"Als je weet wat je eet kan je bewuster keuzes gaan maken en een gezondere lifestyle ontwikkelen."

Transcriptie

1 Dagelijkse voeding Als je wat meer op je voeding wilt gaan letten, dan sta je vast stil bij wat je allemaal op een dag eet. En je vraagt je vast af wat heb je nu direct nodig en wat niet? Wat voor effect heeft de voeding op je lichaam? Mooie vragen om een iets meer over te weten te komen. Wat eet je op één dag? Als eerst zal het je opvallen als je een lijstje hebt gemaakt van wat je allemaal op één dag eet is dat je misschien wat veel snoep, chips, frisdranken binnen krijgt. Producten die je zal herkennen als niet direct nodig, maar wel lekker om te eten. Daarnaast kan het zijn dat je misschien niet zo goed weet wat er is toegevoegd aan de producten die je in de winkel koopt. Kijk eens op verpakkingen in de winkel terwijl je de dagelijkse boodschappen doet. Een klein voorbeeld: "Hoeveel suiker is er toegevoegd aan een product?" Iets wat wij ons geheel niet realiseren. Als we alle producten bij elkaar optellen, dan zorgt dit al voor een aardige hoeveelheid suiker die wij dagelijks innemen zonder dat wij dit weten. Daarnaast kunnen we kijken in ons lijstje: "Hoeveel vetten krijg ik binnen?" (chips, kaas, vetter vlees, etc.) en "Hoeveel koolhydraten krijg ik binnen die gemakkelijk om te zetten zijn in suiker/energie?" Een aantal vragen waar wij stil bij kunnen staan en waar je misschien meer over wilt weten. Een dieet waarbij je een opdracht moet uitvoeren omdat iemand zegt dat het moet, of omdat getallen zeggen dat je minder moet eten (denk aan calorieën tellen) maar jou niet vertellen wat de juiste voeding is om te kiezen, zal je lastiger kunnen volhouden. Als je gaat begrijpen wat jou lichaam nodig heeft als bouwstoffen en je goed voor je lichaam wilt gaan zorgen, dan zal je dit misschien makkelijker gaan vol houden. "Als je weet wat je eet kan je bewuster keuzes gaan maken en een gezondere lifestyle ontwikkelen." Welke voedingsbronnen heeft ons lichaam nodig? Wij eten uit de zon. Dat klinkt misschien gek, maar de organismen [planten en dieren] zetten de energie van de zon om in weefsel. En wij eten die organismen weer op. Zo halen wij eigenlijk onze energie weer uit de zon via het voedsel dat wij dagelijks eten. In ons voedsel zitten macronitruenten en micronitruenten. Beiden zijn voor ons van levensbelang. Macronitruenten zijn de grote energie en opbouw stoffen voor ons lichaam, denk aan energie opslag, spier opbouw, etc. Micronutrienten zijn stoffen die we in kleinere hoeveelheden nodig hebben om bv. de macronutrienten te kunnen verwerken in ons lichaam.

2 Als we kijken naar de voedingsbronnen die ons lichaam nodig heeft om te kunnen functioneren, dan kunnen we een aantal hoofdgroepen onderscheiden: Macronutrienten: 1. Koolhydraten; rijst, aardappelen. 2. Vetten; olieen, vetten uit vlees en vis, kaas. 3. Eiwitten; vlees, vis, eieren. Micronutrienten: 4. Vitaminen en mineralen; te veel om op te noemen. 5. Vocht; water. Over de hoeveelheden per voedselbron die wij nodig zouden hebben om optimaal te kunnen functioneren (lichamelijk en geestelijk) zijn de meningen verdeeld. Tegenwoordig zien zij een verschuiving in de 'schijf van 5', de belangrijke cirkel waarmee wij zijn opgegroeid. Steeds meer mensen doen onderzoek naar wat gezond is voor ons lichaam. Deze 'schijf van 5' is dan ook onlangs aangepast. Want de levensstijl die wij tegenwoordig hebben ontwikkeld past vaak niet bij het voedselinname patroon dat wij hedendaags nuttigen. De hoeveelheid energie die wij binnen krijgen via onze voeding verbruiken wij misschien helemaal niet, wat grote gevolgen kan hebben voor onze gezondheid.

