Voorstelling VIBE vzw

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Voorstelling VIBE vzw"

Transcriptie

1 1

2 Voorstelling VIBE vzw 1 > VIJFENTWINTIG JAAR ERVARING 2 VORMING & SENSIBILISERING 3 ONDERSTEUNING, BEGELEIDING & ADVIES 4 BOUWADVIES 5 WONEN MET DE NATUUR 6 ERKENNING & LABEL BOUWSECTOR 7 NATUREPLUS 8 ECO-BOUWPOOLS 2

3 Hoe bouwmaterialen beoordelen op vlak van milieu gezondheid duurzame ontwikkeling? 3

4 Overzicht 1 Inleiding: duurzaam / bio-ecologisch bouwen 2 Bouwmaterialen & overzicht keuzebasis 3 EPD 4 LCA 5 Labels 6 Bio-ecologische keuzebasis & voorbeelden 7 Overheidsbeleid 8 Meer info 4

5 1 Inleiding Bio- ecologisch bouwen duurzaam bouwen 5

6 Duurzaam / bio-ecologisch DUURZAAM BOUWEN = sterk = blijven duren BIO-ECOLOGISCH BOUWEN & WONEN - bio gezondheid - ecologisch milieu 6

7 Duurzaam / bio-ecologisch 7

8 Duurzaam / bio-ecologisch GEÏNTEGREERDE VISIE! - ruimtegebruik - materialen - energie - milieu - gezondheid - water Duurzame ontwikkeling!!! C2C!!! 8

9 Duurzaam / bio-ecologisch biologische kringloop technische kringloop 9

10 Duurzaam / bio-ecologisch Driestappenstrategie 1) Voorkom onnodig gebruik / de vraag 2) Gebruik eerst eindeloze bronnen 3) Gebruik eindige bronnen optimaal 10

11 Duurzaam / bio-ecologisch Arch. Mark Depreeuw Arch. Etienne Hoeckx 11

12 Duurzaam / bio-ecologisch Ir.- Arch. Herwig Van Soom 12

13 Duurzaam / bio-ecologisch Arch. Herwig Van Soom Arch. Alexis Versele 13

14 Duurzaam / bio-ecologisch Arch. Alexis Versele Arch. Dirk Wauters 14

15 Duurzaam / bio-ecologisch Arch. Luc Eeckhout Arch. Luc De Meyer 15

16 Duurzaam / bio-ecologisch Arch. Luc Eeckhout Arch. Herman Remes 16

17 Duurzaam / bio-ecologisch Arch. Dirk Wauters Arch. Marij Gabriëls Arch. Vincent Szpirer 17

18 2 Bouwmaterialen kiezen Overzicht methodes voor gezonde & milieubewuste materiaalkeuze 18

19 Bouwmaterialen: kiezen BOUWEN BOUWMATERIALEN! Belang? Relatief? Milieu: - 40 % wereldwijd grondstoffenvebruik - VITO & Institut Wallon Gezondheid: % in binnenruimte - BIM 19

20 Bouwmaterialen: kiezen 20

21 Bouwmaterialen: kiezen BASIS KEUZE (milieu & gezondheid)? 1) info producenten 2) lijsten / classificaties 3) algemene milieudata 4) LCA-gegevens 5) labels 21

22 Bouwmaterialen: kiezen INFO PRODUCENTEN / VERKOPERS 22

23 Bouwmaterialen: kiezen LIJSTEN / CLASSIFICATIES - milieu- invalshoek - gedeeltelijk gegevens - gedeeltelijk veronderstellingen - vereenvoudigde LCA-benaderingen 23

24 Bouwmaterialen: kiezen ALGEMENE MILIEUDATA - bedrijfs- invalshoek - gedeeltijke gegevens - algemeen akkoord NL: MRPI D: AUB Fr: INIES EU: EPD 24

25 Bouwmaterialen: kiezen LCA - van-wieg-tot-graf - zo veel mogelijk criteria - discussies 25

26 Bouwmaterialen: kiezen LABELS - eenduidig - gemakkelijk - criteria? - controle? 26

27 3 EPD Environmental product declarations 27

28 Bouwmaterialen: EPD - NL: MRPI ( type III milieuverklaring ) - initiatief: NVTB - financiering:.sectoren.vrom - milieuprofiel - uit LCA-data - erkende bureaus verschillen / niet vergelijkbaar - FR - GB - DK EU - D - B 28

29 Bouwmaterialen: EPD EPD: basisprincipes - gekwantificeerd - categorieën van parameters - LCA-gebaseerd - (extern) gecontroleerd - modulair - flexibel - transparant - vergelijkbaar - vrijwillig - betrokkenheid belanghebbenden 29

