INHOUD VOORWOORD VEILIG KOPEN 7 Houdbaarheidsdatum 8 Vers inkopen 9
|
|
- Jozef van Beek
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 VOORWOORD Ons voedsel is nog nooit zo veilig geweest, beweren beleidsmakers en instanties die zich bezig houden met voedselveiligheid. Het Voedingscentrum onderschrijft dit. Toch: 100% veilig voedsel bestaat niet. Het kan zijn dat producten van nature schadelijke stoffen bevatten of ze raken er mee besmet. Een belangrijke taak van de producent is te zorgen dat voedsel zo veilig mogelijk is. Is het voedsel eenmaal in handen van de consument, dan is deze zelf verantwoordelijk voor de veiligheid. Jaarlijks worden meer dan een half miljoen mensen in Nederland ziek door verkeerd eten. Veel vaker dan gedacht, gebeurt dit thuis in de eigen keuken. Vooral ouderen, kinderen, zwangeren en zieken zijn kwetsbaar. Door op een veilige manier te kopen, koken en te bewaren zijn veel van deze ziektegevallen te voorkomen. Maar hoe ontdooi je eigenlijk een kip, is het veilig om kliekjes te bewaren en is melk na de houdbaarheidsdatum nog te drinken? VOORWOORD In dit boek vind je volop tips en handvatten om veilig en gezond met eten om te gaan. Bovendien krijg je meer inzicht in zaken waar je geen invloed op hebt. Wellicht neemt het een stukje onzekerheid weg wanneer je weet hoeveel invloed dierziekten, toevoegingen, bestrijdingsmiddelen en gentech nou echt op ons voedsel hebben.
2 INHOUD VOORWOORD 5 1. VEILIG KOPEN 7 Houdbaarheidsdatum 8 Vers inkopen 9 2. VEILIG KOKEN 13 Hygiëne 13 Vlees, groente en fruit 17 Rauw en bereid voedsel apart 17 Verhitten 18 Veilig barbecueën VEILIG BEWAREN 23 Voorraadkast of koelkast 23 Indeling koelkast 26 Vriezer 28 Groente en fruit inmaken 30 Bewaartips 31 Bewaarwijzer ZIEKMAKERS 37 Voedselvergiftiging 37 Bacteriën 41 Meest voorkomende bacteriën 43 Virussen 53 Gisten en schimmels 55 Parasieten en wormen 56 Antibiotica 59 Dierziekten 63 Vakantie & onderweg SCHADELIJKE STOFFEN 69 Dioxines en PCB s 70 PAK s 71 Zware metalen 73 Acrylamide 75 Natuurlijke gifstoffen 76 Schimmelstoffen 80 Algengifstoffen 81 Bestrijdingsmiddelen 82 Nitriet en nitraat 84 Doorstralen KWETSBARE GROEPEN 87 Baby s 88 Kleine kinderen 92 Zwangeren 94 Zieken 96 Ouderen 97 Voedselovergevoeligheid VEILIGHEID VAN VOEDSEL 101 VWA 102 Hygiënecode & HACCP 104 Internationale organisaties 104 E-nummers 106 Nieuwe technologieën SCHIJF VAN VIJF 115 Regels Schijf van Vijf 115 Aanbevolen hoeveelheden 118
3 Verse producten beoordelen Verse producten kun je vooral beoordelen op uiterlijk, geur, kleur en smaak. Elk product heeft eigenschappen waar je op kunt letten. Groente en fruit Verse groente heeft een mooie kleur, ook aan de randen. Dat geldt ook voor voorgesneden, panklare groenten. Groente als knollen en wortels moeten stevig aanvoelen. Blader- en stengelgroente mag niet slap of verlept zijn. Vers fruit moet ook stevig aanvoelen. De schil mag niet uitgedroogd zijn of beschadigd, want dan krijgen schimmels en bacteriën vrij spel. Vlees en kip Vers vlees heeft een prettige, bijna frisse geur. Een zure lucht is een teken van bederf. Een goede structuur is ook een teken van versheid. Plakkerig vlees is bezig te bederven. Staat er een houdbaarheidsdatum op, gebruik het vlees dan nooit na de uiterste houdbaarheidsdatum. Bedorven vlees is verkleurd, maar verkleurd vlees niet altijd bedorven! Geur zegt vaak meer over de versheid van vlees, dan kleur. Verse vis Koop vis zo vers mogelijk. Verse vis heeft geen officiële houdbaarheidsdatum. Het advies is om het op de dag van aankoop op te eten. Zowel voorverpakte als niet voorverpakte vis moet bij aankoop goed koud aanvoelen. De ogen van de vis moeten helder zijn en een beetje bol staan. De kieuwen zijn helder rood en niet slijmerig, alleen makreel heeft bruine kieuwen. De schubben glinsteren en laten niet makkelijk los. Verse visfilet glanst en heeft geen verkleuringen. Verse vis of visfilet heeft niet of nauwelijks geur. Zeker geen vis- of ammoniakgeur! Eieren Het is wettelijk vastgelegd dat een vers ei nooit ouder mag zijn dan 28 dagen na de legdatum. De THT-datum geeft de dag aan dat het ei 28 dagen oud is. Hierna kun je een ei nog gerust eten, maar het is minder vers. Wil je weten of een ei vers is? Schudt het zachtjes bij je oor heen en weer. Hoor je niets dan is het kakelvers. Hoor je de inhoud bewegen, dan is het een oud ei. Brood Vers brood heeft een knapperige korst, is geurig en zacht van binnen. Kijk bij voorverpakt brood naar de THT-datum. Staat er geen THT-datum op, dan mag het brood niet langer dan 1 dag geleden verpakt zijn. Kijk hiervoor naar de verpakkingsdatum. TIP! Wees alert bij goedkope, afgeprijsde producten. Soms zijn deze producten nog maar kort houdbaar, vaak moet je ze op de dag van aankoop al opeten. Op naar huis Nu heb je misschien wel de mooiste producten uit de winkel in je karretje liggen, maar je wilt ze ook onbeschadigd thuis krijgen. Ook hier zijn een paar simpele trucs voor. Leg bij de kassa eerst de zware spullen, zoals pakken zuivel en wasmiddel, op de loopband. Wanneer je dan je tassen en kratten vult, komen deze zware boodschappen automatisch onderin. Daarmee voorkom je dat groente, fruit en vlees beschadigen, waardoor ze eerder bederven. Doe diepvriesproducten en gekoelde producten, zoals melk, vlees en vis in een koeltas. Deze zijn het meest kwetsbaar voor bederf. Breng hierna de boodschappen meteen naar huis en berg ze op. Laat koelverse producten en diepvriesproducten niet in de auto liggen, omdat je nog andere boodschappen moet doen, zeker niet in de zomer!
