Het lumbosacrale radiculaire syndroom
|
|
- Gabriël ten Wolde
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Het lumbosacrale radiculaire syndroom The lumbosacral radicular syndrome P.C.A.J. Vroomen Samenvatting Dit artikel biedt een overzicht van diagnostiek en behandeling bij patiënten met een lumbosacraal radiculair syndroom. Het gaat hierbij zowel om de evidence als om aanbevelingen voor de praktijk zoals die ook in de actuele CBO-richtlijn zijn gepresenteerd. (Tijdschr Neurol Neurochir 2013;114:76-80) Summary This article presents a review of diagnostic methods and treatment in patients with lumbosacral radicular syndrome, including the evidence as well as the set of recommendations for clinical practice as presented in the latest CBO guidelines. Inleiding Eén van de drie meest voorkomende redenen voor een huisarts om een patiënt naar de neuroloog te verwijzen is een vraagstelling omtrent diagnostiek en behandeling van een Lumbosacraal Radiculair Syndroom (LRS). Dit vormt vervolgens ook de meest voorkomende reden voor doorverwijzing naar de neurochirurg. De hoge incidentie en geassocieerde kosten van de aandoening en een reeks openstaande vragen naar aanleiding van een eerdere richtlijn waren de voornaamste aanleiding tot revisie van de Richtlijn Lumbosacraal Radiculair Syndroom in Bij deze revisie was het nadrukkelijk de bedoeling openstaande vragen te beantwoorden en niet opnieuw een soort naslagwerk over het LRS te vervaardigen. Hierna volgt een verkorte weergave van de inhoud van deze richtlijn. De diagnostiek van een LRS Het LRS is een syndroomdiagnose waarbij verondersteld wordt dat de verschijnselen en klachten wijzen op een aandoening van een lumbosacrale zenuwwortel. Een gouden standaard voor een dergelijke zenuwwortelaandoening ontbreekt. Dit maakt het lastig het oordeel van de neuroloog aan objectieve criteria te toetsen. De definitie van het LRS uit de eerdere richtlijn (minimaal uitstralende pijn in het been volgens dermatomaal patroon, vergezeld van minimaal één van de volgende kenmerken: positieve wortelprikkelingsproeven, verlaagde reflexen, parese of sensibiliteitsuitval) biedt in de praktijk slechts een weinig specifieke handreiking om tot de diagnose LRS te komen. In de afgelopen jaren is er wel informatie beschikbaar gekomen over de reproduceerbaarheid van deze syndroomdiagnose door neurologen en hoe deze syndroomdiagnose zich verhoudt tot de aanwezigheid van zenuwwortelcompressie op een MRI. Twee neurologen blijken het bij 20% van de patiënten met uitstralende pijn in het been oneens te zijn over een LRS (kappa = 0,66). 1 Verder blijkt een optimale voorspelling van zenuwwortelcompressie als oorzaak van een LRS gebaseerd op de bevindingen in Tabel 1. 2 De nadruk ligt hierbij op het uitvragen van de locatie (typisch dermatomaal, meer been dan rug) en provocatie van de pijn. Vragen naar krachtsverlies en gevoelsverlies heeft geen zin. Opvallend is dat het leeuwendeel van de diagnostische informatie over aan- of afwezigheid van zenuwwortelcompressie al in de anamnese besloten ligt. Dat wil niet zeggen dat fysisch-diagnostische testen niet waardevol zijn. Zo kunnen een parese, alsmede gestoorde hiel- en tenengang, afwezige knie- en achillespeesreflex Auteur: dhr. dr. P.C.A.J. Vroomen, neuroloog, afdeling Neurologie, UMCG, Universitair Wervelkolomcentrum Groningen, Postbus 30001, 9700 RB Groningen, tel , c.a.j.vroomen.umcg.nl. Belangenconflict: geen gemeld. Financiële ondersteuning: geen gemeld. Trefwoorden: anamnese, lumbosacraal radiculair syndroom, richtlijn. Keywords: anamnesis, guideline, lumbosacral radicular syndrome. Ontvangen 19 mei 2011, geaccepteerd 20 november
2 2 Tabel 1. Voorspellers van zenuwwortelcompressie. Onafhankelijke voorspellers van wortelcompressie Oddsratio 95%-BI Leeftijd boven 51 jaar 2,8 1,9-4,2 Typisch dermatomale pijndistributie 3,2 2,2-4,7 Meer pijn in het been dan in de rug 4,5 3,3-6,2 Meer pijn bij drukverhogende momenten 2,0 1,4-2,7 Parese 5,2 3,3-11,6 Vinger-vloerafstand 25 cm of meer 2,8 1,9-4,3 Significant gecorreleerd, geen onafhankelijke voorspellers Mannelijk geslacht 1,8 1,1-3,0 Beroep met veel staan/lopen/tillen 1,8 1,0-3,2 Koude sensaties 0,5 0,3-0,95 Afwezige knie- of achillespeesreflex 2,4 1,0-5,6 Proef van Lasègue 2,3 1,4-3,7 95%-BI= 95%-betrouwbaarheidsinterval (KPR/APR), urine-incontinentie, een antalgische houding en een verstreken lordose erbij helpen de diagnose te bevestigen aangezien de aanwezigheid hiervan een specificiteit van boven de 90% heeft. Jammer is dat deze door de lage sensitiviteit een zenuwwortelcompressie zeker niet uitsluiten. Verder blijkt de proef van Lasègue een veel minder harde relatie met de aanwezigheid van wortelcompressie te hebben dan de overlevering ons doet geloven. In die overlevering is namelijk ook een vertekening geslopen. Gedurende decennia in de vorige eeuw zijn namelijk publicaties verschenen die meldden hoezeer de proef van Lasègue geassocieerd was met zenuwwortelcompressie. De gouden standaard voor wortelcompressie was in die publicaties echter meestal operatieve vaststelling van wortelcompressie. Operatie wordt echter bij voorkeur toegepast bij patiënten met een vermeende wortelcompressie alsmede een positieve proef van Lasègue. Dat moet vooral zo blijven maar maakt operatie minder geschikt als gouden standaard (de zogeheten verificatiebias). In een studie met een best beschikbare moderne gouden standaard in een populatie met uitstralende pijn in het been komen de sensitiviteit en de specificiteit niet verder dan respectievelijk 64 en 57%. Een variatie op de proef, namelijk het laten vooroverbuigen van de staande patiënt met een vinger-vloerafstand groter dan 25 cm blijkt zelfs een groter onafhankelijk voorspellend vermogen te hebben dan de proef van Lasègue. Dat betekent niet dat de proef van Lasègue geen zinnig onderdeel van het onderzoek van een LRS is, maar het is belangrijk te beseffen dat er met name in de vroege fase van een LRS nogal wat patiënten een negatieve Lasègue hebben terwijl er wél wortelcompressie op de MRI is. Ook betekent een positieve Lasègue lang niet altijd dat er echt wortelcompressie is (maar het heet dan ook een prikkelingsproef te zijn). Hoewel de diagnostische waarde van het lichamelijk onderzoek wat tegenvalt na een goede anamnese, blijven er twee belangrijke aanvullende redenen voor een