Waterschap De Dommel. Zwemwaterprofiel. Zuiderplas

Transcriptie

1 Waterschap De Dommel Zwemwaterprofiel Zuiderplas Waterschap De Dommel Versie 1. Juni 2007 Versie 2. December 2013

2 Verantwoording Titel : Zwemwaterprofiel Zuiderplas Uitgegeven door : Waterschap De Dommel Foto titelpagina Waterschap De Dommel Versie 1 : Juni 2007 Opgesteld door : DHV Auteurs DHV : A. Dewitte, E. Kardinaal, M. de Haan Waterschap De Dommel : M. Scheepens, E. Eigenhuijsen, F. Luërs Versie 2 : December 2013 Opgesteld door : Waterschap De Dommel Auteurs : L. Fleskens, H. Tamerus Verificatie door : H. Verschuur Contact : Waterschap De Dommel Bosscheweg WB Boxtel Postbus DA Boxtel T (0411) F (0411) info@dommel.nl Zwemwaterprofiel Zuiderplas

3 Inhoudsopgave 1 INLEIDING Zwemwaterprofiel Kwaliteitsklassen en normen Routekaart zwemwaterprofiel 5 2 AANPAK 6 3 GEBIEDSBESCHRIJVING Algemeen Hydrologie en ecologie Begrenzing 13 4 HISTORISCHE DATA Intestinale enterococcen Escherichia coli Kwaliteitsklasse Zuiderplas Overige bijzonderheden 15 5 BRONNEN VAN BACTERIËLE VERONTREINIGING Potentiele bronnen ZWEMPROF 18 6 EVALUATIE EN CONCLUSIES 19 7 MAATREGELEN EN AANBEVELINGEN 20 8 LITERATUUR 21 Bijlage 1: Bijlage 2: Bijlage 3: Omgevingsonderzoek formulier Diepteprofiel Overzicht ingevulde getallen ZWEMPROF Zwemwaterprofiel Zuiderplas Pagina 3 van 34

4 1 Inleiding De Europese Zwemwaterrichtlijn (2006/7/EG) is begin 2006 vastgesteld [1]. Het doel van deze richtlijn is het beschermen van de gezondheid van zwemmers in oppervlaktewateren. In de richtlijn worden bepalingen neergelegd met betrekking tot de monitoring en de indeling van de zwemwaterkwaliteit in kwaliteitsklassen (uitstekend, goed, aanvaardbaar en slecht) alsmede de verstrekking van informatie daarover aan het publiek en de Europese Commissie. Een proactief beheer van de zwemwaterkwaliteit wordt voorgeschreven, risico s moeten in kaart worden gebracht in een zwemwaterprofiel en maatregelen moeten worden uitgevoerd om minimaal een aanvaardbare kwaliteit te kunnen bereiken en blootstelling van zwemmers aan verontreiniging te voorkomen. 1.1 Zwemwaterprofiel Van iedere zwemwaterlocatie zal moeten worden ingeschat welke emissiebronnen via welke verspreidingsroutes de zwemwaterkwaliteit negatief beïnvloeden. Hierbij spelen de locatiespecifieke eigenschappen van het zwemwater een belangrijke rol. Alle bevindingen komen samen in een zwemwaterprofiel van de desbetreffende zwemwaterlocatie. Het opstellen van een zwemwaterprofiel is ook een verplichting volgens de zwemwaterrichtlijn. Op basis hiervan kan de beheerder maatregelen nemen om het risico op besmetting van de zwemmer (verder) te reduceren. Op het ogenblik wordt hoofdzakelijk op basis van expert judgement geredeneerd. Het zwemwaterprofiel, eventueel aangevuld met een aantal extra metingen, maakt het mogelijk om eventuele beheersmaatregelen beter te onderbouwen en het maakt afweging voor prioritering van knelpunten en oplossingen transparant. Financiële middelen worden hierdoor effectiever ingezet. Tevens kan het zwemwaterprofiel ingezet worden voor communicatie over de kwaliteit van de zwemwater(locatie) en de genomen beheersmaatregelen naar de maatschappij/burger. Een zwemwaterprofiel is in eerste instantie bedoeld om inzicht te verkrijgen in de fecale verontreinigingsbronnen en routes en richt zich op de indicatoren voor fecale verontreinigingen (Escherichia coli en intestinale enterococcen). In deze zwemwaterprofielen worden ook overige gezondheidsrisico s meegenomen, zoals cyanobacteriën, zwemmersjeuk en botulisme. 1.2 Kwaliteitsklassen en normen In de Europese zwemwaterrichtlijn wordt onderscheid gemaakt tussen verschillende kwaliteitsklassen. De indeling en de normen hierbij is weergegeven in tabel 1. Tabel 1. Normen voor de verschillende kwaliteitsklassen voor zoet binnenwater wat betreft intestinale enterococcen en Escherichia coli Parameter Intestinale enterococcen (kve/100ml) Escherichia coli (kve/100 ml) Uitstekende kwaliteit Goede kwaliteit* Bevredigende/aanvaardbare kwaliteit** Referentiemethode voor de analyse ISO of ISO ISO of ISO * gebaseerd op een 95-percentiel ** gebaseerd op een 90-percentiel Zwemwaterprofiel Zuiderplas Pagina 4 van 34

5 Als een fecale verontreiniging via oppervlaktewater naar een zwemwater wordt getransporteerd treedt verdunning op. De locatie specifieke eigenschappen van het ontvangende zwemwater zijn van belang bij een beoordeling van de invloed van diverse routes op de bacteriologische kwaliteit van het zwemwater. Een belangrijke onderverdeling hierin is de verdeling tussen geïsoleerd of doorstroomd zwemwater. 1.3 Routekaart zwemwaterprofiel Het RIZA heeft een aantal pilot-onderzoeken laten uitvoeren en is gekomen tot een algemeen protocol voor het opstellen van een zwemwaterprofiel [2]. Dit heeft geleid tot een routekaart (zie figuur 1) welke voor het opstellen van de zwemwaterprofielen gebruikt is. Deze aanpak volgens de routekaart resulteert in een algemeen beeld van de zwemwaterlocatie, zijn omgeving en de mogelijke bronnen, met een indicatie van de grootte van bijdrage van deze bronnen op de waterkwaliteit in de zwemlocatie. Figuur 1. Algemene routekaart om te komen tot een zwemwaterprofiel Zwemwaterprofiel Zuiderplas Pagina 5 van 34

