Vermeden CO 2 emissies door recycling van e-waste

Transcriptie

1 Vermeden CO 2 emissies door recycling van e-waste Monitoring 2013 Datum: Versie: Eindrapport Project nummer: CL1039 In opdracht van: Hendrik Bijker, Wecycle. Uitgevoerd door: Jorrit Leijting, PRé Consultants bv

2 Vertrouwelijk Dit rapport is geschreven door. PRé Consultants helpt bedrijven en overheden bij het ontwikkelen van duurzame producten en diensten. PRé Consultants heeft meer dan 20 jaar ervaring in het uitvoeren van Life Cycle Assesment (LCA) studies; van ISO conforme studies tot screening LCA s. De op LCA gebaseerde oplossingen zijn zowel praktisch als wetenschappelijk onderbouwd. PRé Consultants is marktleider op het gebied van de ontwikkeling van LCA software. Onze professionele LCA tool, SimaPro wordt in meer dan 80 landen gebruikt door bedrijven, adviesbureau s, universiteiten en onderzoeksinstituten. PRé Consultants uit Amersfoort heeft een kantoor in de Verenigde Staten en werkt samen met een wereldwijd partnernetwerk. Dit ervaren netwerk biedt advies, oplossingen en ondersteuning aan grote internationale bedrijven en projecten. Stationsplein LE Amersfoort Telefoon: ii

3 Vertrouwelijk Inhoudsopgave 1 Inleiding Vermeden broeikaseffect door materiaalrecycling uit e-waste Aanpassingen model Resultaten Monitoring resultaten Vermeden bijdrage aan klimaatverandering door verwijdering (H)CFK s uit Koel- en Vriesapparatuur in Resultaten Monitoring resultaten Vermeden milieubelasting door verwijdering (H)CFK s Resultaten Monitoring resultaten iii

4 Vertrouwelijk 1 Inleiding In 2010 heeft PRé Consultants een Screening LCA uitgevoerd waarbij de vermeden milieueffecten en CO 2 uitstoot als gevolg van de inzameling en recycling van afgedankte elektr(on)ische apparatuur in 2009 is berekend. Vervolgens is vanaf 2011 op basis van het model jaarlijks een schatting gemaakt. Hierbij is ook gestart met het berekenen van de vermeden CO 2 uitstoot door het verwijderen en vernietigen van (H)CFK s uit Koel- en Vriesapparatuur. Vanaf 2009 tot en met 2011 zijn dezelfde e- waste categorieën gehanteerd (zie tabel 1). In 2012 is ICT apparatuur toegevoegd als nieuwe categorie. Vervolgens is in 2013 Klein ICT (in 2012 bij ICT apparatuur) toegevoegd aan de fractie OWEB tot Klein Elektrisch en ICT apparatuur (KEI) en is een aparte categorie, TVM, onderscheiden voor alle beeldschermen zowel beeldbuizen (CRT) als platte beeldschermen (Flat Panel Display of FPD). Tabel 1. Categorie-indeling e-waste zoals gehanteerd in de verschillende studies Groot witgoed (GWG) Groot witgoed (GWG) Groot witgoed (GWG) Koel- en vriesapparatuur (KV) Koel- en vriesapparatuur (KV) Koel- en vriesapparatuur (KV) Overig wit- en bruingoed Overig wit- en bruingoed Klein Elektrisch en ICT (OWEB) (OWEB) apparatuur (KEI) = OWEB + Klein ICT TV s (CRT + FPD schermen) TV s (CRT + FPD schermen) TVM CRT (TV s + monitors) Energiezuinige lampen Energiezuinige lampen TVM FPD (TV s + monitors) ICT apparatuur (Klein ICT + monitor) Energiezuinige lampen Dit rapport bevat de monitoring voor het jaar 2013 waarbij de eindresultaten van de voorgaande jaren verwerkt is. 2 Vermeden broeikaseffect door materiaalrecycling uit e-waste 2.1 Aanpassingen model Op basis van het 2009 model is het vermeden broeikaseffect voor 2013 geschat. In de Screening LCA is berekend hoeveel broeikasgassen er per ton teruggewonnen materiaal en per e-waste categorie vermeden worden in Bij het schatten van het vermeden broeikaseffect voor 2013 heeft alleen de hoeveelheid ton teruggewonnen materiaal per e-waste categorie in 2013 als input gediend in het model van Dit houdt in dat per ton teruggewonnen materiaal de hoeveelheid ontstane afval en het energieverbruik van de verwerkingsprocessen van 2009 genomen is. Voor een aantal secundaire producten zijn daarbij aannames gedaan. Voor de vrijgekomen kunststoffen was soms niet duidelijk of deze tot ABS, PE of PS behoorde. In die gevallen zijn de vrijgekomen hoeveelheden plastics gelijkmatig verdeeld over de drie fracties. Met de recycling van kunststoffen wordt over het algemeen relatief weinig CO 2 teruggewonnen zodat de resultaten hierdoor in geringe mate beinvloedt worden. Daarnaast is het model op een aantal punten aangepast: CRT (TV s en monitors): tot en met het derde kwartaal van 2009 zijn CRT schermen voor een deel handmatig ontmanteld. In het vierde kwartaal is men overgegaan naar volledig mechanische verwerking van CRT schermen. De processen die toegepast worden bij volledig mechanische verwerking uit het vierde kwartaal van 2009 zijn gebruikt om het vermeden broeikaseffect voor 2010 en 2011 te schatten. 1

