t PROVINCIE OOST-VLAANDEREN r Kanton Brakel

Transcriptie

1 FOTOREPERTORIUM VAN HET MEUBILAIR VAN DE BELGISCHE BEDEHUIZEN t f!- Jt } - l t PROVINCIE OOST-VLAANDEREN r Kanton Brakel CHRISTINA V ANDENBUSSCHE-V AN DEN KERKHOVE ' ' MINISTERIE VAN NEDERLANDSE CULTUUR KONINKLIJK INSTITUUT VOOR HET KUNSTPATRIMONIUM BRUSSEL 1980

2

3 WOORD VOORAF IUJ. K. : \ In 1967 hebben de Ministers van Cultuur, op initiatief van de Heer il re \, Wigny, aan het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium de drin d t!!_lllloth. opdracht toevertrouwd een volledig, maar summier repertorium samen te s van het kunstbezit van het land. " Dit repertorium, onder de vorm van korte identificatienotities aangevuld met fotografische opnamen, moet hoofdzakelijk een BEVEILIGINGSINVENTARIS zijn, de eerste fase in de organisatie van een meer doelmatige bescherming van het kunstbezit. Moet men inderdaad niet de opsomming maken van wat men bezit om er de schatten van te onderkennen en een actie te voeren voor hun bescherming of hun behoud, gesteund op hun waarde en onveiligheid? Het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium is gelast met het opstellen van die inventaris omdat het reeds meer dan dertig jaar ervaring heeft in dit soort onderneming en reeds vijfhonderdvijftigduizend inventarisfoto's bezit. Negen kunsthistorici, één per provincie, zijn gelast met het prospecteren van de kantons, terwijl negen particuliere fotografen de fotodocumentatie moeten samenstellen, dit als een vorm van beschrijving die sneller en doelmatiger is dan een geschreven tekst. Het werk werd aangevat in die sector van ons patrimonium die het meest in gevaar was, namelijk de kerken waarvan het meubilair dreigt te verdwijnen of veranderingen te ondergaan ingevolge de wijzigingen van de liturgie in Het resultaat van deze eerste fase van de beveiligingsinventaris krijgt vaste vorm door de publikatie, voor elk van de tweehonderd tweeëntwintig gerechtelijke kantons, van een aflevering van het Fotorepertorium van het meubilair van de Belgische bedehuizen. Deze publikatie begon in 1972 met de kantons Limbourg en Maasmechelen. Op die wijze zal het Fotorepertorium van het meubilair van de Belgische bedehuizen, dank zij de doeltreffende steun van de Ministers van Cultuur, zich stilaan ontwikkelen tot een nuttig werkinstrument voor hen die als taak hebben ons nationaal kunstpatrimonium te beschermen en te valoriseren. Het maakt namelijk de onmisbare basis uit voor de rangschikking van de kunstwerken, waarvan de beveiliging en de valorisatie moeten georganiseerd worden volgens de hiërarchie van de waarden. René SNEYERS Directeur

4

5 INLEI DING Het Fotorepertorium van het meubilair van de Belgische bedehuizen is een versnelde inventaris, die zo volledig mogelijk tracht te zijn. Het neemt alle voorwerpen op die een artistieke, oudheidkundige, historische of volkskundige waarde hebben en maakt aldus niet alleen het werkinstrument uit waarop aangedrongen wordt door de verantwoordelijken voor de beveiliging van het nationaal kunstbezit, maar vormt tevens een rijke documentatie voor de kunstgeschiedenis. De werkmethode voor dit Fotorepertorium is dezelfde als die voor de inventaris die reeds sedert dertig jaar door het Instituut wordt samengesteld, maar beperkt de systematische opzoekingen en wetenschappelijke controles, die een remmende werking hebben, om slechts de essentiële identificatiegegevens te behouden. De voorbereiding, die voor elke provincie gedaan wordt door een kunsthistoricus, blijft bij een snelle raadpleging van de archieven, inventarissen, repertoria en andere gepubliceerde documenten die toelaten de kunstwerken te lokaliseren en te identificeren. Tijdens de prospectie ter plaatse worden er aan de reeds bekende voorwerpen een aanzienlijk aantal toegevoegd die in die werken og niet werden vermeld. De opnamen, van het formaat 56 X72 mm, worden gemaakt door particuliere fotografen volgens de "opdrachtformulieren" - het programma - opgemaakt door de prospectors. De fotografische afdrukken (13 X 18 cm) worden gekleefd op grote analytische steekkaarten (30X24 cm), die de identificatiegegevens van het voorwerp en het negatiefnummer vermelden. Zij worden alfabetisch gerangschikt per gemeente in de fototheek van het Archief, waar elke navorser ze kan raadplegen aan de hand van de typologische, de iconografische en de auteurscatalogi. Gelijktijdig met het opnemen van de fotodocumenten in het Archief wordt de inventaris ervan gepubliceerd; die bevat tevens de fotografische opnamen gemaakt vóór die van het Repertorium. De publikatie gebeurt, voor elke provincie, PER GERECHTELIJK KANTON. De gemeenten worden alfabetisch gerangschikt, rekening houdend met de samenvoe. gingen, afschaffingen en nieuwe naamgevingen, ingevoerd vóór De bedehuizen worden onderverdeeld in parochiale kerken en kapellen bestemd voor de eredienst enerzjjds en in minder belangrijke bidplaatsen, zoals wegkapellen of calvariebergen, anderzijds; om die laatste groep te onderscheiden zijn de inleidende notities gedrukt in een kleiner lettertype. In elk van de twee categorieën verloopt de rangschikking van de bedehuizen alfabetisch volgens de naam van de patroonheilige; die wordt eventueel gevolgd door de naam van de afgeschafte gemeente of de vroegere benaming van de gemeente, evenals de naam van het gehucht of de wijk; die laatste bepalen alleen de alfabetische rangschikking ingeval twee bedehuizen dezelfde patroonheilige hebben in één gemeente. In enkele gevallen komt een bedehuis niet voor in de publikatie, omdat het meubilair 3

6 4 ervan niet belangrijk is of omdat de kerk wegens restauratie niet toegankelijk was op het ogenblik van de prospectie. Een korte INLEIDENDE NOTITIE situeert elk bedehuis samen met zijn meubilair in het archeologisch en historisch kader aan de hand van elementaire gegevens : het ontstaan, de voornaamste bouwfazen, het bouwkundig type, de naam van de bouwmeester, enz. De RUBRICERING is gebaseerd op een SYSTEEM v AN TREFWOORDEN dat, spijts zijn onvolmaaktheden, sedert jaren zeer goede diensten bewijst aan het Archief van het Instituut. Door dit systeem worden de documenten in drie categorieën ondergebracht : het gebouw, de architecturale details en het meubilair. In de EERSTE GROEP worden onder de trefwoorden EXTERIEUR en INTERIEUR respectievelijk de algemene buiten- en binnenopnamen van het gebouw samengebracht. Ze vertegenwoordigen nooit de volledige inventaris van de architectuur van het bedehuis, maar geven er toch een duidelijk beeld van en situeren tevens het meubilair binnen het gebouw. Daarenboven laten de vroeger gemaakte opnamen niet zelden toe het meubilair te identificeren dat intussen verwoest werd door oorlog of brand, of weggenomen werd ingevolge de liturgische vernieuwingen. De TWEEDE GROEP, gerangschikt onder het trefwoord ARCHITECTUUR (detail), brengt alle architecturale details samen die aan de hand van ondertrefwoorden worden gerubriceerd. Die detailopnamen maken hoofdzakelijk deel uit van de reeds bestaande documentatie en werden slechts in enkele gevallen aangevuld bij gelegenheid van het samenstellen van het Repertorium. De DERDE GROEP rangschikt de fotografische opnamen van het meubilair volgens trefwoorden en ondertrefwoorden. De VOORWERPEN ONDER HETZELFDE TREFWOORD gegroepeerd, worden in princiep chronologisch onderverdeeld, met uitzondering van de trefwoorden SCHILDERIJ en SCULPTUUR, waaronder de rangschikking alfabetisch gebeurt volgens de auteursnaam, vervolgens per school en ten slotte chronologisch voor de anoniemen. Wanneer bij een DUBBEL TREFWOORD slechts één voorwerp wordt beschreven, komt het trefwoord dat aan het ontbrekend voorwerp beantwoordt tussen haakjes te staan. Ingeval op EENZELFDE FOTOGRAFISCHE OPNAME meerdere voorwerpen voorkomen die onder VERSCHILLENDE TREFWOORDEN kunnen geëxploiteerd worden, wordt elk van die voorwerpen onder zijn respectief trefwoord beschreven en wordt een verwijzing gemaakt naar de andere trefwoorden. Elk voorwerp dat in het Repertorium wordt opgenomen, is GEÏDENTIFICEERD OP EEN SUMMIERE WUZE aan de hand van zijn essentiële karakteristieken : de benaming, de kunstenaar, de iconografische voorstelling, de herkomst, de datering, de stijl, de materie, de techniek en de afmetingen (hoogte, breedte, dikte). Behoudens anders vermeld, zijn de afmetingen van de schilderijen genomen binnen de lijst.

