Het effect van rugrevalidatie op de lange termijn bij patiënten met chronische lage rugklachten
|
|
- Patricia van der Heijden
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Het effect van rugrevalidatie op de lange termijn bij patiënten met chronische lage rugklachten Resultaat van een 1-6 jarige follow-up Beroepsopdracht in het kader van de opleiding fysiotherapie Artikel (eindproduct) Opdrachtnemers: Ted Beers Lisanne van den Brink Jef Schurer Opdrachtgever: Adri Apeldoorn Docentbegeleider: Frank van Hartingsveld Bachelor Fysiotherapie Amsterdamse Hogeschool voor Paramedische Opleidingen Hogeschool van Amsterdam Alkmaar, juni 2007
2 Het effect van rugrevalidatie op de lange termijn bij patiënten met chronische lage rugklachten Resultaat van een 1-6 jarige follow-up Apeldoorn A., FT, Van den Brink L., Beers T.M., Schurer J. Studie opzet Een 1-6 jarige follow-up van een 122 patiënten grote groep met chronische lage rug klachten, die een multidisciplinair rugrevalidatieprogramma hebben gevolgd. Doel van de studie Vaststellen van de langetermijneffecten (1 tot 6 jaar na behandeling) van het rugrevalidatieprogramma (RRP) van het MCA bij chronische lage rug patiënten. Methode In de periode hebben 173 patiënten het rugrevalidatieprogramma gevolgd. Selectiecriteria hiervoor was dat zij langer dan 3 maanden lage rugklachten moesten hebben en de rugpijn op lumbaal niveau zit. Van deze groep wilde een aantal patiënten niet meewerken aan dit onderzoek en een aantal patiënten was niet meer te traceren waardoor 122 patiënten uiteindelijk hebben meegewerkt aan dit onderzoek. Door onafhankelijke onderzoekers is er met de patiënten telefonisch contact opgenomen en een vragenlijst toegestuurd. De vragenlijst bestonden uit de Roland Disability Questionnaire, de Tampa schaal voor kinesiofobie, VAS en vragen over werk, sport en vaardigheden. Deze lijsten zijn ook bij baseline en direct na de revalidatie ingevuld. Resultaten Er zijn significante verschillen, na gemiddeld 3,5 jaar follow-up, op de RDQ en de VAS in vergelijking met de baseline. De psychologisch verstoorde groep behaalde de beste resultaten op de RDQ. De patiënten behielden de verworven vaardigheden, die tijdens het programma zijn geleerd en gebruiken deze in het dagelijks leven. Daarnaast zijn er ook verbeteringen op het gebied van arbeid en sport. Conclusie Het rugrevalidatieprogramma heeft een positief effect op de lange termijn bij patiënten met chronische lage rug klachten Introductie Lage rugpijn is een algemeen voorkomend gezondheidsprobleem in de Westerse maatschappij. Naar schatting 60-80% van alle mensen heeft wel eens rugklachten. In verreweg de meeste gevallen is het natuurlijk beloop gunstig. Bij 75-90% van de mensen zijn de klachten binnen vier tot zes weken verminderd. Na ± 3 maanden heeft tweederde geen klachten van betekenis meer. Dit houdt overigens niet in dat deze mensen klachtenvrij blijven. Rugklachten tenderen in het algemeen naar een chronisch intermitterend beloop met korte of langere klachten- en klachtenvrije episodes. De recidiefkans in het eerste jaar volgend op de rugpijnepisode is meer dan 50%. Opvallend is dat een groot deel van de mensen met rugklachten nooit een arts consulteert en dat bij meer dan 90% van de werkende mensen lage rugpijn niet tot werkverzuim leidt. De groep mensen met rugklachten die wel bij een arts komt, en in ieder geval de patiënten die op een polikliniek revalidatie worden gezien, vormen derhalve een selecte groep met specifieke kenmerken. Over het behandeleffect op de lange termijn van een rugrevalidatieprogramma bij deze groep patiënten is er in de literatuur vrij weinig gepubliceerd. Er bestaat één systematic review (Van Geen et al., 2007) met betrekking tot dit onderwerp, het artikel gaat in op de lange termijn werkzaamheid van multidisciplinaire rugrevalidatie. Opvallend is dat er maar twee onderzoeken zijn opgenomen die een effect meten meer dan twee jaar na de behandeling. In een RCT van Harkapaa et al., 1990 wordt aangetoond dat 2,5 jaar na afloop van de therapie de intensieve trainingsgroep significant beter scoort dan de controlegroep op het gebied van ziekteverzuim. In een andere RCT van Bendix et al., 1998 is aangetoond dat er na vijf jaar een significant positief verschil is bij een intensief multidisciplinair rugrevalidatieprogramma (B1, 135 uur) vergeleken met twee minder intensieve
3 rugrevalidatieprogramma s (B2, B3, 24 uur) met betrekking tot functionele status. Bij beide intensieve multidisciplinaire rugrevalidatieprogramma s (A1, B1, 135 uur) is deze score binnen het cohort ook significant verbeterd. In groep B1 ging de score van 16 naar 8 punten (daling van 50%) en in A1 van 17 naar 12 punten (daling van 29%). Bij het intensieve multidisciplinaire rugrevalidatieprogramma in onderzoek A (A1) en de placebogroep (A2) zijn de scores van rugpijn binnen de groep significant verbeterd. Beide scores zijn gedaald van 6 naar 5 op de VAS schaal (daling van 17%). In een RCT van Skouen et al., 2002 is aangetoond dat er na 2 jaar een significant verschil is tussen lichte multidisciplinaire training groep en de standaard behandeling groep op het gebied van terugkeer naar werk. Dit verschil is in het voordeel van de lichte multidisciplinaire revalidatie en geldt alleen voor mannen. Na 24 maanden zijn de mannen in de lichte multidisciplinaire groep gemiddeld 16,9 maanden aan het werk en de mensen die gewone behandeling krijgen gemiddeld 11,1 maanden wat een verschil is van 5,8 maanden in 2 jaar. Daarnaast is er een systematic review (Guzman et al., 2001) welke het effect van multidisciplinaire rugrevalidatie in het algemeen onderzoekt. Hierin wordt aangegeven dat er sterk bewijs is dat intensieve multidisciplinaire biopsychosociale revalidatie de functionaliteit verbeterd in vergelijking met interne (na 1 jaar) en externe (na 1,2 en 5 jaar) niet multidisciplinaire revalidatie. Ook is er gematigd bewijs dat intensieve multidisciplinaire biopsychosociale revalidatie pijn vermindert vergeleken met externe revalidatie (tot 5 jaar) Concluderend is in de literatuur op dit moment sterk bewijs dat multidisciplinaire rugrevalidatie op lange termijn effectief is met betrekking tot: 1) Ziekteverzuim vergeleken met een controle groep, na 2,5 jaar Harkapaa et al., 1990, 2) Functionele status vergeleken met 2 minder intensieve groepen tot 5 jaar na therapie, Bendix et al., 1998, 3) Terugkeer naar werk vergeleken met een standaard behandeling, alleen bij mannen, Skouen et al., Er is tegenstrijdig bewijs dat multidisciplinaire rugrevalidatie pijn vermindert tot 5 jaar na behandeling, Bendix et al., 1998 Het doel van dit onderzoek is om het effect op de langer termijn aan te tonen van het rugrevalidatieprogramma op het gebied van kinesiofobie, sport, arbeid en activiteiten. Er zijn een vijftal vragen te beantwoorden. 1) Wat is het behandeleffect van het rugrevalidatieprogramma op lange termijn? 2) Is er een verschil in lange termijn effecten tussen patiënten waarbij de klachten mogelijk worden beïnvloed door psychologische factoren en patiënten waarbij dit niet is aangetoond? 3) Is er bij de patiënten die het rugrevalidatieprogramma hebben gevolgd een verschil in behandeleffecten op korte en lange termijn? 4) Wat zijn de baten van het rugrevalidatieprogramma geweest ten aanzien van onder andere sport en werkactiviteiten op de lange termijn? 5) Is het behandeleffect op de lange termijn te voorspellen met variabelen die zijn gemeten bij aanvang? Methode Het rugrevalidatieprogramma in het MCA is ontwikkeld voor patiënten met chronische lage rugklachten. De intake van dit programma bestaat uit het afnemen van de Tampa schaal voor kinesiofobie, Roland Disability Questionnaire (RDQ), VAS en een eigen ontwikkelde vragenlijst met vragen over de klachten, arbeid en sport. Daarnaast worden lage rugtesten uitgevoerd en wanneer daar aanleiding toe is, een psychologisch consult. De patiënten worden na de intake in twee verschillende patiëntengroepen ingedeeld. Wanneer de patiënt een hoge score heeft op de Beck Depression lijst ( 21), en/ of hoge score op de SCL- 90 ( 170), en/ of hoge score op de Roland Disability Questionnaire ( 63%), en/ of hoge score op de Waddell score ( 2 pos. signs), dan worden de scores na de observatie van de patiënt in de teambespreking besproken. Alle patiënten worden in de teambespreking besproken en ingedeeld in een groep.
