Voorstel aan de gemeenteraad

Transcriptie

1 Voorstel aan de gemeenteraad datum: 15 mei 2012 portefeuillehouder: wethouder B. Buiting Datum vergadering: 19 juni 2012 agendanummer: 12 onderwerp: evaluatie en bijstelling welstandsbeleid Aan de raad, Historisch overzicht Op 6 april 2004 heeft de gemeenteraad van Bergen haar welstandsbeleid vastgelegd in een welstandsnota. Hiermee heeft zij voldaan aan de wettelijke verplichtingen uit de Woningwet, dat elke gemeente welstandsbeleid moet hebben vastgesteld, wil zij (bouw)vergunningaanvrage n kunnen toetsen aan de redelijke eisen van welstand. In die tijd werden alle bouwplannen, met uitzondering van de vergunningsvrije plannen, voorgelegd aan de welstandscommissie. In 2006 en 2008 is dit welstandsbeleid onderworpen aan een evaluatie. De evaluatie van 2008 heeft vervolgens geleid een grote aanpassing van het beleid. Door u is op 1 juli 2008 besloten: Bouwplannen (lichte bouwvergunningen en reguliere bouwvergunningen) die betrekking hebben op gemeentelijke of rijksmonumenten worden altijd voorgelegd aan de welstandscommissie; Alle lichte bouwvergunningen behoeven geen toets van de welstandscommissie; Zeecontainers, opslagcontainers en toer- en stacaravans, licht- dan wel regulier vergunningsplichtig, blijven onderworpen aan een welstandstechnische toets; Voor reguliere bouwvergunningen geldt: Als experiment de te bebouwen gebieden Afferdse Heide te Afferden, St. Jozefstraat te Siebengewald, de uitbreidingslocatie Droogstal-Zuid te Wellerlooi en de kern van Nieuw Bergen niet plaatsen onder welstandstoezicht. De overige gebieden wel. Buiten de door de raad aangewezen bijzondere gebieden worden bouwplannen van een geregistreerd architect niet, alle andere bouwplannen wel voorgelegd aan de welstandscommmissie. Eind 2010 heeft de meest recente evaluatie plaats gevonden. Geconcludeerd is destijds dat er veel minder behandelingen van bouwplannen in de welstandscommissie hebben plaatsgevonden. Er had deregulering plaatsgevonden waardoor de burgers meer vrijheid hebben gekregen. Echter waar g een oordeel over gegeven kon worden is of het beleid had geleid excessen in de vorm van bouwwerken, die de (welstand) toets (der kritiek) niet zouden kunnen doorstaan. Sinds de invoering van het versoepelde beleid in 2008 waren er te weinig (grote) bouwplannen ingediend. In de door u aangewezen welstandsvrije gebieden was namelijk nog nauwelijks gebouwd. Gelet hierop is in 2010 besloten dat het op dat moment te moeilijk was om een goede evaluatie te houden, een oordeel te geven of het beleid had geleid excessen in de vorm van bouwwerken, die de (welstands) toets (der kritiek) niet zouden kunnen doorstaan. In verband met de invoering van de Wabo is het beleid wel enigszins aangepast. Door de invoering van de Wabo is het vergunningsvrij bouwen opnieuw ruimer geworden. De licht bouwvergunningsplichtige bouwwerken zijn bouwvergunningsvrij geworden. Deze plannen werden dan ook niet meer door de welstandscommissie behandeld. 99-3

2 De cijfers Aanvragen Lichte aanvraag Reguliere aanvraag Omgevingsvergunningen 150 bouwen Totaal Aantal beoordelingen in welstand, inclusief herhaalbehandelingen Bouwplannen in de bijzondere gebieden (welstandsplichtig) Bouwplannen buitengebied, niet geregistreerde architecten Lichtvergunningplichtige bouwwerken Totaal aantal behandelingen Het betreft hier het aantal behandelingen in welstand. Het kan zijn dat sommige bouwplannen meerdere keren zijn behandeld in welstand. Deze cijfers worden hier niet weergegeven. Sinds 1 oktober 2010 zijn er 150 omgevingsvergunningen bouwen