7 Ingeval de notitie MEERDERE IDENTIEKE VOORWERPEN beschrijft, wordt naast het trefwoord het aantal vermeld dat op de fotografische opname voorkomt. Voor de opgave van de ICONOGRAFISCHE VOORSTELLINGEN, wordt de terminologie gebruikt die in het Archief in voege is. In princiep is elk iconografisch onderwerp vermeld dat op het voorwerp zichtbaar is, waarbij echter de voorstellingen die op de foto niet zichtbaar of fotografisch niet exploiteerbaar zijn tussen rechte haakjes worden geplaatst. Na elke notitie wordt het NEGATIEFNUMMER vermeld, gevolgd door hetjaar van de opname. Ingeval een geïnventariseerd VOORWERP NIET GEFOTOGR AFEERD werd, krijgt het niettemin zijn normale plaats in de tekst maar wordt de notitie gevolgd door de vermelding "niet gefotografeerd ". De meest voorkomende motiveringen voor het ontbreken van fotografische opnamen zijn de materiële onmogelijkheid de foto te maken (een grafplaat onder een biechtstoel) en de afkeuring van de opname om technische redenen of omdat zij niet beantwoordt aan de eisen van het opdrachtformulier. Indien het ensemble van het meubilair van een kerk niet kon worden gefotografeerd, bijvoorbeeld ingevolge restauratiewerken, çlan wordt de lijst van het meubilair toch gepubliceerd, echter zonder negatiefnummers. De VOORWERPEN die zich NIET MEER TER PLAATSE bevinden op het ogenblik van de prospectie of van de fotografische zending, worden in het Repertorium opgenomen gevolgd door de vermelding "niet meer ter plaatse'' of" waarschijnlijk niet meer ter plaatse ". De wijze waarop de publikatie van het Repertorium is opgevat beantwoordt, in zijn summiere vorm, aan de opdracht die ons werd toevertrouwd. Daarbij mag echter niet uit het oog verloren worden dat de gelijktijdige raadpleging van de repertoriumlijsten en de fotodocumenten - de onmisbare aanvulling voor de identificatie van de voorwerpen -, aan de kunsthistorici een bron van opzoe-. kingsmogelijkheden biedt, die door de toevoeging van de indexen van de voorwerpen, de onderwerpen en de kunstenaars nog verruimd zullen worden *. Raphaël v AN DE w ALLE Hoofd van het Departement van het Fotoarchief Die fotodocumentatie kan door het publiek geraadpleegd worden in de leeszaal van het Archief van het Instituut (Jubelpark 1, ingang Renaissancelaan) op alle werkdagen van 9,30 u tot 12 u en van 14 u tot 17 u behalve op zaterdag. Fotografische afdrukken kunnen besteld worden in de leeszaal of per brief tegen volgend tarief: contactafdrukken E ( 9X12)= 15FB A (13Xl8)=25BF B (18X24) = 40BF C (24X30) = 70 BF D (30X40) = 120BF F (40X40) = 150 BF De negatieven aangeduid met de letter M, van het formaat 56X72 mm, worden als vergrotingen van 13 X 18 cm geleverd.. 5

8

9 LIJST DER AF KORT INGEN afk. afkomstig kw. kwart alg. algemeen 1. lengte b. begin boven Lod. Lcidewi.ik links br. breedte m. midden ca. circa monogr. monogram cf. confer N. noord(en) chronogr. chronogram N.-0. noordoost(en) cl. cliché N.-W. noordwest(en) d. diepte niet-geïd. niet-geïdentificeerd diam. diameter o. onder e. einde 0. oost(en) ext. exterieur polychr. polychroom ged. gedateerd r. rechts gepolychr. gepolychromeerd reprod. rcproduktie get. getekend resp. rcspccticveli.ik h. helft hoogte H. Heilige HH. Heiligen her k. herkomstig inscr. inscriptie int. interieur inv. inventaris tocg. toegeschreven tot. totaal W. wcst(en) z. zuid(en) z.d. zonder datum Z.-0. zuidoost(en) Z.-W. zuidwest(en)

10

11 TREF WOORDENLIJST Dit classificatieplan is een uittreksel uit de trefwoordenlijst die in het Fotoarchief gebruikt wordt. Het tracht nochtans volledig te zijn met betrekking tot de rubrieken van het Repertorium. EXTERIEUR Tribune Hostiedoos INTERIEUR Triforium Kelk Trog gewelf Kruis Tromp Kruis, Borst- ARCHJTECTUUR (detail) Vakwerk Kruis, Processie- Baldakijn Venster en maaswerk Kruis, Triomf- Balk Waterspuwer Kruisbeeld Balkzool Windschoor Liturgische kam Band Zuil Liturgische waskan Basis Zwik Monstrans Bedaking Pateen Bevloering AFGIETSEL EN OALVANOPLASTIE Paternoster Bindsteen Pax Boog en bogcnrịi ALTAAR Pixis Boog- en gewelf-aanzet Altaar Reliekhouder Bovendorpel Antependium Reliekschrijn Console Draagaltaar Schep bekken Credensnis Huisaltaar Spijker boom Deur, Buiten- Thabor Fronton BEDEVAARTVAANTJE Wierookscheepje Fundering Wierookvat Gebint BIECHTSTOEL Wierookvatstaander Gewelf Wijwateremmer Kapiteel BLAZOEN Wijwaterkwast Karbeel Carte! (obiit) Koepel Stamboom DECORATIE Kraagsteen Wapenschild Afsluiting Kraagstuk Beschilderd doek Kroonlijst BOEKBAND Deur, Binnen Kruisbloem Houtwerk Makelaar CERAMIEK Larnbrizering Muur Lederbekleding Muuropening COMMUNIEBANK Muurschildering Muurverband Nis Nis CULTUSOBJECT Omlijsting Parket Aanwijzer Stuc Pendentief Ablutievaatje Tochtportaal Pijler Altaarlessenaar Wandversiering Pilaster Ampullen en -schaal Pinakel Canonbord DOKSAAL Piscina Chrismatorium Plafond Ciborie DOOPVONT Portaal en poortgebouw Ciborie, Berechtings- Sluitsteen Custode DRUKWERK Steunbeer Devotieobjecten Boek Tra bes Fylacterion Trap Gemellion EX-VOTO 9

12 FOLKLORE Plan Retabel Kunstbloemen en -vruchten onder Plan van een gebouw Retabelfragment stolp Volksprent KAST RusTMEUBEL Begijnekast Bank en bankje GEDENKTEKEN Broederschapslijst Bidstoel Commode Katheder GLASRAAM Handdoekrek Koorzitmeu bel Kast Kruk GLASWERK Kastpaneel Stoel Achterglasschildering Kleerkast Tribune Glaswerk Legrek Troon Muurkast Zetel GRAFMONUMENT Sacristiekast SCHILDERU HANDSCHRIFT KERKMEESTERSBANK SCRJPTA HUISHOUDEN KLANK Archivalia Aquamanile Altaarcarillon Inscriptie Schenkkan en bekken Gong Ledenlijst Vaas Handbel Klok SCULPTUUR IJZER-EN BESLAGWERK Klokje, Hang- Hek Muziekinstrument SLUITSTUK Hengsel werk Orgel Koorkapgesp Muuranker Ratel TABERNAKEL Sleutel Sluitwerk KOFFER Baldakijn en troonhemel Torenkruis Koffer Expositietroon Trapleuning Koffertje Tabernakel INSIGNE KOORGESTOELTE TAFEL Banier Console Bladwijzer KOORLEZENAAR Credenstafel Borsthanger Tafel Ceremonicstaf KRUISWEG Gildebrcuk TAPISSERIE Gilde- of Corporatietoorts MINIATUUR Hellebaard van suisse TEXTIEL Hoofddeksel MOZAÏEK Albe Kerkmeestersstaf Antependium Kromstaf OFFERANDE Aurifrisia Kroon Collecteschaal Baldakijn en troonhemel Kruisdragende wereldbol Offerblok Banier en vlag Pelgrimsinsignc Schaal en schotel Borduurwerk Scepter Bursa PREEKSTOEL Corporale JUWEEL Ambo Dalmatiek Preekstoel Gekleed beeld KAART-PLAN-MAQUETTE Handschoen Kaart RETABEL Hoofddeksel Maquette van een gebouw Besloten hofje Humeraal Maquette-reductie Huiskapel Jugum Domini 10

