Opleiding Duurzaam Gebouw : Duurzame renovatie: kort overzicht

Transcriptie

1 Opleiding Duurzaam Gebouw : Duurzame renovatie: kort overzicht Leefmilieu Brussel MILIEU-IMPACTEVALUATIES IN DE GEBOUWDE OMGEVING Het gebruik van Life Cycle Assessment Deel 1 Damien TRIGAUX KU LEUVEN

2 MILIEU-IMPACTEVALUATIES IN DE GEBOUWDE OMGEVING HET GEBRUIK VAN LIFE CYCLE ASSESSMENT (LCA)

3 INHOUDSOPGAVE 3 1. INLEIDING Veelheid aan duurzaamheidslabels Mogelijke Impact-verschuiving 2. LIFE CYCLE ASSESSMENT Definitie Methodologie Normen en standaarden 3. LCA TOEGEPAST IN DE BOUW Bouwmaterialen Gebouwelementen Gebouwen Wijken

4 INLEIDING VEELHEID AAN DUURZAAMHEIDSLABELS 4

5 INLEIDING VEELHEID AAN DUURZAAMHEIDSLABELS 5

6 INLEIDING VEELHEID AAN DUURZAAMHEIDSLABELS 6 nul-energie gebouw

7 INLEIDING VEELHEID AAN DUURZAAMHEIDSLABELS 7 CO 2 neutraal

8 Veelheid aan duurzaamheidslabels 8 autonoom object

9 INLEIDING VEELHEID AAN DUURZAAMHEIDSLABELS 9 Eco dorp

10 INLEIDING VEELHEID AAN DUURZAAMHEIDSLABELS 10 Focus vooral op energie and CO 2 tijdens gebruiksfase Belangrijke stap aangezien energie tijdens gebruik de eerste prioriteit was Gevaar van impact verschuiving - Andere milieu-effecten dan opwarming van de aarde - Andere levenscyclusfasen Nood aan een meer holistisch perspectief

11 INLEIDING MOGELIJKE IMPACT-VERSCHUIVING % 300% 250% 200% 150% 100% 50% 0% current common practice passive house passive house improved

12 INLEIDING MOGELIJKE IMPACT-VERSCHUIVING 12

13 INHOUDSOPGAVE INLEIDING Veelheid aan duurzaamheidslabels Mogelijke Impact-verschuiving 2. LIFE CYCLE ASSESSMENT Definitie Methodologie Normen en standaarden 3. LCA TOEGEPAST IN DE BOUW Bouwmaterialen Gebouwelementen Gebouwen Wijken

14 LIFE CYCLE ASSESSMENT DEFINITIE 14 Definitie: the compilation and evaluation of the inputs, outputs and potential environmental impacts of a product system throughout its life cycle (ISO 2006, p. 2). cradle-to-grave Beperkt tot milieu-impacten (1 van de 3 duurzaamheidspijlers) Enkel globale en regionale impacten op de externe omgeving Effecten met kleine kans van plaatsvinden worden niet ingerekend [Oberg]

15 LIFE CYCLE ASSESSMENT DEFINITIE 15 LEVENSCYCLUS VAN GEBOUWEN

16 LIFE CYCLE ASSESSMENT METHODOLOGIE 16 OVERZICHT METHODOLOGIE Vastleggen van doel en reikwijdte Inventarisatie Interpretatie Toepassingen Impact analyse [ISO 14044]

17 LIFE CYCLE ASSESSMENT METHODOLOGIE 17 DOEL EN REIKWIJDTE Functie en functionele eenheid Wat vergelijken? Isolatiemateriaal per kg, maar ander soortelijk gewicht en λ per eenheid warmteweerstand Verf per liter maar ander dekkingsvermogen (liter/m²), andere levensduur (m²/jaar) per m² en per jaar beschermd Wand per m² Gebouwen per m² vloer, per bewoner, per werkplek

18 LIFE CYCLE ASSESSMENT METHODOLOGIE 18 DOEL EN REIKWIJDTE Systeemgrenzen - procesbomen Illustratie - glaswol

19 LIFE CYCLE ASSESSMENT METHODOLOGIE 19 INVENTARISATIE (LCI) IN UIT - energie - grondstoffen - landgebruik - emissies - afval - landschapsaanpassingen

20 LIFE CYCLE ASSESSMENT METHODOLOGIE 20 INVENTARISATIE (LCI) Illustratie - glaswol Emissies (in mg/kg rotswol) smelten spinnen behandelen Totaal Particulates CO CO H2S SO2 2 2 Fluoride 1 1 Chloride Phenol formaldehyde NH

21 LIFE CYCLE ASSESSMENT METHODOLOGIE 21 IMPACT ANALYSE (LCIA) IN UIT - energie - grondstoffen - landgebruik - emissies - afval - landschapsingrepen impact