30 Bouwmaterialen: EPD EPD: opbouw - algemene info - LCA- of LCI- gegevens - bijkomende milieu-info 30

31 Bouwmaterialen: EPD EPD: LCA-info - grondstoffengebruik - emissies - impactevaluatie: - klimaat - ozonlaag - verzuring - vermesting - oxidanten - uitputting fossiele energiebronnen - uitputting minerale grondstoffen - andere (bv. afval) 31

32 Bouwmaterialen: EPD EPD: kenmerken - ISO geen vergelijkingen - verbetering milieuprestaties - evaluatie gebouwniveau - CEN 32

33 Bouwmaterialen: EPD voorbeeld MRPI 33

34 Bouwmaterialen: EPD voorbeeld INIES 34

35 Bouwmaterialen: EPD voorbeeld EP 35

36 Bouwmaterialen: EPD EPD: EU-acties infobron voor evaluatie gebouwen - CEN TC350 integrated environmental performance of buildings - WG1 (environmental performance of buildings) - WG2 (building life cycle) - WG3 (product level: PCR for EPD) PCR construction products - CEN TC351 assessment of release of dangerous substances NGO s??? 36

37 4 LCA Levenscyclusanalyse 37

38 Bouwmaterialen : LCA GRONDSTOF delving transport verwerken tot bouwmateriaal BOUWMATERIAAL transport bouwen GEBOUW afwerking onderhoud afbraak AFVAL transport verwerking WINNINGSFASE PRODUCTIEFASE BOUWFASE BEWONINGSFASE AFVALFASE 38

39 Bouwmaterialen : LCA 39

40 Bouwmaterialen : LCA Vastleggen doel reikwijdte Inventarisatie Impact analyse Interpretatie Toepassingen Besluitvorming * Strategiebepaling * Bedrijfsbeleid * Productinnovatie Marketing Environmental Product Declarations Andere 40

41 Bouwmaterialen : LCA 1) Doelbepaling / reikwijdte?.evaluatie.optimalisatie.strategische planning.marketing -systeemgrenzen -functionele eenheid -kwaliteit gegevens (bronnen) -vereenvoudigingen & aannames -beoordelingsmethodologie - 41

42 Bouwmaterialen : LCA 2) Inventarisatie milieugegevens.energieverbruik.grondstoffen.emissies - gegevenskwaliteit - systeemgrenzen - allocatie - 42

43 Bouwmaterialen : LCA 3) Impactanalyse (beoordeling effecten) Inventarisdata koppelen aan potentiële milieu-impacten.keuze impactcategoriën (bv. broeikaseffect).classificatie (toewijzing emissies aan effecten).karakterisatie (maatstaf, bv. CO 2 -uitstoot) milieuprofiel.significantie inschatten (relevantie).eventueel:.normalisering.groepering.weging 43

44 Bouwmaterialen : LCA 4) Interpretatie doelstellingen! 44

45 Bouwmaterialen : LCA 5) Moeilijkheden - beschikbaarheid gegevens - kwaliteit gegevens - inbrengen gerecycleerde materialen - afweging ongelijksoortige milieu-effecten - prijs 45

46 Bouwmaterialen : LCA (NIBE) 46

47 Bouwmaterialen : LCA DISCUSSIES - kwantitatief! - kwalitatief? - weging - classificatie 47

48 Bouwmaterialen : LCA 48

49 Bouwmaterialen : LCA Weging? - altijd weging! - panel - distance-to-target - monetarisering milieukosten Schoolrapport 49

50 Bouwmaterialen: LCA / NIBE 50

51 Bouwmaterialen: LCA / NIBE 1- EMISSIES 2- UITPUTTING 3- LANDGEBRUIK 4- HINDER + 3 milieumaten : - vast afval - primaire energie - transport 51

52 Bouwmaterialen: LCA / NIBE 1- EMISSIES (CML).broeikaseffect.ozonlaagaantasting.menselijke toxiciteit.toxiciteit zoet water.toxiciteit bodem.fotochemische oxidantvorming.verzuring.eutrofiëring 52

53 Bouwmaterialen: LCA / NIBE 2- UITPUTTING (TWIN).biotische grondstoffen.abiotische grondstoffen.energiedragers 3- LANDEBRUIK (Eco-Indicator 99) 4- HINDER.stank (CML).geluid wegtransport (Müller-Wenk).geluid productie (TWIN).licht (TWIN).kans op ongevallen (TWIN) 53