13 Kazuifel Berechtingslantaarn VOETSTUK Kelkvelum Godslamp Console Koorkap Kandelaar Sokkel Liturgisch gewaad Kandelaber Voetstuk Mi.iter Lantaarn Zuil Palla Lichtarm Stool en manipel Lichtkroon en kaarsenstaander WAPEN EN WAPENRUSTING Uniform Luchter Velum Processielantaarn WATER Snuiter Lavabo UURWERK Wandlicht Wijwaterbakje Klokkekast Wijwatervat Pendule VERWARMING Uurwerk WETENSCHAPSINSTRUMENTEN Handenverwarmer Barometer Zonnewi.izer Kachel Maten en gewichten VERLICHTING VOERTUIG Windwijzer Aansteker en domper Wagen ZEGEL

14

15 BRAKE L KERK SINT-APOLLONIA (ELST) Het patronaatschap v an de kerk behoorde toe aan het Sint-Hermeskapittel te R onse. In werd de kerk zwaar beschadigd. In werd het schip hersteld. In 1621 werkt e men aan de toren, alsook in De toren is ov erv loedig door ankers verstev igd. Waarschijnlij k werden muurankers opnieuw gebruikt en v erwisseld v an plaats wat aanleiding geeft tot het lezen v an de datum In 1775 werd beslist de kerk te vergroten, het koor bleef echter bestaan. De vloer v an het koor, in wit en zwart marmer in de v orm v an een ster, dateert v an In werd het bedehuis ingewij d. In werd de toren hersteld, in het dak. In 1911 werd de marmeren v loer v an het schip v erv angen door een v eelkleurige ceramiekv loer. Omstreeks 1955 werd het interieur hersc hilderd. Het is een driebeukige kerk met westertoren. EXT ERIEUR Alg. gezicht N. O. (M '77); partieel gezicht Z. (M '77), Z. W. (B 92375'45), torenbasis Z. W. (M '77), toren ged (M '77). INTERIEUR Alg. gezicht naar het koor (B 92376'45; M '77), naar het doksaal (B 92377'45; M '77), naar het hoofdaltaar (B 92378'45). ALTAAR ALTAAR, Hoofd-, portiekaltaar, tafel met het Lam van de Apocalypsis, schilderij : Aanbidding van de Koningen door F. Van de Meulebroucke, in de bekroning nis met beeldje van 0.-L.-Vrouw met Kind, portiek waarschijnlijk door Michiel Van Prenteghem, van Oudenaarde, 1652, gemarmerd door Arnold Gerardi in en tombe door Johannes Michiels, van Velzeke-Ruddershove in , gemarmerd hout (M '77). ALTAAR, Zij-, N., portiekaltaar toegewijd aan 0.-L.-Vrouw, tafel met Mariamonogram in stralenhans, beeld van 0.-L. Vrouw van Lourdes in grot, herk. van het klooster van de Urbanisten te Petegem-O udenaarde, xvue, aangekocht in. 1785, hout (B 92385'45; M '77). ALTAAR, Zij-, Z., portiekaltaar toegewijd aan de H. Apollonia, tafel met het Lam Gods, beeld H. Apollonia, schilderij H. Apollonia door F. Van de Meulebroucke, herk. van het klooster van de Urbanisten te Petegem-O udenaarde, xvne, aangekocht in 1785, hout (M '77). BIECHTSTOEL - door Johannes Michiels, van Velzeke-Ruddershove, in fronton medaillon met de boetvaardige H. Petrus apostel, ged. op cartouche 1766, eik (M '77). - door Johannes Michiels, van Velzeke-Ruddershove, in fronton medaillon met de boetvaardige H. Maria Magdalena, ca. 1778, eik (M '77). BO EKBA1'/D van Missale Romanum, uitgegeven te Antwerpen in de Plantijndrukkerij in 1773, zilverbeslag door Jan Van Hende, van Oudenaarde, 9p de slotplaatjes tweemaal vier merken : gekroonde A, bril, gekroonde 90 en meestermerk met monogr. IVH van Jan Van Hende, 1790, roodlederen band, gedeeltelijk verguld en zilverbeslag, 43 X 29,5 (M '77). CO MMUNIEBAN K door Johannes Michiels, van Velzeke-Ruddershove, vijf panelen met rocococartouches en schelpen, deurtje in het midden met cartouche met Driehoek met het Oog Gods in stralenkrans, , eik (B 92382'45; M '77); detail : middenpaneel met cartouche met Driehoek met het Oog Gods in stralenkrans (B 92383'45; M '77), volute met rocococartouche (B 92384'45). CULT USOBJECT AMPULLEN EN SCHAAL, op de schaal niet-geïd. merk, XJXe, zilver, schaal 24 X 14,5, ampullen h. 14,5 (M '77). 13

16 BRAKEL CANONBORD, met voorstelling van Piëta, in nissen acht nietgeïd. heiligen, o. Jezusmonogram, Hostiedragende kelk en Mariamonogram, e. x1xe, neogotisch, omlijsting in verzilverd koper, 38 X 52 (M '77). CANONBORD (2), met voorstelling van Engelen in aanbidding en vier heiligen, e. x1xe, neogotisch, omlijsting in verzilverd koper, 37 X 28 (M '77). CANONBORD, met voorstelling van het Laatste Avondmaal, randversiering met Engelen in aanbidding, God de Vader, bustes van Jezus en Maria, D uif, symbool van de H. Geest, mensen- en dierenfiguren, e. xixe, koperen omlijsting, 41 X 62 (M '77). CANONBORD (2), met randversiering met vier heiligen b. en o. de Evangelisten, e. xrxe, koperen omlijsting, 37 X 32 (M '77). CIBORIE door een lid van de familie Van den Hende, van Oudenaarde, vier merken : gekroonde A, bril, gekroonde 8 (7) en meestermerk, 178 (7), zilver, h. 51 (niet CIBORIE, gift van de parochianen in 1911 (volgens ged. inscr.), verguld zilver, h. 35,5 (niet KELK, vier Oudenaardse merken : gekroonde A, bril, gekroonde 65 en niet-geïd. meestermerk met heraldische arend, 1765, Lod. xv, zilver, h. 25,8 (M '77). KELK, Belgische merken ( ), zilver, h. 25 (M '77). KRUIS, PROCESSIE-, xvue, koper, h. 63 (M '77). KRUIS, PROCESSIE-, x1xe, zilverplaat h. 95 (niet MONSTRANS, Stralen-, door een lid van de familie Van den Hende, van Oudenaarde, op de voet engelenkopjes in reliëf, rond lunula korenaren, wijngaardranken en druiventrossen, in de bekroning God de Vader en Duif, symbool van de H. Geest, vier merken : gekroonde A, bril, dekanale letter M en meestermerk met monogr. NH, 1728, zilver, h. 60,5 (M '77). Poos, Belgische merken ( ), zilver, h. 3, diam. 8 (M '77). PIXIS, XIXe, zilver, h. 8, diam. 5,5 (M '77). RELIEKHOUDER van de H. Apollonia, in de vorm van een monstrans door Lowys Van den Dorpe, van Oudenaarde, met buste van de heilige waaronder haar naam, drie merken : tweemaal bril en meestermerk met everskop, m. xvne, zilver, h. 31 (M '77). RELIEKHOUDER (osculatorium) van de H. Barbara, xvme, verzilverd roodkoper, dia m. 9 (M '77). RELIEKHOUDER (osculatorium) van het H. Kruis, xvme, zilver, 7 X 6 (M '77). RELIEKHOUDER (osculatorium) van de HH. Vi tor en Apollonia, xvme, zilver, 13 X 10 (M '77). RELIEKHOUDER (osculatorium) met relieken van het H. Graf en de HH. Ludovicus en Coleta, x1xe, diam. 9,8 (M '77). RELIEKHOUDER (osculatorium) van het Kleed van 0.-L. Vrouw, x1xe, verzilverd roodkoper, 9 X 8,5 (M '77). W!EROOKSCtJEEPJE, xrxe, verzilverd koper, 8 X 15 X 7 (M '77). WIEROOKSCHEEPJE, XIXe, koper, 7 X 13,5 X 7,6 (M '77). WIEROOKVAT, xvme, zilver, h. 28 (M '77). WIEROOKVAT, x1xe, koper, h. 28 (M '77). WIJWATERKWAST door een lid van de familie Van den Hende, van Oudenaarde, drie merken : gekroonde A, gekroonde 85 en meestermerk, 1785, zilveren steel, (M '77). DECORATIE LAMBRIZERJNG door Johannes Michiels, van Velzeke Ruddershove, met ingewerkte koorgestoel ten, , eik (B 92379'45; M '77). MUURSCHILDERING van de gewelfvlakken in het koor i:net voorstelling van tweemaal drie musicerende engelen, vogels, boomtakken en loofwerk, met opschrift : Gloria in excelsis deo et in terra pax hominibus bonae voluntatis, xvme-b. x1xe (niet meer ter plaatse, overschilderd ca. 1955) (B 92380'45; B '45). TOCHTPORTAAL, met drie medaillons met bustes van de HH. Petrus, Apollonia en Paulus, e. xvme, hout (M '77) (cf. ook KLANK, ORGEL); detail : medaillon met de H. Apollonia (M '77). STUC van het plafond in het koor, 4e kw. xvme, stuc (M '77). DOOPVONT xvne, roodgevlamd marmer en koperen deksel, h. bekken 102, h. deksel 60 (niet DRUKWERK BOEK, Titelpagina van Missale Romanum, met voorstelling van de Aanbidding van de H. Eucharistie, uitgegeven te Antwerpen in de Plantijndrukkerij, 1773, papier, 43 X 29,5 (M '77).