3 Over koolhydraten in onze voeding? Koolhydraten behoren tot één van de belangrijkste voedselbronnen die ons lichaam nodig heeft. Het voorziet ons van energie voor de belangrijkste levensprocessen in ons lichaam. Koolhydraten zijn overwegend plantaardig van oorsprong en worden gevormd onder invloed van zonlicht [fotosynthese] uit water en koolzuur in het organisme. Voorbeelden van koolhydraten zijn: rijst, aardappelen, noten & zaden, etc. Vaak worden koolhydraten weg gezet als dikmakers, zeker in diëten. We kennen allemaal de diëten waarbij er gekozen wordt om weinig tot geen koolhydraten te eten. Maar is dit wel terecht? Over koolhydraten zouden we twee dingen kunnen opmerken: 1. We moeten kijken hoeveel koolhydraten we nu echt daadwerkelijk nodig hebben, zeker in de huidige zit & zap cultuur waarin wij leven en in een voedingspatroon waarin koolhydraten de boventoon voeren waar we de hele dag door van eten, bij elke maaltijd. Is dat nu daadwerkelijk nodig? Lees hier meer over in het hoofdstuk: Eten vroeger & nu 2. Als we kiezen voor koolhydraten, dan is het beter om te kiezen voor ongeraffineerde [onbewerkt] i.p.v. geraffineerde [bewerkte] koolhydraten. De door ons bewerkte koolhydraten hebben hun complexiteit verloren, waardoor ze makkelijk te verteren zijn in ons lichaam en rede geven voor een grote hoeveelheid insuline aanmaak, wat geen gunstig effect heeft op het optimaal kunnen functioneren van ons lichaam. Daarnaast zijn er veel belangrijke bijproducten, die van oorsprong wel in het koolhydraat aanwezig zijn, in dit bewerkingsproces verloren gegaan. Denk bv. aan witte rijst [bewerkt] t.o.v. zilvervlies rijst [onbewerkt]. Lees meer hier over in het hoofdstuk: Koolhydraten

4 Vetten Vetten bestaan als voedingsstof voornamelijk uit glycerol en vetzuren. Vroeger dachten we dat vetten alleen leveranciers waren van energie [calorieën] en van vitamine A, D en E, maar gebleken is dat vet meer, en onmisbare functies vervult. Hierdoor weten we dat we vetten niet door andere voedingsmiddelen kunnen vervangen. Vetten zijn o.a. belangrijk voor de groei, voortplanting en zogproductie. Vet zorgt er voor dat er spaarzaam met het verbruik van eiwitten en vitamine Bi wordt omgegaan in ons lichaam. Daarnaast heeft het een gunstige invloed bij verschillende belastende en schadelijke omstandigheden. Je kan dan denken aan kou, röntgenbestraling, etc. Het voedingsvet wat niet tijdens de energievoorziening wordt verbrand wordt gebruikt voor de opbouw van verschillende bestanddelen van cellen [protoplasma, membranen, enz.] of opgeslagen als reserve. Lees hier meer over in ons hoofdstuk: Vetten Eiwitten Veel producten die wij eten bevatten eiwitten. Deze eiwitten, ook wel proteïne genoemd, zijn zeer belangrijk voor ons lichaam. Het levert calorieën en aminozuren. Aminozuren zijn bouwstenen voor het eiwit in lichaamscellen. Sommige aminozuren kan ons lichaam zelf maken, maar andere aminozuren moeten uit het eten komen. Deze aminozuren heten essentiële aminozuren. Er zijn dierlijke en plantaardige eiwitten. De dierlijke eiwitten zitten vooral in vlees, vis, melk, kaas en eieren. De plantaardige eiwitten zitten vooral in brood, graanproducten, peulvruchten, noten en paddenstoelen. Een volwassen persoon heeft gemiddeld ongeveer 0,8 g eiwit per kilo lichaamsgewicht nodig. Waarbij opgemerkt kan worden dat vegetariërs, kinderen, zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven meer van deze eiwitten nodig hebben. Ook mensen met bepaalde aandoeningen of wonden en kracht- en duursporters hebben iets meer nodig. Lees meer over eiwitten in het hoofdstuk: Eiwitten