6 2 Aanpak Hoofdstuk 3 Gebiedsbeschrijving Gebiedsbeschrijving algemeen. Hierin wordt de ligging in de omgeving en de locatie beschreven op basis van de in de handreiking genoemde stappen locatiebeschrijving, gebiedsbeschrijving en veldbezoek. Hydrologie en ecologie. Deze paragraaf omvat de benodigde informatie over stromingen, peilen, flora en fauna (veldbezoek, hydromorfologie, gebiedsbeschrijving). Begrenzing. Het protocol binnenwater uit het rapport KRW en oppervlaktewater: Bescherming van zwemwater en oppervlaktewater voor drinkwaterbereiding onder de Europese Kaderrichtlijn Water (DHV, 2005) is gebruikt om de begrenzing van een zwemzone vast te stellen. De begrenzing is vastgesteld door Waterschap De Dommel en de provincie Noord Brabant. Hoofdstuk 4 Historische data Analyse historische data De microbiologische data van de zwemwaterbemonsteringen van de laatste vier jaar vormen de basis voor de analyse van de historische waterkwaliteit. Deze historische data worden gebruikt om te zien of er een bepaalde jaartrend zichtbaar is. Trends kunnen van jaar tot jaar plaatsvinden in dezelfde periode, daarnaast kunnen verhogingen op willekeurig tijdstippen voorkomen. De historische data bevatten de daarin opgenomen indicatoren van fecale verontreinigingen (intestinale enterococcen en Escherichia coli). Afhankelijk van de resultaten zal een uitgebreide data-analyse plaatsvinden. In deze paragraaf worden ook overige bijzonderheden zoals cyanobacteriën, zwemmersjeuk en botulisme vermeld. Hoofdstuk 5 Bronnen van bacteriële verontreiniging Potentiële bronnen Op basis van het veldbezoek, de analyse van de historische data, de gegevens van de waterkwaliteitsbeheerder, de ruimtelijke ligging en het gesprek met de plasbeheerder is een lijst van alle potentiële verontreinigingsbronnen en routes voor fecale verontreiniging opgesteld. Alle potentiële bronnen en routes zijn op deze lijst gezet, ook al lijken ze niet van belang. Soms blijkt dat juist een bron die vooraf niet als relevant werd beschouwd toch verhoogde waarden veroorzaakt óf dat door samenloop van omstandigheden meerdere bronnen samen verantwoordelijk zijn voor verhoogde waarden. Elke bron kan dan meetellen. ZWEMPROF Met behulp van een eenvoudig spreadsheetmodel (ZWEMPROF) wordt de invloed van bronnen geschat. Het model geeft als resultaat aan of er a) geen invloed, b) geringe invloed, c) wezenlijke invloed of d) grote invloed is van belangrijke fecale verontreinigingen. Hoofdstuk 6 Evaluatie en conclusies Analyse en evaluatie van gegevens Zwemwaterprofiel Zuiderplas Pagina 6 van 34

7 Alle gegevens die afkomstig zijn uit de voorgaande stappen zijn naast elkaar gelegd en bekeken op basis van hun absolute omvang. Daarnaast is een soort rangschikking van belangrijke bronnen gemaakt. Op basis daarvan is een rangschikking gemaakt van de meest omvangrijke en meest verklarende bronnen. Op deze manier is duidelijk wat de meest relevante bronnen zijn en waarvoor maatregelen genomen zouden moeten worden om het risico van herhaling en optreden van normoverschrijdingen te verminderen. Conclusies De belangrijkste bevindingen en de (mogelijke) consequenties hiervan zijn op een rij gezet. Hoofdstuk 7 Maatregelen en aanbevelingen Maatregelen en aanbevelingen. Indien er geen problemen zijn geconstateerd bestaat er in beginsel weinig aanleiding om maatregelen te nemen. Indien er wel relevante verontreinigingsbronnen zijn gevonden of indien er onduidelijkheid is over de betrouwbaarheid van (enkele) resultaten, wordt in deze paragraaf een doorkijk gegeven naar mogelijke maatregelen. Zwemwaterprofiel Zuiderplas Pagina 7 van 34

8 3 Gebiedsbeschrijving 3.1 Algemeen De Zuiderplas in s-hertogenbosch is ontstaan door zandwinning rond De plas is ongeveer 36 hectare groot en maximaal 16 meter diep. De plas is zowel in eigendom als in beheer bij de gemeente s-hertogenbosch. De zwemzone is een D-categorie. Dit betekent dat er bij de plas geen permanent toezicht is. Ook zijn er geen drijflijnen aanwezig. De plas heeft wel een brede geleidelijk aflopende zandige oeverzone zonder gevaarlijke obstakels. De plas is voor iedereen vrij toegankelijk, er worden geen entreegelden geheven. Ten Westen grenst de zwemplas aan het natuurgebied het Bossche Broek. Dit is een gebied met een natuurfunctie. Ook kan dit gebied ingezet worden voor waterberging bij extreme afvoeren. Geschat wordt dat dit niet vaker dan eens in de 50 jaar plaats zal vinden. Ten Noorden grenst de zwemplas aan de stad s-hertogenbosch. Ten Oosten van de plas ligt het kantorengebied de Pettelaar waar ook het provinciehuis van Brabant gevestigd is. Ten Zuiden grenst de plas aan de snelweg A2. Tussen de A2 en de zwemplas ligt de waterloop de Dungense sloot. Deze waterloop mondde tot 2003 uit op de plas. Sinds 2003 is de waterloop om de Zuiderplas heen omgeleid. Door het omleiden van deze voedselrijke sloot is te verwachten dat de waterkwaliteit van de Zuiderplas sterk verbeterd is en sindsdien worden er veel minder blauwalgen aangetroffen bij het voormalige inlaatpunt. In 1985 bevonden zich twee zwemzones in de Zuiderplas, de huidige zwemzone en een zwemzone ter hoogte van het voormalige inlaatpunt van de Dungense sloot. In 1996 is de zwemzone bij het voormalige inlaatpunt van de Dungense sloot gesloten. Figuur 2. Detailkaart Zuiderplas Zwemwaterprofiel Zuiderplas Pagina 8 van 34

9 Bezoekersaantal De maximale bezoekersdruk van de plas wordt door de gemeente geschat op personen op een dag. Bij mooi weer is het aantal gemiddeld ongeveer 250. Faciliteiten De zwemplas heeft een strandje en een ligweide. Hier bevinden zich meer dan 10 afvalbakken, die gemiddeld drie keer per week worden schoongemaakt en bij drukte dagelijks. Op de ligweide bevindt zich ook een kiosk waar een exploitant kleine versnaperingen verkoopt. Hier zijn 2 toiletten aanwezig, één dames- en één herentoilet (Figuur 2). Het toilet wordt dagelijks schoongemaakt en er is toiletpapier en stromend water aanwezig. De kiosk, inclusief toilet, is open bij temperaturen hoger dan 20 graden. Het wisselt hoe lang de kiosk open is. Meestal minimaal tot 9 uur s avonds. Het risico bestaat dat het toilet op een dag waarop veel gezwommen wordt gesloten is, door afwezigheid van de exploitant, bijvoorbeeld bij ziekte. Er zijn geen douches aanwezig. Op het strand bevinden zich verder diverse speeltoestellen en 1 glijbaan in het water (Figuur 2). Via dagkaarten of lidmaatschap van de visclub s-hertogenbosch mag er gevist worden op de plas. Dit gebeurt het hele jaar door op met name Karper. De vis wordt meestal teruggezet. De meeste vissers vissen in de Noord Oost zone van de plas. Nabij de zwemzone wordt nagenoeg nooit gevist. Bij de toegang vanuit de A2 naar de Zuiderplas zijn enkele gebods- en verbodsborden aanwezig. Bij de zwemzone zelf staan borden dat het een zwemplas betreft en dat het verboden is honden uit te laten. Aan de noordkant bevindt zich een hondenuitlaatzone. Figuur 2. De toiletten (links) en speeltoestellen Beheer Gemeente s-hertogenbosch is eigenaar en beheerder van de zwemplas. Waterkwaliteitsbemonstering Het zwemwater in Zuiderplas wordt tijdens het zwemwaterseizoen (april september) door Waterschap De Dommel minimaal één keer per maand bemonsterd ten behoeve van de Zwemwaterprofiel Zuiderplas Pagina 9 van 34