17 BRAKEL GEREEDSCHAP Hosliezeej. x1xe. hout en perkament, h. 13,5, diam. 20 (M '77). GRAFMONUMENT Grafsteen (ext.) van Joseph Vanden Stoch (t 1757), zijn echtgenote Jacoba Van den Borre (t... ) en kinderen Anna Marie Josyne. Joseph Henderich, Pietronella, Marie Catharina en Joseph. bovenaan versierd met engelenkopje, Doornikse kalksteen, 86 X 86 (M '77). HUISHOUD EN VAAS ( 1 van 4), Sier-, x1xe, zilverplaat, h. 27 (M '77). KAST KAST ( 1 van 6), ingemaakte kast in de sacristie met panelen van de xvne, eik (M '77). SACRISTIEKAST door Johannes Michiels, van Velzeke Ruddershove, , eik (M '77). KLANK HANDBEL, xvme (?), brons en houten steel, (M '77). KLEPPER, x1xe, hout en smeedijzer, 35 X 16 (M '77). ORGEL door Leonard Lovaert, gift van Petrus Van den Bulcke Van Nieuwenhove in 1848 (volgens opschrift), getransformeerd door de familie Loncke in 1957, houten klankkast (M '77) (cf. ook DECORATIE, TOCHTPORTAAL). KOORGESTOELTE door Johannes Michiels, van Velzeke-Ruddershove, ca. 1770, eik (M '77). KOORLEZENAAR e. xvrne, eik, h. 148 (M '77). PREEKSTOEL door Pieter Stevens, schrijnwerker van Oudenaarde en door Peter Du Can, beeldhouwer, onder de kuip beeld van de H. Michaël verdelgt de draak, op de kuip paneel met twee engeltjes die boek houden, rugpaneel met de Goede Herder, onder het klankbord Duif, symbool van de H. Geest, , eik, vooraanzicht (M '77); detail : beeld H. Michaël verdelgt de draak (B 92386'45; M '77), paneel met twee engeltjes die open boek houden (M '77). RUSTMEUBEL BIDSTOEL. XIXe, eik, 87 X 52 X 57 (M '77). KOORZITMEUBEL, stoel (1 van 2) en zetel, e. xvme, mahoniehout en fluweel, stoel : 91 X 48 X 46, zetel : 94 X 66 X 58, stoel (M '77), zetel (M '77). KRUK, x1xe, mahoniehout en fluweel, 44 X 44 X 42 (niet SCHILDERIJ - door Jan Bert, Aanbidding van de herders, get. en ged. o.r. Jan Bert fecit 1785, doek, 201 X 147 (B '67). - door F. Van de Meulebroucke, H. Apollonia, altaarstuk van het zijaltaar Z., get. en ged. o.r. F. V. D. Meulebroucke, 1865, doek, 232 X 145 (B '67). - door F. Van de Meulebroucke, Aanbidding van de Koningen, altaarstuk van het hoofdaltaar, get. en ged. o.r. F. V.D.Meulebroucke 1867,doek,202 X 154(B '67). - door F. Van de Meulebroucke, Jezus in de Hof van Olijven door een engel getroost en de drie slapende apostelen, get. en ged. o.r. F. V.D. Meulebroucke 1868, doek, 211 X 184 (B '67). - Marteldood van de H. Apollonia, m. xvne, bovenzijde ca. 30 cm. verhoogd of bijgewerkt, doek, 230 X 143 (B '67). - Tenhemelopneming van Maria, xvme, doek, 228 X 143 (B '67). SCULPTUUR Beeld, Jezus aan het kruis, afk. van Calvarie, b. xvne, kastanjehout, h. 135 (M '77). TEXTIEL ' KAZUIFEL, rugzijde met bladmotieven en druiventrossen, xvme, donkerrood fluweel en goudbrokaat (M '77). KAZUIFEL, rugzijde met de Pelikaan die zijn jongen voedt en bloemen, e. xvme-b. xrxe, goudlaken en ingeweven bloemen (M '77). KAZUIFEL, rugzijde met H. Hart als symbool van Jezus en bloem- en bladmotieven, xrxe, witte zijde met goudbrokaat (M '77).

18 BRAKEL, VERLICHT ING GODSLAMP, b. x1xe, zilverplaat, diam. 35 (M '77). KANDELAAR (3 van 2 X 3), xvue, koper, resp. h. 47, 46 en 36 (M '77). KANDELAAR (1 van 2), akoliet-, xvme-xixe, koper, h. 71 (M '77). KANDELAAR ( 1 van 6) door F. Roegiers, van Gent, driezijdige voet met voorstelling van de H. Apollonia, gemerkt F. Roegiers, ged. 1840, koper, h. 104 (M '77). KANDELAAR, XIXe, koper, h. 33 (M '77). KANDELAAR (1 van 6), driezijdige voet met voorstelling van [het Lam van de Apocalypsis) en 0.-L.-Vrouw met Kind, XIXe, koper en zilver, h. 118 (M '77). PROCESSIELANTAARN (] van 4), XIXe, zilver, h. 95 (M '77). WAT ER WIJWATERVAT (2), ingewerkt in de muur van de toren, xve, 15 X 22 X 19 (M '77; M '77). WIJWATERVAT (1 van 2), xvme, zwart marmer, 13 X 26,5 X 20 (M '77). KERK SINT -MARTINU S (OP BR AKEL) De kerk werd gesticht onder het patronaatschap van de abdij van Ename en klimt op tot Het vroegere bedehuis had een toren, één enkele beuk als schip en nog een lager en smaller koor. De toren dateert van de dertiende eeuw. Onder pastoor Thomas Perlo werd het koor vergroot in In 1754 werden twee zijbeuken gebouwd en het dak werd verhoogd. In 1910 werd de kerk geschilderd en ze werd van gebrandschilderde vensters voorzien in EXT ERIEUR Alg. gezicht Z.-0. (B 91046'45), Z. (B 91049'45); partieel gezicht Z. koor (B 91047'45), torenbasis N. (B 91055'45), toren Z. (B 91048'45), torenbasis Z. (B 91050'45 ; B '45; B 91052'45), zuidzijde W. (B 91053'45), dichtgemetselde deur (B 91054'45). INT ERIEUR Alg. gezicht naar het koor (B 91056'45), naar het doksaal (B 91057'45), gezicht van het Z.-W. naar het N.-0. (B 91059'45). ARCHIT ECT UUR (detail) CONSOLE ( 4), in de middenbeuk, uitgewerkt in symbolen van de Evangelisten, 1754, Lod. xv, stuc; symbool van H. Johannes evangelist (B 91079'45), H. Lucas evangelist (B 91089'45), H. Marcus evangelist (B 91082'45), H. Mattheus evangelist (B 91080'45). ALTAAR ALTAAR, Hoofd-, tafel met het Wimpeldragend lam, expositietroon met de Toonbroden en Hostiedragende kelk, schilderij : het Laatste Avondmaal, fronton met beeldengroep : H. Martinus deelt zijn mantel met een arme, xvme, marmer en hout (B 9 l 060'45). ALTAAR, Zij-, N., portiekaltaar toegewijd aan 0.-L.-Vrouw, met beeld van 0.-L.-Vrouw met Kind, in de bekroning Mariamonogram, xvme-xixe, marmeren tafel en gemarmerd hout (B 91058'45). BIECHTSTOEL - xvme, hout (B 91062:'45); detail : palmet (B 91063'45). - ca. 1800, hout (M 32446'70). BO EKBAND van Missale Romanum, gift van de Parochianen van Everb ek in 1779 (volgens ged. opschrift), fluweel en zilverbeslag (niet meer ter plaatse) (B 91094'45). CUL TUSOBJECT CIBORIE, eigendomsincr. van de kerk van Schorisse, één merk hondje naar r., 1653 (volgens ged. inscr.), zilver en gedeeltelijk verguld, h. 39 (M 32456'70). CIBORIE, op de voet medaillons met het (L aatste Avondmaal, Calvarie] en de Verrijzenis, invoersmerk, zilver, h. 40 (M 32455'70). KELK, op de cuppa korenaren, Hollandse merken ( ) en D met pijl naar 1. erboven, zilver en gedeeltelijk verguld, h. 24,5 (M 32459'70).