goed lichamelijk onderzoek: bepalen van het niveau van zenuwwortelcompressie (zeker als vervolgens een MRI wordt aangevraagd) en het vaststellen van waarschuwingssignalen voor een caudasyndroom of anderszins ernstige pathologie (koorts). Ook anamnestisch dient er overigens op waarschuwingssignalen gescreend te worden (koorts, maligniteit in voorgeschiedenis, onverklaard gewichtsverlies, multipele betrokken zenuwwortels en voorafgaande tekenbeet). Hetzelfde geldt op indicatie bij laboratoriumonderzoek (leukocytose, verhoogde bezinking). Deze signalen verhogen de kans op specifieke onderliggende oorzaken zoals een wervelmetastase, leptomeningeale metastasering, spondylodiscitis of een neuroborreliose. Het belang van een correcte LRS-diagnose schuilt in de vroege fase vooral in het informeren van de patiënt en het schetsen van het juiste natuurlijke beloop. Hiervoor is in strikte zin geen MRI noodzakelijk aangezien het natuurlijk beloop van een LRS zonder wortelcompressie identiek is aan het beloop van een LRS met compressie. 4 77
3 Het vroeg vervaardigen van een MRI lijkt daarentegen wel een belangrijke preferentie van patiënten te zijn en het blijkt in de praktijk steeds moeizamer te worden tweedelijnspatiënten een MRI te onthouden. Bij een achterwege blijven van een gunstig natuurlijk beloop of bij waarschuwingssignalen voor niet-degeneratieve oorzaken is MRI eerste keus om de oorzaak van het LRS vast te stellen. Deze MRI kan helpen het onderscheid te maken tussen een LRS op basis van een onderliggende mechanische oorzaak (tweederde van totaal) zoals een discushernia of wervelmetastase of een LRS op basis van niet-mechanische oorzaak (eenderde van totaal). In de laatste niet-mechanische LRS-groep vormen aandoeningen als neuroborreliose een zeldzame verklaring. Bij het grootste deel van de patiënten in die groep zal echter geen evident substraat aantoonbaar zijn en kan het LRS verklaard worden door een multifactorieel palet van chemische irritatie door discusinhoud, inflammatie van zenuwwortel, deafferentatieklachten en sensitisatie. 3 Bij twijfel over de diagnose na MRI en klinisch onderzoek is er een plaats voor zenuwgeleidings- en elektromyografisch onderzoek conform de richtlijn uit Ook kan dan door middel van segmentale wortelblokkade een zenuwwortelaandoening op een bepaald niveau meer of minder waarschijnlijk gemaakt worden. Bij de begeleiding van patiënten is het daarnaast nuttig gebruik te maken van gestandaardiseerde schalen om pijn en problemen bij het dagelijks functioneren in kaart te brengen. Veelgebruikte schalen hiervoor zijn bijvoorbeeld de visueel analoge schalen voor pijn en de Roland Disability Scale voor functionele status. Patiënten hebben de vragenlijsten snel ingevuld en de uitkomsten geven een belangrijke nuancering van hoe het met uw patiënt gaat. Dat helpt bij de individuele begeleiding en geeft soms ook inzicht in uw praktijkvoering. De behandeling van het LRS Conservatieve behandeling De belangrijkste wijziging ten opzichte van de vorige richtlijn als het gaat om de conservatieve behandeling is de status van bedrust. Het is inmiddels in een tweetal studies niet zinvol gebleken om bedrust te adviseren aan patiënten met een LRS. Wel kunnen patiënten tijdens bedrust een tijdelijke verlichting van de pijn ervaren; er is dan ook geen reden om patiënten bedrust te onthouden als zij hier baat bij hebben. 4 Voor veel andere conservatieve behandelingen bestaat een evident tekort aan adequate studies; de studies die er zijn hebben vaak te weinig power en vertonen bias. In strikte zin zijn deze conservatieve behandelingen onvoldoende onderzocht. Zo is er over Mensendieck- of Cesartherapie dermate weinig literatuur dat er over effectiviteit geen conclusie kan worden getrokken. Deze behandelingen zouden bij voorkeur in studieverband dienen te worden toegepast. Bij het LRS staat pijn centraal. Adequate pijnstilling is daarom allereerst aangewezen. Van enkele medicamenten is specifiek symptoomverlichting bij het LRS aangetoond. Meer dan symptoomverlichting kan met anti-inflammatoire geneesmiddelen niet worden bereikt. Er zijn daarbij weinig argumenten om van het medicatieschema van de WHO-pijnladder af te wijken. Daarbij wordt pijnstilling op vaste tijdstippen (tijdscontingent) voorgeschreven en niet op zo nodig -basis. Spierontspanners behoren niet te worden voorgeschreven als behandeling van het LRS, hypnotica kunnen eventueel conform de WHOladder als adjuvante medicatie worden voorgeschreven. Gebruik van spierverslappers heeft waarschijnlijk geen meerwaarde. Behandelingen die zijn onderzocht en waarbij geen aanwijzingen voor effectiviteit zijn gevonden en die daarom ontraden moeten worden zijn: oefentherapie, tractie, acupunctuur en het gebruik van orale steroïden. Een algemeen advies aan de patiënt is om actief te blijven. Hierbij kan een fysiotherapeut of oefentherapeut een rol spelen. Vooral bij de groep die fors functioneel beperkt is, leidt fysiotherapie tot meer door de patiënt ervaren herstel. Dit is echter niet kosteneffectief. Manipulatie kan niet standaard worden aanbevolen. Wel lijkt verder onderzoek hier zeer op zijn plaats, aangezien er bij een populatie van acute patiënten met LRS met een aangetoonde discusprotrusie positieve effecten zijn gevonden. 6 Epidurale steroïdinjecties kunnen worden overwogen indien andere vormen van pijnstilling tekortschieten. Er is namelijk bewijs voor een aanzienlijke pijnreductie bij een klein deel van de patiënten. Invasieve behandeling Er is recent veel aandacht geweest voor praktijkvariatie bij de indicatiestelling voor herniaoperaties. Zo wordt gesuggereerd dat er in bepaalde klinieken te vaak geopereerd zou worden. Het is echter moeilijk frequentie van indicatiestelling te koppelen aan kwaliteit van zorg. De voorliggende bewijzen over het nut van herniaoperaties zijn namelijk moeilijk eenduidig te interpreteren. 7 Bij patiënten die al tien weken last hebben van een LRS en bij wie een operatie wordt overwogen, is het resultaat van direct opereren versus een conservatief beleid na één jaar vergelijkbaar. Benadrukken van dit aspect draagt 78
