is gebaseerd op een SYSTEE.tv! VAN TREFWOORDEN dat, spijts zijn onvolmaaktheden, sedett jaren zeer goede diensten bewijst aan het Archief van het Instituut. Door dit systeem worden de documenten in drie categorieën ondergebracht: het gebouw, de architecturale details en het meubilair. In de EERSTE GROEP worden onder de trefwoorden EXTERIEUR en INTERIEUR respectievelijk de algemene buiten- en binnenopnamen van het gebouw samengebracht. Ze vertegenwoordigen nooit de volledige inventaris van de architectuur van het bedehuis, maar geven er toch een duidelijk beeld van en situeren tevens het meubilair binnen het gebouw. Daarenboven laten de vroeger gemaakte opnamen niet zelden toe het meubilair te identificeren dat intussen verwoest werd door oorlog of brand, of weggenomen werd ingevolge de liturgische vernieuwingen. De TWEEDE GROEP, gerangschikt onder het trefwoord ARCHITECTUUR ( detail), brengt alle architecturale details san1en die aan de hand van ondertrefwoorden worden gerubriceerd. Die detailopnamen maken hoofdzakelijk deel uit van de reeds bestaande documentatie en werden slechts in enkele gevallen aangevuld bij gelegenheid van het samenstellen van het Repertorium. De DERDE GROEP rangschikt de fotografische opnamen van het meubilair volgens trefwoorden en ondertrefwoorden. De VOORWERPEN ONDER HETZELFDE TREFWOORD gegroepeerd, worden in princiep chronologisch onderverdeeld, met uitzondering van de trefwoorden SCHIL DERIJ en SCULPTUUR, waaronder de rangschikking alfabetisch gebeurt volgens de auteursnaam, vervolgens per school en ten slotte chronologisch voor de anoniemen. Wanneer bij een DUBBEL TREFWOORD slechts één voorwerp wordt beschreven, komt het trefwoord dat aan het ontbrekend voorwerp beantwoordt tussen haakjes te staan. Ingeval op EENZELFDE FOTOGRAFISCHE OPNAME meerdere voorwerpen voorkomen die onder VERSCHILLENDE TREFWOORDEN kunnen geëxploiteerd worden, dan wordt elk van die voorwerpen onder zijn respectief trefwoord beschreven en wordt een verwijzing gemaakt naar de andere trefwoorden. Elk voorwerp dat in het Repertonum wordt opgenomen, is GEÎDENTIFICEERD OP EEN SUMMIERE WIJZE aan de hand van zijn essentiële karakteristieken : de benaming, de kunstenaar, de iconogtafische voorstelling, de herkomst, de datering, de stijl, de materie, de techniek en de afmetingen (hoogte, breedte, dikte). Behoudens anders vermeld, zijn de afmetingen van de schilderijen genomen binnen de lijst. Ingeval de notitie : MEERDERE IDENTIEKE VOORWERPEN beschrijft, wordt naast het trefwoord het aantal vermeld dat op de fotografische opname voorkomt. Voor de opgave van de ICONOGRAFISCHE VOORSTELLINGEN, wordt de terminologie gebruikt die in het Archief in voege is. In princiep is elk iconografisch onderwerp vermeld dat op het voorwerp zichtbaar is, waarbij echter de voorstellingen die op de foto niet zichtbaar of fotografisch niet exploiteerbaar zijn tussen rechte haakjes worden geplaatst. 4

7 r Na elke notitie wordt het NEGATIEFNUMMER vermeld, gevolgd door het jaar van de opname. Ingeval een geïnventariseerd VOORWERP NIET GEFOTOGRAFEERD werd, krijgt het niettemin zijn normale plaats in de tekst maar wordt de notitie gevolgd door de vermelding "niet gefotografeerd". De meest voorkomende motiveringen voor het ontbreken van fotografische opnamen zijn de materiële onmogelijkheid de foto te maken ( een grafplaat onder een biechtstoel) en de afkeuring van de opname om technische redenen of omdat zij niet beantwoordt aan de eisen van het opdrachtformulier. Indien het ensemble van het meubilair van een kerk niet kon worden gefotografeerd, bijvoorbeeld ingevolge restauratiewerken, dan wordt de lijst van het meubilair toch gepubliceerd, echter zonder negatiefnummers. De VOORWERPEN die zich NIET MEER TER PLAATSE bevinden op het ogenblik van de prospectie of van de fotografische zending, worden in het Reportorium opgenomen gevolgd door de vermelding "niet meer ter plaatse" of "waarschijnlijk niet meer ter plaatse ". De wijze waarop de publikatie van het Repertorium is opgevat beantwoordt, in zijn summiere vorm, aan de opdracht die ons werd toevertrouwd. Daarbij mag echter niet uit het oog verloren worden dat de gelijktijdige raadpleging van de repertorium.lijsten en de fotodocumenten - de onmisbare aanvulling voor de identificatie van de voorwerpen -, aan de kunsthistorici een bron van opzoekingsmogelijkheden biedt, die door de toevoeging van de indexen van de voorwerpen, de onderwerpen en de kunstenaars nog verruimd zullen worden *. Raphaël v AN DE w ALLE Assistent verantwoordelijk voor het Departement van het Fotoarchief * Die fotodocumentatie kan door het publiek geraadpleegd worden in de leeszaal van het Archief van het Instituut (Jubelpark 1, ingang Renaissancelaan) op alle werkdagen van 9,30 u tot 12. u en van 14 u tot 17 u, behalve op zaterdag. Fotografische afdrukken kunnen besteld worden in de leeszaal of per brief tegen volgend tarief: contactafdrukken E ( 9 X 12.) = 4 BF A (1; x 18) = 15 BF B (18 x 2.4) = 2.5 BF C (24 x ;o) = 35 BF D (30 x 40) = 50 BF F (40 x 40) = 65 BF vergrotingen 1; x 18 17,50 BF BF 2.4 x ;o = 50 BF 30 x 40 = 60 BF De negatieven aangeduid met de letter M, van het formaat 56 x 72. mm, kunnen als vergrotingen van minimum 1 3 x 1 8 cm geleverd worden.