ingediend. Dit zijn ongeveer 100 omgevingsvergunningen per jaar. Van het aantal ingediende plannen werd minder dan de helft voorgelegd aan de welstandscommissie. Gelders Genootschap Sinds 1 januari 2012 verzorgt het Gelders Genootschap als Integrale Kwaliteitscommissie de advisering voor welstand voor de gemeenten Bergen, Gennep en Mook & Middelaar. Per 1 januari 2012 dienden gemeenten zelf zorg te dragen voor de samenstelling van een eigen dan wel een regionale Kwaliteitscommissie. Voorheen konden plannen in het kader van het Limburgs Kwaliteitsmenu (nieuwe ontwikkelingen in het buitengebied) worden voorgelegd aan de Limburgse Kwaliteitscommissie. Gemeld kan worden dat op heden met volle tevredenheid gekeken kan worden naar de samenwerking met het Gelders Genootschap. Het Gelders Genootschap beschikt over deskundige medewerkers van alle kennisgebieden die daardoor zorg dragen voor een snelle integrale ad visering richting onze gemeente en richting de aanvragers, hetgeen, ook tevredenheid van initiatiefnemers en architecten, al enkele malen betere plannen heeft geleid /5

3 Excessen De Woningwet kent een zogenaamde excessenregeling (artikel 12a lid 1 sub b Woningwet). Deze excessenregeling uit de Woningwet biedt aan het college van burgemeester en wethouders de mogelijkheid om repressief tegen excessen op te treden wanneer een bestaand bouwwerk in ernstige mate in strijd is met redelijke eisen van welstand. Het gaat in gevallen van een exces altijd om ernstige ontsiering van een bouwwerk of een gedeelte daarvan in relatie de omgeving. De excessenregeling was niet van toepassing op bouwwerken die als gevolg van het gemeentelijk welstandsbeleid welstandsvrij zijn. Hierdoor had ons college in het verleden geen middel voorhanden om tegen een exces op te treden ten aanzien van welstandsvrije bouwwerken. Om te voorkomen dat dergelijke situaties zouden ontstaan heeft u in uw vergadering van 16 november 2010 besloten de volgende regeling vast te stellen: Het besluit om de gebieden als welstandsvrij aan te wijzen laat de bevoegdheid van het gemeentebestuur ongemoeid om op basis van artikel 12 van de Woningwet op te treden tegen bouwwerken die in ernstige mate in strijd zijn met de redelijke eisen van welstand. Er zijn situaties in onze gemeente bekend waarbij de vraag kan worden gesteld of het een exces betreft, echter ons college heeft op heden geen gebruik gemaakt van deze regeling. Belangrijk is wel dat deze regeling van kracht blijft. Mocht er in de toekomst zich een exces voordoen dan is er een middel voorhanden om hier tegen op te treden. Hoe nu verder Vanuit uw gemeenteraad komen signalen naar ons college waarin de wens wordt geuit om, naar Boekels model, de welstandstoets in zijn geheel af te schaffen. Ons college heeft daar kennis van genomen en zich de vraag gesteld of dit een juiste, wenselijke stap zou kunnen zijn. Dit is echter geen eenvoudig te beantwoorden vraag. Immers aan het wel of niet in stand laten van welstand zitten meerdere kanten. Zo is er de kant van de initiatiefnemer, de kant van de omliggende buren en de kant van de overheid als bewaker van de ruimtelijke kwaliteit. Het is wat ons betreft te kort door de bocht om beperkte tijdwinst en vrijheid van de aanvrager hoger te stellen dan het algemene belang van de gemeenschap en de directe omgeving in het bijzonder. Belangrijk in deze is dat de een zijn vrijheid de ander zijn beperking is. Oftewel een bouwwerk met een slechte uitstraling kan het aanzicht van de hele buurt negatief beïnvloeden. Dit gegeven maakt het dat wij genuanceerder denken over het afschaffen van