4 2 Aanwijzingen voor de praktijk 1. Het is belangrijk de waarde van de anamnese bij de diagnosestelling niet te onderschatten. 2. Het belang van fysisch-diagnostische testen is beperkt. 3. Het verdient aanbeveling de individuele patiënt door middel van gestandaardiseerde schalen voor pijn en functionele status te monitoren. 4. Er is geen indicatie om bedrust voor te schrijven. 5. Pijnstilling moet voortvarend worden nagestreefd. 6. Aan de patiënt moet voldoende informatie worden aangereikt om tot een afgewogen beslissing over operatie of conservatief beleid te komen. 7. Alertheid is geboden op waarschuwingsignalen die verdere diagnostiek of een operatie noodzakelijk maken. bij aan een terughoudende indicatiestelling. De andere kant van de medaille is echter dat patiënten in de conservatieve groep gemiddeld veertien weken later klachtenvrij werden en dat een derde alsnog geopereerd werd, maar dan gemiddeld meer dan vier maanden later. Nadruk op deze aspecten lijkt eerder een agressievere chirurgische insteek te ondersteunen. Uiteindelijk spelen factoren als pijnintensiteit en persoonlijke omstandigheden van de patiënt ook een belangrijke rol bij de indicatiestelling. Zo is er geroepen (VWS en zorgverzekeraars voorop) om een ondubbelzinnige aanbeveling ten aanzien van herniaoperaties. Het blijft echter als een keus tussen een appel en een peer. Het huidige bewijs is dan toch vooral dat het allebei fruit is en dat de uiteindelijk keuze door smaak bepaald wordt. Praktijkvariatie terugbrengen door verdere standaardisering van indicatiestelling kan in een dergelijke situatie makkelijk leiden tot een ongewenste beperking van de keuzevrijheid van de patiënt. Hoe dan wel te handelen op grond van het wetenschappelijk bewijs? De patiënt moet vroeg geïnformeerd worden over de voor- en nadelen van operatieve en conservatieve behandeling. De keuze dient daarbij nadrukkelijk aan de patiënt gelaten worden. Daarbij geldt als leidraad dat over het algemeen een conservatieve behandeling in de eerste drie maanden de voorkeur verdient, terwijl in de daarop volgende drie maanden bij aanhoudende of toenemende pijnklachten de tendens naar een operatie zal groeien. Bovengemiddelde pijn na pijnstilling lege artis moet zeker leiden tot het overwegen van een vroegere operatie. Hoewel strikte bewijsvoering ontbreekt over het beleid bij caudasyndroom en parese, biedt de CBO-richtlijn wel een leidraad. Het caudasyndroom blijft onverminderd een indicatie voor een spoedinterventie. Bij een in de afgelopen 24 uur ontstane parese met een Medical Research Council (MRC)-graad 3 of ernstiger kan een spoedoperatie worden overwogen, maar bij andere paresen lijkt het voortzetten van een conservatief beleid alleszins te verdedigen. Ook bij een conservatief beleid herstelt namelijk het overgrote deel van de graad 4-paresen. Er wordt in de richtlijn een voorkeur uitgesproken voor de conventionele unilaterale transflavale benadering met of zonder vergroting, aangezien er voor de nieuwere endoscopische technieken nog geen gelijkwaardigheid in (kosten)effectiviteit is aangetoond. Andere specifieke aanbevelingen over de operatietechniek zijn de adviezen om intraoperatieve röntgencontrole van het niveau toe te passen en peroperatief bloedverlies te beperken door de patiënt op de operatietafel te positioneren met afhangend abdomen. Verder moet tractie op en manipulatie van de zenuwwortel zo veel mogelijk worden beperkt. Mocht er een duralek optreden, dan moeten aard, grootte en locatie van de lekkage geëxploreerd worden en moet er primair naar worden gestreefd het defect te sluiten, zeker indien de scheur groter is dan 3 mm. Bij iedere vorm van intradiscale interventie wordt antibioticaprofylaxe gegeven. Tromboseprofylaxe lijkt ook aangewezen maar is niet specifiek bij deze groep onderzocht. Bij een progressief verslechterend neurologisch beeld na een ingreep in het spinale kanaal is re-exploratie van het operatiegebied binnen acht uur aangewezen. De chirurg dient zich bewust te zijn van de kans op een ventrale annulusperforatie bij discectomieën en de daar- 79
5 mee geassocieerde kans op aortaletsel. Het zou goed zijn de patiënt op dit zeldzame maar ernstige risico te attenderen. De aanbeveling om met het oog op het klinisch resultaat en frequentie van complicaties discectomieën en decompressiechirurgie voor te behouden aan ervaren neurochirurgen werd (nog) niet verbonden aan een uitspraak over chirurgische volumenormen. Nazorg LRS-patiënten dienen gestimuleerd te worden om door te gaan met alle dagelijkse activiteiten, inclusief werk. Patiënten hoeven na een lumbale discusoperatie niet terughoudend te zijn in hun belasting, wat niet betekent dat ze daarna meteen alles kunnen. Van belang is dat de patiënt regelmatig ondersteund wordt door duidelijke informatieverstrekking over wat binnen normaal herstel valt en wat consequenties zijn van het uitblijven van handelen. Daarnaast dient er aandacht te zijn voor medische en psychische factoren die herstel kunnen vertragen. Multidisciplinaire revalidatiebehandeling bij patiënten met LRS wordt niet aanbevolen vanwege gebrek aan bewijs, de hoge kosten en de beperkte beschikbaarheid van deze behandelvorm. Cognitief-gedragsmatige behandelprogramma s worden niet aanbevolen omdat de postoperatieve reguliere activerende oefenprogramma s bij patiënten met een lumbosacraal radiculair syndroom niet is aangetoond. Ook zijn de kosten hiervan hoger en de belasting voor de infrastructuur groter. Literatuur De huidige tekst is in belangrijke mate gebaseerd op de CBO-richtlijn Lumbosacraal Radiculair Syndroom die via de website van de Nederlandse Vereniging voor Neurologie is te raadplegen/downloaden ( neurologie.nl/uploads/136/1646/richtlijn_lrs_definitief_2008.pdf) en op de bijdrage van de auteur aan de Biemond-syllabus (Biemond cursus 2008 Therapie in de Neurologie). In de lijst van referenties treft u een aantal sleutelpublicaties aan. Voor een extensieve lijst wordt verwezen naar de geautoriseerde CBO-richtlijn. Referenties 1. Vroomen PC, Krom MC de, Knottnerus JA. Consistency of history taking and physical examination in patients with suspected lumbar nerve root involvement. Spine 2000;25: Vroomen PC, Krom MC de, Wilmink JT, et al. Diagnostic value of history and physical examination in patients suspected of lumbosacral nerve root compression. J Neurol Neurosurg Psychiatry 2002;72: Takahashi N, Yabuki S, Aoki Y, et al. Pathomechanisms of nerve root injury caused by disc herniation: an experimental study of mechanical compression and chemical irritation. Spine 2003;28: Vroomen PC, Krom MC de, Wilmink JT, et al. Lack of effectiveness of bed rest for sciatica. N Engl J Med 1999;340: Luijsterburg PA, Verhagen AP, Ostelo RW, et al. Physical therapy plus general practitioners' care versus general practitioners' care alone for sciatica: a randomised clinical trial with a 12-month follow-up. Eur Spine J 2008;17: Santilli V, Beghi E, Finucci S. Chiropractic manipulation in the treatment of acute back pain and sciatica with disc protrusion: a randomized double-blind clinical trial of active and simulated spinal manipulations. Spine J 2006;6: Peul WC, Houwelingen HC van, Hout WB van den, et al. Surgery versus prolonged conservative treatment for sciatica. N Engl J Med 2007;356:
Rugpoli in Enschede. Lucille Dorresteijn, Neuroloog Marleen Wijnstra, Physician assistant
Rugpoli in Enschede Lucille Dorresteijn, Neuroloog Marleen Wijnstra, Physician assistant Stellingen Bij een langer bestaand LRS is een MRI van de LWK aangewezen Ik (huisarts) verwijs nu zelf voor een MRI
Lumbosacraal Radiculair Syndroom (LRS) F.J. de Jong en M.H.A. Willems, februari 2009, revisie februari overleg neurochirurg na (spoed)mri Ja
Lumbosacraal Radiculair Syndroom (LRS) F.J. de Jong en M.H.A. Willems, februari 2009, revisie februari 2017 LRS cauda-syndroom? ernstige parese? overleg neurochirurg na (spoed)mri koorts, trauma, maligniteit,
Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/22739 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/22739 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Barzouhi, Abdelilah el Title: Paradigm shift in MRI for sciatica Issue Date: 2013-12-03
Chapter 12. Samenvatting
Salkantay Trek, Peru Chapter 12 Samenvatting 182 I Chapter 12 Radiculaire beenpijn veroorzaakt door een lumbale hernia komt wereldwijd vaak voor en bij de meeste patienten is het natuurlijke beloop gunstig.
LAGE RUGKLACHTEN / HERNIA Oorzaak en behandeling, wel of niet opereren?
LAGE RUGKLACHTEN / HERNIA Oorzaak en behandeling, wel of niet opereren? Dokter op dinsdag, 28 februari 2012 Marcel Garssen Neuroloog Jeroen Bosch Ziekenhuis Inleiding Er is nog een boel recht te zetten.
Chapter 7. Nederlandse samenvatting
Chapter 7 Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Lumbosacraal radiculair syndroom Het lumbosacraal radiculair syndroom is de aandoening die in de Nederlandse volksmond bekend staat als een
NEDERLANDSE SAMENVATTING
NEDERLANDSE SAMENVATTING 154 NEDERLANDSE SAMENVATTING NEDERLANDSE SAMENVATTING 155 SAMENVATTING Achtergrond Hoewel het lumbosacraal radiculair syndroom (LSRS) zo lang bestaat als de geschiedenis van onze
Lage rugklachten en de hernia
Lage rugklachten en de hernia Inhoudsopgave De hernia... 1 Wat is een hernia?... 1 Een hernia verdwijnt vaak vanzelf... 1 Specialistisch onderzoek... 2 Behandeling van de hernia... 2 Wat kan de patiënt
Lumbaal radiculair syndroom ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN
INTERLINE Lumbaal radiculair syndroom Inleiding maart 2017 ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN Zie de werkafspraak Lumbaal radiculair syndroom De huidige werkgroep bestaat
Wat is een hernia. Bouw van de wervelkolom. Onderstaande afspraken zijn voor u gemaakt op: locatie Delfzicht/locatie Lucas. Polikliniek neurologie:
Herniastraat Onderstaande afspraken zijn voor u gemaakt op: locatie Delfzicht/locatie Lucas MRI-onderzoek: Polikliniek neurologie: Route Neuroloog: datum Tijd. datum Tijd Telefoon: 088-066 1000 Wat is
Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/43013 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Hofstede, S.N. Title: Optimization of care in orthopaedics and neurosurgery Issue
Sciatica MED Trial resultaten na 1 jaar
Sciatica MED Trial resultaten na 1 jaar Micro endoscopische operatie (buisjesmethode) voor lage rughernia minder effectief U doet mee aan de Sciatica MED Trial, het doelmatigheidsonderzoek naar de behandeling
Cursus FT bij LRP 18 juni 2014, blok 11
Cursus FT bij LRP 18 juni 2014, blok 11 Behandelopties bij LRP gezien door de ogen van de neurochirurg Wie is de beste speler op het veld? (AtB) INHOUD: 1. ANATOMIE 2. RUGPIJN 3. LUMBALE HNP / RADICULAIR
LUMBAAL RADICULAIR SYNDROOM
INTERLINE LUMBAAL RADICULAIR SYNDROOM maart 2017 Inleiding Zie de werkafspraak Lumbaal radiculair syndroom De huidige werkgroep bestaat uit: Huisartsen: Annemiek Meutstege Martin Olieman Bonne Rik Wesseler
CHAPTER 8. Samenvatting
CHAPTER 8 Samenvatting Samenvatting 8. Samenvatting Hoofdstuk 1 is een algemene introductie. Doel van dit proefschrift is om de kosten en effectiviteit van magnetische resonantie (MR) te evalueren indien
Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/33063 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Tan, Melanie Title: Clinical aspects of recurrent venous thromboembolism Issue
TRANSMURAAL PROTOCOL LUMBAAL RADICULAIR SYNDROOM
TRANSMURAAL PROTOCOL LUMBAAL RADICULAIR SYNDROOM WERKAFSPRAKEN Anamnese en onderzoek: Radiculair syndroom (1) Stop Kracht < graad 4: Mictiestoornissen (2) Binnen 1 dag verwijzen naar neuroloog Uitvalsverschijnselen
Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/51105 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Korse, N.S. Title: A multi-perspective approach to cauda equina syndrome dedicated
Acuut Lumbosacraal Radiculair Syndroom
Neurologie Kies rechts op de pagina het onderwerp. Acuut Lumbosacraal Radiculair Syndroom Uitgangspunt Huisarts Patiënt NHG standaard M55 De diagnose acuut lumbosacraal radiculair syndroom wordt gesteld
Welkom op de implementatie cursus KNGF-richtlijn Manuele Therapie bij Lage-rugpijn
Welkom op de implementatie cursus KNGF-richtlijn Manuele Therapie bij Lage-rugpijn Samengesteld door: Marcel Heijmans, MSc Leo Hagenaars Dr. Erik Hendriks Prof.dr. Rob Oostendorp 2 Opzet van de cursus
De knie van diagnostiek naar behandeling
De knie van diagnostiek naar behandeling Marienke van Middelkoop Afdeling Huisartsgeneeskunde, Erasmus MC Rotterdam Knieklachten In 2012: 6.4% in fysiotherapie praktijk 13.7 per 1000 patiënten per jaar
Multidisciplinair. OMG artsen Reumatoloog Anesthesiologen MDT therapeuten MRI online
Multidisciplinair Neurologen OMG artsen Reumatoloog Anesthesiologen MDT therapeuten MRI online 1 Misverstanden Geen Pijnpoli Promoten niet perse operatie Promoten niet perse injectie 1,5 lijn 1 e lijn
Interventionele pijntherapie, een nuttige tussenstap?