8 r

9 LIJST DER AF KOR TIN GEN afk. afkomstig kw. kwart alg. b. begin algemeen 1. lengte links boven Lod. Lodewijk br. breedte m. midden ca. circa monogr. monogram cf. confer N. noord(en) chronogr. chronogram N.-0. noordoost( en) cl. cliché N.-W. noordwest( en) d. diepte niet-geïd. niet-geïdentificeerd diam. diameter o. onder e. einde 0. oost(en) ext. exterieur polychr. polychroom ged. gedateerd r. rechts gepolychr. gepolychromeerd reprod. reproduktie get. getekend resp. respectievelijk h. helft toeg. toegeschreven hoogte tot. totaal H. Heilige west(en) HH. Heiligen z. zuid(en) her k. herkomstig z.d. zonder datum inscr. inscriptie Z.-0. zuidoost(en) int. interieur Z.-W. zuidwest(en) inv. inventaris W.

10

11 TREFWOORDENLIJS T Dit classificatieplan is een uittreksel uit de trefwoordenlijst die in het Fotoarchief gebruikt wordt. Het tracht nochtans volledig te zijn met betrekking tot de rubrieken van het Repertoriu111. r EXTERIEUR Tribune Hostiedoos Triforium Kelk ÎNTERIEUR Troggewelf Kruis Tromp Kruis, Borst- ARCHITECTUUR ( detail) Vakwerk Kruis, Processie- Baldakijn Venster en maaswerk Kruis, Triomf- Balk Waterspuwer Kruisbeeld Ba!kzool Windschoor Liturgische kam Band Zuil Liturgische waskan Basis Zwik Monstrans Bedaking Pateen Bevloering AFGIETSEL EN GALVANOPLASTIB Paternoster Bindsteen Pax Boog en bogenrij ALTAAR Pixis Boog-en gewelfaanzet Altaar Reliekhouder Bovendorpel Antependium Reliekschrijn Console Draagaltaar Schep bekken Credensnis Huisaltaar Spijkerboom Deur, Buiten- Thabor Fronton BEDEVAARTVAANTJE Wierookscheepje Fundering Wierookvat Gebint BIECHTSTOEL Wierookvatstaander Gewelf Wij wateremmer Kapiteel BLAZOEN Wijwaterkwast Karbeel Cartel (obiit) Koepel Stamboom DECORATIE Kraagsteen Wapenschild Afsluiting Kraagstuk Beschilderd doek Kroonlijst BOEKBAND Deur, Binnen- Kruisbloem Houtwerk Makelaar CERAMIEK Lambrizering Muur Lederbekleding Muuropening COMMUNIEBANK Muurschildering Muurverband Nis Nis CULTUSOBJECT Omlijsting Parket Aanwijzer Stuc Pendentief Ablutievaatje Tochtportaal Pijler Altaarlessenaar Wandversiering Pilaster Ampullen en -schaal Pinakel Canonbord DOKSAAL Piscina Chrismatorium Plafond Ciborie DOOPVONT Portaal en poortgebouw Ciborie, Berechtings- Sluitsteen Custode DRUKWERK Steunbeer Devotieobjecten Boek Trabes Fylacterion Trap Gemellion EX-VOTO 9

12 FOLKLORE Kunstbloemen en -vruchten onder stolp Volksprent GEDENKTEKEN GLASRAAM GLASWERK Achterglasschildering Glaswerk GRAFMONUMENT HANDSCHRIFT HUISHOUDEN Aquamanile Schenkkan en bekken Vaas IJZER- EN BESLAGWERK Hek Hengsel werk Muuranker Sleutel Sluitwerk Torenkruis Trapleuning INSIGNE Banier Bladwijzer Borsthanger Ceremonies taf Gildebreuk Gilde- of Corporatietoorts Hellebaard van suisse Hoofddeksel Kerkmeestersstaf Kromstaf Kroon Kruisdragende wereldbol Pelgrimsinsigne Scepter JUWEEL KAART-PLAN-MAQUETTE Kaart Maquette van een gebouw Maquette-reductie Plan Plan van een gebouw KAST Begijnekast Broederschapslijst Commode Handdoekrek Kast Kastpaneel Kleerkast Legrek Muurkast Sacristiekast KERKMEESTERSBANK KLANK Altaarcarillon Gong Handbel Klok Klokje, Hang Muziekinstrument Orgel Ratel KOFFER Koffer Koffertje KOORGESTOELTE KooRLEZBNAAR KRUISWEG MINIATUUR MOZAÏEK OFFERANDE Collecteschaal Offerblok Schaal en schotel PREEKSTOEL Ambo Preekstoel RETABEL Besloten hofje Huiskapel Retabel Retabelfragment RuSTMEUBEL Bank en bankje Bidstoel Katheder Koorzitmeu bel Kruk Stoel Tribune Troon Zetel SCHILDERIJ SCRIPTA Archivalia Inscriptie Ledenlijst SCULPTUUR SLUITSTUK Koorkapgesp TABERNAKEL Tabernakel Baldakijn en troonhemel Expositietroon TAFEL Console Credenstafel Tafel TAPISSERIE TEXTIEL Albe Antependium Aurifrisia Baldakijn en troonhemel Banier en vlag Borduurwerk Bursa Corporale Dalmatiek Gekleed beeld Handschoen Hoofddeksel Humeraal Jugum Domini 10

13 Kazuifel Kelkvelum Koorkap Liturgisch gewaad Mijter Pala Stool en manipel Uniform Velum UURWERK Klokkekast Pendule Uurwerk Zonnewijzer VERLICHTING Aansteker en domper Berechtingslantaarn Godslamp Kandelaar Kandelaber Lantaarn Lichtarm Lichtkroon en kaarsenstaander Luchter Processielantaarn Snuiter Wandlicht VERWARMING Handen verwarmer Kachel VOERTUIG Wagen VOETSTUK Console Sokkel Voetstuk Zuil WAPEN EN WAPENRUSTING WATER Lavabo Wijwaterbakje Wijwatervat WETENSCHAPSINSTRUMENTEN Barometer Maten en gewichten Windwijzer ZEGEL II