5 ton CO2 eq. Vertrouwelijk Glas van CRT schermen: In het oorspronkelijke model is er vanuit gegaan dat een deel van het glas hergebruikt wordt in de glasindustrie en een deel verwerkt wordt in de betonindustrie. Vanaf 2011 tot 2013 werd al het glas verwerkt in de betonindustrie. Sinds 2013 wordt 25% van het glas weer bestemd voor het verwerken tot glas. FPD s en KEI: voor verwerking glas is het proces voor CRT schermen gebruikt, voor alle overige materialen dat van OWEB. 2.2 Resultaten 2013 In 2013 is naar schatting in totaal ton CO 2 equivalenten vermeden door de verwerking van ton e-waste. Dit komt overeen met de jaarlijkse uitstoot van ruim benzineauto s in Nederland 1. In grafiek 1 wordt het vermeden broeikaseffect per e-waste stroom weergegeven. Hieruit blijkt dat door het recyclen van Klein Elektrisch- en ICT apparatuur (KEI) de grootste hoeveelheid broeikasgassen worden vermeden, zo n ton. Daarna volgt Groot Witgoed (GWG) en Koel- en Vriesapparatuur (KV), met respectievelijk ton en ton CO 2 equivalenten. Met de recycling van CRT schermen wordt ton vermeden en met de recycling van FPD s ton. Voor beide fracties samen (TVM) is dit dus ton. Energiezuinige lampen, tenslotte zorgen voor het vermijden van 500 ton CO 2 equivalenten KV CRT FPD Lampen GWG KEI Grafiek 1: vermeden broeikaseffect door materiaalrecycling in tonnen CO 2 equivalenten per e-waste categorie (2013) 2.3 Monitoring resultaten In grafiek 2 zijn de hoeveelheden vermeden CO 2 equivalenten door materiaalrecycling opgenomen van Hierbij zijn de volgende hoeveelheden e-waste verwerkt: 1 Er is hierbij uitgegaan van een directe emissie (Tank to Wheel) van 194 g CO 2 eq. per km (Boer, L.C. den et al, 2008) en een gemiddelde afstand van km per jaar. 2