Interventionele pijntherapie, een nuttige tussenstap? Dr. Veerle Dirckx mariaziekenhuis.be Mensen zorgen voor mensen Interventionele pijntherapie, een nuttige tussenstap? Radiculair pijnsyndroom Symptomen
Dutch Spine Surgery Registry DSSR
pagina 1 Dutch Spine Surgery Registry DSSR Vetgedrukte items zijn verplicht Lumbale wervelkolom - Ongeïnstrumenteerd, versie: 2015-6-1 - v3.0.0 Identificatie Het BSN-nummer bestaat uit 9 cijfers, inclusief
KNGF-richtlijnen bij Lage-rugpijn: Fysiotherapie of Manuele therapie? Dr. Erik J.M. Hendriks Prof. Dr. Rob A.B. Oostendorp
KNGF-richtlijnen bij Lage-rugpijn: Fysiotherapie of Manuele therapie? Dr. Erik J.M. Hendriks Prof. Dr. Rob A.B. Oostendorp 1 2 Met dank aan de auteurs KNGF-richtlijn Manuele therapie (2003) Heijmans M,
Fysiotherapie en Benigne Pijn: Welke vraag?
Fysiotherapie en Benigne Pijn: Welke vraag? Prof. dr. Rob A.B. Oostendorp Nederlands Paramedisch Instituut Amersfoort UMC St Radboud, Nijmegen Werkgroep Onderzoek Kwaliteit AANDACHTSPUNTEN doel conventionele
Conceptrichtlijn Lumbosacraal Radiculair Syndroom
4 Conceptrichtlijn Lumbosacraal Radiculair Syndroom 2 INITIATIEF: Nederlandse Vereniging voor Neurologie ORGANISATIE: Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg CBO MANDATERENDE VERENIGINGEN/INSTANTIES:
Factsheet Indicatoren Lage Rug Hernia (DSSR) A. Beschrijving Indicator
Factsheet en Lage Rug Hernia (DSSR) A. Beschrijving DSSR 2014 [2.5; 14-11- 2014] Registratie gestart: 01-01- 2014 Gestart met Spinaalchirurgie Lumbaal geïnstrumenteerd; Januari 2015 start met Lumbale hernia
C. Wervelkolom. Inhoudsopgave 01 C 02 C 03 C 04 C 05 C 06 C 07 C 08 C 09 C
C. Wervelkolom nhoudsopgave 1 C 2 C 3 C 4 C 5 C 6 C 7 C 8 C 9 C Congenitale aandoeningen... 1 Myelopathie (excl. trauma s van de wervelkolom)... 1 Mogelijke atlanto-axiale subluxatie... 1 Nekpijn... 1
Waardegerichte inkoop geïntegreerde zorg voor patiënten met artrose. Bert Geertsma, Congres geïntegreerde zorg eerste- en tweedelijn, 15 feb 2018
Waardegerichte inkoop geïntegreerde zorg voor patiënten met artrose Bert Geertsma, Congres geïntegreerde zorg eerste- en tweedelijn, 15 feb 2018 Agenda Menzis waardegericht inkopen Waardegericht inkopen
Neurologie en Neurochirurgie. Rughernia.
Neurologie en Neurochirurgie Rughernia www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl NEU030 / Rughernia / 17-09-2018 2 Rughernia U bent doorverwezen naar
- incidentele bevinding zonder klachten - weigering van chirurgische behandeling - slechte algehele conditie waardoor chirurgie niet verantwoord is
Auteur Soort studie Aantal patiënten Lee 2013 Qurashi Systematic review 1999-2011 Systematic review 1999-2011 Radiotherapie / Chirurgie (meestal gevolgd door ) 377 Conservatief waaronder Inclusiecriteria
Summary Samenvatting Dankwoord Curriculum Vitae
Summary Samenvatting Dankwoord Curriculum Vitae 9 SAMENVATTING Hoofdstuk 1 bevat een korte inleiding over het diagnostische proces en er worden twee van de meest gebruikte diagnostische beeldvormende
Conceptrichtlijn Lumbosacraal Radiculair Syndroom
4 Conceptrichtlijn Lumbosacraal Radiculair Syndroom 2 INITIATIEF: Nederlandse Vereniging voor Neurologie ORGANISATIE: Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg CBO MANDATERENDE VERENIGINGEN/INSTANTIES:
Chronische progressieve lagerugpijn met uitstraling in twee dermatomen bij een 44-jarige havenarbeider
17 2 Chronische progressieve lagerugpijn met uitstraling in twee dermatomen bij een 44-jarige havenarbeider Jef Michielsen Introductie Deze casus toont het kenmerkende verhaal van een patiënt die al jaren
Richtlijn Niet scrotale testis (NST) (2012, multidisciplinair)
Richtlijn Niet scrotale testis (NST) (2012, multidisciplinair) 3. Samenvatting en toelichting Beslissingsanalyse en expertbijeenkomst Samenvatting Beslissingsanalyse Project beslissingsanalyse en expertbijeenkomst.
hoofdstuk 1 doelstellingen hoofdstuk 2 diagnosen
Dit proefschrift gaat over moeheid bij mensen die dit als belangrijkste klacht presenteren tijdens een bezoek aan de huisarts. In hoofdstuk 1 wordt het onderwerp moeheid in de huisartspraktijk kort geïntroduceerd,
C. Wervelkolom. Inhoudsopgave 01 C 02 C 03 C 04 C 05 C 06 C 07 C 08 C 09 C 10 C
C. Wervelkolom nhoudsopgave 1 C 2 C 3 C 4 C 5 C 6 C 7 C 8 C 9 C 1 C Congenitale aandoeningen... 1 Myelopathie (excl. trauma s van de wervelkolom)... 1 Mogelijke atlanto-axiale subluxatie... 1 Nekpijn...