10 zwemwaterkwaliteit. De monsters worden genomen op één monsterpunt (245610). In april vindt er een verplichte controle plaats vóór de start van het zwemseizoen. In geval van risico op blauwalgen wordt er regelmatiger gecontroleerd. De provincie Noord-Brabant is officieel toezichthouder op de waterkwaliteit van het oppervlaktewater op deze en overige zwemwaterlocaties in Noord-Brabant. Waterschap De Dommel is verantwoordelijk voor het waterkwaliteitsbeheer in zijn voorzieninggebied. Dit betekent dat Waterschap De Dommel controleert of de zwemwateren voldoen aan de wettelijk gestelde (Europese) normen, maar dat de provincie bepaalt of een negatief zwemadvies afgegeven wordt ofwel sluiting noodzakelijk is. Op de landelijke website staat de actuele situatie van de zwemplassen. Verder is hier informatie te vinden over de gezondheidsrisico s van zwemmen in de officiële zwemwateren en veiligheid van de zwemwateren. Via de website is ook contactinformatie te vinden voor het stellen van vragen en het melden van klachten. In het zwemseizoen zijn de actuele problemen met de zwemwaterkwaliteit ook te bekijken via teletekst pagina 725 van de NOS. 3.2 Hydrologie en ecologie Hydrologie De Zuiderplas is een semi-geïsoleerde plas. De plas wordt alleen gevoed door grondwater via kwel en door regenwater (mondelinge mededeling gemeente s-hertogenbosch, mei 2007). Er vindt geen toevoer plaats van ander oppervlaktewater. Hoeveelheid grondwater dat in de plas komt is onbekend. Ten noorden van de plas bevindt zich de Pettelaarse vaart. Via een smalle doorgang watert de Zuiderplas af op de Pettelaarse Vaart. Tussen de A2 en de zwemplas ligt de waterloop de Dungense sloot. Tot 2003 waterde deze waterloop het water af op de zwemplas. Sinds 2003 is de waterloop om de Zuiderplas heen geleid en loost rechtstreeks op de Pettelaarse Vaart. Door het omleiden van deze voedselrijke sloot is te verwachten dat de waterkwaliteit van de Zuiderplas sterk verbeterd is en sindsdien worden er veel minder blauwalgen aangetroffen bij de voormalige inlaat. Langs de rondweg bij de plas bevindt zich een greppel. Deze greppel is gegraven om te zorgen dat er zo min mogelijk verkeer over deze rondweg gaat. Het water van de greppel watert af naar de Zuiderplas, voor zover het niet infiltreert. Ook de neerslag die op het stervormige eiland valt, watert af naar de Zuiderplas, voor zover het niet infiltreert. Ten westen grenst de zwemplas aan het natuurgebied het Bossche Broek. Dit is een gebied met een natuurfunctie. Ook kan dit gebied ingezet worden voor waterberging bij extreme afvoeren. Tijdens deze extreme afvoeren, zal het gehele gebied, inclusief zwemzone onder water komen te staan. De kans dat dit gebeurt is echter geschat op eens per 50 jaar. De waterstaatkundige toestand is weergegeven in Figuur 3. Zwemwaterprofiel Zuiderplas Pagina 10 van 34

11 Figuur 3. Waterstaatkundige kaart Zuiderplas Zwemwaterprofiel Zuiderplas Pagina 11 van 34

12 De plas heeft een oppervlakte van circa 36 hectare en de zwemzone van circa 0,9 ha. De gemiddelde diepte van de plas is 10 meter en de maximale diepte 14 meter. Er bevinden zich geen drijflijnen in de plas. In 2005 zijn door de provincie diepteprofielen van de plas ingemeten. Deze moeten nog worden uitgeleverd aan de waterschappen. De bodem van de zwemzone bestaat uit een grof zand pakket. Van het diepere gedeelte zijn geen gegevens bekend van de toestand van de bodem. In april 2003 zijn onderhoudswerkzaamheden uitgevoerd in de plas, die bestonden uit het deels baggeren van het strand en het uitbaggeren van de haven. Bij het strand is over een breedte van 15 á 20 meter over de hele zwemzone een laag slib weggehaald van ongeveer 8 cm. Hier is circa 200 m3 slib afgezogen en dit is opgeslagen in zakken van geotextiel. Deze zakken zijn gebruikt als oeverversteviging bij de oevers van de Zuiderplas evenwijdig aan de A2. De specie uit het haventje is in het diepe middengedeelte van de plas over de waterbodem verspreid. Uit waterbodemonderzoek (CSO, augustus 2001) blijkt dat het om schone, niet-verontreinigde specie gaat (klasse 0). De baggerwerkzaamheden zijn uitgevoerd omdat de waterbodem bij het strand een beetje slibachtig was geworden, wat de zwemmers niet fijn vonden (mondelinge mededeling waterschap De Dommel, mei 2007). De rest van de plas is niet gebaggerd (mondelinge mededeling gemeente s-hertogenbosch, mei 2007). Ecologie Er komen zeer veel vogels voor in en nabij de zwemzone. In de zomer van 2009 bevinden zich hier op één dag ongeveer 125 wilde ganzen, 15 eenden en 15 meeuwen, en in de winter bevinden zich hier ongeveer 65 meerkoeten. De vogels bevinden zich voornamelijk op de grens tussen water en strand en op de grens tussen water en grasveld. Het strand ligt hierdoor snel vol met vogelpoep (Figuur 4). Dit wordt regelmatig schoongemaakt door middel van wegschrapen of scheppen en cultiveren. Bij cultiveren bestaat de kans dat de vogelpoep in het zand blijft zitten en alleen ondergespit wordt. In 2009 zijn zijn in opdracht van de gemeente 100 ganzen gevangen en verwijderd. De ervaring is dat er sinds die tijd minder ganzen zitten. Figuur 4. Vogelpoep op het strand Het is onbekend hoeveel vissen zich in de plas bevinden. De soorten die voorkomen zijn Karper, Brasem, Voorn, Snoek, Baars, Kolblei, Zeelt en Snoekbaars. Zwemwaterprofiel Zuiderplas Pagina 12 van 34

13 Er zijn geen waterplanten aanwezig in de plas. Langs een deel van de oever bevindt zich riet. Jaarlijks worden een drietal open plekken in het riet gemaakt voor vissers. Dit gebeurt rond begin oktober. 3.3 Begrenzing Volgens het protocol voor begrenzing van zwemwateren [3] is de zwemzone gedefinieerd als het gedeelte tot 1,50 meter diep, binnen 50 meter van de oever. In Figuur 3 is de zwemzone weergegeven en andere relevante locaties binnen de Zuiderplas. 4 Zwemwaterprofiel Zuiderplas Pagina 13 van 34

