Palliatieve zorg is alles wat nog dient gedaan te worden, als men denkt dat niets meer gedaan kan worden. Cicely Saunders

Transcriptie

1

2 Palliatieve zorg is alles wat nog dient gedaan te worden, als men denkt dat niets meer gedaan kan worden. Cicely Saunders

3 Visie op palliatieve zorg In de zorg voor de bewoners streven wij kwaliteit van leven na. Ook wanneer het levenseinde onafwendbaar wordt, proberen wij het begrip kwaliteit van leven mee te integreren in alle beslissingen die genomen worden.

4 Visie op palliatieve zorg We streven ernaar de bewoner maximaal comfort te bieden met onvoorwaardelijk respect voor de waardigheid van de stervende persoon. De ondersteuning van de bewoner is er op gericht dat hij zijn laatste momenten kan doorbrengen in een vertrouwde omgeving, omringd door vertrouwde personen.

5 Visie op palliatieve zorg In deze periode vol vraagtekens en onzekerheden willen we ook voldoende aandacht hebben voor rouwzorg van alle betrokkenen. Het samen doorlopen van het proces van palliatieve zorg biedt reeds kansen om afscheid te nemen. Hier begint immers een goede rouwzorg.

6 Visie op palliatieve zorg Palliatieve zorg zien wij als de totaalzorg voor de bewoner wiens ziekte niet meer te genezen is en wiens levenseinde nadert. We hebben aandacht voor de fysische, psychische, sociale, emotionele en spirituele aspecten van de palliatieve zorg.

7 Visie op palliatieve zorg Palliatieve zorg wil de dood niet versnellen of uitstellen. De behoeften en de noden van de bewoner zijn nog méér dan anders, het vertrekpunt van de zorg. Alle aandacht gaat naar het aanbieden van een maximaal fysische en psychosociaal comfort met kwaliteit van leven.

8 Deel 1: Starten met palliatieve zorg

9 Starten met palliatieve zorg Beslissing wordt genomen door de huisarts, in overleg met familie, leefgroep, betrokken diensten Op het moment dat curatief niets meer gedaan kan worden en het overlijden van de bewoner nadert Palliatieve zorg = ruim Alles wat nog gedaan moet worden, als men denkt dat er niets meer gedaan kan worden. Gesprek met ouders/familie en medische dienst Over medisch perspectief Over aspecten van de zorg

10 Starten met palliatieve zorg Overleg in multidisciplinair team Palliatieve zorg= Zorg voor bewoner Zorg voor ouders/familie Zorg voor multidisciplinair team Zorg voor de overige bewoners Ondersteuning door Netwerk voor Palliatieve Zorg

11 Deel 2: Zorg voor de bewoner

12 Zorg voor de bewoner Palliatieve fase: veel medische zorgvragen Zoeken naar zorgantwoorden: - accent op comfortzorg - primair doel: levenskwaliteit verhogen/handhaven - multidisciplinair zoeken naar zinvolle doen en zinvolle laten Zinvolle doen = alle (be)handelingen die comfort en levenskwaliteit verhogen Zinvolle laten: alle futiele (be)handelingen met vooral last maar onvoldoende voordelen

13 Het zinvolle doen Hygiënische zorgen Pijncontrole/pijnstilling Symptomen/symptoomcontrole Bijkomende aandachtspunten

14 Het zinvolle doen Hygiënische zorgen: Algemene hygiëne Mondverzorging Zit- en ligcomfort decubituspreventie

15 Het zinvolle doen Pijncontrole/pijnstilling: Motivatie: onbehandelde pijn geeft minder comfort en veroorzaakt een slechte kwaliteit van leven. Adequate pijnbehandeling begint met een goede pijnobservatie a.d.h.v. observatieschalen: -gedragsobservaties -fysiologische observaties

16 Observatieschaal: gedragsobservatie GEZICHTSUITDRUKKING - zoals gewoonlijk - rustig - gefronst voorhoofd- opgetrokken wenkbrauwen - ogen: wijdopen, dichtgeknepen, zoals bij fronsen, tranend - lippen: samengetrokken, strakgespannen, trillend - tandenknarsend klappertanden tong uitsteken - blik: verstard afwezig leeg angstig GELUIDEN - zoals gewoonlijk rustig niet huilen - kreunen zachtjes jammeren zachtjes huilen - schreeuwen gillen - speciale geluiden voor pijn (type lach kreten woord) ADEMHALING - zoals gewoonlijk rustig regelmatig ontspannen - onregelmatig stokkend hijgend ingehouden oppervlakkig, reutelend LEDEMATEN - zoals gewoonlijk rustig ontspannen - slap spastisch gespannen verkrampt stijf - gebalde vuisten verkrampte tenen opgetrokken benen BEWEEGLIJKHEID - zoals gewoonlijk rustig neutraal bewegend - gekende stereotiepe bewegingen - ontzien, terugtrekken van het lichaamsdeel dat pijn doet - ongewone lichaamshouding om pijn te dempen, te tonen - rusteloos bewegen - niet bewegen