4 HOOFDSTUK 2. VEILIG KOKEN Als je ergens zelf invloed kunt hebben op de veiligheid van je voeding, dan is het wel in je eigen keuken. Hygiënisch koken verkleint de kans op een voedselvergiftiging. Een schoon begin Wanneer je de keukenboel goed schoonhoudt, beperk je de kans op een voedselvergiftiging aanzienlijk. Maar wat is de beste methode? Was regelmatig je handen De hele dag door kom je met bacteriën, virussen en andere ziekmakers in aanraking. Daarom is het belangrijk om je handen dagelijks regelmatig te wassen. Wen kinderen ook aan om regelmatig hun handen te wassen, bijvoorbeeld na het gebruik van het toilet, na het aaien van huisdieren of dieren op de kinderboerderij, na het buitenspelen in de zandbak en voor het eten. VEILIG KOKEN De beste manier om je handen te wassen is: onder stromend water met zeep handenwrijvend over de hele hand minstens vijftien seconden ook tussen de vingers en onder de nagels Na het afspoelen goed afdrogen aan een droge, schone handdoek of nog beter aan een papieren wegwerphanddoek. TIP! Onder ringen kunnen zich op de huid bacteriën ophopen. Doe deze handsieraden daarom af voordat je je handen wast en doe ze pas weer aan nadat je klaar bent met koken. Zo voorkom je dat ze besmet worden en bacteriën kunnen overdragen.
5 HOOFDSTUK 3. VEILIG BEWAREN Wie wat bewaart heeft wat. Tenminste, als je je aan een paar spelregels houdt. Wanneer je slim gebruik maakt van koelkast en vriezer kun je etenswaar nog een poos vers houden. Daarvoor is het belangrijk om overzicht te houden over de etenswaren die je in huis hebt. VEILIG BEWAREN Voorraadkast of koelkast? De kunst is om niet teveel en niet te weinig op voorraad te hebben. Als je overal losse voorraadjes aanlegt, kun je het overzicht snel verliezen. Beperk je daarom tot de vriezer, koelkast en een voorraadkast. Leg in de kast een standaard voorraad aan van lang houdbare basisproducten. Deze kun je gebruiken als je wilt koken met restjes, als er onverwachts bezoek is of als je wat vergeten bent te kopen. Om te weten of iets in de kast kan of beter in de koelkast kan staan, is het belangrijk om het verschil te kennen tussen Koel en Gekoeld. Koel bewaren Staat op het etiket van een product Koel bewaren, dan kan het product het best koel, donker en droog worden bewaard, bijvoorbeeld in de kelder of een koele voorraadkast (15-20 C). Ook wanneer je etenswaar buiten de koelkast bewaart, is het belangrijk dat de temperatuur niet te hoog is (boven 20 C). Levensmiddelen als brood, groente, fruit en roggebrood bederven sneller bij een hogere temperatuur. Pindaproducten, maïsproducten, noten, specerijen en granen kunnen gaan schimmelen of rans worden. Daarom moeten ze droog worden bewaard. Soms staat op de verpakking bij welke temperatuur het product het beste bewaard kan worden.
6 Voedselinfectie In het geval van een voedselinfectie word je ziek van eten met een ziekmakende hoeveelheid bacteriën of virussen. Je krijgt dan last van plotseling optredende heftige buikkrampen, diarree, soms in combinatie met braken. Het kan een paar dagen duren, maar het gaat meestal vanzelf weer over. Voedselvergiftiging In het geval van een voedselvergiftiging word je ziek door de giftige stof die in het eten zit. Deze kunnen gemaakt zijn door bacteriën of schimmels. Je krijgt dan snel last van misselijkheid, braken, buikkrampen of diarree. Vaak is het na een dag weer over. Het kan gebeuren dat jij wel ziek wordt na een avondje dineren en je tafelgenoot niet. Terwijl jullie precies hetzelfde hebben gegeten! Dit komt doordat het eten van voeding met ziekmakers niet meteen hoeft te betekenen dat je ook echt ziek wordt. In je lichaam wordt de bacterie namelijk meerdere keren aangevallen om je te beschermen tegen besmetting. Zo krijgt hij een flinke zuurgolf over zich heen in de maag, moet hij in strijd met miljoenen andere bacteriën in de darm en probeert het lichaam hem onschadelijk te maken met antistoffen of hem weg te spoelen met diarree. Met een beetje geluk heeft zo n bacterie dan al het loodje gelegd voor hij schade aan kan richten. Word je toch ziek, dan heb je pech. Of een verminderde weerstand. Kwetsbare groepen als kleine kinderen, ouderen, zwangere vrouwen en (chronisch) zieken lopen meer risico op een voedselvergiftiging. Voorkom een voedselvergiftiging Gevarenzone 70 C 60 C 5 C Houd alles schoon en droog Was regelmatig je handen met zeep onder stromend water en droog ze af met een schone handdoek of papier. Was je handen zeker voordat je eten bereidt en na toiletbezoek. Verschoon regelmatig hand- en theedoeken. Vaatdoekjes kunnen het beste elke dag verschoond worden. Maak alle oppervlakken en keukengerei schoon voordat je eten bereidt. Was groente en fruit grondig onder stromend water, zeker als ze rauw worden gegeten. Scheid rauw en bereid voedsel Houd vuile rauwe producten, zoals vlees, kip en vis, apart van schoon bereid eten. Gebruik voor rauw vlees, kip en vis een andere snijplank of snijmes. Verhit je eten goed Verhit warm eten goed, vooral vlees, kip, eieren en vis. Verhit ook restjes door en door. Koel bederfelijk eten goed Bewaar bederfelijk eten in de koelkast, bij voorkeur bij 4 C. Koel producten snel terug. Bewaar producten niet te lang, ook niet in de koelkast. Ontdooi bevroren voedsel in de koelkast. Let op bij wat je koopt Let op de houdbaarheidsdatum, vooral bij bederfelijke producten. Volg de bereiding- en bewaaradviezen. Koop producten die er vers en gaaf uitzien. Koop bederfelijke en diepvriesproducten als laatste.