14 5 Historische data De monsters zijn van 2009 tot en met 2012 geanalyseerd op de aanwezigheid van Escherichia coli en intestinale enterococcen. Voor Escherichia coli en intestinale enterococcen is met een groene lijn de norm voor de kwaliteitsklasse uitstekend en met een gele lijn de kwaliteitsklasse "goed" weergegeven. Indien de gemeten waarden hoger zijn dan de helft van de norm wordt er gesproken over een verhoging. Van een overschrijding is sprake als de gemeten waarden hoger zijn dan de norm. 5.1 Intestinale enterococcen In figuur 6 zijn de analyseresultaten van de intestinale enterococcen voor de jaren 2009 tot en met 2012 in grafiekvorm weergegeven. Figuur 6. Concentratieverloop intestinale enterococcen Alle waarden liggen onder de grens van de klasse uitstekend, er zijn geen trends zichtbaar. 5.2 Escherichia coli In figuur 7 zijn de analyseresultaten van de Escherichia coli voor de jaren 2009 tot en met 2012 in grafiekvorm weergegeven. Zwemwaterprofiel Zuiderplas Pagina 14 van 34

15 Figuur 7. Concentratieverloop Escherichia coli Alle waarden liggen onder de grens van de klasse uitstekend, er zijn geen trends zichtbaar. 5.3 Kwaliteitsklasse Zuiderplas In tabel 2 is de kwaliteitsklasse van het zwemwater voor de Zuiderplas weergegeven. De beoordeling is uitgevoerd volgens de methodiek uit de zwemwaterrichtlijn. De richtlijn stelt dat de kwaliteitsklasse gebaseerd moet worden op minimaal vier meetjaren. Per jaar moeten minimaal 6 metingen uitgevoerd zijn (nulmeting plus eens per maand in zwemseizoen) en meer (tweewekelijks) indien er sprake is van verhogingen. Voor de kwaliteitsklasse zijn dus minimaal 24 waarnemingen nodig. De officiële kwaliteitsklasse in tabel 2 geldt alleen voor de jaren 2011 en 2012, omdat hier voldaan wordt aan de eisen van de zwemwaterrichtlijn. De klasse van de overige jaren zijn indicatief. Tabel 2. Kwaliteitsklasse Zuiderplas Locatie Omschrijving Jaar # metingen Zuiderplas bad Kwaliteitsklasse Eindoordeel 2009 Uitstekend 2010 Uitstekend 2011 Uitstekend 2012 Uitstekend Kwaliteitsklasse Uitstekend Escherichia coli Uitstekend Uitstekend Uitstekend Kwaliteitsklasse Uitstekend Intestinale enterococcen Uitstekend Uitstekend Uitstekend totaal aantal monsternamen EC/IE 48/48 De Zuiderplas scoort uitstekend voor zowel Escherichia coli als intestinale enterococcen. 5.4 Overige bijzonderheden Cyanobacteriën De Zuiderplas heeft jaarlijks te maken met blauwalgen. In de periode 2009 tot en met 2012 zijn er geen normoverschrijdingen geconstateerd. Zwemmersjeuk Er zijn geen gevallen van zwemmersjeuk bekend. Zuurgraad De ph varieerde tijdens het zwemseizoen in de periode tussen de 7,9 en de 8,9. Zwemwaterprofiel Zuiderplas Pagina 15 van 34

16 6 Bronnen van bacteriële verontreiniging 6.1 Potentiele bronnen Op basis van veldbezoek, historische data-analyse en de analyse van de beschikbare plattegronden kunnen voor zwemvijver de Zuiderplas een aantal mogelijke bronnen voor fecale verontreiniging aangemerkt worden. De meest waarschijnlijke bronnen zijn: Bezoekers De zwemzone is een categorie D locatie, waar geen entreegelden gevraagd worden. Daardoor is onbekend hoeveel mensen in de zwemplas zwemmen. Voor ZWEMPROF is het gemiddeld aantal zwemmers op een zomerse dag geschat op 250. Bij extreme drukte wordt geschat dat er circa 1000 mensen gebruik maken van de plas. Op basis van het aantal geschatte bezoekers en op basis van de historische data-analyse in combinatie met de zonne-uren en luchttemperatuur, lijkt het niet waarschijnlijk dat het aantal bezoekers significant bijdraagt aan de verslechterde zwemwaterkwaliteit, zoals die is voorgekomen. Deze analyses zijn echter gebaseerd op schattingen van bezoekersaantallen, waardoor voorzichtigheid is geboden. Bezoekers kunnen niet uitgesloten worden als mogelijke bron. Vogels op het strand en in de zwemzone Op basis van ZWEMPROF lijkt het aantal vogels een belangrijke potentiële bron van fecale verontreiniging. De Zuiderplas krijgt veelvuldig bezoek van grote kolonies vogels, met name wilde ganzen. Op basis van de meetresultaten worden geen problemen geconstateerd m.b.t. Escherichia coli en intestinale enterococcen. In de zomer van 2006 zijn er zelfs 125 wilde ganzen gelijktijdig bij de plas waargenomen. De vogels lieten ook grote hoeveelheden mest achter op het strand. Ook in 2005 meldde de gemeente dat er veelvuldig overlast was van watervogels. Op de weilanden rondom de plas graasden grote kolonies Canadese ganzen. Deze overnachtten meestal nabij of op het strand van de Zuiderplas. Voor ZWEMPROF is het aantal vogels geschat op 160. De fractie die naar het zwemwater gaat is geschat op 0.5, omdat het strand ook regelmatig geschoond wordt van vogelpoep. Honden op het strand en in de zwemzone Ook de invloed van honden kan niet worden uitgesloten. Ondanks dat er bordjes bij de plas staan met verboden voor honden is bekend dat er toch regelmatig honden op het strand voorkomen en ook in de plas zwemmen. Voor ZWEMPROF is het aantal honden geschat op 5. In ZWEMPROF is (nog) geen aparte ruimte voor honden, daarom wordt 1 hond gelijkgesteld aan 5 vogels. Daarnaast is aan de noordkant van de plas een hondenuitlaatroute. Het is onbekend of deze uitlaatroute van invloed is op de waterkwaliteit, maar waarschijnlijk voert het water langs de hondenuitlaatroute rechtstreeks af naar de Pettelaarse vaart en komt niet tot bij de zwemzone. Zwemwaterprofiel Zuiderplas Pagina 16 van 34