6 ton CO2 eq. Vertrouwelijk Tabel 2. Hoeveelheid ingezameld e-waste per jaar jaar Ton e-waste Grafiek 2: Vermeden broeikaseffect door materiaalrecycling in tonnen CO 2 equivalenten voor 2009 t/m Vermeden bijdrage aan klimaatverandering door verwijdering (H)CFK s uit Koel- en Vriesapparatuur in Resultaten 2013 In totaal is in 2013 ruim kg koelmiddel uit koel- en vriesapparatuur op milieuverantwoorde wijze verwerkt waarbij naar schatting een uitstoot van ruim ton CO 2 equivalenten is vermeden (zie tabel 3). Dit komt overeen met de jaarlijkse uitstoot van ruim benzineauto s in Nederland 2. Tabel 3: Vermeden CO 2 equivalenten door verwijdering (H)CFK houdend koelmiddel en isolatiegas uit KV apparatuur in 2010 (ton) (H)CFK houdend koelmiddel Isolatieschuim totaal Er is hierbij uitgegaan van een directe emissie (Tank to Wheel) van 194 g CO 2 eq. per km (Boer, L.C. den et al, 2008) en een gemiddelde afstand van km per jaar. 3

7 ton CO2 eq. Vertrouwelijk Iets minder dan 40% van het (H)CFK houdend koelmiddel bestaat uit R12. Daarnaast zijn propaan/butaan, R134a en R114 de belangrijkste ingrediënten. Het isolatieschuim bestaat gemiddeld voor ongeveer 35% uit R11 en 65% uit cyclopentaan. Het vermogen om het broeikaseffect te veroorzaken, uitgedrukt in kg CO 2 equivalenten per kg over een tijdsbestek van 100 jaar, is in tabel 4 weergegeven. In deze tabel zijn de koudemiddelen weergegeven die verwijderd zijn uit koel- en vriesapparatuur. Tabel 4: Global Warming Potential (GWP) over 100 jaar tijdsbestek uitgedrukt in kg CO 2 eq./kg (IPCC 2007) Koudemiddel GWP R11 (Freon) 4750 R R R R R134a 1430 R R141b 725 Cyclopentaan 0 Propaan/ butaan Monitoring resultaten In grafiek 3 zijn de hoeveelheden vermeden CO 2 equivalenten door verwijdering van (H)CFK s uit koel- en vriesapparatuur opgenomen van Door de uitfasering van koel- en vriesapparatuur met (H)CFK s zal de vermeden hoeveelheid broeikasgassen in de loop van tijd verminderen. Door extra maatregelen toe te passen waaronder een betere scheiding is in 2011 en 2013 meer (H)CFK s verwijderd dan in de jaren er voor Grafiek 3: Vermeden broeikaseffect door verwijdering van (H)CFK s uit koel- en vriesapparatuur in tonnen CO 2 equivalenten voor 2009 tot en met

8 Vermeden milieubelasting (x 1000 pt) Vertrouwelijk 4 Vermeden milieubelasting door verwijdering (H)CFK s 4.1 Resultaten 2013 Emissie van CFK s en HCFK s kan leiden tot schadelijk effecten bij de drie impact categorieën klimaatverandering, ozonlaag aantasting en humane toxiciteit. Deze emissies hebben geen effect op de overige impact categorieën zoals genoemd in paragraaf In grafiek 4 is te zien dat het effect op klimaatverandering (humane gezondheid en ecosystemen) het grootst is. In totaal wordt er ruim kpt vermeden door verwijdering en vernietiging van (H)CFK s in Hierbij is de vermeden bijdrage aan klimaatverandering het grootst (ruim kpt) waarna vermeden ozonlaagaantasting (1700 kpt) en humane toxiciteit (130 kpt) volgen Climate change Human Health Climate change Ecosystems Ozone depletion Human toxicity Grafiek 4: Vermeden milieubelasting door verwijdering van (H)CFK s (2013). 4.2 Monitoring resultaten Grafiek 5 laat de vermeden milieubelasting zien van de jaren 2009 tot en met Omdat de emissie van (H)CFK s een erg groot effect op klimaatverandering heeft komt deze grafiek overeen met grafiek 3 waarbij het vermeden effect op klimaatverandering bepaald is. In 2009 is rond de kpt vermeden. Vervolgens is er in 2010, 2011 en 2012 respectievelijk kpt, kpt en kpt vermeden. Tot slot is in 2013 een ruime kpt vermeden. 5

9 Vermeden milieubelasting (x 1000 pt) Vertrouwelijk Grafiek 5: Vermeden milieubelasting door verwijdering van (H)CFK s ( ). 6

10 Vertrouwelijk 7