4 Tabel 1 Deelname aanonderzoek Frequentie Procent Toestemming en opgenomen in onderzoek ,5% Afmelding per post en telefonisch 15 8,7% Onvindbaar 12 6,9% Wel bereikt maar geen reactie ontvangen 24 13,9% Total % Tabel 2 Baselinegegevens onderzoeksgroep en drop-outs Deelnemers Drop-outs P-waarde onderzoek Aantal Leeftijd ,08 Roland t ,87 Tampa t ,45 VAS t ,55 Klachtenduur in mnd ,08 Vrouw/ man 67%/ 33% 65%/ 35% 0,54 Wel behandeld 85% 82% Behandeling niet 11% 16% afgerond Verkort programma 4% 2% Wel/ geen 49%/ 51% 67%/ 33% 0,00 psychologische factoren Wel/ geen medicijnen 46%/ 54% 45%/ 55% 0,82 Wel/ geen werk 54%/ 46% 42%/ 58% 0,23 Wel/ niet geopereerd 20%/ 80% 14%/ 86% 0,07 De twee revalidatieprogramma s hebben een tijdsduur van drie maanden. Het revalidatieprogramma bestaat voor beide groepen uit: 1) ergotherapie, zeven weken, één keer per week. 2) Fysieke reconditionering met cardiovasculaire training, neuromusculaire training, wervelkolomtraining en McKenzie oefeningen, twaalf weken, twee keer per week. 3) Ontspanningstherapie volgens de autogene training van Schultz, zes tot negen weken, één keer per week. 4) Stabiliteitstraining, zes tot twaalf weken, 1 keer per week. Wanneer geïndiceerd TENS en psychologie. Daarnaast eventueel nog sport en spel en hydrotherapie. De belangrijkste doelstellingen van het rugrevalidatieprogramma zijn: 1) verbeteren van de algehele fitheid, conditie, 2) leren onderkennen van de relatie belasting-belastbaarheid, 3) Doorbreken van de cirkel pijn- (spier) spanning-angst-pijn, 4) veranderen/ verminderen van ongezond gedrag zoals vermijding en het versterken van gezond gedrag, 5) opzoeken en versterken van positieve lichamelijke bewegingservaringen, 6) expliciteren en bijsturen van inadequate cognities en attributies en 7) herkrijgen van controle over eigen lichaam en klachten. De deelnemende disciplines zijn fysiotherapie, ergotherapie, revalidatie arts, maatschappelijk werk en psychologie. De afsluiting van het revalidatieprogramma is een evaluatie en het opnieuw invullen van de vragenlijsten Tampa schaal voor kinesiofobie, Roland Disability Questionnaire en de VAS schaal om het effect bij de patiënt en van het programma te kunnen onderzoeken. Follow-up In mei 2007 is er een follow-up van 275 patiënten gestart. De gemiddelde followup tijd van deze patiënten is 56 maanden. De follow-up is in de groep 1-3,49 jaar gemiddeld 43 maanden en in de groep 3,5-6 jaar is gemiddeld 63 maanden. Op basis van de inclusie en exclusie criteria zijn 173 patiënten geïncludeerd. De patiënten zijn allen behandeld in het MCA in de periode van De patiënten hebben de rugrevalidatie gevolgd. Van de oorspronkelijke 173 patiënten zijn 15 patiënten afgevallen doordat ze niet aan het onderzoek wilden mee werken en 12 patiënten waren niet meer te achter halen door verhuizingen of verkeerde telefoon nummers. Met 24 patiënten is er telefonisch contact geweest. De patiënten hebben telefonisch toezegging gegeven dat ze aan het onderzoek wilden meewerken en de vragenlijsten zouden terug sturen. Van deze 24 patiënten zijn er geen vragenlijsten terug ontvangen. De patiënten die met het programma zijn gestopt of niet aan het programma hebben deelgenomen omdat er psychologische problemen waren, zijn geëxcludeerd. Ongeveer 80% van de patiënten heeft een trainingsprogramma van 3 maanden gevolgd. In de overige gevallen duurde het programma korter. Ongeveer 10% van de patiënten heeft het programma, meestal in overleg met het behandelteam, voortijdig beëindigd. De patiënten zijn telefonisch benaderd om de Tampa Scale, de Roland Disability Questionnaire en de VAS schaal opnieuw in te vullen en daarbij een nieuw
5 ontwikkeld vragenformulier speciaal voor dit onderzoek. Het vragenformulier gaat in op de ervaringen tijdens het revalidatieprogramma, de baten van het programma, sport en arbeid. De gemiddelde leeftijd van de patiënten is 45 jaar. 40 vrouwen en 82 mannen hebben aan het onderzoek meegewerkt. Gemiddeld hadden de patiënten 121 maanden klachten aan de lage rug voordat ze met het programma begonnen. De verzamelde gegevens (t2) zijn vergeleken met de baseline (t0) en de ontslaggegevens (t1) en hiermee zijn de berekeningen gemaakt. Statistische analyse De analyses zijn uitgevoerd met behulp van de paired-samples T-toets. De verschillen in meetresultaten zijn geanalyseerd waarbij behandelduur is gedichotomiseerd in 1; 1-3 jaar na afsluiting van het RRP en 2; 4 tot 6 jaar na afsluiting van het RRP. De verschillen tussen t0, t1 en t2 voor de twee groepen (met en zonder de psychologische factoren) zijn berekend en onderling met elkaar vergeleken met een independentsamples T-toets. Er is tweezijdig worden getoetst met een significantie grens van p=0,05. Deelname aan betaalde arbeid op lange termijn (t=2) is vergeleken met de arbeid status bij aanvang van het rugrevalidatieprogramma (t=0) d.m.v. een kruistabel. Het verschil in aantal keren sporten in de week tussen t0 en t2 is geanalyseerd m.b.v. Wilcoxon. De overige meetresultaten zijn geanalyseerd d.m.v. beschrijvende statistiek. De voorspellende waarde van de variabelen op baselineniveau voor het functioneren op de lange termijn zijn geanalyseerd d.m.v. lineaire regressie analyse (RDQ als continue variabele). Voor de analyse geldt dat tweezijdig er is getoetst met een significantie grens van p=0,05. Resultaten effectmaten zijn de Roland Disability Questionnaire, Tampa schaal voor kinesiofobie en VAS Scale. Er is bij beide groepen op de RDQ een significant verschil gevonden in het behandeleffect P=0,000. In de groep 1-3,49 jaar is de RDQ met 29% en in de 3,5-6 jaar groep is de RDQ met 29% verbeterd. Er is bij beide groepen een klinische relevantie (uitkomstmaat is >25% verbeterd ten opzichte van de vorige meting). Op de VAS zijn bij beide groepen een significant verschil gevonden van p=0,006 en p=0,000. H0 wordt verworpen voor beide groepen. VAS is in 1-3,49 jaar groep met 38% gedaald en in de 3,5-6 jaar 20% gedaald. De daling is alleen klinische relevant in de 1-3,49 jaar groep. Bij de Tampa is er in de groep 1-3,49 jaar een significant verschil gevonden, p=0,028. In de groep 3,5-6 jaar is er geen significant verschil gevonden, p=0,191. Er is in alle twee de groepen geen klinische relevant verschil. Tabel 3 Behandeleffect op de RDQ, Tampa en VAS in de 1-3,49 jaar groep en de 3,5-6 jaar groep op lange termijn Relatieve Roland t0-t2 N Mean P-waarde percentage 1-3,49 jaar 59 15,034,000 29% 3,5-6 jaar 54 13,981,000 29% Tampa t0-t2 1-3,49 jaar 64 2,375,028 6% 3,5-6 jaar 55 1,400,191 4% VAS t0-t2 1-3,49 jaar 62 19,919,000 38% 3,5-6 jaar 56 10,339,006 20% 1-3,49 Jaar betekend 1-3,49 jaar follow-up 3,5-6 Jaar betekend 3,5-6 jaar follow-up Het verschil in behandeleffect op de korte termijn en lange termijn Het onderzochte effect tussen t1 (direct na behandeling) en t2 is alleen significant op de RDQ met p=0,021 in de 3,5-6 jaar groep. Er is een verbetering van de RDQ op moment t2 van 15% ten opzichte van t0 en dus geen klinische relevantie. Voor de Tampa en de VAS is er geen significant behandeleffect in beide groepen. Behandeleffect op de lange termijn Er is onderzocht wat het behandeleffect van het rugrevalidatieprogramma op lange termijn na 1-3,49 jaar en 3,5-6 jaar is. De