22 LIFE CYCLE ASSESSMENT METHODOLOGIE 22 IMPACT ANALYSE (LCIA) NOODZAKELIJKE STAPPEN 1. Keuze te beschouwen milieu-effecten 2. Klassificatie Welke emissies welke gevolgen? Welke ontginningen welke gevolgen? Emissie klimaatsveran dering CO 2 JA NEE CH 4 JA NEE Verzuring SO 2 NEE JA NO x NEE JA 3. Karakterisatie Hoe sterk is het gevonden verband? Emissie klimaatsveran dering Verzuring OPTIONELE STAPPEN 4. Normalisatie 5. Weging CO CH SO NO x

23 LIFE CYCLE ASSESSMENT METHODOLOGIE 23 IMPACT ANALYSE (LCIA) MIDPOINT methodes - belangrijkste impactcategorieën: 1. Klimaatsverandering 2. Aantasting van de ozonlaag 3. Verzuring 4. Vermesting 5. Fotochemische oxidantvorming 6. Uitstoot van toxische stoffen 7. Ioniserende straling (radio-actieve effecten) 8. Wintersmog en inorganische stoffen in de lucht 9. Kankerverwekkende stoffen 10. Uitputting van grondstoffen 11. Zoet water 12. Landgebruik

24 LIFE CYCLE ASSESSMENT METHODOLOGIE 24 IMPACT ANALYSE (LCIA) ENDPOINT methodes Eco-Indicator 99: 1. Uitputting van grondstoffen 2. Impact op ecosystemen 3. Impact op menselijke gezondheid

25 LIFE CYCLE ASSESSMENT METHODOLOGIE 25 IMPACT ANALYSE (LCIA) NORMALISATIE milieu-impact van het product gerelateerd aan de impact van een referentie Bijvoorbeeld: Hoe erg is impact in verhouding tot belasting voor gemiddelde Europeaan? Zelfde maateenheid voor uiteenlopende effecten Bijvoorbeeld Eco-indicator 99 (hierarchist perspective): - menselijke gezondheid: 1.55 E-02 DALY/jaar/Europeaan - uitputting grondstoffen: 5.94 E+03 MJ/jaar/Europeaan - kwaliteit ecosystemen: 5.13 E+03 PDF.m 2.yr /jaar/europeaan

26 LIFE CYCLE ASSESSMENT METHODOLOGIE 26 IMPACT ANALYSE (LCIA) WEGING Voordelen beter leesbaar maken communicatie verbeten noodzakelijk voor het nemen van beslissingen bij tegengestelde indicatoren Nadeel: subjectief illustratie Eco-Indicator 99 HH: 40% QE: 40% DR: 20% ecopunten

27 LIFE CYCLE ASSESSMENT METHODOLOGIE 27 INTERPRETATIE 9 8 A B asp6 asp A B asp2 0 asp1 asp2 asp3 asp4 asp5 asp6 0 asp5 asp3 asp4

28 LIFE CYCLE ASSESSMENT METHODOLOGIE 28 TOEPASSINGEN 1. Besluitvorming: Strategiebepaling Bedrijfsbeleid Productinnovatie 2. Performance tracking 3. Marketing 4. Environmental Product Declarations (EPDs) 5....

29 LIFE CYCLE ASSESSMENT NORMEN EN STANDAARDEN 29 OVERZICHT LCA STANDAARDEN EN GIDSEN Hiërarchie methodes ISO and ISO ILCD Handbook Toename in reproduceerbaarheid vergelijkbaarheid consistentie ILCD: International Reference Life Cycle Data System Environmental Footprint Door het voorzien van Technische details Keuzes die de variabiliteit beperken Duidelijke richtlijnen PEFCR: PEF Category Rules OEFSR: OEF Sector Rules Category/ Sector Rules

30 LIFE CYCLE ASSESSMENT NORMEN EN STANDAARDEN 30 OVERZICHT LCA STANDAARDEN - BOUWSECTOR ISO EN Zie LCA methode

31 LIFE CYCLE ASSESSMENT NORMEN EN STANDAARDEN 31 EUROPESE NORMEN CEN standaard Titel EN :2010 Sustainability of construction works - Sustainability assessment of buildings - Part 1: General framework EN :2011 EN :2012 EN :2012 EN15804:2012 EN15941-TR:2010 Sustainability of construction works - Assessment of buildings - Part 2: Framework for the assessment of environmental performance Sustainability of construction works - Assessment of buildings - Part 3: Framework for the assessment of social performance Sustainability of construction works - Assessment of buildings - Part 4: Framework for the assessment of economic performance Sustainability of construction works - Environmental product declarations - Core rules for the product category of construction products Sustainability of construction works - Environmental product declarations - Methodology for selection and use of generic data EN15942:2011 Sustainability of construction works - Environmental product declarations - Communication format business-to-business EN15978:2011 Sustainability of construction works - Assessment of environmental performance of buildings - Calculation method