17 Afstromend wegwater Het water van de rondweg watert af naar een greppel die er langs ligt. Deze greppel watert af op de plas. Er rijden echter nauwelijks auto s over de rondweg en een deel van het regenwater zal ook infiltreren. Deze bron zal dus nauwelijks hebben bijgedragen aan de verslechterde zwemwaterkwaliteit, zoals die is voorgekomen. De neerslag die op het stervormige eilandje valt zal deels infiltreren en deels afwateren naar de Zuiderplas. Er zitten echter geen noemenswaardige bronnen op het eilandje. Het restaurant zit aangesloten op de riolering. Vanaf het tankstation dat dicht bij de plas ligt, watert geen water af richting de plas. Het water van de A2 watert af naar de Dungense sloot. Deze sloot watert sinds 2003 niet meer af op de Zuiderplas. Recreatievaart Naast de zwemzone is een zeilvereniging actief. De zeilboten hebben echter geen toiletten aan boord en deze vereniging is vermoedelijk geen bron voor coli- en / of blauwalgverontreiniging. In de zwemzone zelf zijn de laatste drie jaren geen toxische blauwalgen voorgekomen, maar op andere locaties in de plas wel. Hierdoor bestaat er wel een risico op blauwalgen-verontreiniging. De kans op problematische blauwalgvorming in de zwemzone wordt echter zeer klein geschat omdat de voormalige probleemlocatie in de zuidoosthoek bij de A2 de laatste drie jaar minder last heeft van blauwalgen (sinds de omlegging van de voedselrijke Dungense sloot) en omdat de andere hoek met blauwalgenproblemen (noordkant van stervormige eiland) afwatert richting de Pettelaarse Vaart. Voor blauwalgengroei in de plas gelden de volgende mogelijke bronnen: Nalevering nutriënten uit de bodem Nalevering van nutriënten uit de bodem kan een voedingsbron zijn voor algen. De plekken waar blauwalgenbloei is opgetreden, zijn bij het baggeren in 2003 overgeslagen, aangezien deze plekken lastig bereikbaar zijn. Op deze plekken bevinden zich ook veel bomen, waardoor de kans groot is dat hier veel organisch nutriëntenrijk slib aanwezig is. Geringe concurrentie van waterplanten In de plas is geen plantengroei aanwezig, behalve riet langs gedeeltes van de oever van de plas. Hierdoor is er weinig concurrentie tussen waterplanten en algen, waardoor algen meer kans hebben om te groeien. Grote verblijftijd van het water in de plas Door een grote verblijftijd van het water, hebben algen meer kans om zich te ontwikkelen. De verblijftijd in de plas is onbekend, omdat er geen gegevens zijn over de natuurlijke aanvoer van grondwater naar de plas. Aanwezigheid vissen Afhankelijk van de hoeveelheden, leeftijdsopbouw en soortensamenstelling van vis in de zomermaanden in de plas kan die een grotere of kleinere impact hebben op de stabiliteit van het systeem en nalevering van voedingsstoffen. Tevens levert het overmatig voeren van de vis door vissers, extra voedingsstoffen in het water op voor algen. Zwemwaterprofiel Zuiderplas Pagina 17 van 34

18 6.2 ZWEMPROF In een spreadsheetmodel, genaamd ZWEMPROF zijn dimensies van de zwemplas en omvang van potentiële bronnen ingevuld. In bijlage 3 staan de ingevulde waarden weergegeven. Aan de hand van kentallen is de invloed van de potentiële bronnen op de bacteriële waterkwaliteit kwantitatief ingeschat. De potentiële bronnen zwemmers en recreatievaart geven een uitslag aan bij zowel gemiddelde drukte als bij extreme drukte. Het eindoordeel geeft de optelsom weer van de individuele scores. Dit eindoordeel kan daarom hoger uitvallen dan de einduitslag van individuele parameters. Figuur 8. Resultaatsheet van ZWEMPROF gevoed met de gegevens uit bijlage 3 De resultaten (Figuur) laten zien dat zwemmers vanwege hun relatief geringe aantal waarschijnlijk geen substantiële invloed hebben op de zwemwaterkwaliteit. Watervogels hebben wel een wezenlijke invloed op de bacteriologische zwemwaterkwaliteit, hetgeen blijkt uit het oordeel met betrekking tot de Escherichia coli en de Intestinale enterococcen. In 2009 zijn door de gemeente 100 ganzen verwijderd. Het aantal is daarna een stuk verminderd. Exacte aantallen zijn niet bekend. In zwemprof is nog rekening gehouden met de situatie voor wegvangen. In dit profiel is gebruik gemaakt van de ZWEMPROF-versie van 22 maart Dit is de versie die is bijgevoegd bij de handreiking voor het opstellen van een zwemwaterprofiel. Recentelijk zal er een nieuwere versie van ZWEMPROF uitkomen, deze was echter nog niet voldoende getest om te gebruiken voor dit profiel. Het programma is echter indicitatief en de resultaten van de huidige versie sluiten aan bij de verwachtingen uit de rest van het profiel. De verwachting is dan ook niet dat de nieuwere versie significante verschillen op zal leveren. Zwemwaterprofiel Zuiderplas Pagina 18 van 34

19 7 Evaluatie en conclusies De Zuiderplas in s-hertogenbosch is ontstaan door zandwinning rond De plas is ongeveer 36 hectare groot en maximaal 16 meter diep. De plas is zowel in eigendom als in beheer bij de gemeente s-hertogenbosch. De zwemzone is een D-categorie. Dit betekent dat er bij de plas geen permanent toezicht is. Ook zijn er geen drijflijnen aanwezig. De plas heeft wel een brede geleidelijk aflopende zandige oeverzone zonder gevaarlijke obstakels. De plas is voor iedereen vrij toegankelijk, er worden geen entreegelden geheven. Zwemvijver Zuiderplas wordt goed bezocht. Uit het zwemwaterprofiel komt naar voren dat in de periode geen overschrijdingen van de normen zijn vastgesteld voor wat betreft de Escherichia coli en intestinale enterococcen. Beide parameters vallen in de kwaliteitsklasse uitstekend. Er zijn er geen trends zichtbaar. Van de onderzochte potentiële bronnen heeft alleen het aantal watervogels een duidelijke invloed op de zwemwaterkwaliteit in ZWEMPROF. Zowel voor Escherichia coli als voor Intestinale enterococcen. Bezoekers vallen niet uit te sluiten als potentiële bron, omdat de analyses met bezoekersaantallen gebaseerd zijn op schattingen van aantallen en niet gebaseerd zijn op feitelijke aantallen. Op basis van de meetresultaten in zijn er geen normoverschrijdingen vastgesteld voor zowel Escherichia coli en intestinale enterococcen. Daarnaast moet er aandacht blijven voor het voorkomen van cyanobacteriën als mogelijk gezondheidsrisico. In de zwemzone is in de periode blauwalgen aangetroffen, maar geen blauwalgenbloei. De verwachting is dat de blauwalgen zich waarschijnlijk niet richting de zwemzone zullen verspreiden, omdat de zuidoosthoek bij de A2 met voormalige algenproblemen de laatste drie jaar minder last heeft van blauwalgen (sinds de omlegging van de voedselrijke Dungense sloot) en omdat de andere hoek met de blauwalgenproblemen (noordkant van stervormige eiland) afwatert richting de Pettelaarse Vaart. Conclusies Zwemvijver Zuiderplas heeft een duidelijk recreatieve functie. Overschrijding van de norm voor Escherichia coli en intestinale enterococcen is niet voorgekomen. De belangrijkste potentiële bron voor bacteriële verontreiniging is het aantal watervogels. De kans dat cyanobacteriën in de toekomst een mogelijk gezondheidsrisico s kunnen veroorzaken is gering. Zwemwaterprofiel Zuiderplas Pagina 19 van 34