14

15 MO ELINGEN r KERK 0.-L.-VROUW HEMELVAART Driebeukige kruiskerk met voorstaande westertoren en driezijdig afgesloten koor. De toren, in natuursteen, kan dateren uit het einde van de twaalfde of het begin van de dertiende eeuw. Het schip is vroeggotisch : de zuilen hebben nog vroeg- Maaslandse kapitelen. Samen met de zijbeuken kreeg het een stucgewelf in Koor, transept en buitenmuren van de zijbeuken werden neogotisch gebouwd in het begin van deze eeuw. EXTERIEUR Alg. gezicht N. (A '56; M 49009'71). INTERIEUR Alg. gezicht naar het koor (M 49010'71), naar het doksaal (M 49ou'71). BIECHTSTOEL - in N. transept, m. xvme, eik (M 49012'71). - in Z. transept, m. xvme, eik (M 49035'71). CULTUSOB JECT AMPULLEN EN -SCHAAL, ampullen : gemerkt IH en nietgeïd. merk, proefsteek, 4e kw. xvure, zilver, h. r4; schaal : Hollandse merken ( ) en D, zilver, 18 x 2.9 (M '71). CrnoRm, b. xrxe, twee niet-geïd. merken, zilver, h. 37,8 (M 49044'71). KELK, in 1766 geschonken door graaf J. G. de Kerckem (volgens inscr.), merken : Maastricht, B en twee nietgeïd. merken, zilver, cuppa verguld (M '71). KELK, op cuppa medaillon met kruis, Belgische merken ( ), en JS, h. 2.8 (M 49024'71). KRUISBEELD, 1e h. xrxe, palmhout, b. 75 (M '71). KRUISBEELD, m. xixe, voetstuk marmer, Christus mes-. sing, h. 82. (M 49031'71). MONSTRANS, Stralen-, op de voet liggend Lam met kruis, over de stralen Pelikaan die zijn jongen voedt, Tenhemelopneming van Maria (?), in 1788 geschonken door de kerkfabriek (volgens inscr.), merken : Maastricht, IN en niet-geïd. merk, zilver en verguld koper, h. 66, 5 (M '71). PATEEN, merken : Luik en niet-geïd. merk, ze h. xvme (?), verguld zilver, diam. 15,5 (M 49028'71). RELIEKHOUDER van de H. Rochus, m. xrxe, verzilverd metaal, h. 37 (M '71). WIEROOKSCHEEPJE, Belgische merken ( ) en JT, zilver, b. 14,5 X I5 (M 49027'71). WmROOKVAT, ged , eigendomsinscr. op naam van pastoor ]. G. Gilaer, Belgische merken ( ) en JT, zilver, h. 33 (M '71). WrJWATEREMMER, xrxe, messing, h. 32 (M 49030'71). DECORATIE Sruc (gewelf zijbeuk Z.), blazoen, 1e h. xvme (M 49040'71). Sruc (gewelf zijbeuk N.), voorstellend Tenhemelopneming van Maria, 1e h. xvme (M 49041'41). STUC (gewelf middenbeuk), dubbelblazoen, 1e h. xvme (M 49042'71). STUC (gewelf middenbeuk), twee engelenkopjes, re h. xvme (M 49043'71). DOOPVONT Herbruikt pilasterkapiteel, xvrre, hardsteen, 28 x 43 X 43 (M 49013'71). GLASRAAM - geschonken door Catharina van Bylant en zoon Jonker Wilfried van Vlodrop, met dubbelblazoen, ged. 1575, 61 x 38 (M 49016'71). - geschonken door Baion Arnoldus Balthazar de Ryckel en echtgenote Ba.rones Johanna Philippina d'oestrum de Moersbergen, met alliantiewapen, ged. 1715, 64 X 48 (M 49015'71). GRAFMONUMENT Grafsteen van Lambert Baselier, zoon van Ariaen en Christina.. (t 1650), met voorstelling in reliëf van overledene, familiewapen, hardsteen, 113 X 73 (M 49034'71). INSIGNE KROON (3), merken: WD en niet-geïd. merk, xvme (?), zilver, h. 7,5; met twee niet-geïd. merken, xvme (?),

16 zilver, h. 10; met merken : Maastricht en GH, xvme (?), zilver, h. 12 (M 49023'71). KAST SACRlSTIEKAST, 1e h. xrxe, eik (M 49017'71). KLANK ORGEL, balustrade ze h. xrxe, neogotisch, orgelkast begin x1xe, eik (M 49039'71). RUSTMEUBEL BANK (EN BANKJE) (1 van 2), kerkbanken, b. xrxe, eik, h. ca. 90 (M 49036'71). BIDSTOEL, m. xvure, geschilderde eik, 90 x 72 X 70 (M 49037'71). BIDSTOEL, e. xvrue, geschilderde eik, 91 X 67 X 69 (M 49018'71). SCULPTUUR Beeld, Jezus aan het kruis, e. xvre (?), geschilderd hout, h. 115 (M 49038'71). Beeld, 0.-L.-Vrouw van Smarten, met doornenkroon en vlammend hart, m. xrxe, gepolychr. hout, ca. 125 (M 49019'71). TAFEL CREDENSTAFEL, ze h. XVIIIe, eik, blad vernieuwd, 84 X 78 x 42 (M 49032'71). VERLICHTING KANDELAAR (2 van 6), ze h. xvne, messing, h. 61 (4) en 63 (2), (M 49014'71). KANDELAAR (2. van 4), b. xvme, messing, h. 49 (M 49033'71). ( f REMERSDAAL KERK SINT-HERIBERTUS Neogotische kerk in Engelse stijl van ca Zij heeft drie beuken van vijf traveeën en een rechthoekig afgesloten koor. De zijbeuken zijn af gedekt met dwarse zadeldaken. EXTERIEUR Alg. gezicht Z. (M 35950'71). INTERIEUR Alg. gezicht naar het koor (M 35951'71), naar het doksaal (M '71 ). ALTAAR ALTAAR, Hoofd-, retabel voorstellend Jezus breekt het brood met de Emmaüsgangers, de HH. Petrus en Paulus en twee engelen, bekroond met Calvarieberg, 1875, neogotisch, eik (M 35957'71 ). BIECHTSTOEL 1e h. xvme, geschilderd hout (niet gefotografeerd). CULTUSOBJECT AANWIJZER, merken : FT en 13, xrxe, ebbehout en zilver, l. 34,5 (niet gefotografeerd). KELK, merk IW, m. xrxe, stijl Lod. XIV, verguld zilver, h. 25,2 (M 35972'71). KELK, op voet twee blazoenen, xrxe, neogotisch, verguld zilve1, h. 18 (niet gefotografee1d). KRms, PROCESSIE-, thans bekroning van sacristiekast, b. xvme, messing, h. ca. 50 (M 35971'71). KRUISBEELD, op voet, 1e h. xrxe, verguld hout, h (M 35954'71). MONSTRANS, Stralen-, door I.T. Cremer, met over de stralen voorstelling van drie personages en bekroond met Jezusmonogram, merken : Aken, arend en gekroonde IC verbonden, ged (chronogr.), zilver, h. 59 (M 35970'71). RELIEKHOUDER van de H. Genoveva, in 1846 geschonken door baron de Boeselager en graaf de Furstenberg (volgens inscr.), zilver (M 35969'71). WIEROOKSCHEEPJE door Braus, met Pelikaan die zijn jongen voedt, merken : Aken en Braus, m. xrxe, zilver, 16 x 20 (M 35967'71). WIEROOKVAT door Braus, merken : Aken en Braus, m. xrxe, zilver gedeeltelijk verguld, h. 33,5 (M 35966'71). r 14