54 Bouwmaterialen: LCA / NIBE GEZONDHEIDSCRITERIA.fysisch.chemisch.biologisch.ergonomie.veiligheid 54

55 Bouwmaterialen: LCA / NIBE Emissies Verborgen milieukosten - broeikaseffect 0,091 / kg CO 2 eq. - ozonlaagaantasting 5724, / kg CFC-11 eq. - humane toxiciteit 0,048 / kg 1,4-DB eq. - aquatische toxiciteit (zoet water) 0,048 / kg 1,4-DB eq. - terrestrische toxiciteit 0,048 / kg 1,4-DB eq. - fotochemische oxidantvorming 4,402 / kg C 2 H 4 eq. - verzuring 2,723 / kg SO 2 eq. - eutrofiëring 54,454 / kg PO 4 eq. Uitputting: - biotische grondstoffen 0,042 / mbp - abiotische grondstoffen 0,042 / mbp - energiedragers 0,042 / mbp Landgebruik 0,201 PDF*m 2 yr Hinder ten gevolge van: - stank 0, OTV m 3 - geluid door wegtransport 321,946 DALY - geluid door productieprocessen 0, / mbp - licht 0,024 / mbp - kans op calamiteiten 0,024 / mbp 55

56 Bouwmaterialen: LCA / NIBE Data? Emissies kwantitatieve data CML-2 Uitputting grondstoffen kwalitatieve data TWIN Landgebruik Eco-Indicator 99 Hinder kwantitatieve data CML-2, Müller-Wenk kwalitatieve data TWIN 56

57 Bouwmaterialen: LCA / NIBE MILIEU Klasse 1 beste keuze 2 goede keuze 3 aanvaardbare keuze 4 minder goede keuze 5 af te raden keuze 6 slechte keuze 7 onaanvaardbare keuze GEZONDHEID + geen risico s 0 geringe risico s - risico s 57

58 Bouwmaterialen: LCA / NIBE 58

59 Bouwmaterialen: LCA / NIBE 59

60 Bouwmaterialen: LCA / NIBE 60

61 Bouwmaterialen: LCA / NIBE 61

62 Bouwmaterialen: CAP EM Timing

63 Bouwmaterialen: CAP EM Partners: F: CD2E F: Globe 21 B: Vlaams Instituut voor Bio-Ecologisch bouwen en wonen B: Cluster Ecoconstruction NL: De Groene Stee / Stichting VIBA Expo (SVE) D: HWK (Handwerkskammer Münster) GB: BSK (Business Support Kent) GB: ACORP (Association of Community Rail Partnerships) 63

64 Bouwmaterialen: CAP EM Inhoud: WP 1 - gezamenlijke definitie - evaluatiemethode (vereenvoudigde LCA) - test 30 materialen WP 2 - evaluatie 100 materialen WP 3 - communicatie, sensibilisatie - kennisverspreiding WP 4 - tentoonstellingsnetwerk - investering gebouwennetwerk 64

65 5 Labels Kort & (soms) goed 65

66 Bouwmaterialen: labels Soorten labels: - volgens type (I, II, III) - volgens karakter - verplicht - vrijwillig - volgens instantie - officieel (overheid) - collectief privé - privé 66

67 Bouwmaterialen: labels Soorten labels: - volgens criteriacategorie - milieu - gezondheid - sociaal - herkomst / regio - kwaliteit - duurzaamheid

68 Bouwmaterialen: labels Soorten labels: - volgens productcategorie - bouwmaterialen - elektrische toestellen - cosmetica - voeding - textiel verscheidene - volgens criteriastrengheid - breder marktaandeel (haalbaarheid) - topproducten (voortrekkers) 68

69 Bouwmaterialen: labels 69

70 Bouwmaterialen: labels / natureplus - 30 % traditionele markt - meer verantwoorde producten - haalbaarheid - bio-ecologische topproducten - strengste normen - uitsluitingscriteria 70

71 Bouwmaterialen: labels / natureplus - eco - Umweltinstitut (Keulen, D) - IBO - Österreichisches Institut für Baubiologie und Ökologie (Wenen, A) - IUG - Institut für Umwelt und Gesundheit (Fulda, D) - Bremer Umweltinstitut (Bremen, D) - TUV Süddeutschland Bau und Betrieb (München, D) - NIBE - Nederlands Instituut voor Bouwbiologie en Ecologie (Nl) 71