7 HOOFDSTUK 6. KWETSBARE GROEPEN Voedselhygiëne is voor iedereen een punt van aandacht, maar voor sommige bevolkingsgroepen is het extra belangrijk. Zij behoren tot de risicogroepen. Je moet dan denken aan: baby s en kleine kinderen zwangere vrouwen zieken, met name bij een verzwakt immuunsysteem ouderen We noemen ze risicogroepen, omdat zij vaak een verminderde weerstand hebben en gevoeliger zijn voor voedselvergiftigingen. Daardoor worden ze niet altijd vanzelf beter na een voedselvergiftiging en brengt deze dan ook meer gevaar met zich mee. Daarnaast zijn er mensen die gevoeliger zijn voor bepaalde voeding. Ze hebben bijvoorbeeld last van voedselallergie of voedselintolerantie. Bij zo n voedselovergevoeligheid is er niets aan de hand met het voedsel, maar worden mensen ziek omdat ze niet tegen bepaalde stoffen in het voedsel kunnen. KWETSBARE GROEPEN TIP! Bestel het boek Alles over gezond eten en bewegen met kinderen van 4-18 jaar, in de webshop op
Inhoudsopgave. 5 Inleiding 5. 67 Schadelijk stoffen. 9 Veilig kopen. 15 Veilig koken. 25 Veilig bewaren. 85 Kwetsbare groepen.
Inhoudsopgave 5 Inleiding 5 9 Veilig kopen n Houdbaarheidsdatum 10 n Vers inkopen 11 15 Veilig koken n Hygiëne 15 n Wassen groente en fruit 19 n Rauw en bereid voedsel apart 20 n Verhitten 20 n Veilig
Nadere informatieVeilig eten voorkom een voedselinfectie
Veilig eten voorkom een voedselinfectie Elke dag lopen 2.000 Nederlanders een voedselinfectie op. Slechte hygiëne is meestal de oorzaak. Je kunt er flink ziek van worden: denk aan diarree, braken en koorts.
Nadere informatieVoorkom voedselvergiftiging als u een verminderde weerstand heeft
Voorkom voedselvergiftiging als u een verminderde weerstand heeft Albert Schweitzer ziekenhuis december 2013 pavo 0562 Inleiding De arts heeft met u besproken dat u een verminderde weerstand heeft. Een
Nadere informatie33Hygiënecodes in instellingen
DC 33Hygiënecodes in instellingen 1 Inleiding Als je niet hygiënisch met voedsel omgaat, kunnen jij en anderen daar ziek van worden. Daarom is elke organisatie en elke werknemer verplicht hygiënisch te
Nadere informatieInfofiche 1. Veilig voedsel. Doelstellingen. De leerlingen zien in dat het belangrijk is om veilig met voedsel om te gaan.
Infofiche 1 Doelstellingen De leerlingen zien in dat het belangrijk is om veilig met voedsel om te gaan. De leerlingen weten hoe ze in de keuken en met voedsel in het algemeen hygiënisch te werk moeten
Nadere informatieEnkele tips om op kamp voedselnarigheden te vermijden. Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
BEDERF JE KAMP NIET! Enkele tips om op kamp voedselnarigheden te vermijden Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen BEDERF JE KAMP NIET! HONGER... HONGER... Een vaak gehoord woord wanneer
Nadere informatieHygiëne en voedselveiligheid. Waar gaat deze kaart over? Wat wordt er van je verwacht? Voedselveiligheid
Waar gaat deze kaart over? Deze kaart gaat in op de onderwerpen: voedselbederf; voedselbesmetting; voedselinfectie; voedselvergiftiging. Verder gaat de kaart in op de mogelijkheden om deze ongewenste verschijnselen
Nadere informatieDe opslag van goederen. Waar gaat deze kaart over? Wat wordt er van jou verwacht? Bewaren van voedsel. Wat komt er kijken bij de opslag van goederen?
Waar gaat deze kaart over? Deze kaart gaat over de opslag van producten die horecabedrijven in voorraad hebben. We vertellen waar je op moet letten bij de levering van producten en hoe je ze opslaat. Wat
Nadere informatieProtocol overdracht ziektekiemen
Protocol overdracht ziektekiemen Aanleren hoest- en niesdiscipline Ziektekiemen uit de neus, mond en keel kunnen zich op verschillende manieren verspreiden. Om risico's te beperken zijn de volgende zaken
Nadere informatie0800 13 550 meldpunt @favv.be. Een vraag over de voedselveiligheid? Of hebt u er een klacht over? Richt u tot het Meldpunt!
Veilig voedsel Ook u werkt eraan mee! Verantwoordelijke uitgever : Gil Houins Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen D/2003/10413/4 Een vraag over de voedselveiligheid? Of hebt u er
Nadere informatieSlim kopen, koken en bewaren
Slim kopen, koken en bewaren Veilig en efficiënt omgaan met je boodschappen mét Bewaarwijzer! 3x slim is 3x winst Als je slim omgaat met je boodschappen, hoef je minder weg te gooien en heb je minder kans
Nadere informatiePRAKTISCH Salmonellose
PRAKTISCH Salmonellose l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n over houden van huisdieren Salmonellose of paratyfus is een besmettelijke darmziekte die wordt
Nadere informatieConsumenten informeren over veilig eten
Voedingscentrum De erkende autoriteit op het gebied van gezond, veilig en duurzaam eten Consumenten informeren over veilig eten Handvatten voor communicatie over voedselveiligheid Jaarlijks lopen ongeveer
Nadere informatieInleiding VOOR JE HET WEET, MAAK JE DE LEKKERSTE MAALTIJDEN IN EEN SCHONE EN OPGERUIMDE KEUKEN!