17 r ( r WIJWATElU<WAST, steel ca. 1800, niet-geïd. merk, zilver, (M 35973'71). DECORATIE LAMBllIZERING (noordkant koor), met beelden van mannelijke heiligen, o.a. HH. Antonius van Padua, Franciscus van Assisi en Hubertus, 1876, eik (M 35955'71). LAMBRlZERING (zuidkant koor), met beelden van vrouwelijke heiligen, o.a. HH. Brigitta van Kildare, Juliana van Cornillon, Barbara, Catharina van Alexandrië, 1876, eik (M 35956'71). DOOPVONT ca. 1800, kuip en voet marmer, deksel messing, tot. h. 145 (M 35974'71). GLASRAAM Geboorte van Jezus met Aanbidding der Herders en der drie Wijzen, ca. 1880, gerestaureerd na 1945 (M 35960' 71). GRAFMONUMENT Grafsteen van Johan van Eynatten (t 1562) en echtgenote Johanna van Holsyt ( t 1542 ), met twee blazoenen rn vier kwartieren, marmer, 192 X 122 (M 35961'71). Grafsteen (ext.) van de familie de Furstenberg, met Calvarieberg en alliantiewapen, e. xxxe, hardsteen en brons (M 35963'71). KLANK KLOK, ged (? chronogr.), brons niet meer ter plaatse) (A 5 55I 4' 44). KOORLEZENAAR m. xrxe, hout, h. 142 (M 35953'71). OFFERANDE SCHAAL (EN SCHOTEL) door Braus, merken : Aken en Braus, in 1840 geschonken door J. P. Oury (volgens inscr.), zilver, 17 X 30 (M 35968'71 ). RUSTMEUBEL KooRZITMEUBEL, ca. 1875, neogotisch, eik : zetel (1 van 2), ledtrbeklediog, 102 x 59 X 50 (M 35958'71), stoel (1 van 6), fluwelen bekleding, 82 X 52 X 46 (M 35959'71). SCULPTUUR Beeld, Jezus aan het kruis, m. xxxe, gepolychr. hout, h. 125 (M 35964'71). TAFEL CREDENSTAFEL, e. xvnre, hout, gemarmerd blad, 70 X n3 x 56 (M 35965'71). 'S GRAVENVOEREN ; KERK SINT-LAMBERTUS De kerk heeft een voorstaande westertoren, een driebeukig schip van vijf traveeën en een rond afgesloten koor. Het benedendeel van de toren dateert uit de veertiende, de bovenverdieping uit de zestiende eeuw. Schip en koor zijn in baksteen, met lijstwerk in natuursteen. Ze werden gebouwd in 1786 ( datum in sluitsteen boven de hoofdingang, in de noordelijke zijbeuk). EXTERIEUR Alg. gezicht N. (B 28661'42; M 35860'71); partieel gezicht noordelijke zijbeuk (B 28663'42); westertoren (B 28662' 42). INTERIEUR Alg. gezicht naar het koor (B 28666'42; M 35861'71), naar het doksaal (B 28688' 42; M 35862'71 ). ARCHITECTUUR (detail) PORTAAL (EN POORTGEBOUW), ingangsdeur in noordelijke zijbeuk, ged (B 28665'42).

18 's GRAVENVOEREN ALTAAR ALTAAR, Hoofd-, portiekaltaar, 4e kw. xv1ne, hout, toestand vóór 1962 (B 28667'42.); huidige toestand (M '71); details : altaartafel, met reliëf voorstellend het Laatste Avond.maal: Instelling van de H. Eucharistie, marmer (B 28670'42.); altaarstuk : Calvarieberg en hoofdgestel met symbolische voorstelling van de H. Drievuldigheid (B '42.); tabernakel, 2.e kw. xxe, koper (niet meer ter plaatse) (B 28668'42.); reliëf met buste van heilige, hout gedeeltelijk verguld (A ' 42.; A '42). ALTAAR, Zij-, N., portiekaltaar, 2e h. xvme, hout, (M 35869'71); details : nis met beeld van 0.-L.-Vrouw met Kind en scepter, re kw. xvnre, gepolychr. hout, h. ca. 90 (M '71); reliëf van altaartafel, voorstellend de Hogepriester zegent het huwelijk van Maria en Jozef, marmer (B 28671'42). ALTAAR, Zij-, Z., 2e. h. xvrne, detail van altaartafel : reliëf voorstellend de Dood van de H. Jozef, marmer (B 28672'42). BIECHTSTOEL - in noordelijke zijbeuk, xvne, eik (M 35866'71). - in zuidelijke zijbeuk, xvne, eik (M 35883'71). - voor hardhorigen, 4e kw. xvme, eik (M 35867'71). COMMUNIEBANK 4e kw. xvme, eik (M 35868'71 ). CULTUSOB JECT AMPULLEN (EN SCHAAL) door Derin, van Luik, Belgische merken ( ) en D, zilver, h. 13 (M 35892'71). KELK door Derin, van Luik, op de sierkelk drie medaillons waarvan een met buste van Christus zonder doornenkroon, Belgische merken ( ), en D, inscr. onder voet op naam van C. Vlecken, pastoor, zilver, h. 28,5 (M 35891'71). KRUIS, PROCESSIE-, b. xvme, Christus modern (?), messing, h. 57 (M 35877'71). KRUIS, TRIOMF-, op de kruisarmen symbolen van de Evangelisten, 1e h. XIXe (?), gepolychr. hout, Christus h. ca. 180 (M 35882'71). MONSTRANS, Zonne-, (verbouwde cilinder-), op de voet twee blazoenen en inscr. "S. Anna dichter", 2 eh. xvne en xrxe, h. 67 (M 35895'71); detail : voet met de twee blazoenen en inscr. (M 35896'71). MONSTRANS, Stralen -, met beeldjes van de H. Lambcrtus en de H. Barbara, merken : Maastricht, IW en G, inscr. op voet : Celestin, b. xvme, zilver, h. 68 (M '68; M 35897'71). RELIEKHOUDER (2) van de HH. Lucia en Andreas, Apostel, ca. 1700, verguld hout, h. ca. 90 (B 28675'42). RELIEKHOUDER, b. xvnre, verguld hout (niet meer ter plaatse) (B ' 42). RELIEKHOUDER (2), 1e h. xvme, gepolychr. en verguld hout, h. ca. 80 (B 28676' 42). RELIEKHOUDER (2), 2e h. xvme, verguld hout, h. ca. 100 (B 28677' 42). RELIEKHOUDER van de HH. Barbara en Secundus, Hollandse merken ( ) en JS, zilver, h. 31 (M '71). DECORATIE OMLIJSTING rond voorstelling van 0.-L.-Vrouw van het H. Hart, m. xrxe, hout (niet meer ter plaatse) (B 28686'42.). DOOPVONT voetstuk gotisch, xme, kuip neogotisch (?), hardsteen, h. 98 (M '7r); detail : deksel, 1e h. xrxe, messing, h. 52 (M 35886'71). GRAFMONUMENT (ext.) Graf kruis met voorstelling Jezus aan het kruis, xvrre, hardsteen, 55 X 44 (M 35890'71). INSIGNE KROON (2), voor gekleed beeld van 0.-L.-Vrouw met Kind, merken : Luik, 1744, prinsbisschop van Beieren en gekroonde G, zilver, grote kroon h. 20, kleine kroon h. 15 (M 35893'71). KLANK KLOK, 1887 (volgens chronogr.), brons (waarschijnlijk niet meer ter plaatse) (A 43772'43). KLOK, geschonken door Aegidius Heynen in 1899, gewijd onder het peterschap van Aeg. Heynen en Clementioa Van Aubel, brons (waarschijnlijk niet meer ter plaatse) (A 43773'43; A 43774'43). ORGEL, orgelkast en balustrade, h. xrxe, hout gedeeltelijk verguld (M 35889'71). KOORGESTOELTE (1 reeks van 2), xvme, eik (M 35871'71). KOORLEZENAAR ged. 18u, marmer (niet meer ter plaatse : afgebroken, onderdelen bewaard onder de toren) (B 28673'42). r 16