20 8 Maatregelen en aanbevelingen Ganzen verjagen door andere oever voor hen in te richten. De vele watervogels zijn een potentiële bron van bacteriële verontreiniging van de zwemplas. In de periode zijn geen overschrijdingen van Escherichia coli en intestinale enterococcen waargenomen. Indien overschrijdingen van de norm worden waargenomen moet de bron aangepakt worden. De gemeente heeft in ganzen laten verwijderen [4]. Het is voldoende wanneer de ganzen een andere oever uitkiezen dan die van de zwemzone. Het gaat erom ze effectief te verjagen. Er kan voor gezorgd worden dat de ganzen een andere oever uitzoeken door een andere plek in te richten voor hen. Ganzen hebben de voorkeur voor een grote open vlakte waar ze vrij uitzicht hebben. Om de ganzen te verjagen moet een andere oever op deze manier ingericht worden en de zwemzone zelf moet voor de ganzen minder aantrekkelijk gemaakt worden, door het vrije uitzicht weg te nemen door bijv. bosjes te plaatsen en/of extra vliegers op te hangen als roofvogels. Gezien de ligging t.o.v. Bossche Broek is vangen of verwijderen van de ganzen wellicht niet wenselijk maar ook niet effectief, omdat er hoogstwaarschijnlijk weer andere ganzen voor in de plaats komen. Frequent toezien op schonen strand Om bacteriële verontreiniging van de zwemzone door vogels te voorkomen, moet het hele zwemseizoen frequent worden toegezien op het schonen van het strand van vogelpoep, en niet alleen bij aanwezigheid van mensen. Meer toiletten Ondanks dat er geen eenduidige relatie te zien is tussen hoge bacterieconcentraties en veel bezoekers, valt dit ook niet uit te sluiten. Het is daarom van belang dat er voldoende toiletten aanwezig zijn bij de zwemplas. 2 toiletten op een maximale bezoekersdruk van 1000 mensen is erg weinig. Wij adviseren daarom om in het zwemseizoen extra toiletten bij te plaatsen. Toiletten in beheer van gemeente i.p.v. exploitant De gemeente heeft de verantwoordelijkheid over de zwemplas. Wij adviseren daarom dat de toiletten in beheer komen van de gemeente en niet van de exploitant, zodat de gemeente ervoor kan zorgen dat de toiletten het hele zwemseizoen open zijn en de openstelling niet afhankelijk is van de aanwezigheid van de exploitant. Handhaven van het hondenverbod Door honden te blijven weren van het zwemstrand en uit het zwemwater wordt bacteriële besmetting door honden voorkomen. Via toezicht moet het verbod op honden worden gehandhaafd. Zwemwaterprofiel Zuiderplas Pagina 20 van 34

21 9 Literatuur [1] Europese Unie, Richtlijn 2006/7/EG van het Europees parlement en de Raad betreffende het beheer van de zwemwaterkwaliteit en tot intrekking van richtlijn 1976/160/EEG. [2] Grontmij, Handreiking voor het opstellen van een zwemwaterprofiel. In opdracht van Ministerie V&W / RWS [3] DHV, KRW en Oppervlaktewater. Bescherming van zwemwater en oppervlaktewater voor drinkwaterbereiding onder de Europese Kaderrichtlijn Water. In opdracht van Ministerie V&W / RWS/ RIZA. [4] Gemeente s Hertogenbosch, P.J.H. van de Hoef, Brief aan de Provincie Brabant betreffende waterkwaliteitsproblemen badinrichting De Zuiderplas te s Hertogenbosch. Zwemwaterprofiel Zuiderplas Pagina 21 van 34

22 Bijlage 1 Omgevingsonderzoek formulier Zwemwaterprofiel Zuiderplas

23 Omgevingsonderzoek formulier Checklist omgevingsonderzoek zwemgelegenheid Naam zwemgelegenheid Zuiderplas bad Plaats / gemeente s-hertogenbosch adres hverschuur@s-hertogenbosch.nl Meetpuntcode Naam beheerder / contactpersoon Henk Verschuur Telefoon / Opgenomen door M. Scheepens Datum opname April 2007 Algemene informatie Ontstaan plas en zwemfunctie Hoe is de plas ontstaan: Zandwinning Wanneer is de plas ontstaan: Rond Tot begin 60 is gebouwd in zuid en werd hiervoor zand gegraven. Hoe lang heeft de plas de functie zwemwater: sinds toen Wie (organisatie) is houder van de plas: Gemeente s-hertogenbosch. Zowel eigenaar als beheerder. Verder zit er een visvereniging op en een zeilvereniging. Openstelling plas Datum openstelling zwemplas(zone) in zwemseizoen: Altijd De plas is het hele jaar bereikbaar en voor iedereen toegankelijk zonder entreegelden Maximale bezoekersdruk: 1000 Gemiddeld aantal bezoekers op een zwemdag : 250 Aantal bezoekers per seizoen (indien bekend): Openstelling per dag: Is de plas het hele jaar bereikbaar: Ja Worden er entreegelden gevraagd: Nee Is er een speciaal lidmaatschap of is een staanplaats op een camping vereist: Nee Activiteiten op of nabij de plas Worden er in het zwemseizoen activiteiten georganiseerd op of nabij de zwemplas (denk aan housepartys, oefeningen van brandweer, viswedstrijden, Jambooree of andere activiteiten waardoor er extra belasting van de zwemplas plaatsvindt) Naam Activiteit, datum en omschrijving activiteit: Zwemwaterprofiel Zuiderplas, Bijlage Pagina 23 van 34

24 In augustus 2006 werd er in het kader van activiteiten in s-hertogenbosch met behulp van duikers en een duikersbol aan mensen de kans gegeven om de Zuiderplas onder water te bekijken. Verder worden er veel activiteiten georganiseerd door de zeilclub zoals cursussen en zeilwedstrijden. De Zeilclub ligt nabij de zwemzone in de zuidoosthoek. Destijds is ook ter plekke water bemonsterd. Worden er buiten het zwemseizoen activiteiten georganiseerd op of nabij de zwemplas (denk aan housepartys, oefeningen van brandweer, viswedstrijden, Nieuwjaarsduik of andere activiteiten waardoor er extra belasting van de zwemplas plaatsvindt) Naam Activiteit, datum en omschrijving activiteit: Nee Hydrologische beschrijving Oppervlakte en diepte Oppervlakte van de plas: 36 hectare Lengte van de zwemzone (strandlijn): 205 meter Oppervlakte van de zwemzone: 9000 m2 Diepte van de plas: Maximale diepte: 14 meter Gemiddelde diepte: 10 meter Diepteprofiel: Aanwezig/afwezig: aanwezig van hele plas Jaar van opname: 2005 Peilbeheer Streefpeil plas T.o.v. NAP: 2 meter +NAP Zwemplas wordt beïnvloed door: opgepompt grondwater: NEE, wel natuurlijke kwel pompcapaciteit maximaal: NVT Hoeveelheid water per jaar Jaar 1: NVT Jaar 2: NVT Jaar 3: NVT Diepte winning: NVT Watervoerend pakket: NVT Kwaliteit grondwater, zijn er gegevens bekend?: NVT Oppervlaktewater: Welke sloten of kanalen lozen water op de plas: De plas bij het provinciehuis loost géén water op de Zuiderplas. Zwemwaterprofiel Zuiderplas, Bijlage Pagina 24 van 34