6 Tabel 4 Behandeleffect op de RDQ, Tampa en VAS in de 1-3,49 jaar groep en de 3,5-6 jaar groep op korte termijn Relatieve Roland t1-t2 N Mean P-waarde percentage 1-3,49 jaar 49 5,347,051 13% 3,5-6 jaar 54 5,796,021 15% Tampa t1-t2 1-3,49 jaar 47,043,968 3% 3,5-6 jaar 53 -,566,514-0,02% VAS t1-t2 1-3,49 jaar 47 3,723,235 11% 3,5-6 jaar 43 -,302,936-0,7% 1-3,49 Jaar betekend 1-3,49 jaar follow-up 3,5-6 Jaar betekend 3,5-6 jaar follow-up Tabel 5 Veranderingen op de RDQ in de psychologisch belaste en psychologisch onbelaste groep met bijbehorende p-waarden Roland t0-t2 N Verschil P-waarde P ,010 P Roland t1-t2 P ,143 P Tampa t0-t2 P ,852 P Tampa t1-t2 P ,057 P VAS t0-t2 P ,486 P VAS t1-t2 P ,285 P P- betekend geen psychologische factoren aanwezig P+ betekend wel psychologische factoren aanwezig Invloed van psychologische factoren Er is onderzocht of de aanwezigheid van psychologische factoren de resultaten op de verschillende scorelijsten beïnvloed. Onder psychologische factoren wordt verstaan: 1) Hoge scores op de Beck Depression lijst ( 21), 2) Hoge scores op de SCL- 90 ( 170), 3) Hoge scores op de RDQ ( 63%), 4) hoge scores op de Waddell score ( 2 pos. signs). Deze gegevens zijn gemeten bij baseline en tenminste 1 van deze factoren diende aanwezig te zijn om iemand te classificeren als: psychologische factoren aanwezig. De RDQ, Tampa en VAS zijn gebruikt als effectmaten. Bij de RDQ t0-t2 is als enige een statistisch significant verschil aangetoond tussen de psychologisch belaste en psychologisch onbelaste groep in het voordeel van de psychologisch belaste groep. De daling op de RDQ van t0 naar t2 is bij de psychologisch onbelaste patiënten 13 punten en bij de psychologisch belaste patiënten is deze daling 16 punten. Een verschil van 3 punten op de RDQ met een p-waarde van Sport Bij baseline (t0) en bij de meting op lange termijn (t2) is dezelfde vragenlijst ingevuld met betrekking tot sportfrequentie. Hieruit blijkt dat 44% van de ondervraagden meer is gaan sporten terwijl 11% van de patiënten minder is gaan sporten in vergelijking met de baseline. Tabel 6 Sportfrequentie t0 vergeleken met t2 N Percentage Minder frequent gaan sporten t2<t % Meer frequent gaan sporten t2>t % Frequentie sportbeoefening is hetzelfde gebleken t0=t % Totaal % Arbeid Op het moment van ons onderzoek (t2) hadden 60% van de patiënten werk. Op t0 was dit 54%. Van de patiënten die bij baseline (t0) niet werkten, hebben 16 (29%) bij de nieuwe meting (t2) wel een baan gevonden. Echter van de patiënten die bij baseline (t0) wel werkten, hebben 8 (12%) bij de nieuwe meting geen baan meer (t2). Tabel 7 Arbeid Werkt u momenteel (t=0) Totaal Ja Nee Werkt u momenteel (t=2) Ja Aantal % Binnen werkt u momenteel (t=0) 88% 29% 60% Nee Aantal % Binnen werkt u momenteel (t=0) 12% 71% 40% Totaal Aantal % Binnen werkt u momenteel (t=0) 100 % 100 % 100%
7 Andere baten van rugscholing In de vragenlijst stonden een aantal vragen, welke betrekking hadden op evaluatie van het rugprogramma. Leeractiviteiten en gedragsverandering waren hierin belangrijk. De eerste vraag over het bewustzijn van rugbelastende activiteiten werd door slechts 4% van de patiënten negatief gescoord terwijl 85% in meer of mindere mate vonden dat zij zich dankzij het rugprogramma meer bewust zijn van rugbelastende activiteiten.de tweede vraag over het beheersen van rugbelastende activiteiten werd net als de eerste vraag positief beantwoord. 82% Van de ondervraagden vond in meer of mindere mate dat hij/ zij dankzij de rugrevalidatie een betere beheersing heeft van bepaalde rugbelastende activiteiten zoals bukken en tillen. Slechts 7% was het hier volledig mee oneens. De derde vraag over het meer gaan bewegen en/of sporten, laat een minder groot voordeel zien van het rugrevalidatieprogramma. 57% Van de patiënten zegt in meer of mindere mate dankzij de rugrevalidatie meer te zijn gaan bewegen en sporten. Op deze vraag antwoordde 16% het hier volledig mee oneens te zijn en 27% is hierin neutraal. Voorspellende factoren Het behandeleffect op de lange termijn bij patiënten met chronische lage rugpijn die het rugrevalidatieprogramma hebben gevolgd is met 66,2% te verklaren. De factoren die van positieve invloed zijn op de RDQ op moment t2 zijn positieve verwachtingen van het rugrevalidatieprogramma en aandacht kunnen afleiden van de pijn. Negatieve factoren die van invloed zijn op de RDQ op moment t2 zijn de RDQ op moment t0, zichzelf niet positief kunnen toespreken, de leeftijd ten tijde van aanvang van het rugrevalidatieprogramma, Tampa op moment t0 en VAS op moment t0. Conclusie Het doel van het onderzoek was om het effect op de lange termijn aan te tonen van het rugrevalidatieprogramma op het gebied van kinesiofobie, sport, arbeid en activiteiten. Er is een positief effect gevonden op het gebied van sport en arbeid. De patiënten zijn meer gaan sporten op moment t2 ten opzichte van moment t0 en daarnaast werken op moment t2 meer patiënten dan op moment t0. Er is in beide groepen (1-3,5 jaar en 3,5-6 jaar) een klinisch relevant verbetering gevonden van 29% op de RDQ op moment t2 ten opzichte van moment t0, p=0,000. Op de VAS is op moment t2 zelfs een klinisch relevante verbetering van 38% ten opzichte van moment t0 in de groep 1-3,49 jaar followup, p=0,000. In de groep 3,5-6 jaar followup is er een verbetering van 20% op de VAS op moment t2 ten opzichte van t0, p=0,006. H0 hypothese: er is geen verandering op lange termijn (t0 = t2) wordt verworpen. H1 hypothese: er is verandering op lange termijn (t0 t2). Ook is aangetoond dat de psychologisch belaste groep een grotere verbetering behaald op de RDQ op moment t2 ten opzichte van moment t0, in vergelijking met de psychologisch onbelaste groep. De daling op de RDQ van t0 naar t2 is bij de psychologisch onbelaste patiënten 13 punten en bij de psychologisch belaste patiënten is deze daling 16 punten, p =0,010. Discussie Waar andere onderzoeken die rugrevalidatie evalueren, wel een controlegroep gebruiken, is dit in ons onderzoek niet het geval geweest. Hierdoor weten wij niet of de resultaten echt te danken zijn aan het revalidatieprogramma of aan de factor tijd. In het onderzoek van Bendix et al., 1998, blijkt namelijk dat na vijf jaar de intensieve groep en de controlegroep op het niveau van rugpijn evenveel zijn verbeterd. De grote spreiding in het aantal followup jaren van de respondenten maakt het verbinden van conclusies aan een tijdstip in het verleden lastig. Zo evalueren wij patiënten die tussen 1 en 6 jaar geleden zijn behandeld. Het had hier beter geweest om een cohort te hebben die in dezelfde periode aanvangt met de revalidatie en ook in dezelfde periode het rugrevalidatieprogramma afsluit en de vragenlijsten invult.