19 .., PREEKSTOEL met in reliëf de bustes o.a. van de Evangelisten Mattheus en Marcus en bekroond met beeld : de Aartsengel Michaël vertrapt de Duivel, 4e kw. xvn1e, eik, verguldsels (B '42.; M 35880'71); details : buste van de HH. Lucas (B '42); Marcus (B '42.); Johannes (B '42.), Mattheus (B '42), beeld Aartsengel Michaël (M 35881'71); klankbord met de Duif, symbool van de H. Geest (B '42.). RUSTMEUBEL BANK (EN llankje) : knielbank, 3e kw. xvme, geschilderd hout, verguldsels, 98 X 12.0 X 69 (M '71 ). BANK (EN BANKJE) : één van reeks kerkbanken, xe h. xvme, eik (M 35863'71). SCHILDERIJ Calvarie met Maria Magdalena (altaarstuk van hoofdaltaar), 4e kw. xvme, doek, ca. 300 X 150 (M '71). SCULPTUUR Beeld, Jezus aan het kruis, xvre, gepolychr. hout, h. Christus ca. 140 (B '42.). Beeld, Jezus aan het kruis, 1e h. xvue, gepolychr. hout, h. Christus 141 (B ' 42); na behandeling 1960 (M '71 ). Beeld, H. Antonius van Padua, e. xvne, gepolychr. hout, h. ca. 150 (M 35884'71). Beeld, H. Barbara, 2.e h. xvnxe, gepolychr. hout, h. ca. 150 (M 35865'71). Beeld, H. Lambertus, e. xvme, gepolychr. hout, h. ca. 150 (B '42.). Beeld, H. Servatius, e. xvme, gepolychr. hout, h. ca. 1 5 o (B ' 42.). TABERNAKEL TABERNAKEL (van zuidelijk zijaltaar), met voorstelling van Oog Gods, 4e kw. xvme, geschilderd en gedeeltelijk verguld hout, h. ca. 90 (M 35879'71). TABERNAKEL (van hoofdaltaar), met voorstelling van Lam met kruisvaan, vis en broden, symbolen van de H. Eucharistie, 3e kw. xxe, koper, h. ca. 5 5 (M '71) (niet meer ter plaatse) (cf. ook EXPOSITIETR.OON). ExPOSITIETR.OON, met voorstelling van Jezus aan het kruis, 2.e h. xvme, gepolychr. hout, h. ca. 110 (M 35875'71) (cf. ook TABER.,'sAKEL); detail : bekroning, Lam van de Apocalyps, gepolychr. hout, ca. 30 X 40 (M 35876'71 ). TAFEL CREDENSTAFEL, 4e kw. xvme, geschilderd hout, 19 X 34 (M 35878'71). VERLICHTING LICHTKROON (EN KAARSENSTAANDER), 4e kw. xvme (?), smeedijzer, h. 44, diam (M 35887'71). WATER WIJWATERVAT, b. xvrne, metalen bak in houten bekleding, h. 2.8 (M 35864'71). SINT-MARTENS -VOEREN ; KERK SINT-MARTINUS De oorspronkelijk vrijstaande toren, uit ruwe steenblokken in onregelmatig klein verband, dateert uit de dertiende eeuw. Hij werd gerestaureerd in 1650, volgens een gedateerde steen in de zuidelijke buitenmuur. Het koor en hetpseudo-basilicale schip van drie beuken, met hoofdingang aan de zuidkant naast de toren, zijn van 1728 (jaartal op sluitsteen boven de ingangspoort); boven de onderbouw, in onregelmatig verband uit kleine blokken natuursteen opgetrokken, volgt de vensterverdieping in baksteen. Het geheel is in classicistische stijl. EXTERIEUR Alg. gezicht Z. (B 33054'42.); partieel gezicht : westertoren en hoofdingang (B 33055'42.). INTERIEUR Alg. gezicht naar het koor (M '71), naar het doksaal (M 35913'71). 17