25 De aanwezige putten direct achter het benzinepompstation zijn rioolputten die niet meer in gebruik zijn en leeggepompt zijn. Alleen de infrastructuur is blijven zitten. De plas is dus een geïsoleerde plas met alleen wat afwatering vanuit de wegen rondom de plas en het stervormige eiland. Frequentie of m3/dag of seconde per water dat loost: N.V.T. Hoeveelheid water per seizoen (laatste drie seizoenen): Jaar 1:Niet bekend Jaar 2:Niet bekend Jaar 3: Niet bekend Bacteriologische waterkwaliteit van inlaatwater indien bekend: Niet bekend, de provincieplas heeft wel last van blauwalgprofileratie Rondpompen/circulatie van oppervlaktewater Wordt er water rondgepompt: Nee Doel van rondpompen water: Frequentie of m3/dag of seconde (= maximale pompcappaciteit): NVT Periode rondpompen, volcontinue of dag/nacht? Overige opmerkingen over de waterhuishouding: Bodem Ondergrond bestaat uit (klei/zand/slib), eventueel op kaart aangeven: De zwemzone bestaat uit een grof zand pakket. Van het diepere gedeelte zijn geen gegevens van de toestand van de bodem bekend. Aanneembaar is dat op plekken in de Zuiderplas organisch slib zich ophoopt. Zijn er onderzoeken gedaan naar de waterbodemkwaliteit(eventueel in bijlage toevoegen): In 2003 is de plas uitgebaggerd. Het slib is in kunststof zakken tegen de oever evenwijdig aan de A2 gelegd. Het dient tevens als oeververdediging. Bij het verleggen van de A2 zijn de geluidswallen opgeschoven en daarmee ook de oever van de plas. De zakken dienen als oeververdediging. Na het baggeren is de kwaliteit van het slib niet meer getest. Jaar van onderzoek: Organische sliblaag aanwezig: Oppervlakte en aantal m3: Locatie in de zwemplas: Samenstelling: Zwemwaterprofiel Zuiderplas, Bijlage Pagina 25 van 34

26 Beheer zwemplas en zone 1. Welk type beheer wordt uitgeoefend: maaibeheer zwemzone: Maaiwerkzaamheden in zwemzone: nee, want er is geen plantengroei in het water Frequentie van maaiwerkzaamheden: Welke perioden vinden maaiwerkzaamheden plaats: Methode: Hand/maaiboot/kraan/graskarper: maaibeheer buiten zwemzone: Ja Frequentie van maaiwerkzaamheden: Elk najaar rond begin oktober worden er enkele gaten gemaakt in het riet voor de vissers (ongeveer 3 stuks). Op deze plekken wordt er ook gezwommen in het water. Welke perioden vinden maaiwerkzaamheden plaats: Methode: Hand/maaiboot/kraan/graskarper: Leegpompen plas: Nee Doel schoonmaakwerkzaamheden: NVT Frequentie en welke jaren: NVT Beheer directe omgeving zwemplas: Egaliseren van het strand: Ja Frequentie: Afhankelijk van gebruik, minimaal 6 keer, soms vaker. Controle en schoonmaken van het strand en ligweides: Ja Frequentie: Bij drukte dagelijks, anders bij normaal weer 3 keer per week. In de winter 1 keer per 3 weken. Maaiwerkzaamheden ligweides: Ja Frequentie: 16 x per seizoen. Het gras wordt 8-18 keer gemaaid. Bemesting ligweides: Nee Frequentie, hoeveelheid en soort mest Voorzieningen in en nabij zwemzone Welke voorzieningen zijn aanwezig, deze informatie kan ook op een kaart getoond worden. Toilleten aanwezig: Ja Hoeveel: 1, één dames- en één herentoilet. Waar: In kiosk aan de rand van het strand. Deze is (incl. toilet) open bij temperaturen hoger dan 20 graden. Er is ook toiletpapier aanwezig en water. Het wisselt hoe lang de kiosk open is. Meestal minimaal tot 9 uur s avonds. Voor 15 personen blijft de kiosk open. Voor 5 niet. Afstand tussen toilleten en zwemzone: 60 meter Hoe vaak wordt het sanitair schoongemaakt: dagelijks. Het ziet er schoon uit. Afvoer naar riolering: Ja Zwemwaterprofiel Zuiderplas, Bijlage Pagina 26 van 34

27 Vrij toegankelijk: Ja Douches aanwezig: Nee Hoeveel: Waar: Afstand tussen douches en zwemzone: Hoe vaak wordt de douche schoongemaakt: Afvoer naar riolering: Prullebakken aanwezig: Ja Hoeveel: > 10 Waar: Op het strand en het grasveldje Afstand tussen prullenbakken en zwemzone: +/- 30 meter Hoe vaak worden de prullebakken schoongemaakt:bij drukte dagelijks, anders bij normaal weer 3 keer per week. In de winter 1 keer per 3 weken. Speeltoestellen/steigers/platformen aanwezig in de zwemzone: Ja Locatie Speeltoestellen/steigers/platformen: Op strand enkele speeltoestellen en één glijbaantje in het water Drijflijnen aanwezig: Nee Toezicht aanwezig: Nee Plaats van de Toezichtpost(en): Zijn er Infoborden met een afbakening van de zwemzone: Nee Is duidelijk aangegeven waar mensen wel en niet mogen zwemmen en wat eventuele gedragsregels zijn: Nee, niet geheel duidelijk. Wat staat op deze borden: Waar zijn deze borden opgesteld (foto van het bord toevoegen): Ver buiten de zwemzone, aan de Oostkant van de plas en bij de zwemzone. Bronnen Van de bovenstaande bronnen die zijn aangetroffen moet de volgende informatie bekend zijn: Riooloverstort Aanwezig: Nee Regenwater of gemengd stelsel: Hoeveelheid of frequentie van in werking treden: Afstand van de bron ten opzichte van de zwemzone: Specifieke informatie over de bron: Ongezuiverde lozingen (lozingen vanuit bv. woonboot, huizen of bedrijven) Aanwezig: Nee Herkomst lozing (bedrijf, huis, woonboot, recreatievaart, etc)? Hoeveelheid of frequentie van in werking treden: Zwemwaterprofiel Zuiderplas, Bijlage Pagina 27 van 34