8 Tabel 8 Andere baten van rugscholing Volledig mee oneens Redelijk mee eens Grotendeels mee eens Volledig mee eens Neutraal Totaal Bewustzijn rugbelastende activiteiten Percentage 4% 11% 20% 30% 35% 100% Beheersen rugbelastende vaardigheden Percentage 7% 11% 22% 34% 26% 100% Beweging en sport Percentage 16% 27% 25% 18% 14% 100% Een ander aandachtspunt is het feit dat veel patiënten niet meer te vinden waren. Telefoonnummers en adressen klopten niet meer waardoor de uiteindelijke respons lager uitviel dan wij uiteindelijk hadden gehoopt. Er zijn een aantal patiënten die op dit moment werkloos zijn (t2), terwijl dat voor het rugrevalidatieprogramma nog niet het geval was. Van deze acht patiënten is slechts 1 persoon pensioengerechtigd. Een belangrijke vraag in deze is hoe het komt dat de andere zeven patiënten geen baan hebben. Heeft dit te maken met het revalidatieprogramma? Verder onderzoek in deze zou gerechtvaardigd zijn. De precieze tijd van revalideren bij patiënten was moeilijk te achterhalen. Sommige patiënten hebben een verlenging gehad, anderen hebben een verkort programma gevolgd. Wij hebben bij iedereen echter een periode van 3 maanden aangehouden wat kleine verschuivingen zou kunnen geven in de uitkomsten. Ook voor de ontvangst van de vragenlijsten hebben wij een gemiddelde ontvangstdatum genomen van 1 mei Hierdoor zouden de resultaten ook licht beïnvloed kunnen worden. De voorspellende waarde die naar aanleiding dit onderzoek kan worden opgesteld, verklaard voor 66,2% de hoogte van de RDQ (t2). Hieruit is een linaire regressie model op te stellen om deze waarden te berekenen. Wij willen zo n dergelijk model bekritiseren. Doordat de voorspellende waarde geen 100% zekerheid geeft over het uiteindelijke resultaat, zullen bepaalde patiënten na het invullen van de vragenlijsten misschien niet toegelaten worden terwijl zij wel een verbetering hadden kunnen behalen met het rugrevalidatieprogramma. Referenties 1. Bendix A.F., Bendix T., Labriola M., Boœkgaard P., Functional restoration for Chronic Low Back Pain, two-year follow up of two randomized clinical trials. Spine. 1998;23(6): Bendix A.F., Bendix T., Haestrup C., Bush E., A prospective, randomized 5-year followup study of functional restoration in chronic low back pain patients. Eur Spine J. 1998;7(2): Geen van J.W., Edelaar M., Janssen M., Eijk van J., The Long-term Effect of Multidisciplinary Back Training: A Systematic Review. Spine Jan 15; 32 (2): Guzmán J., Esmail R., Karjalainen K., Malmivaara A., Multidisciplinary rehabilitation for chronic low back pain: systematic review. BMJ. 2001;322: Harkapaa K, Mellin G, Jarvikoski A, Hurri H. A controlled study on the outcome of inpatient and outpatient treatment of low back pain. Part III. Long-term follow-up of pain, disability, and compliance. Scand J Rehabil Med 1990;22: Medisch Centrum Alkmaar. Handboek: Kwaliteitsthema s revalidatiezorg. Afdeling revalidatie; Behandelprogramma rugrevalidatie. 7. Maruta T., Malinchoc M., Offord K., Colligan R., Status of patients with chronic pain 13 years after treatment in a pain management center. Pain. 1998;74: Patrick L., Altmaier E., Found E., Long-term Outcomes in Multidisciplinary Treatment of Chronic Low Back Pain: Results of a 13- Year Follow-up. Spine April 15; 29(8): Skouen J., Grasdal A., Haldorsen E., Ursin H., Relative cost-effectiveness of extensive and light multidisciplinary treatment programs versus treatment as usual fot patients with chronic low back pain on ling term sick leave: randomized controlled study. Spine. 2002;27(9):901-10
9 Bijlagen Tabel 9 Andere baten van rugscholing extra Volledig mee eens Grotendeels mee eens Redelijk mee eens Neutraal Volledig mee oneens Kennis en inzicht over rugklachten Percentage 32% 25% 25% 12% 7% Bevestiging en erkenning Percentage 22% 21% 23% 21% 13% Ervaren voordelen gerelateerd aan klachten Percentage 20% 29% 18% 18% 16% Ervaren voordelen niet gerelateerd aan klachten Percentage 16% 21% 16% 34% 12% Ergonomische aanpassingen thuis Percentage 12% 11% 25% 33% 20% Uitvoeren aangereikte oefeningen Percentage 21% 19% 21% 25% 15% Tabel 10 Operaties aan lage rug na revalidatie N Percentage Ja 8 7% Nee % Tabel 11 Behandelingen na revalidatie N Percentage Ja 71 58% Nee 51 42% Gemiddeld aantal behandelingen 2 Tabel 12 Factoren die de RDQ positief en negatief beïnvloeden Model R R Square Adjusted R Square Std. Error of the Estimate 1,682(a),465,458 17,671 2,724(b),524,511 16,779 3,746(c),557,539 16,298 4,766(d),587,565 15,833 5,782(e),611,584 15,485 6,798(f),637,607 15,051 7,814(g),662,629 14,625 a Predictors: (Constant), roland 1 (t=0) b Predictors: (Constant), roland 1 (t=0), zelfscor c Predictors: (Constant), roland 1 (t=0), zelfscor, posscore d Predictors: (Constant), roland 1 (t=0), zelfscor, posscore, leeftijd ten tijde van aanvang onderzoek e Predictors: (Constant), roland 1 (t=0), zelfscor, posscore, leeftijd ten tijde van aanvang onderzoek, tampa 1 (t=0) f Predictors: (Constant), roland 1 (t=0), zelfscor, posscore, leeftijd ten tijde van aanvang onderzoek, tampa 1 (t=0), aandscor g Predictors: (Constant), roland 1 (t=0), zelfscor, posscore, leeftijd ten tijde van aanvang onderzoek, tampa 1 (t=0), aandscor, pijn op dit moment in mm (t=0)
10 meer gaan bewegen en/ of sporten percentage Reeks1 v o lle d ig grotendeels re d e lijk neutraal v o lle d ig m e e oneens antwoord Figuur 1 Meer gaan bewegen en/of sporten bewustzijn rugbelastende activiteiten meer gaan bewegen en/ of sporten per cen ta g e Reeks1 per cen ta g e Reeks1 volledig grotendeels re d e lijk neutraal v o lle d ig m e e oneens v o lle d ig grotendeels re d e lijk neutraal volledig m e e oneens antwoord antwoord Figuur 2 Bewustzijn rugbelastende activiteiten Figuur 3 Meer gaan bewegen en/of sporten
Gaan patiënten met chronische lage rugpijn na een multidisciplinaire behandeling weer aan het werk?
Gaan patiënten met chronische lage rugpijn na een multidisciplinaire behandeling weer aan het werk? M.B.A. van Leeuwaarde1, B.J. Roubos2, Drs. J.C. Hirschfeld3, H..PLM. Vossen4, 1. Student Hogeschool van
Nadere informatieHuisarts of hometrainer?
Huisarts of hometrainer? In het literatuuroverzicht werden zes studies opgenomen. Vier studies onderzochten het effect van training op ziekteverzuim, drie daarvan bestudeerden tevens de effecten op klachten
Nadere informatieGEZONDHEID SUBSTANTIEEL VERBETERD
RESULTATEN ANALYSE 2014 GEZONDHEID SUBSTANTIEEL VERBETERD De Rughuis Methode heeft aangetoond dat de gezondheidstoestand en kwaliteit van leven bij patiënten met chronische rugklachten enorm kan toenemen.