25 jaar whiplash in Nederland
25 jaar whiplash in Nederland Vanuit een fysiotherapeutisch perspectief Maarten Schmitt M.Sc 1 2 Fysiotherapeut & manueeltherapeut Hoofd van de Divisie Onderwijs Stichting Opleidingen Musculoskeletale
Nederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 119 120 Samenvatting 121 Inleiding Vermoeidheid is een veel voorkomende klacht bij de ziekte sarcoïdose en is geassocieerd met een verminderde kwaliteit van leven. In de literatuur
TRANSMURAAL PROTOCOL LUMBAAL RADICULAIR SYNDROOM
TRANSMURAAL PROTOCOL LUMBAAL RADICULAIR SYNDROOM WERKAFSPRAKEN Anamnese + onderzoek: Radiculair syndroom (1) Stop Kracht < graad 4 (2), Mictiestoornissen binnen 1 dag verwijzen naar neuroloog Uitvalsverschijnselen
DIAGNOSTIEK. Hans Reitsma, arts-epidemioloog Afd. Klinische Epidemiologie, Biostatistiek & Bioinformatica Academisch Medisch Centrum
DIAGNOSTIEK Hans Reitsma, arts-epidemioloog Afd. Klinische Epidemiologie, Biostatistiek & Bioinformatica Academisch Medisch Centrum Test Evaluatie Meer aandacht voor de evaluatie van testen Snelle groei
Is de behandeling van lage rugklachten door middel van tractie evidence based? Dr Peter Verspeelt Fysische geneeskunde en revalidatie 24 oktober 2015
Is de behandeling van lage rugklachten door middel van tractie evidence based? Dr Peter Verspeelt Fysische geneeskunde en revalidatie 24 oktober 2015 Wat is de invloed van tractie op een lumbale
Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/29800 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Moojen, Wouter Anton Title: Introducing new implants and imaging techniques for
Hernia. Neurologie. alle aandacht
Hernia Neurologie alle aandacht Hernia Een hernia is een ander woord voor een uitstulping. Een uitstulping van de tussenwervelschijf wordt ook wel een Hernia Nuclei Pulposi (HNP) genoemd. De tussenwervelschijf
NEDERLANDSE SAMENVATTING
NEDERLANDSE SAMENVATTING In het eerste gedeelte van dit proefschrift worden verschillende coagulatie instrumenten tijdens laparoscopische ingrepen geëvalueerd ter voorkoming van bloedingen en gerelateerde
Samenvatting Beloop van beperkingen in activiteiten bij oudere patiënten met artrose van heup of knie
Beloop van beperkingen in activiteiten bij oudere patiënten met artrose van heup of knie Zoals beschreven in hoofdstuk 1, is artrose een chronische ziekte die vaak voorkomt bij ouderen en in het bijzonder
Informatiebrochure 10 antwoorden over lage rughernia (lumbosacraal radiculair syndroom) I Autonome verzorgingsinstelling
Informatiebrochure 10 antwoorden over lage rughernia (lumbosacraal radiculair syndroom) I Autonome verzorgingsinstelling IIInhoudsopgave Wat is een hernia? 4 Welke klachten kunnen optreden bij een hernia?
Regionale Transmurale Afspraken Rugexpertiseteam RTA t.b.v. het rugexpertiseteam van Bernhoven
Regionale Transmurale Afspraken Rugexpertiseteam Versie Beheer 1.0, Synchroon Voor het laatst bijgewerkt op dinsdag 8 maart 2016 Distributielijst Fysiotherapeuten, huisartsen en specialisten van Datum:
Nederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 200 NEDERLANDSE SAMENVATTING Duizeligheid is een veel voorkomend probleem bij ouderen. Tot 30% van de thuiswonende ouderen van 65 jaar en ouder ervaart enige vorm van duizeligheid.
Hernia. Neurologie. Locatie Hoorn/Enkhuizen
Hernia Neurologie Locatie Hoorn/Enkhuizen Hernia Een hernia is een ander woord voor een uitstulping. Een uitstulping van de tussenwervelschijf wordt ook wel een Hernia Nuclei Pulposi (HNP) genoemd. De
Samenvatting. Een complex beeld
Samenvatting Een complex beeld Vroeg herkende lymeziekte na een tekenbeet is goed te behandelen met antibiotica. Het beeld wordt echter complexer als de symptomen minder duidelijk zijn of als de patiënt
Ruggespraak. Ruggespraak. Presentatie Ariette Sanders - Netwerkbijeenkomst Platform Gedeelde Besluitvorming - Maart 2013 RUGPIJN? agenda.
agenda Ruggespraak Kennismaking Achtergrond van het onderzoek Methode Resultaten Discussie Conclusie A.R.J. Sanders1, W.Verheul2, T.Magneé2, H.M.Pieters, P. Verhaak2, N.J. de Wit1,, J.M. Bensing2 RUGPIJN?
Factsheet Indicatoren Geïnstrumenteerde Lage Rug Chirurgie (DSSR) 2016
Factsheet en Geïnstrumenteerde Lage Rug Chirurgie (DSSR) 2016 Registratie gestart: 2014 Inclusie en exclusie criteria Inclusie Alle patienten met een degeneratieve lumbale wervelkolomaandoening die een
Hernia met een radiculair syndroom in de lage rug Informatie & behandeling. Afdeling Fysiotherapie IJsselland Ziekenhuis
Hernia met een radiculair syndroom in de lage rug Informatie & behandeling Afdeling Fysiotherapie IJsselland Ziekenhuis Inleiding U bent patiënt op de afdeling neurologie van het IJsselland Ziekenhuis
Rughernia (behandeling door de huisarts)
Rughernia (behandeling door de huisarts) Wat is hernia? Hernia betekent letterlijk breuk. Een hernia nuclei pulposi (kortweg HNP) komt voor in de wervelkolom en bestaat uit een scheur in de achterkant
Samenvatting. Effectiviteit van geïsoleerde lage-rugtraining
Samenvatting In dit proefschrift zijn drie delen te onderscheiden. In het eerste deel wordt in drie gerandomiseerde, gecontroleerde studies (trials) de effectiviteit van geïsoleerde lagerugtraining onderzocht
Epidurale en periradiculaire injecties bij chronische rugklachten is geen te verzekeren prestatie
Onderwerp: Epidurale en periradiculaire injecties bij chronische rugklachten is geen te verzekeren prestatie Samenvatting: Soort uitspraak: Datum: 10 juli 2007 Uitgebracht aan: Er is onvoldoende evidence
Herniastraat Een versneld onderzoeks- en behandeltraject bij verdenking op een rughernia