welstand. Enerzijds willen wij tegemoet komen aan de maatschappelijke wens van versoepeling, anderzijds willen wij de kwaliteit van de omgeving waarborgen. Begin 2010 heeft uw raad, alsook de raden van Gennep en Mook en Middelaar, de Strategische Regiovisie Bergen, Gennep, Mook en Middelaar vastgesteld. In deze Strategische Regiovisie komt onder andere naar voren dat de landschappelijke kwaliteit van de regio hoog en onderscheidend is. Als excellente regio zal de landschappelijke kwaliteit en de kwaliteit van de bebouwde omgeving in evenwicht moeten zijn. Volgens de Strategische Regiovisie is dit nu niet het geval. De kwaliteit van de bebouwde omgeving steekt in negatieve zin scherp af tegen het hoge kwaliteitsniveau van de omgeving. Er zal meer oog moeten komen voor de ruimtelijke kwaliteit van de bebouwde en het onbebouwde deel van de regio. Ruimtelijke kwaliteit is meer dan mooi en lelijk. Mede om deze ruimtelijke kwaliteit te bewaken is de Integrale Kwaliteitscommissie, in de vorm van het Gelders Genootschap, in het leven geroepen. Ook thans anno 2012 kan gezegd worden dat er sinds 2010 weinig grote bouwprojecten zijn uitgevoerd. Hierdoor kan er opnieuw geen duidelijk beeld gegeven worden wat het effect van het welstandsvrij bouwen is op de omgeving. In Afferden en Siebengewald zijn nu de eerste woningen in aanbouw die welstandsvrij gebouwd mogen worden. Doordat er de laatste jaren weinig gebouwd is, en de verwachting dat er de aankomende jaren ook niet veel gebouwd wordt, is het effect van welstandsvrij bouwen waarschijnlijk pas te zien en te beoordelen over een langere periode. Op dit moment kunnen we aan de effecten van de versoepeling geen conclusies verbinden. Tevens kunnen we, ondanks de eerste positieve ervaringen, nog geen definitieve conclusies verbinden aan de rol van de nieuwe Integrale Kwaliteitscommissie /5

4 Desondanks willen wij ingaan op de wens van uw raad om het beleid te evalueren en dit te heroverwegen. Voor deze heroverweging moeten we eerst constateren dat er sprak e is van een ogenschijnlijke tegenstelling binnen uw raad. Enerzijds wordt bij herhaling de wens kenbaar gemaakt om afschaffing van de welstandstoets over te gaan, anderzijds heeft uw raad, samen met de raden van de gemeente Gennep, Mook en Middelaar, unaniem de Strategische Regiovisie vastgesteld. In deze Regiovisie wordt, zoals reeds gemeld, juist aangegeven dat de kwaliteit van de bebouwde omgeving thans onvoldoende in overeenstemming is met de landschappelijke kwaliteit. Aangegeven is dat dit meer in overeenstemming met elkaar moet komen teneinde de regio het gewenste excellente en onderscheidende niveau te geven. Ons college acht dit een zeer zwaarwegend gegeven. Gezien deze tegenstelling van opvattingen stellen wij u een tweesporenbeleid voor. Op de eerste plaats maximale vrijheid waar het kan, te weten de woongebieden zonder bijzondere kwaliteiten. Op de tweede plaats wel een kwaliteitsbewaking in de gebieden die gelden als etalage van de regio. Wij denken daarbij aan de oude kernen als Bergen, Aijen, het oude gedeelte van Well, de Dorpsstraat in Afferden en Bleijenbeek. Ook denken wij aan het buitengebied van de gemeente, waarin dan de bijzondere doorgaande routes als de N271, de zgn Toeristenweg, de weg langs de Maas en enkele oost-west verbindingen de meeste aandacht verdienen. Voor deze gebieden (in de bijlage op kaart aangegeven) willen wij de welstandstoets verplicht stellen. Voor het overige deel van het buitengebied willen wij in het nieuwe bestemmingsplan Buitengebied beeldkwaliteitsbepalingen opnemen. Totdat deze van kracht