Nadere informatieWERKT DE WEBCARE INTERVENTIE?
WERKT DE WEBCARE INTERVENTIE? Onderwerp: Hoe lees ik een wetenschappelijk artikel? Marjolein Snaterse, docent/onderzoeker Faculteit Gezondheid, Hogeschool van Amsterdam TOCH MAAR WEER: EVIDENCE BASED PRACTICE
Nadere informatieSAMENVATTING. Samenvatting
Samenvatting SAMENVATTING PSYCHOMETRISCHE EIGENSCHAPPEN VAN ADL- EN WERK- GERELATEERDE MEETINSTRUMENTEN VOOR HET METEN VAN BEPERKINGEN BIJ PATIËNTEN MET CHRONISCHE LAGE RUGPIJN. Chronische lage rugpijn
Nadere informatieKinesiofobie bij lage-rugpijn: een eenvoudige manier
Paramedisch Onderzoek Centrum POC Kinesiofobie bij lage-rugpijn: een eenvoudige manier Prof.dr. Rob Oostendorp Nancy Demolon, MSc Olaf van der Zanden, MSc Prof.dr. William Duquet Fysiotherapie werkt Wat
Nadere informatieParamedisch OnderzoekCentrum
Kinesiofobie bij lage-rugpijn: een eenvoudige manier Prof.dr. Rob Oostendorp Nancy Demolon, MSc Olaf van der Zanden, MSc Prof.dr. William Duquet Wat te verwachten? Interagerende factoren van acute naar
Nadere informatieRoland Disability Questionnaire
Roland 1983 Nederlandse vertaling G.J. van der Heijden 1991 Naampatiënt...Datum:. Uw rugklachten kunnen u belemmeren bij uw normale dagelijkse bezigheden. Deze vragenlijst bevat een aantal zinnen waarmee
Nadere informatieBack on Track: eerste ervaringen met geprotocolleerde pijnrevalidatie in de eerste lijn. Reni van Erp, MSc
Back on Track: eerste ervaringen met geprotocolleerde pijnrevalidatie in de eerste lijn. Reni van Erp, MSc Disclosure slide Companies No relations Research funding CZ Fonds Provincie Limburg Adelante epartment
Nadere informatiebehandeling volgens de KNGF-richtlijn bij mensen met artrose aan de heup en/of knie.
Samenvatting De primaire doelstelling van het onderzoek was het onderzoeken van de lange termijn effectiviteit van oefentherapie en de rol die therapietrouw hierbij speelt bij patiënten met artrose aan
Nadere informatiehoofdstuk 1 doelstellingen hoofdstuk 2 diagnosen
Dit proefschrift gaat over moeheid bij mensen die dit als belangrijkste klacht presenteren tijdens een bezoek aan de huisarts. In hoofdstuk 1 wordt het onderwerp moeheid in de huisartspraktijk kort geïntroduceerd,
Nadere informatieSamenvatting Beloop van beperkingen in activiteiten bij oudere patiënten met artrose van heup of knie
Beloop van beperkingen in activiteiten bij oudere patiënten met artrose van heup of knie Zoals beschreven in hoofdstuk 1, is artrose een chronische ziekte die vaak voorkomt bij ouderen en in het bijzonder
Nadere informatieSamenvatting. Effectiviteit van geïsoleerde lage-rugtraining
Samenvatting In dit proefschrift zijn drie delen te onderscheiden. In het eerste deel wordt in drie gerandomiseerde, gecontroleerde studies (trials) de effectiviteit van geïsoleerde lagerugtraining onderzocht
Nadere informatieHoofdstuk 1 is de algemene inleiding van dit proefschrift. Samenvattend, depressie is een veelvoorkomende stoornis met een grote impact op zowel het
Samenvatting Hoofdstuk 1 is de algemene inleiding van dit proefschrift. Samenvattend, depressie is een veelvoorkomende stoornis met een grote impact op zowel het individu als op populatieniveau. Effectieve
Nadere informatieSummery. Effectiviteit van een interventieprogramma op arm-, schouder- en nekklachten bij beeldschermwerkers
ummery amenvatting Effectiviteit van een interventieprogramma op arm-, schouder- en nekklachten bij beeldschermwerkers 207 Algemene introductie Werkgerelateerde arm-, schouder- en nekklachten zijn al eeuwen
Nadere informatieEvidence based richtlijnontwikkeling (EBRO) training voor patiënten. Ton Kuijpers, Epidemioloog
Evidence based richtlijnontwikkeling (EBRO) training voor patiënten Ton Kuijpers, Epidemioloog Guru based medicine Inhoud Voorbeeld van een wetenschappelijk onderzoeksdesign (RCT) Mate van bewijs Conclusies
Nadere informatieCourse of limitations in activities in elderly patients with osteoarthritis of the hip or knee. CARPA onderzoek. Artrose.
Course of limitations in activities in elderly patients with osteoarthritis of the hip or knee Gabriella M. van Dijk Achtergrond Onderzoeksvragen Literatuuronderzoek Longitudinaal cohort onderzoek Methode
Nadere informatieSamenvatting. The Disability Assessment Structured Interview, Its reliability and validity in work disability assessment, 2010
Samenvatting The Disability Assessment Structured Interview, Its reliability and validity in work disability assessment, 2010 Als werknemers door ziekte hun werk niet meer kunnen doen betaalt de werkgever
Nadere informatieINVLOED VAN CHRONISCHE PIJN OP ERVAREN SOCIALE STEUN. De Invloed van Chronische Pijn en de Modererende Invloed van Geslacht op de Ervaren
De Invloed van Chronische Pijn en de Modererende Invloed van Geslacht op de Ervaren Sociale Steun The Effect of Chronic Pain and the Moderating Effect of Gender on Perceived Social Support Studentnummer:
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/43602 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Fenema, E.M. van Title: Treatment quality in times of ROM Issue Date: 2016-09-15
Nadere informatieIs de therapeutische relatie in CGT voor CVS van belang voor het behandelresultaat?
Is de therapeutische relatie in CGT voor CVS van belang voor het behandelresultaat? Hans Knoop Marianne Heins Gijs Bleijenberg CGT leidt tot een afname van klachten % patienten dat geen of duidelijk minder
Nadere informatiehet laagste niveau van psychologisch functioneren direct voordat de eerste bestraling begint. Zowel angstgevoelens als depressieve symptomen en
Samenvatting In de laatste 20 jaar is er veel onderzoek gedaan naar de psychosociale gevolgen van kanker. Een goede zaak want aandacht voor kanker, een ziekte waar iedereen in zijn of haar leven wel eens
Nadere informatieAcute Low Back Pain Screenings Questionnaire (ALBPSQ)
Acute Low Back Pain Screenings Questionnaire (ALBPSQ) S.J. Linton en K. Halldén, 1996 Instructie DOEL(GROEP): Prognostische en inventariserende vragenlijst De Acute Low Back Pain Screening Questionnaire
Nadere informatie- 172 - Prevention of cognitive decline
Samenvatting - 172 - Prevention of cognitive decline Het percentage ouderen binnen de totale bevolking stijgt, en ook de gemiddelde levensverwachting is toegenomen. Vanwege deze zogenaamde dubbele vergrijzing
Nadere informatieEvy Dhondt, Jessica Van Oosterwijck, Barbara Cagnie, Rahmat Adnan, Stijn Schouppe, Jens Van Akeleyen, Tine Logghe, Lieven Danneels
VK Symposium + Colloquium Topsport & Wetenschap 2015 Predictoren van therapietrouw en respons op een ambulant multimodaal revalidatieprogramma voor patiënten met chronische lage rugpijn: een cohort studie
Nadere informatieUitgebreide toelichting van het meetinstrument. Global Perceived Effect (GPE)
Uitgebreide toelichting van het meetinstrument Global Perceived Effect (GPE) 31-03-2014 Review: R.A.H.M. Swinkels Invoer: E. van Engelen 1 Algemene gegevens Het meetinstrument heeft betrekking op de volgende
Nadere informatieLange termijn functioneren en participatie bij jongeren met chronische pijn en vermoeidheid. Tessa Westendorp
Lange termijn functioneren en participatie bij jongeren met chronische pijn en vermoeidheid Tessa Westendorp 24 januari 2014 Hoofdthema s binnen mijn onderzoek: Revalidatiebehandeling Jongeren met chronisch
Nadere informatieGebruik van PROMs individueel versus groepsniveau. Riekie de Vet
Gebruik van PROMs individueel versus groepsniveau Riekie de Vet Klinimetrie: meten in de geneeskunde Het meten van symptomen, diagnostiek, uitkomsten van behandelingen, gezondheidsstatus en bijvoorbeeld
Nadere informatieWetenschappelijk onderzoek bij lage rugpijn: wat en hoe moeten we meten?
