Te veel van het goede + -

Transcriptie

1 en en zijn eigenschappen die tot het wezen (de kern) van een persoon behoren; ze doordringen de hele mens en stellen ai diens meer of minder in het oog springende eigenschappen in een bepaald licht. De kernkwaliteit 'kleurt' een mens; het is de specifieke sterkte waar we bij hem of haar direct aan denken. Voorbeelden van kernkwaliteiten zijn bijvoorbeeld daadkracht, zorgzaamheid, zorgvuldigheid, moed, ontvankelijkheid, ordelijkheid, invoelingsvermogen, flexibiliteit, enzovoorts. en zijn uitingen van het Zelf waar bezieling uit voortkomt. en zijn niet in de eerste plaats eigenschappen, maar eerder mogelijkheden waarop men zich kan afstemmen. Zoals de kwaliteit van het geluid bij een radio voor een deel bepaald wordt door de zuiverheid waarmee deze afgestemd is op de juiste golflengte, zo wordt ook de leider inspirerender als hij afgestemd is op zijn eigen kernkwaliteiten. En net zoals ook het vermogen van de versterker van invloed is op de uiteindelijke geluidskwaliteit, zo is ook het scheppende (creatieve) vermogen van de leider medebepalend voor de (uit)werking die hij heeft op zijn omgeving. Een kernkwaliteit is te herkennen aan iemands bijzondere kwaliteit, waarover hijzelf zegt: 'Dat kan toch iedereen.' Een kernkwaliteit is dan ook altijd potentieel aanwezig. Je kunt een kernkwaliteit niet naar believen aan of uitzetten, je kunt hem wel verborgen houden. Het onderscheid tussen kwaliteiten en vaardigheden zit vooral in het feit dat kwaliteiten van binnenuit komen en vaardigheden van buitenaf aangeleerd zijn. Vaardigheden zijn dus aan te leren, kwaliteiten kun je ontwikkelen. Hoe duidelijker het beeld dat we van onze kernkwaliteiten hebben, des te bewuster kunnen we die laten doorstralen in het werk. en de valkuil Zoals er geen licht is zonder donker, zo ook heeft iedere kernkwaliteit een zon en een schaduwkant. De schaduwkant wordt ook wei de vervorming genoemd. De vervorming is niet het van de kernkwaliteit, zoais actief het van passief is en krachtig het van zwak. De vervorming is wat een kernkwaliteit wordt ais het te ver doorschiet. Zo kan een kernkwaliteit 'behulpzaamheid' doorschieten in 'bemoeizucht'. Dan wordt de kracht van iemand zijn zwakte. Behulpzaamhei d Bemoeizucht In de volksmond heet dat dan 'te veel van het ' en dat drukt het precies uit. Iemand die te zorgvuldig is loopt het risico pietluttig te worden. Zo kan flexibiliteit doorschieten en ervaren worden als wispelturigheid. Dat zal de flexibele persoon dan ook regelmatig als verwijt naar zijn hoofd geslingerd krijgen. De vervorming van iemands kernkwaliteit is tevens zijn 'valkuil'. De valkuil is datgene wat de betreffende persoon regelmatig als 'label' opgeplakt krijgt. Dan wordt de persoon met de kwaliteit daadkracht verweten dat hij niet zo drammerig moet zijn. Of dat nu terecht is of niet, de valkuil hoort gewoon bij de kernkwaliteit. Ze zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Theorie kernkwadranten Pagina 1 van 5