Inleiding Of je nu een goede kok bent, of nog geen ei kunt bakken, de is een belangrijke plek in je huis. Dit boek vertelt de belangrijkste dingen over thuis koken. Zodat je veilig en gezond eten kunt
Nadere informatieVoeding bij streng beschermende isolatie
Deze folder geeft informatie over voeding bij in het Medisch Centrum Leeuwarden (MCL). De aanwijzingen zijn van belang voor de patiënt en zijn familie. U als patiënt moet zich aan bepaalde regels met betrekking
Nadere informatiePatiënteninformatie. Basisregels bij kiemarme voeding
Patiënteninformatie Basisregels bij kiemarme voeding Inhoud Inhoud... 2 Inleiding... 3 Aankoop van voedingsmiddelen... 3 Hygiënisch bereiden van een maaltijd... 3 Bewaring van voedsel... 4 Tot slot...
Nadere informatieVoedselverspilling in huis
Voedselverspilling in huis 13 november 2014 Karin Bemelmans Missie Het Voedingscentrum informeert consumenten over en stimuleert hen tot een gezonde en meer duurzame voedselkeuze 1942 2014 Rapport Gezondheidsraad,
Nadere informatieAdviezen voor het meebrengen van eten en drinken
Adviezen voor het meebrengen van eten en drinken Adviezen voor het meebrengen van eten en drinken Veilige en gezonde voeding vinden we belangrijk. Daarom besteden we hier veel aandacht aan. In deze brochure
Nadere informatieHygiënecode checklist voor gesprek en audit
checklist voor gesprek en audit Bij de voor de voedingsverzorging in woonvormen Door veilig om te gaan met het eten, voorkom je dat er mensen ziek van worden. Het is belangrijk dat je het met je collega
Nadere informatie5,9. Werkstuk door een scholier 1703 woorden 22 juni keer beoordeeld. Verzorging. Spelregels voor gezonde voeding.
Werkstuk door een scholier 1703 woorden 22 juni 2004 5,9 162 keer beoordeeld Vak Verzorging Spelregels voor gezonde voeding Inhoudsopgave: Ziekte, allergie Gezond eten Gezond eten, hygiëne Gewicht, dieet,
Nadere informatieMet je kind op vakantie: warm weer, voeding en hygiëne. Informatie voor ouders / verzorgers
Met je kind op vakantie: warm weer, voeding en hygiëne. Informatie voor ouders / verzorgers Deze informatie is bedoeld voor ouders/verzorgers die met een baby op vakantie gaan. Er wordt ingegaan op wat
Nadere informatieCONSUMENT. Bederf je kamp niet! Enkele tips om op kamp voedselnarigheden te vermijden. Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
CONSUMENT Bederf je kamp niet! Enkele tips om op kamp voedselnarigheden te vermijden Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen Verantwoordelijke uitgever: Herman Diricks Federaal Agentschap
Nadere informatieGetsie...bedorven! Bederf. Micro-organismen en hygiëne. Kies de juiste namen bij de tekeningen
Getsie...bedorven! Bederf Laat enkele producten bederven. Dit zijn: vochtig sneetje brood op een schoteltje onder een bekerglas een beetje melk in een open bekertje in het lokaal een stukje vlees op een
Nadere informatieProtocol 4: Voedselveiligheid in het Kindercentrum 1 (VVKC)
Protocol 4: Voedselveiligheid in het Kindercentrum 1 (VVKC) KDV t Sprookjesland 1 Laatste versie: 1 december 2015 Inhoudsopgave Inleiding 4. 1. Aandachtspunten 4.2. Zuigelingenvoeding 4.3. Voedselallergie
Nadere informatieVeiligheid & Hygiëne Veilig eten met je kind
Veiligheid & Hygiëne Veilig eten met je kind Zijn groente en fruit nog wel gezond ondanks alle bestrijdingsmiddelen? Op nederlands groente en fruit valt het het gelukkig nog mee. Daar moet wel bij vermeld
Nadere informatieVOORKOMEN VAN LISTERIA-INFECTIE
VOORKOMEN VAN LISTERIA-INFECTIE Via deze folder willen u graag informeren over de infectieziekte Listeriose. Daarnaast geven wij ook enkele aanbevelingen omtrent voeding die u kan ondernemen om de ziekte
Nadere informatieDIARREE A P O T H E E K. N L
DIARREE WAT IS DIARREE WAT KUNT U ZELF DOEN WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN WANNEER KUNT U BETER NAAR UW HUISARTS GAAN OP VAKANTIE: DIARREE VOORKOMEN APOTHEEK.NL D I A R R E E Iedereen heeft weleens last
Nadere informatieVoedselhygiëne. Doelgroep: bovenbouw. Doelstelling: kinderen inzicht geven in de principes van voedselhygiëne.
Voedselhygiëne Doelgroep: bovenbouw Doelstelling: kinderen inzicht geven in de principes van voedselhygiëne. Activiteit : zoek de fouten (groepswerk) De leerlingen zetten zich in groepjes van vier personen.
Nadere informatieHYGIËNISCHE VOEDINGSRICHTLIJN HEMATOLOGIE TIJDENS AMBULANT TRAJECT
HYGIËNISCHE VOEDINGSRICHTLIJN HEMATOLOGIE TIJDENS AMBULANT TRAJECT 1065 Inleiding U heeft het advies gekregen om hygiënische voedingsrichtlijnen te volgen. Deze folder informeert u welke voedingsmiddelen
Nadere informatieLandelijk Centrum Hygiëne en Veiligheid Werkinstructies hygiëne gemeentelijke crisisopvang voor vluchtelingen Oktober 2015, versie 4
Landelijk Centrum Hygiëne en Veiligheid Werkinstructies hygiëne gemeentelijke crisisopvang voor vluchtelingen Oktober 2015, versie 4 Inhoud Werkinstructies voor werknemers en vrijwilligers... 3 1 Handen
Nadere informatieLandelijk Centrum Hygiëne en Veiligheid Checklist Keukenhygiëne Woonvormen. Checklist gebaseerd op de Hygiënecode voor Woonvormen Januari
Landelijk Centrum Hygiëne en Veiligheid Checklist Keukenhygiëne Woonvormen Checklist gebaseerd op de Hygiënecode voor Woonvormen Januari - 2007 Naam locatie Contactpersoon Datum Ingevuld door Checklist
Nadere informatieIn deze folder leest u wanneer u zonder problemen voor uzelf kunt zorgen en wanneer u beter naar een huisarts kunt gaan.