Samenvatting 403 Wetenschappelijk onderzoek bij lage rugpijn: wat en hoe moeten we meten? Lage rugpijn (LRP) is wereldwijd de meest voorkomende oorzaak van beperkingen. Dit blijkt uit studies naar ziektelast
Nadere informatieOnderzoek heeft aangetoond dat een hoge mate van herstelbehoefte een voorspellende factor is voor ziekteverzuim. Daarom is in de NL-SH ook de relatie
Samenvatting Gehoor en de relatie met psychosociale gezondheid, werkgerelateerde variabelen en zorggebruik. De Nationale Longitudinale Studie naar Horen Slechthorendheid is een veelvoorkomende chronische
Nadere informatieChapter 11. Nederlandse samenvatting
Chapter 11 Nederlandse samenvatting Chapter 11 Reumatoïde artritis (RA) is een chronische aandoening die wordt gekenmerkt door ontstekingen van de gewrichten. Symptomen die optreden zijn onder andere pijn,
Nadere informatieVoorspellende factoren voor terugkeer naar werk en arbeidsongeschiktheid na behandeling voor colorectaal carcinoom
Voorspellende factoren voor terugkeer naar werk en arbeidsongeschiktheid na behandeling voor colorectaal carcinoom KRING BIJEENKOMST 2 OKTOBER 2017 Chantal den Bakker Onderzoeksvraag Welke factoren zijn
Nadere informatieRugrevalidatieprogramma
FYSIOTHERAPIE Rugrevalidatieprogramma BEHANDELING Rugrevalidatieprogramma U hebt het advies gekregen deel te nemen aan het rugrevalidatieprogramma op de afdeling Fysiotherapie van het St. Antonius Ziekenhuis.
Nadere informatieSamenvatting Samenvatting
Samenvatting Samenvatting Binnen het domein van hart- en vaatziekten is een bypassoperatie de meest uitgevoerde chirurgische ingreep. Omdat bij een hartoperatie het borstbeen wordt doorgesneden en er meestal
Nadere informatieMeervoudige ANOVA Onderzoeksvraag Voorwaarden
Er is onderzoek gedaan naar rouw na het overlijden van een huisdier (contactpersoon: Karolijne van der Houwen (Klinische Psychologie)). Mensen konden op internet een vragenlijst invullen. Daarin werd gevraagd
Nadere informatieRugschool. hoe kan je jouw rug Minder belasten? Tips voor verbetering van jouw houding! s Herenbaan Rumst
Rugschool s Herenbaan 172 2840 Rumst tel: 03 880 90 11 (algemeen) tel: 03 880 91 90 (afspraken) e-mail: info@hfr.be www.azheiligefamilie.be hoe kan je jouw rug Minder belasten? Tips voor verbetering van
Nadere informatieStepped care behandeling voor paniekstoornis
Stepped care behandeling voor paniekstoornis Een vergelijking van een 10-weeks begeleide zelfhulp, zo nodig gevolgd door protocollaire CGT, vergeleken met TAU. M. Kampman, A.J.L.M. van Balkom, T. G. Broekman,
Nadere informatieFysiotherapie en Benigne Pijn: Welke vraag?
Fysiotherapie en Benigne Pijn: Welke vraag? Prof. dr. Rob A.B. Oostendorp Nederlands Paramedisch Instituut Amersfoort UMC St Radboud, Nijmegen Werkgroep Onderzoek Kwaliteit AANDACHTSPUNTEN doel conventionele
Nadere informatieParamedisch OnderzoekCentrum
Manueeltherapeutische classificaties voor lage-rugpijn: uitdaging voor de toekomst. Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp Prof.dr. Janusz Bromboszcz Opbouw Relevantie van classificaties voor MT Profielen KNGF-richtlijn
Nadere informatieKosten en baten van Bedrijfsgezondheidszorg
Kosten en baten van Bedrijfsgezondheidszorg Allard van der Beek Hoogleraar Epidemiologie van Arbeid & Gezondheid Afdeling Sociale Geneeskunde, EMGO + Instituut VU medisch centrum, Amsterdam Disclosure
Nadere informatieTwee en een half jaar Kwaliteitsmeting in de Fysiotherapie
Twee en een half jaar Kwaliteitsmeting in de Fysiotherapie Feiten en cijfers tot nu toe Managementsamenvatting Na twee en een half jaar kwaliteitsmetingen in de fysiotherapie is het een geschikt moment
Nadere informatieDeel I Het startpunt van het Vital@Work onderzoek
De babyboomer generatie, een langere levensverwachting en lagere geboortecijfers hebben als gevolg dat de samenleving vergrijst. Om de gevolgen van de vergrijzende samenleving, zowel vanuit bedrijfs- als
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 119 120 Samenvatting 121 Inleiding Vermoeidheid is een veel voorkomende klacht bij de ziekte sarcoïdose en is geassocieerd met een verminderde kwaliteit van leven. In de literatuur
Nadere informatieVitamine B12 deficiëntie
Vitamine B12 deficiëntie Quality of life prospectief onderzoek Dit rapport bevat de analyses van de B12 Quality of Life Questionnaire, waarin 20 personen met een laag-normale vitamine B12 waarde zijn gevraagd
Nadere informatiesamenvatting 127 Samenvatting
127 Samenvatting 128 129 De ziekte van Bechterew, in het Latijn: Spondylitis Ankylopoëtica (SA), is een chronische, inflammatoire reumatische aandoening die zich vooral manifesteert in de onderrug en wervelkolom.
Nadere informatieHet stellen van functionele doelen bij patiënten na een totale knie artroplastiek wat zijn de consequenties?
Het stellen van functionele doelen bij patiënten na een totale knie artroplastiek wat zijn de consequenties? G. van der Sluis, J. Elings, S. Bausch-Goldbohm, R. Bimmel, F. Galindo-Garre, N. van Meeteren
Nadere informatieTECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Faculteit Wiskunde en Informatica
TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Faculteit Wiskunde en Informatica Tentamen Statistiek voor TeMa (S95) Avondopleiding. donderdag 6-6-3, 9.-. uur Bij het tentamen mag gebruik worden gemaakt van een zakrekenmachine
Nadere informatieAcute Low Back Pain Screening Questionnaire (ALBPSQ) S.J. Linton & K. Halldén (1996)
Acute Low Back Pain Screening Questionnaire (ALBPSQ) S.J. Linton & K. Halldén (1996) DOEL(GROEP): Inventariserende vragenlijst De Acute Low Back Pain Screening Questionnaire (ALBPSQ) is een biopsychosociaal
Nadere informatieRuggespraak. Ruggespraak. Presentatie Ariette Sanders - Netwerkbijeenkomst Platform Gedeelde Besluitvorming - Maart 2013 RUGPIJN? agenda.
agenda Ruggespraak Kennismaking Achtergrond van het onderzoek Methode Resultaten Discussie Conclusie A.R.J. Sanders1, W.Verheul2, T.Magneé2, H.M.Pieters, P. Verhaak2, N.J. de Wit1,, J.M. Bensing2 RUGPIJN?
Nadere informatieCircuittraining Een nieuwe groepstraining met een functioneel karakter
Circuittraining Een nieuwe groepstraining met een functioneel karakter Drs. Lotte Wevers Dr. Ingrid van de Port Prof. Dr. Eline Lindeman Prof. Dr. Gert Kwakkel Kenniscentrum De Hoogstraat, Utrecht Overzicht
Nadere informatieFysius werkt samen met u aan een leven zonder rugpijn.