72 Bouwmaterialen: labels / natureplus Basiscriteria: - minstens 85 % nagroeibare en/of minerale grondstoffen - grondstoffen in voldoende mate aanwezig - geen milieu- en gezondheidsbelastende stoffen - beperkt energieverbruik bij productie - geringe emissies bij productie en gebruik - ecologisch geoptimaliseerde verpakking - juiste en duidelijke verwerkingsvoorschriften - Volldeklaration 72

73 6 Bio-ecologisch kiezen Achtergronden & keuzebasis bio-ecologsiche bouwmaterialen 73

74 Bouwmaterialen: bio-ecologisch 74

75 Bouwmaterialen: bio-ecologisch 75

76 Bouwmaterialen: bio-ecologisch 1 NAGROEIBAAR (hernieuwbaar) -teeltbaar -composteerbaar 2 MINERAAL (oppervlaktedelfstoffen) - natuurlijk 3 SYNTHETISCH (aardolieproducten) -(petro)chemische productie 4 AFVAL -soms inert -soms milieu- en gezondheidsschadelijk 76

77 Bouwmaterialen: bio-ecologisch 1 NAGROEIBAAR (hernieuwbaar) -teeltbaar -composteerbaar 2 MINERAAL (oppervlaktedelfstoffen) - natuurlijk -secundaire grondstoffen - onuitputtelijk bij goed beheer - wereldwijd lokaal beschikbaar - ontwikkeling lokale economiën - c2c 77

78 Bouwmaterialen: bio-ecologisch - Natuurlijke basisgrondstoffen - Geen / minimum chemische stoffen - Gezond - Milieuverantwoord 78

79 Bouwmaterialen: bio-ecologisch Afwegingskader VIBE vzw Stap 1 naturepluslabel Stap 2 nagroeibare (lokale) grondstoffen + gezond en milieuverantwoord (CAP EM, NIBE, andere) Stap 3 quasi eindeloze (lokale) minerale + gezond en milieuverantwoord (CAP EM, NIBE, andere) Alternatieven: gezocht in NIBE-milieuscore: 1>2>3>4 Af te raden: slechte NIBE-milieuscore (7, 6, 5) 79

80 Bouwmaterialen: bio-ecologisch 80

81 Bouwmaterialen: bio-ecologisch Hennep: 0,042 2 merken beschikbaar in Vlaanderen Schapenwol: 0,035 1 merk beschikbaar in Vlaanderen Kokos: 0,045 beschikbaar in Vlaanderen? Katoen: 0,040 beschikbaar in Vlaanderen? 81

82 Bouwmaterialen: bio-ecologisch Kurk: 0,038 (korrels/platen) 3 merken beschikbaar in Vlaanderen Cellulose (papiervlokken): 0,040 4 merken beschikbaar in Vlaanderen Houtvezelplaten: 0,038 à 0,055 5 merken beschikbaar in Vlaanderen Vlas: 0,038 2 merken beschikbaar in Vlaanderen 82

83 Bouwmaterialen: bio-ecologisch Baksteen en andere, HSB, stroleem, strobalen 83

84 Bouwmaterialen: VIBE-databank Producten Diensten Adressen (erkenningsprocedure / VIBE-label) - lijsten - zoeken 84

85 7 Beleid België - Vlaanderen - EU 85

86 Bouwmaterialen: beleid Federaal productbeleid - beleidsvoorbereidende studie - EPD - hout - BSBC Vlaams beleid - OVAM - transitiemanagement - hout - verscheidene afwegingskaders gebouwenniveau Provinciaal, gemeentelijk: - sensibilisering - subsidiereglementen 86

87 Bouwmaterialen: webinfo

Hoe bouwmaterialen beoordelen

Hoe bouwmaterialen beoordelen Hoe bouwmaterialen beoordelen op vlak van milieu gezondheid duurzame ontwikkeling? 1 Overzicht 1 Inleiding: duurzaam / bio-ecologisch bouwen 2 Bouwmaterialen & overzicht keuzebasis 3 EPD 4 LCA 5 Labels

Nadere informatie

1/12/2015 duurzame overheidsgebouwen

1/12/2015 duurzame overheidsgebouwen Vorming: Instrumentenvoormateriaalkeuze Milieuverantwoord bouwen: Labels, LCA, EPD, PEF een introductie Els Van de moortel info@vibe.be www.vibe.be DOELSTELLING VAN DE PRESENTATIE kiezen van milieuverantwoorde

Nadere informatie

Bio-ecologisch bouwen

Bio-ecologisch bouwen Bio-ecologisch bouwen VIBE vzw - gewestelijke thematische milieuvereniging - 8 medewerkers - eigen criteria & label bouwsector - geen federatie / belangenvertegenwoordiging Bio-ecologische bouwsector in