19 -KELK, op cuppa korenaren en druiventrossen, x1xe, zilver en gedeeltelijk verguld, h. 22,2 (niet KRUIS, PROCESSIE, xvme, koper, h. 61 (M 32448'70). KRUIS, PROCESSIE-, x1xe, koper, h. 85 (M 32465'70). MONSTRANS, Toren-, boven lunula Duif, symbool van de H. Geest, geflankeerd doo,r twee Engelen in aanbidding, op het entablement beeldjes van HH. Eligius, Paulus, Petrus en Martinus bisschop, in de bekroning 0.-L.-Vrouw in mandorla, xvme, zilver en gedeeltelijk verguld, h. 69 (B 91092'45; M 32458'70). RELIEKHOUDER van het H. Kruis in de vorm van een kruis, ca. 1700, hout bezet met zilverplaat, koper en halfedelstenen, 37 X 26,5 (B 91093'43 ; M 32460'70). RELIEKHOUDER (osculatorium) van het H. Graf, xixe, zilver en sierstenen, 11 X 10 (niet DECO RATIE STUC, zoldering met cartouches, (B 91078'45) , Lod. xv, stuc STUC, medaillons, 1754, Lod. xv, stuc; voorstelling van O. L. Vrouw Onbevlekt Ontvangenis vertrapt de slang (B 91084'45), de Slang van de bekoring (B 91085'45), Jozua en Chaleb brengen een druiventros mee uit het Beloofde Land (B 91086'45), Passiewerktuigen : kruis, hart, handen, voeten, doornenkroon en passienagels (B 91087'45), Ark van Noach (B 91088'45), de Gouden Poort (B 91090'45). STUC, medaillon in het koor ged. 1754, met het Lam van de Apocalypsis, Jezusmonogram en Duif, symbool van de H. Geest, stuc (B '45). STUC, met alliantiewapen van de familie Maroucx, 1754, stuc (B 91081'45). STUC, met wapenschild van de abdij van Ename, 1754, stuc (B 91083'45). DOO PVONT met wijngaardranken en druiventrossen, xue, steen en houten deksel, h. 97, tot. h. 100 (B 91064'45); details : kopjes en wijngaardranken (B 91065'45; B 91066'45). DRUKWERK BOEK, Titelblad van Missale Romanum, gift van de parochianen van Everbeek in 1779, papier (niet meer ter plaatse) (B 91095'45). GRAFMO NUMENT BRAKEL Grafsteen van Thomas Perlo, pastoor (t 1756), bovenaan versierd met Hostiedragende kelk, steen, 153 X 83 (M 32443'70). Grafsteen van Franciscus Robertus Dominicus Maroucx, bovenaan wapenschild van de overledene, witte steen, 130 X 74 (M 32444'70). Grafsteen van Carolus Zaman, pastoor (t 1843), b. versierd met Hostiedragende kelk, kruis, Anker, korenaren en wijngaardranken, arduin, 180 X 95 (M 32442'70). INSIGNE KROON, xrxe, verguld zilver, h. 8, diam. 8 en 13 (M 32457'70). KAST SACRISTIEKAST, xvme, hout, b. ca. 600 (niet KL ANK ORGEL door Lambertus van Peteghem, van Gent, klankkast door Damianus De Staercke, van Nederbrakel, 1789, hout (M 32468'70). KOORGESTO ELTE 1768, eik, N. (B 91061'45; M 32450'70); detail : cartouche met bladguirlande (M '70), Z. (M 32464'70). OFF ERANDE (SCHAAL EN) SCHOTEL (2), op de keerzijde merken : burcht, gekroonde roos met initialen D.I. en G. Antwerpen, xvme, tin, 31 X 22 (niet PREEKSTO EL trapleuning met cartouche met Jezusmonogram, op de kuip panelen met de H. Martinus bisschop, H. Agatha, onder het klankbord Duif, symbool van de H. Geest, 1765, hout, gezicht naar r. (B 91067'45; M 32466'70), vooraanzicht (B 91068'45); details : H. Martinus bisschop (B 91070'45; M 32467'70), H. Agatha (B 91069'45), gedeelte trap b.. (B '45), trap o. (B 91072'45), m. met Jezusmonogram (B 91073'45), kuip ondergedeelte (B 91074'45; B 91075'45), cartouche kuip (B 91077'45). SCHIL DERIJ - door Jozef Paehnck, Vertrek van de jonge Tobias van zijn ouders, gift van de familie t. F. Maes, altaarstuk van het zijal- 17

20 BRAKEL taar Z., tussen 1817 en 1834, doek; ca. 230 X 170 (M 32447'70). - Vlaamse School, het Laatste Avondmaal, altaarstuk van het hoofdaltaar, xvrne, doek, ca. 250 X 170 (M 32445'70). SCULPTUUR Beeldengroep, Calvarie, Jezus aan het kruis, xvme, geschilderd hout, h. ca. 200, Johannes en Maria, x1xe, gips, h. 115 (M 32445'70). TEXTIEL KAZUIFEL, rugzijde met voorstelling van het Lam van de Apocalypsis, x1xe, goud en zilverbrokaat overgebracht op nieuwe zijde (M 32463'70). VERL ICHTING KANQELAAR (1 van 2), akoliet, xvme, koper, h. 80 (M 32449'70). KANDELAAR (4), driezijdige voet met voorstelling van het Lam van de Apocalypsis en Driehoek met het Oog Gods (tweemaal), e. xvme, geschilderd hout, h. 108 (niet gefotografeer?) KANDELAAR ( 1 van 6), driezijdige voet met voorstelling van de H. Martinus bisschop [O. L. Yrouw en het Lam van de Apocalypsis], x1xe, verzilverd koper, h. 112 (M 32453'70). PROCESSIELANTAARN (l van 4), op het glas gegraveerde voor stelling met monogr. HF X, 4e kw. xixe, zilver, h. 100 (M '70). PROCESSIELANTAARN (l van 2), XIXe, zilver, h. 85 (M 32462'70). W ANDLICHT ( 1 van 4), b. xxe, neogotisch, koper, h. ca. 60 (M 32452'70). WATER WuwATERllAKJE, xixe, neogotisch, koper, h. 9 (niet KERK SINT-PIETERSB ANDEN (NEDERBRAKEL) De eerst e kerk, die waarschijnli jk een vroegere bi_ dplaat s verving, dat eerde van de 18 veerti ende eeuw. Van 1515 tot 1551 werd de toren grondig herst eld. In 1750 s1 oeg de blik sem in de toren en zo verdwenen de hoek torentjes en de leuning. In werd het gewelf verni euwd en in 1758 de toren verstevi gd door muurank ers. In 1828 werd de kerk vergroot. De zuidelijk e zi jbeuk werd gebouwd alsook een ni euw koor en sacristi e. Na deze volt ooi ing werd de noordkant aangevat naar plannen van arc hitect Pieter Clepkens, van Oudenaarde. Herst el li ngswerk en van bestonden in het verni euwen van de gevelstenen van de st eunberen en van een gedeelte van de muren door de bouwmeest ers gebroeders Van de Kerk hove, van Ingelmunst er. EXTERIEUR Alg. gezicht N.-W., ged. door muurankers 1758 (M 32362'70); partieel gezicht W. (M J 288, ca. 1920). INTERIEUR Alg. gezicht naar het koor (M 32363'70), naar het doksaal (M 32364'70). ALTAAR ALTAAR, Hoofd-, tafel met nissen waarin beelden van de Evangelisten HH. Marcus en Lucas, Jesaia profeet, Jeremia profeet, God de Vader met Kruisdragende wereldbol, de Evangelisten HH. Mattheus en Johannes en Engel, in de zijnissen Engelen, tabernakeldeur met Triomferende Christus, predella met nissen waarin beeldjes van heiligen o.a. HH. Paulus van Tarsos, Petrus apostel, O. L.-Vrouw met Kind, H. Johannes de Doper en Apostelen (?), tabernakel met kruisbeeld en het Lam Gods, herk. van de Sint-Martinuskerk van Ronse, xvme, aangekocht in 1897, marmer (M 32383'70); detail : altaartafel (M 32377'70). ALTAAR, Zij, portiekaltaar toegewijd aan het H. Hart van Jezus, tafel met twee gekruiste takken, beeld H. Hart van Jezus, herk. van de Sint-Martinuskerk van Ronse, e. xvme, aangekocht in 1897, marmer (M 3237 l '70). BIECHTSTOEL - fronton met blinde cartouche, 2e h. xvme, Lod. xv, eik (M 32385'70).