Diarree In het dagelijks leven noemen we het liever buikgriep of voedselvergiftiging. Voor het woord diarree schamen we ons een beetje. Toch heeft iedereen er wel eens last van. Op vakantie of gewoon thuis.
Nadere informatieDiarree is een verstoring van het normale ontlastingpatroon. De ontlasting bevat meer water dan gewoonlijk en u moet vaker naar het toilet.
DIARREE In het dagelijks leven noemen we het liever buikgriep of voedselvergiftiging. Voor het woord diarree schamen we ons een beetje. Toch heeft iedereen er wel eens last van. Op vakantie of gewoon thuis.
Nadere informatieGeorgie Dom. Veilig eten. Kopen, koken en bewaren
Georgie Dom Veilig eten Kopen, koken en bewaren 1 e druk, juli 2011 Copyright 2011 Consumentenbond, Den Haag Auteursrechten op tekst, tabellen en illustraties voorbehouden Inlichtingen Consumentenbond
Nadere informatieNaam: VOEDINGSSTOFFEN Gezond eten en drinken
Naam: VOEDINGSSTOFFEN Gezond eten en drinken Wat zijn voedingsstoffen Voedingsstoffen zijn stoffen die je nodig hebt om te lopen, te denken enz. Er zijn 6 soorten voedingsstoffen. 1. eiwitten (vlees, peulvruchten.
Nadere informatieKoop bewust. Veilig voedsel : ook u werkt eraan mee. Koop geen voedingswaren waarvan de verpakking open, vervormd of beschadigd is.
n de winkel Koop bewust Koop geen voedingswaren waarvan de verpakking open, vervormd of beschadigd is. Let op de versheid van hetgeen u koopt. Voor verpakte voedingswaren kijkt u naar de vervaldata: de
Nadere informatieHygiënische voedingsrichtlijn Hematologie
Diëtetiek Hygiënische voedingsrichtlijn Hematologie i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Algemeen Hematologische aandoeningen (bloedziekten) worden met hoog gedoseerde chemotherapie en/of bestraling
Nadere informatieHygiënische Voedingsrichtlijn Hematologie
Hygiënische Voedingsrichtlijn Hematologie U heeft het advies gekregen om de hygiënische voedingsrichtlijn te volgen. Deze brochure informeert u welke voedingsmiddelen afgeraden worden om voedingsinfectie
Nadere informatieVoedingsbeleid Buitenschoolse Opvang De Groene Weide. Voor kinderen van 4 t/m 12 jaar
Voedingsbeleid Buitenschoolse Opvang De Groene Weide Voor kinderen van 4 t/m 12 jaar Inhoud Algemeen 2 o Gezond voedingsaanbod 2 o Vaste en rustige eetmomenten 2 o Allergieën en individuele afspraken 2
Nadere informatie1. Belang Hygiënecode
1. Belang Hygiënecode 1. Waarom wordt er in de slagerij met een Hygiënecode gewerkt? Om op een structurele manier hygiënisch en veilig met voedsel te werken. Om mensen te leren om gezonder en gevarieerder
Nadere informatieENTREE. Assistent Horeca, voeding of voedingsindustrie
ENTREE Assistent Horeca, voeding of voedingsindustrie Inhoud 1. Werken in de horeca, voeding of voedingsindustrie.... 4 Hygiëne.... 8 HACCP.... 10 HACCP: Persoonlijke hygiëne.... 11 Bedrijfskleding....
Nadere informatieHoreca, voeding of voedingsindustrie
Economie en handel Horeca, voeding of voedingsindustrie Deel 4 van 4 Maakt (werk)ruimten, gereedschappen en machines schoon Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl
Nadere informatieJe lichaam een handje helpen Gezond eten voor kinderen met een verminderde afweer
Je lichaam een handje helpen Gezond eten voor kinderen met een verminderde afweer Onder ouders verstaan wij ook verzorger(s), pleeg- of adoptieouder(s) U kunt wijzigingen of aanvullingen op deze informatie
Nadere informatieReizigersdiarree. Preventie en behandeling
Reizigersdiarree Preventie en behandeling Reizigersdiarree Plotseling opkomende diarree komt onder reizigers vaak voor. Reizigersdiarree verloopt in het algemeen mild, gaat vanzelf over en duurt 3 tot
Nadere informatieVoedsel bewaren. Lesinfo. 1.1. Doelstelling. 1.2. Benodigdheden. 1.3. Inleiding
Lesinfo Voedsel bewaren 1.1. Doelstelling De kinderen aantonen dat het belangrijk is om voedsel op de juiste manier te bewaren en een verband kunnen leggen tussen voedingsmiddelen en de geschikte bewaarmethode.
Nadere informatieCHECK DE HOUDBAARHEIDSWIJZER. Over de datum?
VOEDSELVERSPILLING CHECK DE HOUDBAARHEIDSWIJZER Over de datum? Jaarlijks belandt er per Nederlander meer dan 40 kilo voedsel in de vuilnisbak. Een groot deel daarvan is nog prima te eten. Ook door slimmer
Nadere informatieJesse Hartman Mark Sportel Klas: MTL1B. Voedselbederf
Inhoudsopgave Oorzaken van voedselbederf... 2 Chemische omzetting... 3 Micro-organismen... 4 Fysische besmetting... 5 Oorzaken van voedselbederf Chemische omzetting Hiermee wordt de situatie bedoeld dat
Nadere informatieHygiëne richtlijn voeding Tijdens en na intensieve chemotherapie of stamceltransplantatie
Hygiëne richtlijn voeding Tijdens en na intensieve chemotherapie of stamceltransplantatie Albert Schweitzer ziekenhuis januari 2014 pavo 1097 Inleiding U krijgt een intensieve chemotherapie of stamceltransplantatie.