20 ARCHITECTUUR ( detail) Nrs met reliëf : 0.-L.-Vrouw Onbevlekt Ontvangen, (?), zandsteen, h. ca. 100 (B '42.) (cf. ook SCULPTUUR, Reliëf). Nrs met reliëf : de Engel Michaël velt de duivel neer, I 728 (?), kalksteen, h. ca. roo (B '42.) (cf. ook SCULPTUUR, Reliëf). ALTAAR ALTAAR, Hoofd-, portiekaltaar met altaarstuk voorstellend de Hemelvaart van Jezus, de Duif, symbool van de H. Geest en de beelden van de HH. Petrus en Paulus, re h. xvme, eik, verguldsels (B 33060'42.); details : hoofdgestel (B 33061' 42.), beeld H. Petrus, gepolychr. hout, h. ca. 120 (B 33064' 42.), beeld H. Paulus, gepolychr. hout, h. ca (B '42), vleugels tuk, aan zuidzijde : Engel in aanbidding (B 33063'42). ALTAAR, Zij-, Z., portiekaltaar met nis waarin beeld van de H. Jozef met Kind, re h. xvme, eik, verguldsels (B 33077' 42.); detail : tabernakel, op de deur hostiedragende kelk, aren en druiventrossen (B 33078'42.). BIECHTSTOEL BOEKBAND roodlederen band xixe, zilveren beslag XVIIIe, voorzijde met voorstelling H. Martinus van Tours (M '71 ), rugzijde met Jezusmonogram (M 35949'71). COMMUNIEBANK re h. xvme, eik (M 35920'71). CUL TUSOB JECT AMPULLEN- EN SCHAAL, Belgische merken ( ), en JS, zilver, ampullen, h. I 5,2, schaal, 18 X 30 (M '71 ). CIBORIE, op de voet [Passiewerktuigen), 2.e h. xvire, zilver, h. 40 (B 33070'42.). CIBORIE door Jean-Joseph Binon, merken : Tonge.ren, zwaan, gekroonde X en IB, 3e kw. xvrne, zilver, h. 32. (M 35923'71). KELK, re h. xrxe, Lod. XV, zilver, h. 2.8 (M 33071'42.). KELK, op de voet gegraveerde voorstellingen van heiligen, Belgische merken ( ) en niet-geïd. merk, inscr. onder voet :,, Les paroissiens de Se Foi à Mr Bnd Peeters reconnaissants Liège épidémie de 1860", verguld zilver, h. 2.1 (M '71). KRurs, PROCESSIE-, e. XVIle, messing, h. 69 (M '71 ). KRUISBEELD, Calvarie, op de voet buste van vrouwelijke heilige, ca. 1700, geschilderd hout (B 33080'42.) (niet meer ter plaatse). MONSTRANS, Cilinder-, verbouwd tot zonnemonstrans, onder baldakijn beeldje van 0.-L.-Vrouw en Kind met scepter en bol, in mandorla, merken : Ma.1.stricht (?) anker en CD, ca. 1700, zilver, h. 59,5 (M 35927'71). RELIEKHOUDEl\ (1 van 2) van o.a. de martelaren van het Thebaans legioen, b. xvme, geschilderd hout, h. 86, 5 (B 33073'42.). RELIEKHOUDEYl (1 van 2) van o.a. de H. Felix, b. xvn1e, geschilderd hout, h. 43 (B '42). RELIEKHOUDER (1 van 2.), van o.a. de HH. Clara en Johannes Nepomucenus, 1e h. xvme, geschilderd hout, h. 50 (B 33074'42) (cf. ook RELIEKHOUDER van de HH. FelLx en Benedictus en RELIEKHOUDER, m. xvllre). RELIEKHOUDER (1 van 2) van o.a. de HH. Felix en Benedictus, 1e h. xvnre, geschilderd hout, h. 72 (B 33074'42.), cf. ook RELIEKHOUDER van de HH. Clara en Johannes Nepomucenus en RELIEKHOUDER, m. xvme). RELIEKHOUDER (1 van 2) m. xvme, geschilderd hout, h. 66 en 64 (B 33074'42) (cf. ook RELIEKHOUDER. van de HH. Clara en Johannes Nepomucenus en RELIEKHOU DER van de HH. Felix en Benedictus). RELIEKHOUDER (2), xvme, geschilderd hout, h. 61 en 5 6 (niet gefotografeerd). RELIEKHOUDER. van het H. Kruis, 3e kw. xvme, Duits werk (?), merk : éénkoppige arend, zilver, h. 40 (M '71). RELIEKHOUDER van de H. Martinus, re h. xrxe, zilver en verguld koper, h. 33 (M 35925'71). WIEROOKVAT, Belgische merken ( ) en JS, zilver, h. 33 (M '71). DECORATIE O llijsting rond veertien staties van kruisweg, m. xxxe, eik, 16 5 x 100 (M 35918'71) (cf. ook KRUISWEG). DOOPVONT xme, hardsteen, h. 117, deksel modern, messing, h. 48 (B '42). GRAFMONUMENT (ext.) Graf kruis (5), XVIIe-xvure, o.a. van Theis Hornners (?) (t 1662), hardsteen (B 33059'42). r,... 18