21 BRAKEL - bekroond met medaillon met de boetvaardige H. Petrus, 2e h. xvme, eik (M 32367'70). - fronton met medaillon met de Terugkeer van de Verloren Zoon, 2e h. xvme, eik (M 32368'70). - fronton met medaillon de Goede Herder, 2e h. xvme, eik (M 32386'70). COMMUNIEBAN K (fragment), tussen de opengewerkte panelen voorstelling van de Toonbroden en Hostiedragende kelk, 2e h. xvme, eik (M 32370'70). CULTUSOBJECT AMPULLEN (EN SCHAAL), Hollandse merken ( ) en DC waarboven ruit, zilver en gedeeltelijk verguld, h. 10,3 (niet CANONBORD, met voorstelling van het Laatste Avondmaal, op de hoeken het Wimpeldragend lam, Hostiedragende kelk, Toonbroden en de Pelikaan die zijn jongen voedt, gedrukt bij G. F. J. Bouvry, XIXe, papier en omlijsting in zilver, 43 X 52 (M 32355'70). CANONBORD (1 van 2), op de hoeken de symbolen van de Evangelisten, XIXe, papier en omlijsting in zilver, 36 X 29 (M 32356'70). CHRISMATORJUM, XIXe, zilver, 4 X 6 X 3,5 (niet CIBORIE door een lid van de familie Van den Hende, van Oudenaarde, op de cuppa wijngaardranken en druiventrossen, op het deksel korenaren, vier merken : gekroonde A, bril, gekroonde 84 en gekroond monogr. AH, 1784, zilver en gedeeltelijk verguld, h. 50 (M 32347'70). CIBORIE, xrxe, zilver, h. 40 (niet KELK door P. I. Sauvage, van Gent, vier merken : gekroonde G, helm, 82 en meestermerk met druiventros, 1782, zilver en gedeeltelijk verguld, h. 24,5 (M 32348'70). KELK door een lid van de familie Van den Hende, van Oudenaarde, vier merken : gekroonde A, bril, gekroonde 84 en meestermerk met monogr. AH, 1784, Lod. xvr, zilver en gedeeltelijk verguld, h. 27 (niet KELK, op de voet vier medaillons met Jezus aan het kruis, H. Franciscus Xaverius, [H. Familie en Ecce Homo), Belgische merken ( ) en D, zilver en gedeeltelijk verguld, h. 27 (M 32349'70). KRUIS, xvme, hout, h. 80 (M 32390'70). KRUIS, PROCESSIE-, XIXe, zilver en koper, h. 95 (M 32382'70). K,RUISBEELD, xrxe, hout, h. 75 (M 32357'70). KRUISBEELD, op de voet de Passiewerktuigen, xrxe, hout, h. 73 (M 32358'70). KRUISBEELD, op de voet het H. Aanschijn, xrxe, geschilderd hout, h. 90 (M 32359'70). MONSTRANS, Stralen-, op de voet drie medaillons met [0.-L. Vrouw), H. Petrus en [het H. Hart van Jezus), stam bekroond met druiventrossen, rond lunula twee Engelen in aanbidding en korenaren. in de bekroning God de Vader en Duif, symbool van de H. Geest, twee niet-geïd. afgesleten merken, xrxe, zilver en gedeeltelijk verguld, h. 75 (M 32346'70). MONSTRANS, Zonne-, e. xrxe-b. xxe, verguld koper en bezet met sierstenen, h. 65 (niet P1x1s door een lid van de familie Van den Hende, van Oudenaarde, vier merken : gekroonde A, bril, 63 en gekroond monogr. AH, proefsteek, J 763, zilver, h. 6, diam. 7 (niet P1x1s, x1xe, zilver, h. 3, diam. 5,3 (niet RELIEKHOUDER (osculatorium)( 15), met relieken van verschillende heiligen o.a. H. Franciscus Xaverius, XIXe, verzilverd koper, diam. 7, H. Petrus apostel, xrxe, zilver, diam. 10, H. Anna, één niet-geïd. meestermerk : gekroonde JG, Geraardsbergen, xvme, zilver, 12,5 X 11,5, H. Eligius van Noyon, xvme, verzilverd koper, 11 X 10, H. Rochus van Montpellier, één merk : vijfster, Geraardsbergen, xvme, zilver, 9,5 X 8,5, H. Theresa van Lisieux of van het Kind Jezus, e. xixe, zilver, diam. 7,5, H. Antonius abt, xxe, verzilverd koper, diam. 9,5, H. Barbara, e. xvme, zilver, diam. 9,2, H. Coleta, XIXe, verzilverd koper, diam. 1 J (M 32354'70). SCHEPBEKKEN, doopschelp, XIXe, zilver, 14 X 10 (niet WIEROOKSCHEEPJE, xvme, verzilverd koper, 5 X 14 X 9 (M 32352'70). WIEROOKSCHEEPJE, XIXe, koper, 7 X 11 X 11,5 (M '70). WIEROOKSCHEEPJE, XIXe, koper, 11 X 15 X 9 (niet WIEROOKVAT, Belgische merken ( ), zilver, h. 26 (M 32350'70). WIEROOKVAT, XIXe, koper, h. 26 (M 32353'70). WIEROOKVAT, xrxe, koper, h. 20 (M 32380'70). DECORATIE TOCHTPORTAAL, b. xrxe, hout (M 32365'70). 19