28 Afstand van de bron ten opzichte van de zwemzone: Specifieke informatie over de bron: Regenwaterlozing Aanwezig: Ja Herkomst lozing (bedrijf, huis, woonboot, recreatievaart, etc)? Het regenwater van het stervormig eiland met de boerderij, dat alleen bij hevige neerslag afstroomt. (Rondom de plas ligt een rondweg. Het water van deze rondweg zakt in de bodem of gaat naar de sloot ernaast. Deze sloot watert niet af op de plas.) Altijd in werking bij regenval of zit er nog een extra buffer voordat geloosd wordt: Bij regenval directe in of afstroming, anders zakt het de bodem in. Afstand van de bron ten opzichte van de zwemzone: Verschillende plekken waar water afstroomd, dus verschillende afstanden. De meeste liggen verder dan 500 meter van de zwemzone vandaan. Specifieke informatie over de bron: Afstromend wegwater Ligt dicht bij de zwemplas infrastructuur: Ja Komt het afstromend wegwater uit op de zwemplas: Nee Zo ja, wat is het voor type weg (fietsers, (lokaal) bestemmingsverkeer, regionaal): Lokaal Wat is de verkeersintensiteit per dag: enkele fietsers, wandelaars en een enkele auto, bestemmingsverkeer Wordt er s winters gladheidbestrijding (zout) toegepast: Specifieke informatie over de bron: Vee op weilanden (zo ja, welk vee) Staan er in een straal van 500 meter van de zwemzone vee in weilanden: Nee Zo ja, wat is de kortste afstand tussen weiland en zwemzone: Wat voor vee staat in weiland (melk- of vleeskoeien, paarden, geiten, schapen): Specifieke informatie over de bron: Uit- en afspoeling van mest Kan er via af of uitspoeling mest in de zwemplas terecht komen: Nee Op hoeveel meter van de zwemzone is de dichtstbijzijnde bemeste grond (akker of weiland) Specifieke informatie over de bron: Erfafspoeling naar sloten Zijn er in omgeving van zwemplas bedrijven waarvan water in (perceels)sloten terechtkomt: Nee Kan dit water in de zwemplas terecht komen: Hoeveelheid of frequentie van in werking treden Specifieke informatie over de bron: Zwemwaterprofiel Zuiderplas, Bijlage Pagina 28 van 34

29 Slib Is er slib aanwezig in de zwemplas: Waarschijnlijk wel Betreft dit een voedselrijke (organische) sliblaag: onbekend. Waarschijnlijk wel bij het gedeelte van de plas waar ook blauwalgen voorkomen. In de rest van de plas waarschijnlijk niet omdat hier gebaggerd is. Wervelt dit slib op (door windwerking, recreatievaart): Waarschijnlijk niet door diepte van de plas en geen motorboten op de plas. Specifieke informatie over de bron: Recreatievaart Vindt er recreatievaart met boten plaats: Ja een zeilclub, deze activiteit heeft waarschijnlijk geen invloed op de zwemwaterkwaliteit. Is er een aanlegplaats/jachthaven aanwezig? Nee, niet voor recreatievaart. Enkel ongeveer 40 vissersboten (roeiboten) aan de Oostkant van de plas. Naast de zwemzone is een zeilclub. Deze boten verblijven alleen in de zomerperiode op de plas tijdens activiteiten en de boten hebben geen toiletten aan boord. Zo ja, hoeveel aanlegplaatsen zijn er: Geen Hoeveel boten verblijven er per jaar in de zwemplas: Geen Vindt er overnachting plaats: Nee Wat is de afstand tussen de jachthaven en zwemzone: Is er een mogelijkheid om afvalwater van recreatievaart te verzamelen? Niet nodig Specifieke informatie over de bron: Woonboten Zijn er woonboten aanwezig: Nee Aantal: Bewoning, permanent of tijdelijk (hoeveel dagen p/jaar): Waar wordt afvalwater op geloosd: Specifieke informatie over de bron: Beroepsvaart (ongezuiverde lozingen) Vind er beroepsvaart plaats op de zwemplas: Nee Hoeveelheid of frequentie van in werking treden: Afstand van de bron ten opzichte van de zwemzone: Specifieke informatie over de bron: Zwemmers Aantal zwemmers: op piek dag: 1000 op gemiddelde zwemdag: 250 totaliteit over gehele laatste seizoen: onbekend Specifieke informatie over de bron: Huisdieren op strand Zijn er huisdieren op het strand/nabij of in de zwemzone aanwezig: Ja, zowel bij het hondenuitlaatgedeelte als bij het strand zelf. Er is wel een bord met de tekst verboden voor honden, maar er lopen en zwemmen er wel. Hoeveel het er zijn is onbekend. Zwemwaterprofiel Zuiderplas, Bijlage Pagina 29 van 34

30 Wat voor soort huisdieren (hond, paard, schaap, etc.): honden Wordt de mest opgeruimd: Het strand wordt regelmatig geschoond. Hoe frequent verblijven de huisdieren op het strand/nabij de zwemzone: Onbekend Specifieke informatie over de bron: Vogelkolonies Zijn er vogels aanwezig op de zwemplas: Ja Soort(en) vogels: Voornamelijk kolonies tamme en wilde ganzen. Verder eenden, meeuwen en meerkoeten Aantal vogels, per soort: Sinds 4 jaar is het aantal fors gegroeid, met name van de Canadese ganzen. Deze mogen nu echter weggehaald worden. Tamme Ganzen: Zomer 2006 ongeveer 10 in en nabij de zwemzone Wilde Ganzen: rond de 125 Eenden: incidenteel ongeveer 10 a 20 nabij de zwemzone Meeuwen: incidenteel ongeveer 10 á 20 nabij de zwemzone Waterkippen, oftewel waterhoentjes; in de zomer niet, maar in de winter 60 á 70 Permanent of incidenteel aanwezig: Niet permanent, meestal voornamelijk in het zwemseizoen Plek waar vogelkolonies zich bevinden: Nabij de zwemzone en erin Specifieke informatie over de bron: Het strand wordt regelmatig geschoond van vogelpoep Fauna (wildlevende dieren) ratten, konijnen, etc Is er fauna aanwezig op/nabij de zwemplas: Ja Soorten: Konijnen Aantal: Bij de sportvelden zitten rond de 30 konijnen. Hier zitten echter houtwallen langs. Permanent of incidenteel aanwezig: Incidenteel Specifieke informatie over de bron: Vissen Is er vis in de zwemplas aanwezig, is er onderzoek naar de visstand verricht? Aanwezig, geen onderzoek verricht Soorten:Karper/Brasem/Voorn/Snoek/Baars/Kolblei/Zeelt/Snoekbaars Aantal: Onbekend Mag er gevist worden?: Ja. Gebeurd met name op karper Wie mag er op de plas vissen, verpacht via visclub/dagkaarten/vrij vissen/campingpas: Verpacht aan visclub s-hertogenbosch, via dagkaarten of lidmaatschap mag er gevist worden. Hoeveel keer per jaar wordt gevist: Hele jaar door, vooral op karper Worden vissen gevoerd door vissers: Ja Zijn er vissen van de plas afgevangen: Periode en hoeveelheid Nee. En de vissen die recreatief gevist worden, worden grotendeels teruggezet. Zijn er in het verleden vissen uitgezet: Tot 15 jaar terug niet. Daarvoor is onbekend. Zwemwaterprofiel Zuiderplas, Bijlage Pagina 30 van 34

31 Reden: Soort vissen: Hoeveelheid: Specifieke informatie over de bron: Zwemwaterprofiel Zuiderplas, Bijlage Pagina 31 van 34

32 Bijlage 2 Diepteprofiel Zwemwaterprofiel Zuiderplas

33 Bijlage 3 Overzicht ingevoerde getallen ZWEMPROF Zwemwaterprofiel Zuiderplas

34 Zwemwaterprofiel Zuiderplas, Bijlage Pagina 35 van 34