5 Vitaminen en mineralen Vitamines en mineralen zijn stoffen die in kleine hoeveelheden voorkomen in ons eten en drinken. Ze zijn onmisbaar voor een goede gezondheid en normale groei en ontwikkeling. Ze leveren geen energie. Het lichaam kan zelf geen vitamines maken, met uitzondering van vitamine D, maar dat is niet voor iedereen, en onder alle omstandigheden voldoende. Er zijn 13 stoffen die de naam vitamine hebben. Er zijn groepen waarbij de voorziening van bepaalde mineralen extra de aandacht vraagt, zoals bv. ijzer bij vrouwen die veel bloed verliezen tijdens de menstruatie, jongeren, en zwangere en vrouwen die borstvoeding geven. Dit geldt ook voor personen die weinig of geen dierlijke producten, zoals vegetariërs en veganisten. Voor mensen die afvallen, of langdurig medicijnen gebruiken, kan aanvulling met mineralen/spoorelementen wenselijk zijn. In Nederland komen vitaminetekorten bijna niet voor. Wel hebben sommige groepen mensen extra vitamines nodig. Voor vrijwel alle personen geldt dat ze teveel natrium binnen krijgen, via zout of keukenzout. Waarom hebben we vocht nodig? Vocht of water is zeer belangrijk in ons lichaam voor o.a. de opname van voedingsstoffen in de darm, het transport van voeding- en afvalstoffen in het lichaam, en het regelen van de lichaamstemperatuur. Vocht zit in zowel eten en drinken, maar het meeste vocht krijgen we binnen via drinken. Hoeveel vocht je nodig hebt is afhankelijk van leeftijd, temperatuur, inspanning, het eten en de gezondheidstoestand. Zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven hebben meer vocht nodig dan gemiddeld. Als je te lang niets drinkt, kunnen er uitdrogingsverschijnselen optreden. Verandering van spijs doet eten. Een goede vraag als wij kijken naar onze dagelijkse voeding en ons gedrag is: Waarom is ons lichaam steeds opzoek naar nieuwe smaaksensaties? In dit proces speelt dopamine een belangrijke rol in ons beloningssysteem. Dopamine zorgt er voor dat de zenuwen met elkaar kunnen communiceren, maar heeft ook als werking dat het verslavend kan werken, omdat wij steeds opzoek zijn naar een beloning in de vorm van dopamine. Suiker zorgt ook voor het vrijgeven van dopamine in de hersenen zoals vrijwel geen andere voeding dat doet, daarom zijn er veel mensen die steeds opzoek zijn naar iets zoets. Een stuk broccoli geeft immers niet dezelfde beloning. Maar ook als we steeds hetzelfde zouden eten, dagen achter elkaar, dan zal er steeds minder dopamine worden aangemaakt. Dit komt omdat onze hersenen geprogrammeerd zijn om aandacht te besteden aan nieuwe of verschillende smaken. Dat heeft te maken met 2 redenen: a. Om bedorven voedsel te kunnen herkennen. b. Hoe gevarieerder wij eten, des te groter is de kans dat we alle voedingsstoffen binnen krijgen die we nodig hebben. We moeten dus nieuwe voeding herkennen en, nog belangrijker, we moeten nieuwe voeding willen blijven eten.

6 Bronvermelding: 30 januari januari januari januari 2016 Interview met Dhr. F. Muskiet 30 januari