22 BRAKEL DOOPVONT xvme, steen en koperen deksel, h. bekken 120, tot. h. 200 (M 32387'70). KAST BROEDERSCHAPSLIJST, b. cartouche met voorstelling van de Zielen in het Vagevuur, m. xvme, Lod. xv, hout (M 32389'70). KLANK KLOK, genaamd Petrus, gewijd onder het meterschap van Juliana Platteau, 1843 (volgens ged. opschrift), brons, diam. 133 (waarschijnlijk niet meer ter plaatse) (A 51413'43 ; A 51414'43). KOORGESTO ELT E b. xixe, hout (M 32373'7 0). KOO RLEZENAAR met kariatide als symbool van het Geloof, xvme, geschilderd hout, h. 162 (M 32388'70). KRUISWEG (1 van 14 staties) door Guffens (1 t.e.m. 8) en door Fl. Claes, van Antwerpen (9-14), Jezus wordt begraven, 1867, doek, ca. 100 X 70 (M 32366'70). OFFEMNDE COLLECTESCHAAL, xvrue, hout, 6 X 32 X 19 (M 32360'70). COLLECTESCHAAL, ged. inscr. voor liefdadigheid voor de gelovige zielen, op de zijwanden doodshoofd en monogr. AH, 1780, geschilderd hout, 7 X 35 X 22 (M '70). PREEKSTO EL door Damianus De Staercke, van Nederbrakel, op de kuip panelen met Jezus verschijnt aan zijn moeder en Jezus en de Samaritaanse vrouw, rugpaneel met de Goede Herder, Klankbord bekroond met medaillon met de H. Ludovicus, ca. 1760, hout en gedeeltelijk beschilderd, gezicht naar 1. (M 32391'70); details : Jezus verschijnt aan zijn moeder (M 32392'70), Jezus en de Samaritaanse vrouw (M 32393'7 0). SCHILDERIJ - door Jan Hendrik de Coene, van Nederbrakel, H. Petrus in de gevangenis door een engel bevrijd, ca (aangekocht), doek, ca. 500 X 270 (M '70) door Jan Hendrik de Coene, van Nederbrakel, de Ongelo vige Thomas, gift van de schilder, Ie h. xrxe, doek, ca. 110 X 142 (M 32384'70). - Vlaamse School, 0.-L.-V rouw schenkt de rozenkrans aan de H. Dominicus Guzman, x1xe, doek, 133 X 75 (M 32369'7 0). SCULPTUUR Beeld, Jezus aan het kruis, xvme, hout, h. 80 (M 32390'70). TEXTIEL DALMATIEK, met korenaren, wijngaardranken en druiventrossen, xixe, goud- en zilverbrokaat op zijde (M 32345'70). GEKLEED BEELD, 0.-L.-Vrouw onder stolp, xrxe, beeld in was, kleed in zijde, h. 70 (niet KAZUIFEL, rugzijde met het Lam Gods, korenaren, wijngaardranken en druiventrossen, xixe, goud- en zilverbrokaat op zijde (M 32344'70). VERLICHTING KANDELAAR (1 van 2), xvne, koper, h. 53 (M 32378'70). KANDELAAR (1 van 2), e. xvue, koper, h. 59 (M 32379'70). KANDELAAR (6), xvme, zilverplaat, h. 146 (niet KANDELAAR (4), xvme, zilverplaat, h. 90 (niet KANDELAAR (1 van 2), b. XIXe, koper, h. 25 (M 32372'70). KANDELAAR (1 van 2), Koor-, driezijdige voet met voorstelling van de H. Ludovicus, [0.-L.-V rouw en het Lam van de Apocalypsis], xixe, koper, h. 190 (M 32375'70). KANDELAAR (1 van 6), driezijdige voet met het Lam van de Apocalypsis, x1xe, koper, h. 101 (M 32376'70). KANDELAAR (1 van 2), akoliet-, x1xe, koper, h. 81 (niet PROCESSIELANTAARN, x1xe, verzilverd koper, h. 90 (M 32374'70). KERK SINT-SEBASTIAAN (MI CHELBEKE) Omtrent de oudst e bouwc ampagnes is ni ets bekend. De kerk dateert van omst reeks 1500.

23 Tot 1619 was de patroon de H. Stefanus, daarna wordt het de H. Sebastianus. In de zeventiende eeuw werden herhaaldelijk herstellingen uitgevoerd. De sacristie werd in opgetrokken. In werden grondige herstellingswerken ondernomen. Omstreeks 1790 werd de kerk, me.t uitzondering van de westertoren, herbouwd. De driebeukige kerk heeft vier traveeën, het koor twee en ze is pseudobasilikaal. De toren is hoofdzakelijk opgetrokken uit baksteen, af gewisseld met Ledische zandsteen. In het baksteenmetselwerk zijn metselaarstekens aangebracht. In 1974 werd de kerk gerestaureerd. EXT ERIEUR Partieel gezicht Z.-W. met metselaarsteken (M '77), W. (B 92387'45; M '77), toren naar het N. (B 92388'45). INTERIEUR Alg. gezicht naar het koor (B 92389'45), naar het doksaal (B 92390'45). ARCHlTECT UUR (detail) KRAAGSTEEN (4), in de hoeken van de toren met voorstelling van een mensenhoofd, ca. 1500, steen, N.-0. (M '77), N.-W. (M '77), Z.-0. (M '77), Z.-W. (M '77). ALT AAR ALTAAR, Hoofd-, tafel gedragen door vier Dorische zuiltjes, tabernakel in de vorm van een tempeltje, geflankeerd door beelden van het Geloof en de Hoop, e. xvrne-b. XIXe. en m. xvme (tabernakel), marmer en geschilderd en verguld hout (tabernakel) (M '77). ALTAAR, Zij-, N., toegewijd aan 0.-L.-Vrouw, tafel in de vorm van een tombe, beeld Piëta, schilderij : Aanbidding van de herders, bekroond met medaillon met Mariamonogram, e. xvrne-b. X!Xe, hout (M '77). ALTAAR, Zij-, Z., toegewijd aan de H. Sebastianus, reliekschrijn van de heilige, schilderij : Marteldood van de heilige Sebastianus, e. xvme-b. XIXe, hout (M '77). BRAKEL BIECHTSTOEL - fronton met ged. cartouche, 1762, Lod. xv, eik (M '77). - xvme, eik (M '77). BO EKBAND van Missale Romanum, uitgegeven bij Clement Plomteux, van Leuven in 1781, op de voorzijde 0.-L.-Vrouw met Kind op de maansikkel, op de keerzijde H. Sebastianus, leder en zilverbeslag, 37,5 X 23,5, voorzijde (M '77). CO MMUNIEBANK xvme, eik; paneel met Hostiedragende kelk (M '77), Mannaoogst (M '77), Koperen Slang (M '77). CULTUSOBJECT ALTAARLESSENAAR, xvme, kerselaar (. 18 X 40 X 31,5 (M '77). ALTAARLESSENAAR, op voorzijde Vlammend hart als symbool van Jezus, XIXe, verzilverd koper en fluweel, 33 X 45 X 32 (M '77). AMPULLEN (EN -SCHAAL), Belgische merken : Minerva en Ie gehaltemerk ( ), zilver, h. 15,5 (M '77). (AMPULLEN EN) SCHAAL door H. Decurte, van Gent, Belgische merken : Minerva, Lier, D met ruit en A ( ), zilver, 30 X 23,5 (M '77). CANONBORD, gedrukt te Parijs, met voorstelling van Kruisdraging, x1xe, omlijsting in zilver, 49 X 36 (M '77). CANONBORD (2), gedrukt te Parijs, met voorstelling van Jezus en de Samaritaanse vrouw en 0.-L.-V rouw met Kind en veehoeder, x1xe, omlijsting in zilver, 33 X 23,5 (M '77). CANONBORD, met voorstelling van Kruis met doornenkroon, x1xe, omlijsting in zilver, 57 X 41 (M '77). CANONBORD (2), X!Xe, omlijsting in zilver, 37 X 31 (M '77). CHRJSMATORJUM, vier Oudenaardse merken : gekroonde 54 (tweemaal) en niet-geïd. meestermerk met heraldische arend (tweemaal), 1754, zilver, 6, 7 X 8 (M '77). CHRJSMATORIUM, één merk : M, xvme, zilver, h. 6,8, diam. 4 (M '77). CHRISMATORIUM, x1xe, zilver, h. 6, diam. 3 (M '77). 21