Nadere informatieSmaakpolitie. Steunpunt Smaaklessen. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Steunpunt Smaaklessen 25 November 2013 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/41637 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs
Nadere informatieMicro-organismen. Waar gaat deze kaart over? De soorten micro-organismen. Wat wordt er van je verwacht? Wat zijn micro-organismen?
Waar gaat deze kaart over? De soorten micro-organismen Deze kaart gaat over micro-organismen. Microorganismen zitten in voedsel. Als je voedsel bereidt is het belangrijk om te weten wat micro-organismen
Nadere informatieProtocol Hygiëne thuiszorg
Protocol Hygiëne thuiszorg Algemene hygiëne De woning van de cliënt mag niet zodanig vervuild zijn dat de zorgverlener of het zorgverleningsproces wordt geschaad. Als de algemene hygiënische omstandigheden
Nadere informatieNiet altijd treden ziekteverschijnselen op. Als er ziekteverschijnselen optreden, gebeurt dat meestal 3-4 dagen na de besmetting.
E. coli infecties (EHEC = Enterohemorragische Escherichia coli ) 1 Wat is het De E-coli bacterie is meestal een onschuldige darmbewoner bij de mens. Er zijn echter ook E.coli bacteriën waarvan je ziek
Nadere informatieJe lichaam een handje helpen Gezond eten voor kinderen met een verminderde afweer
Je lichaam een handje helpen Gezond eten voor kinderen met een verminderde afweer Wilhelmina Kinderziekenhuis Wat staat er in deze folder Inleiding voor ouders 2 Je lichaam een handje helpen: gezond eten
Nadere informatieHygiënische voedingsrichtlijn (hematologie)
Hygiënische voedingsrichtlijn (hematologie) U heeft het advies gekregen om de hygiënische voedingsrichtlijn op te volgen. Deze folder informeert u welke voedingsmiddelen u beter kunt vermijden om voedingsinfectie
Nadere informatieHet verzorgen van de baby
Het verzorgen van de baby Inleiding Binnenkort mag u met uw baby naar huis. Waarschijnlijk voelt u zich in het begin nog een beetje onwennig bij het verzorgen van uw baby. In deze folder geven wij u daarom
Nadere informatieVoedingsbeleid Bso 1
Voedingsbeleid Bso 1 Inhoud Algemeen o Gezond voedingsaanbod o Vaste en rustige eetmomenten o Allergieën en individuele afspraken o Traktaties Voedingsaanbod en eetmomenten o Eet- en drinkmomenten - Fruit
Nadere informatieProductinformatie: Groenten (1) Waar gaat deze kaart over? Wat wordt er van jou verwacht? Hoe kun je groenten in menu's gebruiken? Wat zijn groenten?
Waar gaat deze kaart over? Deze kaart gaat over de eigenschappen van groenten. We vertellen je ook hoe je groenten kunt gebruiken en hoe je ze moet bewaren. Wat wordt er van jou verwacht? Na het bestuderen
Nadere informatieAssistent horeca, voeding of voedingsindustrie
Economie en handel Assistent horeca, voeding of voedingsindustrie Deel 3 van 4 Maakt voedingsproducten klantgereed Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur:
Nadere informatieSpoelwormen leven in de darmen van honden en katten.
Darmparasieten komen zowel bij honden als bij katten zeer regelmatig voor. De vaakst voorkomende besmettingen zijn die met spoelwormen en lintwormen. Af en toe zien we ook infecties met giardia. Ook aan
Nadere informatieProtocol 4: Voedselveiligheid in het Kindercentrum 1 (VVKC)
Protocol 4: Voedselveiligheid in het Kindercentrum 1 (VVKC) KDV t Sprookjesland 1 Laatste versie: 17 november 2014 Inhoudsopgave Inleiding 4. 1. Aandachtspunten 4.2. Zuigelingenvoeding 4.3. Voedselallergie
Nadere informatieChecklist voedselveiligheid voor vrijwilligersorganisaties
Checklist voedselveiligheid voor vrijwilligersorganisaties Doel van de checklist Wanneer vrijwilligers voedsel bereiden, uitdelen of verkopen moet dit veilig gebeuren. Met de checklist geven we de vrijwilligers
Nadere informatieHygiënische voedingsrichtlijn bij verminderde afweer
Hygiënische voedingsrichtlijn bij verminderde afweer Ziekenhuis Gelderse Vallei U heeft het advies gekregen om de hygiënische voedingsrichtlijn te volgen. Deze brochure informeert u over welke voedingsmiddelen
Nadere informatieBijwerkingen van chemotherapie. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg
Bijwerkingen van chemotherapie Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies Jouw gezondheid is onze zorg Inhoud Mondverzorging 3 Huidverzorging 4 Voeding 5 Vermoeidheid 6 Haarverzorging 7 Diarree
Nadere informatieInfofiche 2. Veilig voedsel. Doelstellingen. De leerlingen weten waarom voedingsmiddelen correct moeten worden bewaard.
Infofiche 2 Doelstellingen De leerlingen weten waarom voedingsmiddelen correct moeten worden bewaard. De leerlingen weten hoe voedingsmiddelen correct moeten worden bewaard. Wanneer slechte of ziekmakende
Nadere informatieIndeling van de groenten.
Hoofdstuk 12 Indeling van de groenten. 1. De groenten indelen volgens hun plantendeel. 2. Opsommen hoe we de voedingswaarde zoveel mogelijk behouden. 3. Manieren opnoemen om de celstof beter verteerbaar
Nadere informatieHet is belangrijk om een goede categorie indeling te gaan volgen:
Bijlage F: Portioneren van producten Het uitgangspunt voor een voedselbank moet zijn dat het veruit de voorkeur verdient met de leverancier af te spreken dat de producten geleverd worden in portiegroottes
Nadere informatieZwangerschap wat kun je wel en niet eten?