Het MCL biedt patiënten met rugklachten en uitstralende pijn een verkort onderzoeks- en behandeltraject: de herniastraat. Dit houdt in dat er binnen één dag een diagnose gesteld wordt en u een behandeling
Lumbosacraal Radiculair Syndroom
Lumbosacraal Radiculair Syndroom Evidence based richtlijn ontwikkeling Utrecht, 14-9-2009 LRS Richtlijn ontwikkeling 2007-2008 Geen afvaardiging LHV NHG standaard vs CBO richtlijn? Recente literatuur Utrecht,
Evidence based richtlijnontwikkeling (EBRO) training voor patiënten. Ton Kuijpers, Epidemioloog
Evidence based richtlijnontwikkeling (EBRO) training voor patiënten Ton Kuijpers, Epidemioloog Guru based medicine Inhoud Voorbeeld van een wetenschappelijk onderzoeksdesign (RCT) Mate van bewijs Conclusies
Oefentherapie bij patiënten met knieartrose en comorbiditeit. Mariëtte de Rooij
Oefentherapie bij patiënten met knieartrose en comorbiditeit Mariëtte de Rooij Inhoud Artrose en comorbiditeit Aangepaste oefentherapie bij comorbiditeit Resultaten pilot studie Voorbeeld Conclusie Randomized
Factsheet Indicatoren Lage Rug Hernia of Stenose Chirurgie (DSSR 2) 2016
Factsheet en Lage Rug Hernia of Stenose Chirurgie (DSSR 2) 2016 Registratie gestart: 2014 Inclusie en Exclusie criteria - Lage Rug Hernia of Stenose Chirurgie Inclusie: Alle patiënten met een lumbale wervelkolomaandoening
Multidisciplinaire behandeling van lagerug pijn
Multidisciplinaire behandeling van lagerug pijn Jens François Groep Orthopedie @ OLV Multidisciplinaire behandeling van lagerug pijn Zaterdag 23 maart 2013 LAGERUG PIJN Lagerug pijn is frequent in de Westerse
Nekklachten in de eerste lijn; hoe zit dat met predictie modellen? Arianne Verhagen Afd Huisartsgeneeskunde, Erasmus MC, Rotterdam
Nekklachten in de eerste lijn; hoe zit dat met predictie modellen? Arianne Verhagen Afd Huisartsgeneeskunde, Erasmus MC, Rotterdam Opzet presentatie Inleiding / epidemiologie Diagnostiek Behandeling Predictie
Uitspraak Geschillencommissie EZa van 22 oktober 2018 inzake het geschil tussen (Klager) en Stichting Rugpoli
Uitspraak Geschillencommissie EZa van 22 oktober 2018 inzake het geschil tussen (Klager) en Stichting Rugpoli De procedure De Geschillencommissie-EZa (hierna: de Commissie) heeft op 20 mei 2018 een klacht
Soms ontstaan er tijdens het actief bewegen acuut klachten in het
VERSUS, Tijdschrift voor Fysiotherapie, 26e jaargang 2008, no.5. Was het wel de hernia? zien, benoemen en handelen J.H.C. Vuurmans, manueel therapeut (Utrecht) J.H.C. Vuurmans Soms ontstaan er tijdens
NEDERLANDSE SAMENVATTING
NEDERLANDSE SAMENVATTING Nederlandse Samenvatting 195 NEDERLANDSE SAMENVATTING DEEL I Evaluatie van de huidige literatuur De stijgende incidentie van slokdarmkanker zal naar verwachting continueren in
Rugklachten bij turnen. Esther Schoots, sportarts 13 oktober 2010
Rugklachten bij turnen Esther Schoots, sportarts 13 oktober 2010 www.smautrecht.nl www.estherschoots.nl Wat gaan we doen: Rugbelasting bij turnen Turnen en rugklachten: epidemiologie Aandoeningen van de
Lumbalgie en lumbale radiculaire pijn: wat zeggen de richtlijnen?
Lumbalgie en lumbale radiculaire pijn: wat zeggen de richtlijnen? Waarom richtlijnen? Dagelijkse praktijk Patiënt - diagnostisch probleem: wat heb ik nu eigenlijk? - welke hulpverlener? - verschillende
Rode Vlaggen. Cursus. Directe Toegankelijkheid Oefentherapie
Rode Vlaggen Cursus Directe Toegankelijkheid Oefentherapie Alle rechten voorbehouden Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, foto-kopie, microfilm
Kritische reflectie over alternatieve geneeswijzen voor rugpijn
Kritische reflectie over alternatieve geneeswijzen voor rugpijn N. Fraeyman Maart 2012 1 Scope van de presentatie 1. Afbakening van het onderwerp 2. Alternatieve therapieën en rugpijn 3. Bestuderen van
De NHG-Standaard Traumatische knieproblemen (eerste herziening): samenvatting
Richtlijnen De NHG-Standaard Traumatische knieproblemen (eerste herziening): samenvatting L. Willem Draijer, Janneke N. Belo, Hans F. Berg, Roeland M.M. Geijer en A.N. Lex Goudswaard Gerelateerd artikel:
Lage rugklachten achtergronden casusschetsen voor begeleider/presentator
Lage rugklachten achtergronden casusschetsen voor begeleider/presentator Voorstel wijzigingen bij herziening werkafspraak kunnen op de laatste pagina worden genoteerd Hoogeveen september 2009 1 Casusschets
CHAPTER. Samenvatting
CHAPTER 9 Samenvatting CHAPTER 9 Klachten aan pols en hand komen veel voor; bij 9 tot 12.5% van de Nederlandse volwassenen. Niet alle mensen bezoeken de huisarts voor pols- of handklachten. De huisarts
Samenvatting*en*conclusies* *
Samenvatting*en*conclusies* * Kwaliteitscontrole-in-vaatchirurgie.-Samenvattinginhetnederlands. Inditproefschriftstaankwaliteitvanzorgenkwaliteitscontrolebinnende vaatchirurgie zowel vanuit het perspectief
Prof. dr. M.W. van Tulder Prof. dr. B.W. Koes. Evidence-based handelen bij lage rugpijn
Prof. dr. M.W. van Tulder Prof. dr. B.W. Koes Evidence-based handelen bij lage rugpijn Prof. dr. M.W. van Tulder Prof. dr. B.W. Koes Evidence-based handelen bij lage rugpijn Epidemiologie, preventie, diagnostiek,
Hernia van de lage rug
Hernia van de lage rug 10 antwoorden T +32(0)89 32 50 50 F +32(0)89 32 79 00 info@zol.be Campus Sint-Jan Schiepse bos 6 B 3600 Genk Campus Sint-Barbara Bessemerstraat 478 B 3620 Lanaken Medisch Centrum
Chapter 10. Samenvatting en Conclusie
Chapter 10 Samenvatting en Conclusie 91 SAMENVATTING EN CONCLUSIE De thesis behandelt de resultaten van chirurgie op de thoracale sympaticusketen en bestaat inhoudelijk uit twee delen en een scharnierartikel
COMPRESSIE- of TRACTIETHERAPIE bij ASPECIFIEKE NEKPIJN: WAT HELPT?