32 LIFE CYCLE ASSESSMENT NORMEN EN STANDAARDEN 32 EUROPESE NORMEN MILIEU-IMPACT CATEGORIEËN [EN 15804, p. 33]

33 LIFE CYCLE ASSESSMENT NORMEN EN STANDAARDEN 33 EUROPESE NORMEN LEVENSCYCLUSFASEN [EN 15804, p. 33]

34 INHOUDSOPGAVE INLEIDING Veelheid aan duurzaamheidslabels Mogelijke Impact-verschuiving 2. LIFE CYCLE ASSESSMENT Definitie Methodologie Normen en standaarden 3. LCA TOEGEPAST IN DE BOUW Bouwmaterialen Gebouwelementen Gebouwen Wijken

35 LCA TOEGEPAST IN DE BOUW BOUWMATERIALEN LCI databanken (generieke data) Ecoinvent (Zwitsers), bv. in SimaPro software ELCD (Europees) GABI (binnen GABI Software) 2. Databanken met Environmental Product Declarations EPDs (specifieke data) Internationale ( Noorse ( Franse ( Nederlandse ( Duitse ( Britse ( Een Belgische EPD-databank wordt momenteel ontwikkeld 3. LCA studies Lokaal versus geïmporteerd hout [SuFiQuaD project]

36 LCA TOEGEPAST IN DE BOUW BOUWMATERIALEN 36 VOORBEELD LCI FICHE [Simapro, Brick at plant/ RER U ]

37 LCA TOEGEPAST IN DE BOUW BOUWMATERIALEN 37 VOORBEELD LCI FICHE [Simapro, Brick at plant/ RER U ]

38 LCA TOEGEPAST IN DE BOUW BOUWMATERIALEN 38 VOORBEELD EPD FICHE

39 environmental cost (euro/m3) LCA TOEGEPAST IN DE BOUW BOUWMATERIALEN 39 LCA STUDIE - LOKAAL VERSUS GEÏMPORTEERD HOUT (SuFiQuaD project) Hardwood 600 production transport to gate (Europe) native Belgian mix imported

40 LCA TOEGEPAST IN DE BOUW GEBOUWELEMENTEN Milieuclassificatietools NIBE OVAM MMG elementendatabank BRE - Green Guide to Specification 2. LCA-simulatietools Baubook Catalogueconstruction.ch OVAM MMG gebruikerstool (in ontwikkeling) 3. LCA studies Elementen voor woningbouw [Allacker 2010] Vloer op volle grond [Allacker et al. 2012] Technische installaties [Debacker et al. 2013]

41 LCA TOEGEPAST IN DE BOUW GEBOUWELEMENTEN 41 VOORBEELD NIBE FICHE

42 LCA TOEGEPAST IN DE BOUW GEBOUWELEMENTEN 42 VOORBEELD CATALOGUECONSTRUCTION.CH

43 LCA TOEGEPAST IN DE BOUW GEBOUWELEMENTEN 43 LCA STUDIE TECHNISCHE INSTALLATIES (Debacker et al. 2013)

44 LCA TOEGEPAST IN DE BOUW GEBOUWEN LCA-simulatietools BeGlobal Baubook Eco2Soft GPR bouwbesluit Elodie OVAM MMG gebruikerstool(in ontwikkeling) 2. LCA studies Optimalisatie van representatieve gebouwtypes [SuFiQuaD, doctoraat Karen Allacker]

45 LCA TOEGEPAST IN DE BOUW GEBOUWEN 45 VOORBEELD BAUBOOK ECO2SOFT

46 LE (euro / inhabitant) LCA TOEGEPAST IN DE BOUW GEBOUWEN 46 LCA STUDIE OPTIMALISATIE VAN REPRESENTATIEVE GEBOUWTYPES (SuFiQuaD project) PEtrans PEelectricity PEwater PEheating 5000 PE IE 0 EOL E REF new optim extra optim REF new optim extra optim REF new optim extra optim terraced 1945 detached apartment

47 LCA TOEGEPAST IN DE BOUW WIJKEN LCA-simulatietools GreenCalc+ (ontwikkeling werd recent stopgezet) 2. LCA studies Vergelijking van abstracte wijkmodellen [doctoraat Damien Trigaux]

48 LCA TOEGEPAST IN DE BOUW GEBOUWEN 48 LCA STUDIE VERGELIJKING VAN ABSTRACTE WIJKMODELLEN Impact van infrastructuur op basis van ruwe schatting!

49 Contact Damien TRIGAUX PhD researcher KU Leuven Department of Architecture Kasteelpark Arenberg 1 - box Leuven : damien.trigaux@asro.kuleuven.be 49