Nadere informatie

Opleiding Duurzaam Gebouw : MATERIALEN

Opleiding Duurzaam Gebouw : MATERIALEN Opleiding Duurzaam Gebouw : MATERIALEN Leefmilieu Brussel Instrumenten voor materiaalkeuze - Workshop Els Van de Moortel info@vibe.be www.vibe.be DOELSTELLING VAN DE WORKSHOP INSTRUMENTEN VOOR MATERIAALKEUZE

Nadere informatie

Aluminium, LCA en EPD

Aluminium, LCA en EPD Symposium Duurzaam Aluminium 5 februari 2015 Aluminium, LCA en EPD Harry van Ewijk IVAM UvA BV www.ivam.uva.nl IVAM UvA BV Opgericht in 1993 vanuit de Vakgroep Milieukunde UvA is enige aandeelhouder 15

Nadere informatie

Om te bepalen of een verf duurzaam is dient er, naar de mening van de VVVF, sprake te zijn van een integrale aanpak.

Om te bepalen of een verf duurzaam is dient er, naar de mening van de VVVF, sprake te zijn van een integrale aanpak. BEOORDELINGSMODEL DUURZAAM ONDERHOUD Integrale benadering Om te bepalen of een verf duurzaam is dient er, naar de mening van de VVVF, sprake te zijn van een integrale aanpak. Een integrale aanpak zou zich

Nadere informatie

Verantwoorde keuze van bestratingsproducten

Verantwoorde keuze van bestratingsproducten Verantwoorde keuze van bestratingsproducten Bij de keuze van producten voor bestratingen gelden verschillende afwegingsfactoren. De impact van een bepaalde keuze op het milieu is daar één van, een factor

Nadere informatie

MATERIAAL-MILIEUPRESTATIE EN DE CIRCULAIRE ECONOMIE

MATERIAAL-MILIEUPRESTATIE EN DE CIRCULAIRE ECONOMIE MATERIAAL-MILIEUPRESTATIE EN DE CIRCULAIRE ECONOMIE Wat zit er achter instrumenten zoals GPR Gebouw, MRPI-MPG en BREEAM-NL / DGBC Materialentool? Harry van Ewijk (SGS) NVBV-Kennisdag, 14 juni 2017 1 HARRY

Nadere informatie

Opleiding Duurzaam Gebouw : Duurzame renovatie: kort overzicht

Opleiding Duurzaam Gebouw : Duurzame renovatie: kort overzicht Opleiding Duurzaam Gebouw : Duurzame renovatie: kort overzicht Leefmilieu Brussel MILIEU-IMPACTEVALUATIES IN DE GEBOUWDE OMGEVING Het gebruik van Life Cycle Assessment Deel 1 Damien TRIGAUX KU LEUVEN MILIEU-IMPACTEVALUATIES

Nadere informatie

Duurzaamheid bouwwerken - Nieuwe Nederlandse en Europese normen en regelgeving

Duurzaamheid bouwwerken - Nieuwe Nederlandse en Europese normen en regelgeving Duurzaamheid bouwwerken - Nieuwe Nederlandse en Europese normen en regelgeving Agnes Schuurmans Voorzitter NEN 351 281 (CEN TC350) Rockwool International 1 Bouwbesluit - 1 april 2012 Milieuparagraaf Artikel

Nadere informatie

Invloed op duurzaamheid als constructeur via de MPG

Invloed op duurzaamheid als constructeur via de MPG Invloed op duurzaamheid als constructeur via de MPG Olga van der Velde Datum: 14-06-2018 Constructeursdag Circl paviljoen www.nibe.org o.vandervelde@nibe.org 06 34 06 54 25 Voorstelronde: NIBE in het kort

Nadere informatie

Duurzaam bouwen en LCA s en de NMD. G. Jonkers NVVT 28-5-2013

Duurzaam bouwen en LCA s en de NMD. G. Jonkers NVVT 28-5-2013 Duurzaam bouwen en LCA s en de NMD G. Jonkers NVVT 28-5-2013 Presentatie Achtergronden duurzaam bouwen Bepalingsmethoden milieuprestatie gebouw LCA Nationale Milieudatabase Duurzaamheid en verf -> een

Nadere informatie

Methode en data in Europees perspectief

Methode en data in Europees perspectief Methode en data in Europees perspectief SBK-symposium Nationale Milieudatabase 24 februari 2011 Agnes Schuurmans (vz normcie 351 281 / lid SBK-TIC / Rockwool) Europese ontwikkelingen waarvoor milieu-informatie

Nadere informatie

Definitie. Wat is Duurzaamheid?