Rugpijn? Rugpijn is niet vanzelfsprekend Volgens het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) heeft 1 op de 5 volwassenen last van terugkerende rugklachten. Dit zijn 2,6 miljoen mensen die
Nadere informatieBehandelingen. 1 Multidisciplinaire screening Zorg op Maat. Doel van de screening. De screeningsdag
19/01/2019 Behandelingen 1 Multidisciplinaire screening Zorg op Maat Uw revalidatiearts kan u aanmelden voor de multidisciplinaire screening Zorg op Maat. Hierbij gaan we met meerdere behandelaren uw problemen
Nadere informatieSamenvatting Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 2 hoofdstuk 3
Vallen komt in alle leeftijdsgroepen voor, maar vormt vooral bij ouderen een groot gezondheidsprobleem. Onder een val wordt verstaan een gebeurtenis waarbij de betrokkene onbedoeld op de grond of een lager
Nadere informatieEffect van multidisciplinaire graded exposure bij Complex Regionaal Pijn Syndroom-Type I. Marlies den Hollander
Effect van multidisciplinaire graded exposure bij Complex Regionaal Pijn Syndroom-Type I Marlies den Hollander Inhoud van de presentatie Beperkingen en pijn-gerelateerde angst in CRPS-I Graded exposure
Nadere informatieEnkelvoudige ANOVA Onderzoeksvraag Voorwaarden
Er is onderzoek gedaan naar rouw na het overlijden van een huisdier (contactpersoon: Karolijne van der Houwen (Klinische Psychologie)). Mensen konden op internet een vragenlijst invullen. Daarin werd gevraagd
Nadere informatieSciatica MED Trial resultaten na 1 jaar
Sciatica MED Trial resultaten na 1 jaar Micro endoscopische operatie (buisjesmethode) voor lage rughernia minder effectief U doet mee aan de Sciatica MED Trial, het doelmatigheidsonderzoek naar de behandeling
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting Het aantal mensen met een gestoorde nierfunctie is de afgelopen decennia sterk toegenomen. Dit betekent dat er steeds meer mensen moeten dialyseren of een niertransplantatie moeten
Nadere informatieHet gebruik van de Wigli tijdens kantoorwerk
TNO Kwaliteit van Leven TNO-rapport R09433/031-20074 Het gebruik van de Wigli tijdens kantoorwerk Arbeid Polarisavenue 151 Postbus 718 2130 AS Hoofddorp www.tno.nl/arbeid T 023 554 93 93 F 023 554 93 94
Nadere informatieVerslag consumentenonderzoek zorgsector Breda
Verslag consumentenonderzoek zorgsector Breda Inleiding: In het kader van het project economische barometer is in 2012 gekozen voor het onderwerp zorgverlening en vooral het gebruik van de zorgverleners,
Nadere informatieMultidisciplinair Aspecifiek Rugpijn Spreekuur (MARS) Zuyderland Revalidatie
Multidisciplinair Aspecifiek Rugpijn Spreekuur (MARS) Inleiding U bent doorverwezen naar het Multidisciplinair aspecifiek lage rugpijn screeningsteam (MARS) bij. Binnen dit team wordt samen met u bekeken
Nadere informatieCognitieve Gedragstherapie en Mindfulness Based Stress Reduction Therapie voor Angst en Depressie klachten bij volwassenen met
Cognitieve Gedragstherapie en Mindfulness Based Stress Reduction Therapie voor Angst en Depressie klachten bij volwassenen met Autismespectrumstoornissen: ADASS Achtergrond ADASS Veelvuldig voorkomen van
Nadere informatiePijnrevalidatie: De stand van zaken. Jeanine Verbunt
Pijnrevalidatie: De stand van zaken Jeanine Verbunt Disclosure (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Financiering onderzoek Bedrijfsnamen ZonMW
Nadere informatie25 jaar whiplash in Nederland
25 jaar whiplash in Nederland Vanuit een fysiotherapeutisch perspectief Maarten Schmitt M.Sc 1 2 Fysiotherapeut & manueeltherapeut Hoofd van de Divisie Onderwijs Stichting Opleidingen Musculoskeletale
Nadere informatiePosition Paper #Not4Sissies
huisartsgeneeskunde & ouderengeneeskunde Position Paper #Not4Sissies Lizette Wattel Coördinator UNO-VUmc Coördinator Onderzoekslijn Geriatrische Revalidatie Ewout Smit AIOTO Ouderengeneeskunde Programma
Nadere informatieSAMENVATTING Depressie en verzuim Voorspellers voor verzuim en werkhervatting hoofdstuk 2 hoofdstuk 3
Samenvatting SAMENVATTING SAMENVATTING Depressie en verzuim Ongeveer 15% van de Nederlandse bevolking krijgt eens in zijn of haar leven een depressie. Het hebben van een depressie beïnvloedt het leven
Nadere informatieSTABILO-onderzoek. De uitkomsten
STABILO-onderzoek De uitkomsten Artrose en oefeningen Oefentherapie is belangrijk(st)e behandeling bij knieartrose. Maar werkt niet bij iedereen optimaal Instabiliteit van de knie Mijn knie wiebelt alle
Nadere informatieDagelijkse dosis visolie verbetert de prestaties van leerlingen bij nationale examens
Onderzoek naar niewe medicijnen duurt jaren en doorloopt een aantal verschillende stadia. Tenslotte worden de medicijnen op mensen getest in klinische trials. Bij stap 1 wordt de veiligheid getest op gezonde
Nadere informatieIs cognitive gedragstherapie voor het chronisch vermoeidheidssyndroom ook effectief als groepstherapie?
Nijmeegs Kenniscentrum Is cognitive gedragstherapie voor het chronisch vermoeidheidssyndroom ook effectief als groepstherapie? Jan-Frederic Wiborg, Jose van Bussel, Agaat van Dijk, Gijs Bleijenberg, Hans
Nadere informatieDe invloed van veerkracht op de relatie tussen pijn en psychische klachten bij revalidatiecliënten in een verpleeghuis.
De invloed van veerkracht op de relatie tussen pijn en psychische klachten bij revalidatiecliënten in een verpleeghuis. The influence of resilience on the relationship between pain and psychological symptoms
Nadere informatieSAMENVATTING bijlage Hoofdstuk 1 104
Samenvatting 103 De bipolaire stoornis, ook wel manisch depressieve stoornis genoemd, is gekenmerkt door extreme stemmingswisselingen, waarbij recidiverende episoden van depressie, manie en hypomanie,
Nadere informatieExamen Statistische Modellen en Data-analyse. Derde Bachelor Wiskunde. 14 januari 2008
Examen Statistische Modellen en Data-analyse Derde Bachelor Wiskunde 14 januari 2008 Vraag 1 1. Stel dat ɛ N 3 (0, σ 2 I 3 ) en dat Y 0 N(0, σ 2 0) onafhankelijk is van ɛ = (ɛ 1, ɛ 2, ɛ 3 ). Definieer
Nadere informatieE-health4Uth: extra contactmoment vanuit de Jeugdgezondheidszorg voor 15/16 jarigen
E-health4Uth: extra contactmoment vanuit de Jeugdgezondheidszorg voor 15/16 jarigen Effectevaluatie Door: Rienke Bannink (Erasmus MC) E-mail r.bannink@erasmusmc.nl i.s.m. Els van As (consortium Rivas-Careyn),
Nadere informatieEen effectiviteitsanalyse van de
Verzuimende werknemers Een effectiviteitsanalyse van de verzuimbegeleiding door Top-Care Onderzoek naar de effectiviteit van de verzuimspecifieke aanpak van Top-Care Esther Hilbers 1 In deze rapportage
Nadere informatieONDERZOEK HARTREVALIDATIE: KAN HET KORTER? Sabrine de Vries Spithoven ANIOS Cardiologie
ONDERZOEK HARTREVALIDATIE: KAN HET KORTER? Sabrine de Vries Spithoven ANIOS Cardiologie 21-11-2014 INHOUDSOPGAVE Introductie Relevantie Onderzoeksvragen Methode Resultaten Discussie Conclusie Aanbeveling
Nadere informatiePsychologische behandeling voor SOLK-patiënten door de POH-GGZ: resultaten van een rct
Psychologische behandeling voor SOLK-patiënten door de POH-GGZ: resultaten van een rct Kate Sitnikova 8 november 2018 Amsterdam UMC Locatie VUmc Afdeling Huisartsgeneeskunde & Ouderengeneeskunde Sheet
Nadere informatieWhiplash en duizeligheid: een paar apart Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp
Whiplash en duizeligheid: een paar apart Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp Wat te vewachten? 1. Praktijkervaring en registratie 2. Whiplash-trial 3. Prognostische factoren 1. Patiëntgegevens 1998 2003 Praktijk
Nadere informatieSamenvatting (Dutch summary)
De SMOKE studie Achtergrond Chronisch obstructief longlijden, ook wel Chronic Obstructive Pulmonary Disease (COPD) genoemd, word gezien als een wereldwijd gezondheidsprobleem. Ten gevolge van onder andere
Nadere informatieIs de behandeling van lage rugklachten door middel van tractie evidence based? Dr Peter Verspeelt Fysische geneeskunde en revalidatie 24 oktober 2015
Is de behandeling van lage rugklachten door middel van tractie evidence based? Dr Peter Verspeelt Fysische geneeskunde en revalidatie 24 oktober 2015 Wat is de invloed van tractie op een lumbale
Nadere informatieDeterminants of disability and functional capacity in patients with chronic low back pain Schiphorst Preuper, Henrica Rosalien
University of Groningen Determinants of disability and functional capacity in patients with chronic low back pain Schiphorst Preuper, Henrica Rosalien IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's
Nadere informatieInleiding. Arbeidsintegratie op rolletjes? Doel onderzoek. Participanten. Variabelen. Rolstoel capaciteit (1)
Arbeidsintegratie op rolletjes? Judith van Velzen Christel van Leeuwen, Sonja de Groot, Luc van der Woude, Willemijn Faber & Marcel Post 25 maart 2011 Inleiding Werk heeft positieve invloed op kwaliteit
Nadere informatiePsychotherapie voor Depressie werkt! Maar hoe?