24 BRAKEL CIBORIE, op de voet engelenkopjes, op knoop engelenkopjes en op cuppa Koning Salomon (?), Belgisch merk : Minerva ( ), zilver, h. 38,5 (M '77). CIBORIE, 1921 (volgens ged. inscr.), verguld zilver, h. 34 (M '77). KELK, Belgisch merk : Minerva ( ), zilver, h. 27 (M '77). KELK, op de voet zes medaillons met [Calvarie, HH. Camille, Augustinus, Arthur, Edgard] en Oscar, gift van 0. Houtappels, pastoor in 1919 (volgens ged. inscr.), verguld zilver, h. 25 (M '77). KELK, op de voet zes geëmailleerde medaillons met de [Evangelisten, 0.-L.-Vrouw] en Jezus aan het kruis, gift van Edgard Houtappel, van Wetteren (volgens inscr.), ca. 1920, verguld zilver, h. 25 (M '77). KRUIS, PROCESSIE, xvme-xrxe, koper, h. 56 (M '77). KRUIS, PROCESSIE, XIXe, zilver, h. 87 (M '77). KRUISBEELD, altaar-, op voet engelenkopjes, 4e kw. xvme, hout, h. 90 (M '77). MONSTRANS, Stralen-, door H. Decurte, van Gent, stam bekroond met engelenkopje, rond lunula bloemen en engeltjes, twee merken : meestermerk en 1 e gehaltemerk, 2e h. x1xe, zilver en gedeeltelijk verguld, h. 65 (M '77). P1x1s, met chrismatorium, vier Oudenaardse merken : gekroonde A, bril, gekroonde 54 en niet-geïd. meestermerk met heraldische arend, 1754, zilver, h. 9, diam. 5,5 (M '77). P1x1s, x1xe, zilver, h. 5, diam. 5 (M '77). P1x1s, xixe, zilver, h. 4,8 _, diam. 4,5 (M '77). RELIEKHOUDER van de H. Sebastianus, in de vorm van een monstrans, eigendomsinscr. van de kerk, vier Oudenaardse merken : gekroonde A, bril, gekroonde 70 en niet-geïd. meestermerk met heraldische arend, 1770, zilver, h. 35 (M '77). RELIEKHOUDER (osculatorium) van de H. Sebastianus, xvme, zilver, 9,5 X 7 (M '77). RELIEKHOUDER (osculatorium) van 0.-L.-Vrouw, xvme, zilver, 10 X 8,5 (M '77). RELIEKHOUDER (osculatorium) van H. Maria Goretti, x1xe, zilver, 10 X 8,5 (M '77). RELIEKSCHRIJN van de H. Sebastianus, bekroond met buste van de heilige, geflankeerd door twee engeltjes met pijlen, xvme, gepolychr. en geschilderd hout, 72 X 62 X 49 (B 92393'45). SCHEPBEKKEN, doopschelp, XIXe, zilver, 10 X 6,5 (M '77). WIEROOKSCHEEPJE, XIXe, verzilverd koper, JO X 18 X 9 (M '77). WIEROOKVAT, XJXe, zilver, h. 31,5 (M '77). WIJWATEREMMER, xvme-x1xe, koper, h. 32 (M '77). DECORATIE DEUR, BrNNEN, van de traptoren, xv1e, eik en ijzerbeslag, J 84 X 90 (M '77). LAMBRJZERING, in het koor met ingewerkt koorgestoelte, e. xvme-b. x1xe, eik (M '77). MUURSCHILDERING (1 van 2), medaillon met H. Petrus apostel, het tweede met H. Paulus, e. xvme-b. x1xe (M '77). MuuRSCHlLDERrNG (1 van 2), medaillon met de Toonbroden, het tweede met Kelk, 1897 (M '77). STUC, trofee van H. Paulus, allusie op het Oude Testament, met voorstelling van de Taferelen van de wet, open boek, kruis, kelk, wierookvat en bazuin, zwaard, linten en loofwerk, e. xvme, stuc (M '77). STUC, trofee van H. Petrus, allusie op het Nieuwe Testament, met voorstellingen van twee gekruiste sleutels, pauselijk kruis, bisschoppelijke kromstaf, open boek en kandelaar, kolom en omgekeerd kruis met loofwerk, e. xvme, stuc (M '77). DOOPVONT 1902, wit marmer en koperen deksel, h. bekken 108, tot. h. 133 (M '77). DRUKWERK BOEK, Titelblad van Missale Romanum, uitgegeven bij Clement Plomteux, van Leuven, met voorstelling van Driehoek met Oog Gods in stralenkrans, 1781, papier, 37 X 23 (M '77). GRAFMONUMENT Grafsteen (ext.) van E. H. Amadeus De Smet (t 1913), met medaillon met Hostiedragende kelk tussen korenaren en druiventrossen, arduin, ca. 300 X 70 (M '77). INSIGNE KROON van beeld van Jezuskind, gift van Constance Maes aan de kerk in (volgens ged. inscr.), zilver, h. 12, diam. 6 en 10 (M '77). KROON van 0.-L.-Vrouwebeeld, 1824, zilver, h. 11, diam. 1 1,5 en 16 (M '77). 22

25 BRAKEL SCEPTER, gift van Constance Maes aan de kerk in 1824 (volgens inscr.), zilver, (M '77). KAST SACRISTIEKAST door Dominicus De Staercke (?), , eik, (M '77). KERKMEESTERSBANK e. xvme-b. x1xe, eik (niet KLANK ALTAARCARJLLON, x1xe, koper, h. 12, diam. 18 (M '77). KLOK door Felix Van Aerschodt, van Leuven, genaamd Michaël (volgens ged. opschrift), 1934, brons (niet meer ter plaatse) (A 51457'43). ORGEL door de gebroeders Van Peteghem, van Eeklo, herk. van de 0.-L.-V rouw Geboortekerk (P amele) van Oudenaarde, e. xvme-begin XJXe, overgebracht naar de kerk in 1886, klankkast met twee engeltjes, hout (M '77). KOORGESTOELTE (! van 2), e. xvme-b. x1xe, eik (M '77). KRUI SWEG (2 van 14 staties), x1xe, gepolychr. gips, 110 X 70; Jezus wordt ter dood veroordeeld (M '77), Jezus wordt begraven (M '77). PREEKSTOEL op de kuip panelen met [H. Petrus], Jezus Salvator Mundi en [H. Paulus], rugpaneel met de Goede Herder, klankbord bekroond met de Taferelen van de wet, Kruis, open boek, vaas, palmtakken en korenaren, e. xvrne-b. x1xe, eik (M '77) ; detail : H. Petrus (M '77). RUSTMEU BEL BIDSTOEL, xvrne, hout, 98 X 128 X 94 (M '77). KooRZtTMEUBEL, stoel ( 1 van 2) en zetel, x1xe, ebbenhout en fluweel, stoel 82 X 46 X 45, zetel 88 X 58 X 50 (M '77). ZETEL, b. x1xe, mahoniehout en ingelegd parelmoer, 87 X 46 X 48 (M '77). SCHI LDERIJ - Aanbidding van de herders, altaarstuk van het zijaltaar N., 1666, doek, ca. 194 X 136 (B 93292'45). - Marteldood van de H. Sebastianus, altaarstuk van het zijaltaar Z., xvne, doek, 197 X 132 (was voorheen afgerond) (M '77). - Marteldood van de H. Stefanus : Steniging van H. Stefanus, altaarstuk van het hoofdaltaar, xvne, doek, ca. 261 X 180 (M '77) L.-Vrouw met Kind schenkt de rozenkrans aan de H. Dominicus Guzman, omringd door de vijtien geheimen van de rozenkrans : Boodschap van de engel Gabriël aan Maria, Maria bezoekt haar nicht Elisabeth, Geboorte, Opdracht van Jezus in de tempel, Terugvinding van Jezus in de tempel, Doodstrijd van Jezus in de Hof van Olijven, Geseling, Doornenkroning, Kruisdraging, Jezus sterft aan het Kruis, Verrijzenis, Hemelvaart, Nederdaling van de H. Geest over Maria en de Apostelen, Tenhemelopneming van Maria en Kroning van Maria in de hemel door de H. Drievuldigheid, xvne, doek, ca. 255 X 204 (A 87515'45). - Marteldood van de H. Sebastianus, xvme, doek, ca. 250 X 185 (M '77). SCULPTUUR Reliëf door G. Dunstheimer, van Gent, Terugvinding van Jezus in de tempel, één van zes staties van 0.-L.-Vrouwvan de Zeven Weeën, get. en ged. o.r. G. Dunstheimer, 1877, terracotta, ca. 100 X 50 (M '77). Reliëf door G. Dunstheimer, van Gent, Graflegging, één van de zes staties van 0.-L.-Vrouw van de Zeven Weeën, 1877, terracotta, ca. 100 X 50 (M '77). Beeld door P. Speek, van Geraardsbergen, H. Sebastianus, get. en ged. o., 1867, geschilderd hout, h. ca. 170 (M '77). Beeld, Jezus aan het kruis, b. xvue, hout, h. ca. 125 (M '77). Beeld, Engel in aanbidding, xvme, witgeschilderd hout, h. 110 (M '77). Beeld, Engel in aanbidding, xvme, witgeschilderd hout, h. 110 (M '77). TEXTI EL DALMATIEK (1 van 2), x1xe, rood fluweel, voorzijde (M '77). GEKLEED BEELD van 0.-L.-V rouw met Kind, xvme, beeld in hout, kleed in zijde met goudbrokaat, h. 95 (M '77). 23