Zwangerschap wat kun je wel en niet eten? Gezond zwanger Tijdens je zwangerschap is goed eten belangrijk. Je baby gebruikt namelijk de voedingsstoffen uit jouw eten om te groeien. Jullie hebben dus samen
Nadere informatieVeiligheidsprocedures voor schoolkeukens
Veiligheidsprocedures voor schoolkeukens Voedselveiligheid Stappen van de Personeel ontvangst/levering niet-verse producten gebrekkige hygiëne te hoge temperatuur vervallen houdbaarheidsdatum vervuilde
Nadere informatieProtocol 4: Voedselveiligheid in het Kindercentrum 1 (VVKC) KDV t Sprookjesland
Protocol 4: Voedselveiligheid in het Kindercentrum 1 (VVKC) KDV t Sprookjesland 1 Laatste versie: 27 januari 2014 Inhoudsopgave Inleiding 4. 1. Aandachtspunten 4.2. Zuigelingenvoeding 4.3. Voedselallergie
Nadere informatieHygiënische voedingsrichtlijn bij verminderde afweer Kindergeneeskunde
Hygiënische voedingsrichtlijn bij verminderde afweer Kindergeneeskunde Ziekenhuis Gelderse Vallei Je hebt het advies gekregen om de hygiënische voedingsrichtlijn te volgen. Deze brochure informeert je
Nadere informatieKinderdagverblijf De Bereboot
Kinderdagverblijf De Bereboot Zandbergsweg 111 6432 CC Hoensbroek 045 528 21 85 e-mail: info@kdvdebereboot.nl www.kdvdebereboot.nl Voedingsbeleid Het voedingsbeleid van de Bereboot is gebaseerd op de richtlijnen
Nadere informatieG e z o n d e t e n m e t d e Schijf van Vijf
G e z o n d e t e n m e t d e Schijf van Vijf De Schijf van Vijf in het kort Om fit en gezond te leven is het belangrijk om gezond te eten. Gezond eten is samen met voldoende bewegen dé basis voor een
Nadere informatie6.4. Boekverslag door J woorden 6 mei keer beoordeeld. Verzorging. Hoofdst 1. Voedingsstoffen. 1.1 Wat zijn voedingsstoffen?
Boekverslag door J. 1746 woorden 6 mei 2004 6.4 292 keer beoordeeld Vak Verzorging Hoofdst 1. Voedingsstoffen. 1.1 Wat zijn voedingsstoffen? Voedingsstoffen zijn stoffen die je nodig hebt om b.v te lopen
Nadere informatieVoedingsbeleid KDV 1
Voedingsbeleid KDV 1 Inhoud Algemeen o Gezond voedingsaanbod o Vaste en rustige eetmomenten o Allergieën en individuele afspraken o Traktaties Voedingsaanbod o Fruit o Drinken o Broodbeleg o Voedingsaanbod
Nadere informatieLES 9 MICRO-ORGANISMEN A: BACTERIËN Wraps maken
VERWERKING van AGRARISCHE PRODUCTEN LES 9 MICRO-ORGANISMEN A: BACTERIËN Wraps maken INLEIDING De komende lessen gaan over micro-organismen. In deze les gaan we in op bacteriën. De lessen hierna kijken
Nadere informatieBladzijde 2 - In het magazijn
Bladzijde 2 - In het magazijn 1. Wat is een supermarkt? dat is een super leuke winkel dat is een grote winkel waar je veel eten kunt kopen 2. Hoe komt het eten en drinken in de supermarkt? met een vracht-wagen
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. Algemene voedingsrichtlijnen voor oncologische patiënten tijdens therapie
PATIËNTEN INFORMATIE Algemene voedingsrichtlijnen voor oncologische patiënten tijdens therapie 2 Hygiënemaatregelen Als gevolg van de chemotherapie, immunotherapie of bestraling neemt het aantal bloedcellen
Nadere informatieProtocol Hygiëne & Voeding
Protocol Hygiëne & Voeding Inhoudsopgave: Persoonlijke hygiëne Blz 3 Handen wassen Blz 4 Voeding Blz 5 Contact met dieren Blz 6 Bijlage: Checklist Hygiëne en Voeding 2 Persoonlijke hygiëne Hieronder staan
Nadere informatieWerkboekje. Brood op de plank 2 e Klassen 2012. Dit boekje is van..klas.
Werkboekje Brood op de plank 2 e Klassen 2012 Dit boekje is van..klas. WERKEN IN DE BINDELMEERCATERING INLEIDING De komende week zullen jullie gaan werken in de keuken van het Bindelmeer College. Jullie
Nadere informatieFrisdrank - omschrijving
Terug naar Smaaklessen Frisdrank - omschrijving Er zijn heel veel verschillende soorten frisdranken. Voorbeelden van frisdranken zijn cola, sinas, 7-up, cassis, tonic en bitter lemon. Ook dranken als ijsthee
Nadere informatieHygiëne in onze keuken
2014 Hygiëne in onze keuken Inleiding Het naleven van hygiëneregels is essentieel in een moderne grootkeuken. De maaltijden die bereid worden zijn voor mensen die al gevoelig zijn voor infecties, daar
Nadere informatieZiekmakers zie je niet, keukenblunders liggen op de loer! Voedingscentrum
Ziekmakers zie je niet, keukenblunders liggen op de loer! Voedingscentrum augustus 2015 Kantoor Groningen: Westerkade 15-5, 9718 AS Groningen, T: 050 3657672 Kantoor Haarlem: Nieuwe gracht 3, 2011 NB Haarlem,
Nadere informatieVOEDSELVERSPILLING 1-METING
VOEDSELVERSPILLING -METING Marcel Temminghoff en Niek Damen November GfK Voedselverspilling -meting November Inhoudsopgave. Achtergrond en doelstelling. Resultaten. Samenvatting en conclusies. Onderzoeksverantwoording.
Nadere informatieBewust en gezond winkelen. Doelstellingen. De leerlingen kunnen een gezonde keuze maken op basis van het etiket.