2 en de uitdaging Naast de bijbehorende valkuil krijgt de persoon bij zijn kernkwaiiteit ook zijn 'uitdaging' cadeau. De uitdaging is de positief kwaliteit van de valkuil. Bij de valkuil 'drammerigheid' hoort zo wellicht de uitdaging 'geduld' of 'terughoudendheid. Zoals in de figuur duidelijk wordt, zijn de kernkwaliteit en de uitdaging elkaars aanvullende kwaliteiten. Daadkracht Drammerigheid Geduld Waar het om gaat, is de balans te vinden tussen daadkracht en geduid. Wanneer deze balans te ver overhelt naar daadkracht, dan is de kans aanwezig dat deze daadkracht doorschiet in drammerigheid. Met andere woorden, om te voorkomen dat men in zijn valkuil terechtkomt is het raadzaam de uitdaging te ontwikkelen. Balans aanbrengen betekent denken in termen van enen, niet ofof. De kunst is zowel daadkrachtig als geduldig te zijn, tegelijk. Dus het gaat er niet om minder daadkrachtig te worden, omdat je dan het risico loopt te gaan drammen, het gaat om geduldige daadkracht. Iemand die geduldig daadkrachtig is loopt geen risico meer dat hij gaat drammen; dat is een logisch gevolg van het feit dat hij of zij op dit gebied 'heel' is. Vaak ligt de moeilijkheid in het feit dat de betrokkene niet in staat is te zien hoe deze twee kwaliteiten samen kunnen gaan, dat wil zeggen voor hem of haar is het een kwestie van of daadkracht of geduld. Voor hem of haar zijn beide kwaliteiten eerder tegenstellingen dan aanvullingen. VeelaI zijn valkuil en uitdaging de bron van conflicten die de persoon met zijn omgeving heeft. Conflicten, irritaties en onderlinge spanningen vinden vaak hun oorsprong in de blindheid voor de eigen kwaliteiten (met hun vervormingen) en die van anderen. Theorie kernkwadranten Pagina 2 van 5

3 en de allergie ZoaIs eerder gezegd, is uit iemands kernkwaliteit ook vaak af te leiden waar de potentiele confiicten met de omgeving te verwachten zijn. Die hebben vaak te maken met zijn uitdaging. Het probleem is namelijk dat de doorsneemens allergisch blijkt te zijn voor een teveel van zijn uitdaging, voorai ais hij die in een ander verpersoonlijkt vindt. Zo zal de daadkrachtige persoon de neiging hebben om over de rooie te gaan wanneer hij in een ander geconfronteerd wordt met passiviteit. Hij is allergisch voor passiviteit omdat passiviteit te veel van zijn uitdaging (= geduld) is. Hij weet zich daar vaak geen raad mee. Daadkracht Drammerigheid Negatief Passiviteit Allergie Geduld Hoe meer men in een ander met zijn eigen allergie geconfronteerd wordt, des te groter is de kans dat men in zijn valkuil terechtkomt. De persoon met de kernkwaliteit 'daadkracht' loopt dan het risico nog harder te gaan drammen, terwijl hij de ander verwijt passief te zijn, enz. Zo kan een vicieuze cirkel ontstaan, waar zonder de hulp van een derde moeilijk meer uit te komen is. Beide personen lopen het risico op elkaar in te haken en in een uitzichtloos conflict terecht te komen. Met andere woorden, als men zijn allergie in een ander tegenkomt, ligt de valkuil op de loer. Dus wat iemand het meest kwetsbaar maakt is niet zijn valkuil, maar zijn allergie, want het is vooral de allergie die iemand in zijn valkuil drijft. Kernkwadrant Het kernkwadrant is niet aileen een hulpmiddel om de kernkwaliteit en uitdaging bij jezelf en anderen te ontdekken. Wat het kernkwadrant tevens laat zien, is dat het wel eens zo zou kunnen zijn dat een leider het meest kan leren van die mensen waar hij de grootste hekel aan heeft (allergisch voor is), of anders gezegd: Waar je allergisch voor bent bij een ander, is waarschijnlijk te veel van iets goeds dat jij zelf juist het meeste nodig hebt. Dus je kunt het meest leren van diegenen met wie je het moeilijkst kan omgaan. Theorie kernkwadranten Pagina 3 van 5