Paramedisch OnderzoekCentrum POC COMPRESSIE- of TRACTIETHERAPIE bij ASPECIFIEKE NEKPIJN: WAT HELPT? Prof.dr. Rob Oostendorp Ann Pattyn MSc Dr. Wendy Scholten-Peeters Prof.dr. William Duquet Fysiotherapie
DIAGNOSTIEK. Shandra Bipat, klinisch epidemioloog Afd. Radiologie Academisch Medisch Centrum
DIAGNOSTIEK Shandra Bipat, klinisch epidemioloog Afd. Radiologie Academisch Medisch Centrum Test Evaluatie Meer aandacht voor de evaluatie van testen Snelle groei in aantal (kostbare) testen EBM: aantonen
richtlijn Handelen van de bedrijfsarts bij werknemers met rugklachten
richtlijn Handelen van de bedrijfsarts bij werknemers met rugklachten Colofon NVAB 2006 Uitgave NVAB Kwaliteitsbureau NVAB Postbus 2113 3500 GC Utrecht t 030 2845750 e kwaliteitsbureau@nvab-online.nl w
Aandachtsklachten en aandachtsstoornissen worden geobserveerd in verschillende volwassen
SAMENVATTING Aandachtsklachten en aandachtsstoornissen worden geobserveerd in verschillende volwassen klinische populaties, waaronder ook de Aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit (ADHD). Ook al wordt
Polikliniek Carpale Tunnelsyndroom (CTS)
Polikliniek Carpale Tunnelsyndroom (CTS) U bent door uw huisarts verwezen naar de polikliniek Carpale Tunnel Syndroom (CTS) van de afdeling Neurologie. In deze brochure vindt u informatie over het CTS
Ribfixatie bij fladderthorax Vaker doen? Vera Linssen, AIOS anesthesiologie 5 november 2015
Ribfixatie bij fladderthorax Vaker doen? Vera Linssen, AIOS anesthesiologie 5 november 2015 Casus M: motorrijder versus ander voertuig, van motor gevlogen, helm losgeraakt I: verdenking hematothorax, hoofdwond
Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten: De richtlijn
Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten: De richtlijn Ingrid Arnold LUMC Public Health en Eerstelijnsgeneeskunde Huisarts te Leiderdorp Dokter, ik ben zo moe. Vermoeidheid Hoofdpijn Buikklachten
Factsheet Indicatoren DSSR 2017 Geïnstrumenteerd (A) en ongeïnstrumenteerd (B)
Factsheet en DSSR 2017 Geïnstrumenteerd (A) en ongeïnstrumenteerd (B) DSSR 2017.4 Registratie gestart: 2014 Datum Versie Mutatie Eigenaar 06-07-2016 2017.1 Aanpassingen conform indicatorendagen 1 juli
Diagnostiek Kliniek: anamnese: aard letsel (hoogenergetisch?), pre-existente afwijkingen, aard en tijdsduur zwelling, belastbaarheid
T-III Acuut enkelletsel Inleiding Het inversietrauma van de enkel is met een geschatte incidentie van 425.000 gevallen per jaar in Nederland waarschijnlijk het meest voorkomende letsel van het bewegingsapparaat.
Chapter 10 Samenvatting
Chapter 10 Samenvatting Chapter 10 De laatste jaren is de mortaliteit bij patiënten met psychotische aandoeningen gestegen terwijl deze in de algemene populatie per leeftijdscategorie is gedaald. Een belangrijke
Bedrust en fysiotherapie geen meerwaarde bij acute lumbosacrale radiculaire pijn; een gerandomiseerde, klinische studie*
Oorspronkelijke stukken Bedrust en fysiotherapie geen meerwaarde bij acute lumbosacrale radiculaire pijn; een gerandomiseerde, klinische studie* d.j.hofstee, j.j.m.gijtenbeek, p.h.hoogland, j.c.van houwelingen,
CRITICAL APPRAISED TOPIC Schouderluxatie. Merel Trijzelaar Onderwijsdag 6 mei 2014
CRITICAL APPRAISED TOPIC Schouderluxatie Merel Trijzelaar Onderwijsdag 6 mei 2014 INLEIDING 50% van alle gewrichtsluxaties op de SEH 95-97% anterieure luxatie 65% van de ziekenhuizen hebben een protocol
Patiënteninformatie. Een prospectief gerandomiseerd onderzoek. Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek
Patiënteninformatie Een wetenschappelijk onderzoek naar de (kosten) effectiviteit van operatie vergeleken met een voortgezet conservatief beleid bij de behandeling van patiënten met een lumbale kanaalstenose
ONDERZOEK & WETENSCHAP
ONDERZOEK & WETENSCHAP Het gebruik van richtlijnen door ergotherapeuten in Nederland Jaarcongres Ergotherapie 22 maart 2019 GEBRUIK VAN RICHTIJNEN DOOR ERGOTHERAPEUTEN IN NEDERLAND Dr Joan Verhoef, Hoofddocent
J. Mamma aandoeningen. Inhoudsopgave 01 J 02 J 03 J 04 J 05 J 06 J 07 J 08 J 09 J 10 J 11 J 12 J 13 J 14 J 15 J 16 J 17 J 18 J 19 J
J. Mamma aandoeningen nhoudsopgave 1 J 2 J 3 J 4 J 5 J 6 J 7 J 8 J 9 J 1 J 11 J 12 J 13 J 14 J 15 J 16 J 17 J 18 J 19 J Screening: vrouwen jonger dan 4 jaar zonder genetisch risico... 1 Screening: vrouwen
Responsiviteit van meetinstrumenten. Prof. dr. ir. Riekie de Vet. EMGO Instituut, Amsterdam
Responsiviteit van meetinstrumenten Prof. dr. ir. Riekie de Vet EMGO Instituut, Amsterdam Meet-eigenschappen Klinimetrische eigenschappen Reproduceerbaarheid Validiteit Responsiviteit Interpretatie Definitie
Rughernia. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!
Rughernia U heeft klachten die mogelijk duiden op een rughernia. Daarom bent u naar de neuroloog verwezen. In deze folder kunt u meer lezen over een hernia, de mogelijke behandeling, het behandelteam en
Oefentherapie is effectief bij een lumbosacraal radiculair syndroom
Oefentherapie is effectief bij een lumbosacraal radiculair syndroom Pim Luijsterburg, Arianne Verhagen, Raymond Ostelo, Hans van den Hoogen, Wilco Peul, Cees Avezaat, Bart Koes Inleiding Men spreekt van
De waarde van echografisch diagnostisch onderzoek. Marc Weyts, huisarts-echografist April 2018
De waarde van echografisch diagnostisch onderzoek Marc Weyts, huisarts-echografist April 2018 Geen Geen Geen Geen NHG standaard schouderklachten (2 e heriene versie 2008) Eenvoudig, pragmatisch en stapsgewijs
Preventie maagcomplicaties bij acetylsalicylzuur
Kennislacunes 1. Acetylsalicylzuur en risico op maagcomplicaties (noot 12 en 57) 2. Helicobacter-Pylori prevalentie (noot 13, noot 14, noot 23 en noot 30) 3. Beloop maagklachten in eerste lijn (noot 19)