Psychotherapie voor Depressie werkt! Maar hoe? Effecten en Werkingsmechanismes van Cognitieve Therapie en Interpersoonlijke Therapie voor Depressie Dr. Lotte Lemmens Maastricht University Psychotherapie
Nadere informatiePatiënteninformatie. Multidisciplinaire soft rugrevalidatie
Patiënteninformatie Multidisciplinaire soft rugrevalidatie Inhoud Inhoud... 2 Inleiding... 3 Informatie over multidisciplinaire soft rugrevalidatie... 3 Voor wie is deze revalidatie bedoeld?... 4 Waarom
Nadere informatieDe behandeling van lage rugpijn met ruggordels en medicatie
Samenvatting 163 De behandeling van lage rugpijn met ruggordels en medicatie Lage rugpijn is een veelvuldig voorkomend probleem in geïndustrialiseerde landen. De kans dat iemand gedurende zijn leven een
Nadere informatieFysieke fitheid, vermoeidheid en fysieke training bij sarcoïdose patiënten
Fysieke fitheid, vermoeidheid en fysieke training bij sarcoïdose patiënten 5 april 2017 Sarcoïdose ontsporing afweersyteem ophoping afweercellen: granulomen overal in lichaam: longen, lymfesysteem, huid,
Nadere informatieTECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Faculteit Wiskunde en Informatica. Tentamen Statistiek 2 voor TeMa (2S195) op dinsdag , uur.
TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Faculteit Wiskunde en Informatica Tentamen Statistiek voor TeMa (S95) op dinsdag 3-03-00, 9- uur. Bij het tentamen mag gebruik worden gemaakt van een zakrekenmachine en
Nadere informatieVitamine B12 deficiëntie
Vitamine B12 deficiëntie Quality of life Retrospectief onderzoek Dit rapport bevat de analyses van de B12 Quality of Life Questionnaire, waarin meer dan 200 personen met een lage vitamine B12 waarde zijn
Nadere informatieWhitepaper aspecifieke lage rugpijn. Martijn Groot, orthopedisch manueel therapeut Daniel Righard, master manueel therapeut i.o.
Whitepaper aspecifieke lage rugpijn Martijn Groot, orthopedisch manueel therapeut Daniel Righard, master manueel therapeut i.o. (co-writer) Inhoud Inleiding De praktijk Het trainingsprogramma De ervaringen
Nadere informatieOplossingen hoofdstuk XI
Oplossingen hoofdstuk XI. Hierbij vind je de resultaten van het onderzoek naar de relatie tussen een leestest en een schoolrapport voor lezen. Deze gegevens hebben betrekking op een regressieanalyse bij
Nadere informatieIn Beweging! Lizette Wattel Universitair Netwerk Ouderenzorg UNO-VUmc 1-2-2015
2015 In Beweging! Lizette Wattel Universitair Netwerk Ouderenzorg UNO-VUmc 1-2-2015 IN BEWEGING IMPLEMENTATIE VAN EEN BEST PRACTICE BINNEN HET UNO-VUMC. EINDVERSLAG INLEIDING Ouderen in woonzorgcentra
Nadere informatieMarrit-10-H10 24-06-2008 11:05 Pagina 131. chapter 10 samenvatting
Marrit-10-H10 24-06-2008 11:05 Pagina 131 chapter 10 samenvatting Marrit-10-H10 24-06-2008 11:05 Pagina 132 Marrit-10-H10 24-06-2008 11:05 Pagina 133 Zaadbalkanker wordt voornamelijk bij jonge mannen vastgesteld
Nadere informatieBeschrijvende statistieken
Elske Salemink (Klinische Psychologie) heeft onderzocht of het lezen van verhaaltjes invloed heeft op angst. Studenten werden at random ingedeeld in twee groepen. De ene groep las positieve verhaaltjes
Nadere informatie11. Multipele Regressie en Correlatie
11. Multipele Regressie en Correlatie Meervoudig regressie model Nu gaan we kijken naar een relatie tussen een responsvariabele en meerdere verklarende variabelen. Een bivariate regressielijn ziet er in
Nadere informatieVisual Analoge Scale (VAS)
Bijlage 3 Meetinstrumenten Bijlage 3.1 Visual Analoge Scale (VAS) De intensiteit van de pijn wordt gemeten met een VAS (100 mm) met betrekking tot de draaglijkheid van de pijn gedurende de afgelopen week
Nadere informatieFactoren die kunnen en willen doorwerken tot 65 beïnvloeden
Het verhogen van duurzame inzetbaarheid van de beroepsbevolking is een van de grootste uitdagingen voor de geïndustrialiseerde landen in de komende decennia. Omdat de beroepsbevolking krimpt en vergrijst
Nadere informatieDrs. Nathan Hutting Dr. Sarah Detaille
Drs. Nathan Hutting Dr. Sarah Detaille Inhoud presentatie Aspecifieke KANS Project GRIP op KANS Ontwikkeling GRIP op KANS Inhoud programma Voorlopige resultaten A-specifieke KANS Aan werk of activiteiten
Nadere informatieHet voorkomen van geneesmiddel gerelateerde problemen bij oudere patiënten met polyfarmacie ontslagen uit het ziekenhuis
Samenvatting Het voorkomen van geneesmiddel gerelateerde problemen bij oudere patiënten met polyfarmacie ontslagen uit het ziekenhuis Hoofdstuk 1 bevat de algemene inleiding van dit proefschrift. Dit hoofdstuk
Nadere informatieWaarde van ACT voor de behandeling van CLRP
Supporting self-help ACT with e-mail counseling Waarde van ACT voor de behandeling van CLRP RNT 03-04-2014 Prof. dr. Karlein Schreurs Psychologie, Gezondheid en Technologie Revalidatiecentrum Roessingh,
Nadere informatieVoorspellers van Leerbaarheid en Herstel bij Cognitieve Revalidatie van Patiënten met Niet-aangeboren Hersenletsel
Voorspellers van Leerbaarheid en Herstel bij Cognitieve Revalidatie van Patiënten met Niet-aangeboren Hersenletsel Een onderzoek naar de invloed van cognitieve stijl, ziekte-inzicht, motivatie, IQ, opleiding,
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 200 NEDERLANDSE SAMENVATTING Duizeligheid is een veel voorkomend probleem bij ouderen. Tot 30% van de thuiswonende ouderen van 65 jaar en ouder ervaart enige vorm van duizeligheid.
Nadere informatieEINDRAPPORTAGE OUDERTEVREDENHEIDSONDERZOEK 2017
EINDRAPPORTAGE OUDERTEVREDENHEIDSONDERZOEK 2017 DE PLATAAN BAKEN ADVIESGROEP JUNI 2017 AUTEUR: ANNE MOSTERT 1 INLEIDING Voor u ligt de eindrapportage Oudertevredenheidsonderzoek van basisschool De Plataan.
Nadere informatie