4 en bij stress In een kernkwadrant wordt ook zichtbaar hoe een persoon geneigd is op stress of onder druk te reageren. In eerste instantie zal de druk of spanning ertoe leiden dat hij vaker te veel van het naar buiten zal brengen, met andere woorden in zijn valkuil zal schieten. Wordt de druk nog groter, dan zal hij in extreme gevallen de neiging hebben (plotseling) in zijn allergie te schieten en deze uit te gaan leven. Dat zijn van die momenten waarop de omgeving iemand niet meer herkent. Het gedrag dat hij of zij dan vertoont is voor de omgeving zo ongewoon dat er onbegrip ontstaat. Iemand die 'normaal' gesproken juist heel moedig is, een grote besluitvaardigheid heeft en door de omgeving als energiek ervaren wordt zal in eerste instantie iets te moedig worden en zich vervolgens onder hoge stress aarzelend en besluiteloos gaan gedragen. Wanneer dit soort verschijnselen zich voordoen is het tijd voor een 'timeout', anders ligt een crisis in het verschiet. De ontwikkelingsweg in een kernkwadrant Uit het voorgaande moge het duidelijk zijn dat de mens verscheidene kernkwaliteiten heeft; in zijn kern zelfs allemaal. Uiteraard is de mens niet te reduceren tot een kernkwadrant. en zijn ook niet statisch. Per Ievensfase kunnen andere kwaliteiten naar voren komen. Kortom, een gezond mens groeit (geestelijk). Daarbij gaat het er vooral om in balans te komen. Stel iemand heeft in de volgende verhouding toegang tot twee kwaliteiten; hoe groter het oppervlak, des te sterker ontwikkeld en des te gemakkelijker toegankelijk. Dit betekent vrijwel zeker dat in het totale kwadrant de valkuii en de allergie nog groter zullen zijn. Het is waarschijnlijk dat de allergie het grootste is van de vier, zeker als de minachting sterk is. Het kernkwadrant zou er in verhouding dan als volgt uit kunnen zien: Daadkracht Drammerigheid Negatief Passiviteit Geduld Allergie Dit suggereert dat hoe groter de onbalans tussen kernkwaliteit en uitdaging, des te sterker de allergie en valkuii. Theorie kernkwadranten Pagina 4 van 5

5 Persoonlijke groei Wat is nu de weg die men kan voigen om hiermee om te Ieren gaan. Allereerst zijn er drie routes die men kan volgen: vechten, helen of niets doen. Kiest men voor vechten, dan gaat men zijn valkuii bestrijden. Vechten tegen je valkuii is echter een zeer ineffectieve manier van ermee omgaan; dan eindig je in je eigen allergie. Dan zeg je tegen jezelf dat je niet zo drammerig moet zijn. Het enige dat je daarmee doet is jezelf vertellen wat je niet moet zijn. Daar kan niemand iets mee. Daarmee verander je niet, want je probeert aileen maar anders te zijn dan je bent, omdat je iets wilt vermijden. De energie is dus tegen jezelf gericht. Dat is noch Ieuk, noch effectief. Hoe harder je probeert om op deze manier iets niet te zijn, des te meer zit je jezelf in de weg om daadwerkelijk te veranderen. De route van heling werkt met niet doen, wat heel iets anders is dan niets doen. Niet doen wil zeggen dat dat je heel alert aanwezig bent, observeert en niet doet, maar het laat zijn. Zo ontstaan er drie stappen die innerlijke groei bewerkstelligen: 1. Wordt je bewust van je dynamiek die bij jouw type en jouw kernkwadranten hoort. Het werken met kernkwaliteiten helpt je te begrijpen wat er allemaal speelt. Zonder dit gewustzijn heb je geen idee waarom je doet wat je doet. In deze stap gaat het vooral om observeren 2. De tweede stap is verantwoordelijkheid nemen voor je innerlijk balans door onder ogen te zien dat je niet perfect bent en dat je niet alleen kernkwaliteiten hebt maar ook de schaduwkanten daarvan. Deze stap is moeilijker dan hij lijkt, omdat we stiekem toch vaak perfect willen zijn. Hier gaat het vooral om ruimte in jezelf te maken voor imperfectie. 3. De laatste stap is niet alleen je onvolmaaktheden onder ogen te zien, maar deze ook te leren liefhebben en te omarmen. Dit is misschien wel de allerbelangrijkste en moelijkste stap voor elk mens. Het betekent namelijk pijn te accepteren als onderdeel van het leven. Het betekent met compassie en mededogen je eigen onbalans, schaduw, valkuilen, irritaties en de daaruit volgende destructiviteit te omarmen. Op het moment dat je dat doet heb je onmiddelijk toegang tot je uitdaging. Anna Terruwe verwoordde het ooit als volgt: Jij mag worden zoals je bent om te worden wie je bent maar nog niet kunt zijn en je mag het worden op jouw manier en in jouw tijd. Het kernkwadrant is beschreven in het boek Bezieling en Kwaliteit in Organisaties door Daniel Ofman van Kern Konsult. Voor trainingen in kernkwaliteiten kijk op Theorie kernkwadranten Pagina 5 van 5

6 Leeg invulschema Te veel van het Negatief Te veel van het Allergie Theorie kernkwadranten Pagina 6 van 5