17 Het zinvolle doen Fysiologische observaties: Hartslag Bloeddruk Ademhaling zuurstofsaturatie Temperatuur zweten Epilepsie Huidskleur

18 Het zinvolle doen Aan de hand van deze observaties zal de arts de oorzaak/verklaring van de pijn trachten op te sporen. Daarna wordt een behandeling opgestart. Verder volgt een blijvende observatie en evaluatie van de pijn, zodat de behandeling indien nodig bijgestuurd kan worden.

19 Het zinvolle doen Symptomen/symptoomcontrole: Neurologische en psychische problemen Respiratoire problemen Urologische problemen Urgente toestanden (bv. Zuurstoftekort) Dermatologische problemen Allerlei bijkomende problemen vb. misselijkheid BEHANDELING: medicamenteus / niet-medicamenteus

20 Het zinvolle doen Bijkomende aandachtspunten: Bij slikproblemen kan de voeding aangepast worden vb. indikken. (in overleg met de logopediste). Zorg voor de juist eethouding. De bewoner laten eten wat hij in het verleden graag lustte. Laat het baden/ wassen op een comfortabele manier verlopen evt. wassen in bed. Koester de bewoner, wees nabij.

21 Het zinvolle doen Bijkomende aandachtspunten (vervolg): Zorg voor een rustige omgeving evt. met behulp van muziek, geuren, sfeerlicht, Heb aandacht voor de privacy van de bewoner. Heb aandacht voor de beleving van de bewoner.

22 Het zinvolle laten Aandacht voor voeding is een belangrijk onderwerp binnen de palliatieve zorg. Het is belangrijk te weten dat gedwongen of kunstmatige voeding niet bijdraagt tot meer comfort of meer kwaliteit van leven. Men sterft niet omdat men niet meer eet, men eet niet meer omdat men sterft.

23 Het zinvolle laten We kiezen in de terminale fase voor: Geen gedwongen voeding Geen kunstmatige voeding starten Afbouwen van sondevoeding Geen vochttoediening bij terminale uitdroging.

24 Communicatie Communicatie is het sleutelwoord bij Palliatieve zorg. Verschillende communicatiekanalen: -observatieschalen - communicatieschriftje voor dag & nacht

25 s nachts waken De huisarts neemt de beslissing om s nachts te waken ouders/familie derde begeleider van de nachtdienst leefgroepbegeleiders of medewerkers van ondersteunende diensten Belangrijk: aandacht te hebben voor de draagkracht van elke medewerker en te garanderen dat de zorg overdag niet in het gedrang komt

26 Deel 3: Zorg voor de familie

27 Zorg voor de familie Open houding SAMEN met hen de weg afleggen Aandacht voor: Informatie Inbreng Comfort

28 Informatie - Is de informatie begrijpbaar? - Hebben zij voldoende informatie? - Is er ruimte voor emoties? - Belang van communicatieschriftje

29 Inbreng Willen ze vaker aanwezig zijn, meer helpen of meewerken? Respect voor hun overtuiging? Waken? Wensen rond overlijden?

30 Comfort Aandacht voor comfort voor bezoekers. We horen wat wenselijk is en we bevragen wat kan geboden worden.

31 Palliatieve zorg is warme zorg.

32 Deel 4: Het overlijden en rouwverwerking

33 Het overlijden Rustig tijd nemen om afscheid te nemen Aandacht voor de familie Aandacht voor medebewoners Aandacht voor het team

34 Rustig de tijd nemen Indien mogelijk bewoner nog wat op de leefgroep laten Afspreken met uitvaartcentrum

35 Aandacht voor de familie Onthaal Tijd om afscheid te nemen Ev. hulp bij lijktooi

36 Aandacht voor medebewoners Afscheid nemen (afhankelijk van mentaal niveau) Zien, voelen is belangrijk Aandacht vestigen op niet meer Betrekken bij het ziekteproces Begeleiding : wordt besproken in MT Extra begeleiding + structuur behouden

37 Uitvaart Kamer hoeft niet onmiddellijk opgeruimd te worden Uitvaart: inbreng afhankelijk van wens familie medebewoners

38 Aandacht voor team Iedereen verwittigen en tijd geven om afscheid te komen nemen Voorbereiding zorgt voor rust Aandacht voor gevoelens

39 Rouwen Reeds verschillende verlieservaringen Voor iedereen anders Symbolen en rituelen Rouwen betekent niet loslaten, maar op een andere manier vasthouden, Manu Keirse Aandacht voor gevoelens