zijn, stellen wij u voor om de huidige regel, geen welstandstoets voor bouwplannen van een geregistreerd architect, te continueren. Nadat het nieuw plan Buitengebied van kracht is geworden, met daarin beeldkwaliteitbepalingen, kan ook voor dit gebied van de welstandstoets volledig worden afgezien. Alsdan blijven de nu aangegeven bijzondere gebieden, als etalage van de regio, over voor continuering van de welstandstoets. Ons college denkt met dit voorstel u een evenwichtig voorstel te hebben gedaan dat zowel recht doet aan de wens versoepeling van regelgeving als recht doet aan het algemeen belang versterking van de kwaliteit van de bebouwde omgeving, juist daar waar de gemeente zich maximaal extern profileert. Verdere procedure NVT Communicatie Het gewijzigde welstandsbeleid zal bekend worden gemaakt in het weekblad Maas en Niersbode. Juridische aspecten Er is geen bezwaar en beroep mogelijk.. Financiën Niet van toepassing. Voorstel Wij stellen u als bijgesteld welstandsbeleid 2012 voor: de huidige excessenregeling te handhaven; de huidige regeling, dat bouwplannen van gemeentelijke of rijksmonumenten altijd voorgelegd dienen te worden aan de Integrale Kwaliteitscommissie, te handhaven, met dien verstande dat deze bouwplannen welstandsplichtig zijn; /5

5 de huidige regeling dat bouwplannen binnen de eerder benoemde bijzondere gebieden het oude gedeelte van Well, Aijen, Bergen, de Dorpsstraat in Afferden en Bleijenbeek, zoals op bijgevoegde kaart aangegeven, altijd voorgelegd dienen te worden aan de Integrale Kwaliteitscommissie te handhaven, met dien verstande dat deze bouwplannen welstandsplichtig blijven; de bouwplannen binnen de overige eerder aangewezen bijzondere gebieden Afferden, Siebengewald (inclusief de Horst ),Well en Wellerlooi, Tuindorp en de Flammert vrij te stellen van de welstandtoets; de bouwplannen binnen de kern Nieuw Bergen welstandsvrij te laten; te bepalen dat bouwplannen binnen de op bijgevoegde kaart nieuw aangegeven bijzondere gebieden, te weten stroken langs de N271, de zgn. Toeristenweg, de weg langs de Maas en enkele oost-west verbindingen, welke stroken het meest als etalage van de regio hebben te gelden, altijd voorgelegd dienen te worden aan de Integrale Kwaliteitscommissie, met dien verstande dat deze bouwplannen welstandsplichtig zijn; de huidige regeling dat bouwplannen in het op bijgevoegde kaart aangegeven Buitengebied van de gemeente vrijgesteld blijven van de welstandstoets indien deze plannen zijn ontworpen door geregistreerde architecten, te handhaven dat het nieuwe bestemmingsplan Buitengebied, met daarin opgenomen beeldkwaliteitbepalingen, van kracht is geworden. Na het van kracht worden van dit bestemmingsplan vervalt ook de welstandtoets voor bouwplannen die niet ontworpen zijn door geregistreerde architecten. Op basis van dit voorstel wordt het grondgebied van de gemeente ingedeeld in 4 categorieën van welstandsbeleid, welke naar zwaarte als volgt zijn (1 = zwaarste en 4 = minst zware): 1. Bijzondere gebieden: welstandstoets dorpskernen. 2. Bijzondere gebieden: welstandstoets doorgaande routes. Strook van 150 m. breed. 3. Buitengebied: welstandsvrij voor geregistreerde architecten; welstandstoets voor niet - geregistreerde architecten. 4. Welstandsvrije gebieden. Een en ander zoals is aangegeven op de bij dit besluit behorende kaart. Bij twijfel over exacte situering van een locatie geldt de zwaardere categorie. Burgemeester en wethouders van Bergen, de secretaris, de burgemeester, G.B. Kuipers M.H.E. Pelzer Bijlage(n) 1. Ontwerpbesluit 2. Kaart Categorisering welstandsbeleid /5