Georgie Dom. Veilig eten. Kopen, koken en bewaren

Transcriptie

1 Georgie Dom Veilig eten Kopen, koken en bewaren

2 1 e druk, juli 2011 Copyright 2011 Consumentenbond, Den Haag Auteursrechten op tekst, tabellen en illustraties voorbehouden Inlichtingen Consumentenbond Auteur: Georgie Dom Verder werkte mee: Gerard Kramer Eindredactie: Vantilt Producties, Nijmegen Grafische verzorging: Het vlakke land, Rotterdam Foto omslag: VanBeek images isbn nur 860 Behoudens uitzonderingen door de wet gesteld, mag zonder schriftelijke toestemming van de rechthebbende op het auteursrecht c.q. de uitgever van deze uitgave, door de rechthebbende(n) gemachtigd namens hem op te treden, niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of anderszins, hetgeen ook van toepassing is op de gehele of gedeeltelijke bewerking. De uitgever is met uitsluiting van ieder ander gerechtigd de door derden verschuldigde vergoedingen voor kopiëren, als bedoeld in artikel 17 lid 2, Auteurswet 1912 en in het KB van 20 juni 1974 (Stb. 351) ex artikel 16B Auteurswet 1912, te innen en/of daartoe in en buiten rechte op te treden. Hoewel de gegevens in dit boek met grote zorgvuldigheid zijn bijeengebracht, aanvaardt de uitgever geen aansprakelijkheid voor eventuele (zet)fouten of onvolledigheden. De uitgever heeft ernaar gestreefd de rechten van derden zo goed mogelijk te regelen; degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich tot de uitgever wenden.

3 Inhoud Inleiding 7 1 De keerzijde van eten Voedselcontrole a Wat is giftig? b Toevoegingen Voedselbederf a Micro-organismen b Chemische omzettingen c Chemische besmetting Schadelijke gevolgen a Voedselvergiftiging of -infectie b Voedselovergevoeligheid: voedselintolerantie en voedselallergie c BSE (gekkekoeienziekte) d Resistente bacteriën 53 2 Winkeltips Boodschappenlijst a Let op de houdbaarheid! b Waar koop ik mijn boodschappen? c Efficiënt winkelen Informatie op het etiket a Houdbaarheidsdatum b Modern conserveren c Bewaaradvies d Wat zit erin? e Waar komt het vandaan? Let op de verpakking a Onverpakt? Terug naar huis 72 3 De keuken in Schone start a Persoonlijke hygiëne b Huisdieren c Weg met ongedierte Aan de slag a Voorkom (kruis)besmetting b Ontdooien c Door en door verhitten d Frituren e Magnetron f Koken met water g Braden en bakken h Barbecue, oven en grill i Koude gerechten j Kliekjes 92 4 Smakelijk eten! Niet te lang wachten Schoon serveren Netjes afruimen Afwassen Wie wat bewaart Zonder koeling De koelkast a Temperatuur b Geen stroom meer c Goed gescheiden d Schoonmaken De vriezer a Aandachtspunten b Invriezen c Goed verpakken d Onderhoud 113

4 5.3e Stroomuitval f Niet alles invriezen Extra oppassen Baby s en kleine kinderen a Extra aandacht voor hygiëne b Borst- en flesvoeding c Bijvoeding Zwangeren a Opletten met listeria en toxoplasma Zieken en ouderen a Thuismaaltijden en kliekjes 129 Begrippen 131

5 Inleiding Dat voedsel invloed heeft op onze gezondheid staat onomstotelijk vast. Het is een tweesnijdend zwaard: we hebben eten nodig om te kunnen functioneren, maar omgekeerd kunnen we er ook ziek van worden. Door strengere controles en betere producten is ons voedsel de afgelopen decennia gezonder en veiliger geworden. Zo bevatten levensmiddelen steeds minder vaak de ziekmakende bacterie salmonella. Toch blijven er voedselschandalen, denk aan dioxinekippen en de gekkekoeienziekte, aan levensmiddelen die uit de winkelschappen worden verwijderd en niet te vergeten aan de ehec-affaire die in het voorjaar van 2011 zoveel slachtoffers heeft geëist. Hoe zit het nu precies met de veiligheid van ons eten? Dit boek geeft u daarop het antwoord. Hoofdstuk 1 geeft een overzicht van de risico s. U leest over chemische besmetting, micro-organismen en andere vormen van vervuiling, en welke schadelijke invloed ze op onze gezondheid kunnen hebben. In dit hoofdstuk komen ook voedselintolerantie en -allergie aan bod. Op sommige van die risico s heb je als individuele consument weinig grip. Vandaar dat de Consumentenbond hierbij zijn taak als belangenbehartiger serieus neemt en al zijn invloed aanwendt om de industrie en de overheid ervoor te laten zorgen dat dit soort zaken zo min mo- inleiding 7

6 8 veilig eten gelijk voorkomt. Maar er blijven genoeg maatregelen over die we wel zelf kunnen treffen om ons eten zo veilig mogelijk te maken. Daarover leest u in de resterende hoofdstukken. In hoofdstuk 2 vindt u tips en adviezen voor het verstandig kopen van levensmiddelen. Dat begint al met het samenstellen van de boodschappenlijst. Daarna leest u hoe belangrijk de informatie op het etiket is en waar u in de winkel verder op moet letten. Hoofdstuk 3 over het klaarmaken van voedsel begint met tips voor een schone werkwijze, gevolgd door informatie over verschillende bereidingswijzen, zoals koken en bakken, maar ook het gebruik van de magnetron, de oven, de barbecue en de grill. In hoofdstuk 4 leest u waarop u moet letten bij het serveren en garneren van klaargemaakte gerechten. Heel belangrijk is de informatie over veilig bewaren die u in hoofdstuk 5 vindt. Ongekoeld bewaren, bewaren in de koelkast en bewaren in de diepvriezer passeren de revue. Tot slot behandelen we in hoofdstuk 6 enkele groepen mensen die extra gebaat zijn bij veilig eten: baby s, zwangere vrouwen, zieken en ouderen. Achterin vindt u een lijst waarin belangrijke begrippen op het gebied van voedsel worden uitgelegd. Al deze informatie helpt u om onbezorgd van uw maaltijd te kunnen genieten.