Definitie. Wat is Duurzaamheid? Duurzaamheid Definitie Wat is Duurzaamheid? Waarom is duurzaamheid belangrijk? Bevolkingsgroei 7naar 9Miljard Waarom is duurzaamheid belangrijk? Grondstofschaarste Waarom is duurzaamheid belangrijk? Ontbossing

Nadere informatie

Op zoek naar uw ster in duur z a a m b o u w e n? Verdien uw sterren in duurzaam bouwen en vraag het VIBE-label aan!

Op zoek naar uw ster in duur z a a m b o u w e n? Verdien uw sterren in duurzaam bouwen en vraag het VIBE-label aan! ARCHITECT Dirk Wauters, foto: Studio Verne Op zoek naar uw ster in duur z a a m b o u w e n? De markt van het duurzaam bouwen zit in de lift: de overheid besteedt er steeds meer aandacht aan, de bedrijfswereld

Nadere informatie

WP4: Verbeterde schattingsmethode materiaalhoeveelheden in constructies! 1 april 2015, TKI KIEM!

WP4: Verbeterde schattingsmethode materiaalhoeveelheden in constructies! 1 april 2015, TKI KIEM! WP4: Verbeterde schattingsmethode materiaalhoeveelheden in constructies 1 april 2015, TKI KIEM WP4 - Verbeterde schattingsmethode materiaalhoeveelheden Projectpartners IMd Raadgevende Ingenieurs, Rotterdam

Nadere informatie

De ecologische keuze van bouwmaterialen: aandachtspunten en basisbegrippen

De ecologische keuze van bouwmaterialen: aandachtspunten en basisbegrippen De ecologische keuze van bouwmaterialen: aandachtspunten en basisbegrippen Opleidingscyclus 'De ecologische keuze van bouwmaterialen' 21 april 2009 1 Inhoud: 1. Enkele cijfers 2. Grijze energie: een basisbegrip

Nadere informatie

Ecodesign. Leen Van Aken. Groep Design & Technologie

Ecodesign. Leen Van Aken. Groep Design & Technologie Ecodesign Leen Van Aken Groep Design & Technologie Wat is ecodesign? Eco - design Ecologisch > esthetisch, ergonomisch, economisch, functioneel, Levenscyclus > ontwerp, productie, distributie, gebruik

Nadere informatie

dr. ir. Ralph Hamerlinck en ir. Jan-Pieter den Hollander Inleiding ontwikkelingen duurzaam bouwen en Webtools voor duurzaamheid

dr. ir. Ralph Hamerlinck en ir. Jan-Pieter den Hollander Inleiding ontwikkelingen duurzaam bouwen en Webtools voor duurzaamheid Seminar duurzaam bouwen met staal dr. ir. Ralph Hamerlinck en ir. Jan-Pieter den Hollander Inleiding ontwikkelingen duurzaam bouwen en Webtools voor duurzaamheid Inhoud Inleiding ontwikkelingen duurzaam

Nadere informatie

Levenscyclusanalyse van groene wanden

Levenscyclusanalyse van groene wanden Groen Bouwen: Groene gevels voor duurzame gebouwen en steden Levenscyclusanalyse van groene wanden Inzicht in de milieu-impact van de verschillende onderdelen Lisa Wastiels, An Janssen WTCB 1 Mid-term

Nadere informatie

donderdag 16/05/2013 & vrijdag 17/05/2013

donderdag 16/05/2013 & vrijdag 17/05/2013 donderdag 16/05/2013 & vrijdag 17/05/2013 KAHO Sint-Lieven Gent Internationale conferentie Dag 1: Hoe werk ik als architect, bestekschrijver of overheid met gelabelde natuurlijke bouwproducten? Dag 2:

Nadere informatie

Advies. Advies verhardingskeuze fietspad (asfalt - beton) Vraagstelling. Advies

Advies. Advies verhardingskeuze fietspad (asfalt - beton) Vraagstelling. Advies Advies nummer 02 aan Bart Kramer van Manfred Vriezekolk datum 21 februari 2011 project Herinrichting Ceintuurbaan projectnummer 237426 betreft Advies verhardingskeuze fietspad (asfalt beton) Advies verhardingskeuze

Nadere informatie

3.2.f Erkenningscriteria voor meubelmakers Goedgekeurd op de AV van 16 december 2005

3.2.f Erkenningscriteria voor meubelmakers Goedgekeurd op de AV van 16 december 2005 3.2.f Erkenningscriteria voor meubelmakers Goedgekeurd op de AV van 16 december 2005 Het VIBE-label onderscheidt verschillende niveaus (aangeduid met sterren) van erkenning: ook als u niet 100 % in de