21 r KAST KAST, 1e h. x1xe, eik (M 35944'71). SACRISTIBKAST, bovenkast, met kruisbeeld, ze h. XVIIIe, eik (B 33076'42). SECRETAIRE, e. xvme, eik, uz X 60 X 50 (M 35938'71). KERKMEESTERSBANK (1 van z), re h. xrxe, eik (M 35915'71). KLANK KLOK, xrxe, brons (waarschijnlijk niet meer ter plaatse) (A 60592'44). ORGEL, balustrade en orgelkast, te h. x1xe, eik (M 35946'71). KOORGESTOELTE re h. xv1e, eik (B 33066'42). KOORLEZENAAR xrxe, eik, h. 125 (M 35922'71). KRUISWEG (1 van 14 staties), m. xrxe, doek, ca. 70 x 50, tweede statie : Jezus wordt met het kruis beladen (M 35918'71) (cf. ook DECORATIE, OMLIJSTING). PREEKSTOEL op de kuip voorstelling in reliëf van de Evangelisten Johannes, [Mattheus en Lucas], ged. 1630, eik (B 33067'4z). RUSTMEUBEL BANK {EN BANKJE) (1 van reeks), 1e h. xvme, eik, h. ca. 90 (M 35917'71). KRUK (1 van 3), re h. xvme, geschilderd hout, fluwelen zitting (nieuw), 46 X 41 X 41 (M 3594z'71). SCULPTUUR Beeld, H. Blasius, e. xvne, gepolychr. hout, h. 90 (B 33069'4z). Reliëf (in buitenmuur Z.), H. Martinus deelt zijn mantel met een bedelaar, ca , gepolychr. zandsteen, tot. h. ca. 160 (B 33058'42.). Reliëf (buiten naast hoofdingang), 0.-L.-Vrouw Onbevlekt Ontvangen, ca. 1728, gepolychr. zandsteen, h. ca. 100 (B 33056'42.) (cf. ook ARCHITECTUUR, NIS). Reliëf (buiten naast hoofdingang), H. Michaël Aartsengel, met kiuisvaan en weegschaal, velt de duivel, ca , gepolychr. zandsteen, h. ca. roo (B 33057'42 (cf. ook ARCHITECTUUR, Nrs). Beeld, H. Martinus te paard, xvrne, gepolycht. hout, h. 125 (B 33068'4z). Beeld (onder afdakje op kerkhof), Jezus aan het kluis, xvme, gepolychr. hout, h (M 35947'71). Beeld, Jezus aan het kruis, xrxe, gepolychr. hout, h. 150 (M 35945'71). TABERNAKEL BALDAKIJN (EN TROONHEMEL), XIXe, hout en metaalplaat, h. ca. 175 (M 35919'71) (cf. ook TEXTIEL, GEKLEED BEELD). TABERNAKEL van zijaltaar N., Ie h. XVIIIe, hout (B 33o79'4z). TAFEL CREDENSTAFEL, ze h. xrxe, Lod. XVI, hout, marmeren blad, 81 X 104 X 40,5 (M 35940'71). TAFEL, m. xrxe, neorenaissancestijl, eik, ca. 80 x 12.0 (M 35939'71). TEXTIEL GEKLEED BEELD, 0.-L.-Vrouw met Kind, scepter en wereldbol, x1xe, h. 100 (M 35919'71) (cf. ook TABER NAKEL, BALDAKIJN (EN TROONHEMEL). KAZUIFEL, b. XVIIIe, wit, veelkleurige geborduurde bloemen, voorzijde (M 35934'71), rugzijde, met blazoen pastoor-deken Dael (M 35935'71); detail : blazoen (M 35937'71 ). STOOL (EN MANIPEL) (3), b. XVIIIe, wit, veelkleurige geborduurde bloemen (M 35936'71). VERLICHTING KANDELAAR (2. van 4), 2.e h. xvrre, messing, h. 43,5 (M 35930'71). KANDELAAR (2.), ze h. XVIre, messing, h.38 (M35932'7r). KANDELAAR. (2.), 2.e h. xvne, messing, h. 40,5 (M '71). KANDELAAR (z van 6), x1xe (?), roodkoper, h. 47 (M 35931'71). KANDELAAR, Paaskandelaar, op het voetstuk reliëf voorstellend 0.-L.-Vrouw met Kind en de kleine Johannes, ze h. xrxe, geelkoperplaat, h. 113 (M 35921'71). WANDLIC.HT (r van 2.), re h. XVIIIe, messing, h. 33,5 (M 35941'71). VOETSTUK SOKKEL, voor beeld, met Mariamonogram, m. xvnre, verguld hout, 30 X 70 (M 35914'71).

22 SINT-PIETERS-VOEREN KERK SINT-PIETER Eenbeukige kerk, met driezijdig afgesloten koor en vrijstaande westertoren, gebouwd omstreeks Koor, schip en beneden deel van de toren zijn in natuursteen opgetrokken, in onregelmatig verband; de toren is hogerop in baksteen, met hoekblokken en lijstwerk in grijze zandsteen. EXTERIEUR Alg. gezicht Z.-0. (M 35975'71); partieel gezicht Z. (B 33244'42), 0., koorabsis (B 33245'42), westertoren spits met buitenhangend klokje (M 49001'71). INTERIEUR Alg. gezicht naar het koor (B 33249'42), na modernisering van 1966 (M 35976'71), alg. gezicht naar het doksaal (M 35977'71). ALTAAR ALTAAR, Hoofd-, portiekaltaar met altaarstuk, in het hoofdgestel voorstelling van Jezus aan het kruis met Maria Magdalena en blazoen Quaedt de Beeck, 3e kw. xvne, eik, verguldsels (M '71); detail : hoofdgestel (B 33262'42). ALTAAR, Zij-, N., portiekaltaar, met nis waarin beeld van 0.-L.-Vrouw met Kind, 2.e h. xvue, hout (niet meer ter plaatse) (B 33249'42) (cf. ook INTERIEUR, Alg. gezicht naar het koor). ALTAAR, Zij-, Z., portiekaltaar, met nis waarin beeld van de H. Jozef met Kind, ze h. xvne, hout (niet meer ter plaatse) (B 33249'42) (cf. ook INTERIEUR, Alg. gezicht naar het koor). BIECHTSTOEL (1 van 2), xe h. xxxe (?), geschilderd hout (M '71). CULTUSOB JECT ALTAA:RLESSENAAR, Ie kw. XVIIIe, eik, 20,5 x 39,5 x 33 (M 35995'71). KELK, op de sierkelk drie medaillons, voorstellend : Ecce Homo, [0.-L.-Vrouw met Kind, de H. Juliana van Cornillon (?)], op de voetrand eigendomsinscr. op naam van L. J. Hendricy, priester te Verviers in 1795, op de voet drie medaillons voorstellend [ de Evangelisten met hun symbolen], Holhndse merken ( ), LD en niet-geïd. merk, zilver, cuppa verguld, h. 2 7 (M 35998'71). KRUISBEELD, op voetstuk : Pelikaan die zijn jongen voedt, b. xvnre, hout, h. 93 (M 35997'71). MONSTRANS, Cilinder-, met beeldjes van de HH. Petrus, Paulus, 0.-L.-Vrouw met Kind, xvne (?), verguld koper, h. 52,5 (M 49004'71). RELIEKHOUDER, met voorstelling van H. Hart, symbool van Maria, b. xvme, geschilderd hout (niet meer ter plaatse) (B 33254'42.). RELIEKHOUDER van de H. Cornelius, 4e kw. XVIIIe, messing, 43 X 2.7 X 19 (M 35984'71). WIEROOKSCHEEPJE door Drion, van Luik, Belgische merken ( ) en D, zilver, 13,5 x 16 (M 36000' 71). WIEROOKVAT door Drion, van Luik, Belgische merken ( ) en D, zilver, h. 26 (M 35999'71). DOOPVONT kuip en voet xvure, hardsteen, deksel xrxe, messing, tot. h. 150 (M 35979'71). GEDENKTEKEN (ext.) ter herinnering aan wondere gebeurtenis, kruisbeeld met 1799 ged. opschrift, smeedijzer op voetstuk van hardsteen, tot. h. 250 (M 49003'71); detail : Jezus aan het kruis, met opschrift (B 33248'42.). GRAFMONUMENT (ext.) Grafsteen van Michiel Weims (t 1818) en echtgenote Anna M..., met alliantiewapen, hardsteen (M '71). Grafsteen van Willem Quaedt de Beeck, Commandeur van de Teutoonse orde (t 1661), met blazoen (B 33247'42.). KERK1\1EESTERSBANK xe h. xvrne, eik (M 35994'71). KLANK ALTAARCARILLON, 2.e h. xxxe, verzilverd koper, h. 22,5 (M 35996'71). r 20