Infofiche 1 Doelstellingen De leerlingen zien in dat het zinvol is om een boodschappenlijstje op te stellen vooraleer boodschappen te doen. De leerlingen kunnen het etiket lezen en verschillende etiketten
Nadere informatieLES 12 Leerjaar 3: MICRO-ORGANISMEN: D VOEDSELVERGIFTIGING EN SALMONELLA Quiche Lorraine maken
[1] VERWERKING van AGRARISCHE PRODUCTEN LES 12 Leerjaar 3: MICRO-ORGANISMEN: D VOEDSELVERGIFTIGING EN SALMONELLA Quiche Lorraine maken INLEIDING Vierde Salmonella-dode In verpleeghuis De Weezenlanden van
Nadere informatie1 Flesvoeding... 1. 2 Wanneer geef je je kind een voeding?... 1. 3 Welk merk?... 1. 4 Hoeveel melk doe je in de fles?... 1
Flesvoeding Inhoudsopgave 1 Flesvoeding... 1 2 Wanneer geef je je kind een voeding?... 1 3 Welk merk?... 1 4 Hoeveel melk doe je in de fles?... 1 5 Krijgt je kind genoeg?... 2 6 Extra vitamines?... 2 7
Nadere informatieInformatie over het norovirus
Informatie over het norovirus 2 Net als in andere Nederlandse ziekenhuizen en zorginstellingen komt er in het Ommelander Ziekenhuis Groningen af en toe buikgriep onder patiënten voor. Vaak is het norovirus
Nadere informatieHygiënecode voor de voedingsverzorging in woonvormen
Voedingscentrum De erkende autoriteit op het gebied van gezond, veilig en duurzaam eten Hygiënecode voor de voedingsverzorging in woonvormen Editie 2016 Inhoud Inleiding... 5 1. Actiepunten... 7 2. Boodschappen
Nadere informatie1.2 (Voor)bereiden broodmaaltijd Plan je tijd zodanig dat het klaarzetten of/bereiden van voedsel gereed is vlak voordat de kinderen aan tafel gaan.
1 Voedsel hygiëne 1.1 Werkwijze Houd schoon en vuil materiaal strikt gescheiden. Houd schone en ongewassen producten gescheiden. Houd rauw en bereid voedsel strikt gescheiden. Gebruik tijdens het koken
Nadere informatieInhoud. Cahier Voedselveiligheid. 1 Wetgevend kader 6. 2 Voedselveiligheid en voedselbesmetting 9
Inhoud Cahier Voedselveiligheid Inleiding 5 1 Wetgevend kader 6 2 Voedselveiligheid en voedselbesmetting 9 3 Aandachtspunten voor de keukens en omliggende lokalen 12 4 Algemene en persoonlijke hygiëne-eisen
Nadere informatieWereldoriëntatie - Natuur Wereldoriëntatie - Techniek Geschatte lesduur
Wereldoriëntatie - Natuur Algemene vaardigheden: 1.1 Levende en niet-levende natuur: 1.3 & 1.5 Gezondheid: 1.17-1.19 Wereldoriëntatie - Techniek 2.16* Geschatte lesduur 50 minuten Het thema Verspreiding
Nadere informatieSAMENVATTING VOEDSELCONSUMPTIEPEILING 2014-2015 RAPPORT 2: VOEDSELVEILIGHEID
SAMENVATTING VOEDSELCONSUMPTIEPEILING 2014-2015 1 RAPPORT 2: VOEDSELVEILIGHEID Voedselconsumptiepeiling 2014-2015 RAPPORT 2: VOEDSELVEILIGHEID De opdrachtgevers voor de Voedselconsumptiepeiling 2014-2015:
Nadere informatieBranchetoetsdocument: Hygiëne en voedselveiligheid 1
BKSmobiel Hygiëne en voedselveiligheid http://opleiders.bksmobiel.nl/smartsite.shtml?ch=hos&id=604 pagina van 5 0--04 Branchetoetsdocument: Hygiëne en voedselveiligheid Versie 4., per -0-09 Samengevoegd
Nadere informatieHygiënecode Kinderopvang Abeltje:
Hygiënecode Kinderopvang Abeltje: De medewerkers van Kinderopvang Abeltje handelen volgens de beschreven werkwijze en met het inzicht dat deze hygiënecode hen biedt, zo wordt voldaan aan de wettelijke
Nadere informatieHandhygiëne bezoekers CWZ
Handhygiëne bezoekers CWZ 2 Deze folder is bedoeld om u te informeren hoe u door eenvoudige handelingen als het wassen of desinfecteren van de handen, de overdracht van micro-organismen (zoals bacteriën
Nadere informatieFederaal Agentschap voor de Veiligheid. van de Voedselketen
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen Lieve Busschots Directeur Communicatie FAVV 23/11/2013 1 VEILIG VOEDSEL UW ZORG ONZE
Nadere informatieVoedingsbeleid kinderopvang
Voedingsbeleid kinderopvang Inhoud Algemeen o Gezond voedingsaanbod o Vaste en rustige eetmomenten o Allergieën en individuele afspraken o Traktaties en feestje Voedingsaanbod voor kinderen tot 1 jaar
Nadere informatiePRAKTISCH Toxoplasmose
PRAKTISCH Toxoplasmose l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n over houden van huisdieren Toxoplasmose is een belangrijke zoönose. Dat betekent dat deze ziekte
Nadere informatieGroepsopdracht Van Boerderij tot bord
Groepsopdracht Van Boerderij tot bord Interessante Internet pagina s over voedsel en microbiële voedselveiligheid http://www.voedsel.net/ Informatieve site over voedsel en voeding met mogelijkheid om vragen
Nadere informatie2.12 Voedselhygiëne. Uit werkmap Veiligheid in het jeugd- en jongerenwerk Zorg voor elkaar
2.12 Voedselhygiëne Uit werkmap Veiligheid in het jeugd- en jongerenwerk Zorg voor elkaar Hygiëne is een noodzaak In je clubgebouw zul je ongetwijfeld wel eens eten klaarmaken. Dat kan een kleinigheidje
Nadere informatie