Nadere informatie

Voorbij energiebesparing: milieueffecten van energiebesparende maatregelen

Voorbij energiebesparing: milieueffecten van energiebesparende maatregelen Voorbij energiebesparing: milieueffecten van energiebesparende maatregelen 9 Oktober 28 Laure Itard 1 november 28 1 Renovatie van een rijtjehuis gebouwd in de periode 1966-1976 1 november 28 2 1. Isolatie

Nadere informatie

PCR VLOERBEKLEDING. Versie December Contactgegevens DGBC: Zuid Hollandlaan AL Den Haag

PCR VLOERBEKLEDING. Versie December Contactgegevens DGBC: Zuid Hollandlaan AL Den Haag PCR VLOERBEKLEDING Versie 1.0 12 December 2018 Contactgegevens DGBC: Zuid Hollandlaan 7 2596 AL Den Haag T (0)88 558 01 00 KvKnummer: 24437504 Banknummer: NL95ABNA0457578211 INSIDE/INSIDE is een initiatief

Nadere informatie

F2.1 Monetarisering (verborgen milieukosten)

F2.1 Monetarisering (verborgen milieukosten) F2.1 (verborgen milieukosten) Samenvatting De verborgen milieukosten in GreenCalc en het TWIN-model 2002 zijn duurzaamheidindicatoren op bouwdeel en gebouwniveau. GreenCalc geeft een maat voor de milieubelasting,

Nadere informatie

MILIEUPROFIELEN VAN SCHEEPSBRANDSTOFFEN IN DE NATIONALE MILIEUDATABASE. Suzanne de Vos-Effting

MILIEUPROFIELEN VAN SCHEEPSBRANDSTOFFEN IN DE NATIONALE MILIEUDATABASE. Suzanne de Vos-Effting MILIEUPROFIELEN VAN SCHEEPSBRANDSTOFFEN IN DE NATIONALE MILIEUDATABASE Suzanne de Vos-Effting OPZET PRESENTATIE Motivatie RWS milieuprofielen scheepsbrandstof Aanpak berekening Resultaten Gebruik milieuprofielen

Nadere informatie

Milieuprofiel van gebouwelementen details per variant. 8. Raam

Milieuprofiel van gebouwelementen details per variant. 8. Raam Milieuprofiel van gebouwelementen details per variant 8. Raam Domentbeschrijving 1. Titel publicatie Milieuprofiel van gebouwelementen, details per variant: raam 2. Verantwoordelijke uitgever Danny Wille,

Nadere informatie

TKI-KIEM WP1 - Methode voor integrale Energie- en Milieuprestatie. Erik Alsema, David Anink, W/E adviseurs 1 april 2015

TKI-KIEM WP1 - Methode voor integrale Energie- en Milieuprestatie. Erik Alsema, David Anink, W/E adviseurs 1 april 2015 TKI-KIEM WP1 - Methode voor integrale Energie- en Milieuprestatie Erik Alsema, David Anink, W/E adviseurs 1 april 2015 Doel Ontwikkeling van integrale methodiek om de milieueffecten als gevolg van energiegebruik

Nadere informatie

transport grondstoffen verpakking water energie MANAGEMENT SUMMARY

transport grondstoffen verpakking water energie MANAGEMENT SUMMARY MANAGEMENT SUMMARY Aanleiding: De keuze voor het werken met disposable en versus de wasbare microvezel doeken in de professionele schoonmaak wordt vaak op basis van meerdere factoren gemaakt. Een van de

Nadere informatie

Milieubeoordeling houten bruggen Diana de Graaf

Milieubeoordeling houten bruggen Diana de Graaf Milieubeoordeling houten bruggen Diana de Graaf Vergelijkende milieustudie bruggen Onderzoek Brede studie met meerdere sectoren Specificatie, berekeningsmethode, data Niet-materiaal gebonden specificaties

Nadere informatie

Duurzame Materialen. Labels en certificaten helpen om bewust te kiezen voor een. gezond en milieuvriendelijk materiaal, constructie enz.

Duurzame Materialen. Labels en certificaten helpen om bewust te kiezen voor een. gezond en milieuvriendelijk materiaal, constructie enz. Het nut van labels Labels en certificaten helpen om bewust te kiezen voor een gezond en milieuvriendelijk materiaal, constructie enz. Er is onderscheid te maken tussen milieulabels en milieuverklaringen.