23 r KLOK, gewijd onder het peterschap van graaf d'oultremont de Beundael en Bug. Coenegrachts, 1872 (?), brons, h. 59 (waarschijnlijk niet meer ter plaatse) (A 60448'44; A 60518'44). KLOK, ged (?) (chronogr.), brons, h. 87 (waarschijnlijk niet meer ter plaatse) (A 60184'44; A '44). ORGEL : balustrade, xvue, hout, deels geschilderd, deels gepolychr. (B 33253'42); na modernisering van 1966 (M 35986'71); details: nis met beeld H. Martelares (M '71 ), beeld H. Martelares, gepolychr. hout, h. ca. 70 (B 33257'42), nis met beeld H. Cecilia (M 35990'71), beeld H. Cecilia, gepolychr. hout, h. ca. 70 (B 33256'42), beelden H. Martelares en H. Cecilia, rugzijde (B 33258' 42 ), nis met beschilderde achtergrond (M '71 ; M 35989'71), pilaster met v.ruchtentros (M 35993'71; M 35992'71; M 35991'71). KOORGESTOELTE xvrre, voorkant met panelen xv1e (thans bewaard in grafkapel van het kasteel), eik, zuidkant (B 33250'42), noordkant (B 33251'42); toestand na modernisering van 1966 (M 35981'71). PREEKSTOEL ze kw. xvrne, eik, details: kuip met buste van Christus (B 33264'42), met buste van 0.-L.-Vrouw (B 33265'42), met buste van H. Johannes Evangelist (?) (B 33263'42), trapleuning (niet meer ter plaatse) (B 33266'42). SCHILDERIJ - Geboorte van Jezus en Aankondiging aan de Herders TEUVEN (altaarstuk van hoofdaltaar), 3e kw. xvne, doek, ca. zoo x 150 (M 49005'71). - H. Franciscaan met zielen in het Vagevuur en God de Vader, op de lijst blazoen Quaedt de Beeck, 3e kw. xvne, doek, 130 x 85 (M 49006'71). SCULPTUUR Beeld, Jezus aan het kruis, b. xv1e, eik, h. 122 (B 33258' 42; M 49007'71). Beeld, 0.-L.-Vrouw (afk. van Calvarie), XVIe, gepolychr. hout, h. 85 (B 33260'42). Beeld, H. Johannes Evangelist, (afk. van Calvarie), xvre, gepolychr. hout, h. 88 (B 33261'42). Beeld, H. Petrus paus, gezeten, in nis, ze h. xvne, gepolychr. hout, h. 8 5 (B '42 ). Beeld, H. Comelius paus, ze h. xvme, hout, h. 1 I 5 (M '71 ). Beeld, 0.-L.-Vrouw met Kind (voor gekleed beeld), xxxe, hout, h. 107 (M 49008'71). Beeld, Jezus aan het kruis, xrxe, gepolychr. hout, tot. h. 180 (B 33246'42) (cf. ook Reliëf). Reliëf, Lam van de Apocalypsis tussen vier engelenkoppen, xrxe, eik, breed, ca. 210 (B 33246'42) (cf. ook Beeld, Jezus aan het kruis). TAFEL CREDENSTAFEL, Ie h. XlXe, hout, marmeren blad, 60 x 92 x 40 (M 35982'71). WATER WIJWATERVAT, xvne, hardsteen, h. 110 (M 35978'71). TEUVEN KERK SINT-PETRUS Driebeukige neogotische kerk van vijf traveeën, met driezijdig afgesloten koor. Zij werd omstreeks 1870 gebouwd onder de leiding van. architect Plénus. EXTERIEUR Alg. gezicht N.-W. (M '71). INTERIEUR Alg. gezicht naar het koor (M 35900'71) (cf. ook PREEKSTOEL), naar het doksaal (M 35901'71) (cf. ook KLANK, ORGEL). ALTAAR ALTAAR, Hoofd-, retabel met de beelden van de HH. Hubertus, Paulus, Martelares en Lambertus, neogotisch, ca. 1870, eik (M 35902'71).

24 TEUVEN CULTUSOB JECT CIBORIE, onder de voet 1733 ged. eigendomsinscr., merken : IW en niet-geïd. merk, zilver, h. 39 (M 35908'71). KELK, merk: IW, ze h. xvue, zilver, h. 21 (M '71). KELK, merk : IV, ca. 1730, zilver, h. 25 (M 35905'71). KELK, re h. xvme, zilver, h. 21 (M 35903'71). KRUISBEELD, b. xvme, gepolychr. hout, tot. h. 97 (niet gefotografeerd). MONSTRANS, Zonne-, met twee engelen in aanbidding en twee heiligenbeeldjes, Belgische merken ( ) en JI, zilver, h. 58 (M 35907'71). RELIEKHOUDER van de H. Antonius abt, Belgische merken ( ) en JS zilver en verguld koper, h. 23,5 (M 35906'71). KLANK KLOK, met voorstelling in reliëf van heiligen, ze h. xrxe (?), brons (waarschijnlijk niet meer ter plaatse) (A ' 43). ORGEL, balustrade en orgelkast, 1895, neogotisch, eik (M 35901'71) (cf. INTERIEUR, Alg. gezicht naar het doksaal). PREEKSTOEL op de kuip, bustes van de Evangelisten (?), ca. 1880, neogotisch, eik (M 35900'71) (cf. INTERIEUR, Alg. gezicht naar het koor). SCULPTUUR Beeld, Jezus aan het kruis, xrxe, gepolychr. hout, h. 160 (M 35909'71). 22

25 INHOUDSTAFEL -r Woord vooraf Inleiding 3 Lijst der afkortingen 7 Trefwoordenlijst 9 MOELINGEN Kerk 0.-L.-Vrouw Hemelvaart 13 REMERSDAAL Kerk Sint-Heribertus 14 'S GRAVENVOEREN Kerk Sint-Lambertus 15 SINT-MARTENS- VOEREN Kerk Sint-Martinus 17 SINT-PIETERS-VOEREN Kerk Sint-Pieter 2.0 TEUVEN Kerk Sint-Petrus 2.1

26 D 1975/0613/R ro K.I.K. - Brussel N.V. DRUKKERIJ ERASMUS LEDEBERG/GENT