Nadere informatie

Bio-ecologische dakisolatie Thermische en bouwfysische eigenschappen. Samenaankoop dakisolatie, 19 januari 2009 Katrien Biesbroeck, VIBE - Tandem

Bio-ecologische dakisolatie Thermische en bouwfysische eigenschappen. Samenaankoop dakisolatie, 19 januari 2009 Katrien Biesbroeck, VIBE - Tandem Bio-ecologische dakisolatie Thermische en bouwfysische eigenschappen Samenaankoop dakisolatie, 19 januari 2009 Katrien Biesbroeck, VIBE - Tandem 1. De juiste dakopbouw 2. Inleiding 3. Isolatiematerialen

Nadere informatie

Duurzaam bouwen in België

Duurzaam bouwen in België Duurzaam bouwen in België Constitutionele context Federaal: Productbeleid (normen) Regio s: leefmilieu, wonen, rationeel energieverbruik,... 1 Sector 70 000 ondernemingen Vooral KMO Belg: Zelfbouwer >80%

Nadere informatie

De milieukost van bouwmaterialen

De milieukost van bouwmaterialen Duurzaam bouwen betekent de impact van het hele bouwproces zo beperkt mogelijk houden. Dat gaat in de eerste plaats over de ligging van de woning (in de dorpskern of midden in het bos), de grootte (een

Nadere informatie

Wat is bio-ecologisch bouwen?

Wat is bio-ecologisch bouwen? Wat is bio-ecologisch bouwen? BIO-ECOLOGISCH BOUWEN: WAT IS HET? WAAR KOMT HET VANDAAN? HOE KUNT U HET TOEPASSEN? DOSSIER Wat is bio-ecologisch bouwen? Dossier bij Wonen met de Natuur 43-2007 Inhoud 1.

Nadere informatie

DE JUISTE KEUZE VAN MATERIALEN: WAAROP MOET U LETTEN?

DE JUISTE KEUZE VAN MATERIALEN: WAAROP MOET U LETTEN? DE JUISTE KEUZE VAN MATERIALEN: WAAROP MOET U LETTEN? - Materialen kiezen rekening houdend met milieu- en gezondheidsaspecten MAT13-1. INLEIDING Materialen worden vaak gekozen om esthetische redenen, omwille

Nadere informatie

Duurzaam construeren met. Frans van Herwijnen

Duurzaam construeren met. Frans van Herwijnen Duurzaam construeren met Frans van Herwijnen 1 Duurzaam construeren 1. Ontwerpen op levensduur (flexibel, aanpasbaar, demontabel) 2. Inzet massa als warmteaccumulator (BKA) 3. Hergebruik van bestaande

Nadere informatie

Levenscyclusanalyse en de bouw Streven naar een meetbare en berekenbare duurzaamheid van gebouwen

Levenscyclusanalyse en de bouw Streven naar een meetbare en berekenbare duurzaamheid van gebouwen Levenscyclusanalyse en de bouw Streven naar een meetbare en berekenbare duurzaamheid van gebouwen Pieter Van Laere - Sustainable Development Manager Saint-Gobain Construction Products - ISOVER De kers

Nadere informatie

Geokunststoffen en de reductie van de CO2 footprint

Geokunststoffen en de reductie van de CO2 footprint Geokunststoffen en de reductie van de CO2 footprint M. Nods Nods Consultancy www.nods-consultancy.com m.nods@nods-consultancy.com Principes circulaire economie 2 NGO: algemene introductie 1 De Life Cycle

Nadere informatie

Kwantificeren van Milieuprestatie. Mantijn van Leeuwen

Kwantificeren van Milieuprestatie. Mantijn van Leeuwen Kwantificeren van Milieuprestatie Mantijn van Leeuwen NIBE (Experts in Sustainability) Ondersteund door LCA gegevens, maakt u betere beslissingen NIBE speelt een centrale rol tussen producenten, ontwerpers,

Nadere informatie

Duurzaamheidsanalyse, Hoe groen is groen?

Duurzaamheidsanalyse, Hoe groen is groen? Duurzaamheidsanalyse, Hoe groen is groen? Docentendag CBBE, Sustainable Transition & Sustainability Analysis in de Biobased Economy, 4 februari 2015 Dr ir Jerke W. de Vries w w w. h o g e s c h o o l v

Nadere informatie

Masterclass LCA. Wat kan je met LCA-studies in afvalland? Geert Bergsma

Masterclass LCA. Wat kan je met LCA-studies in afvalland? Geert Bergsma Masterclass LCA Wat kan je met LCA-studies in afvalland? Geert Bergsma CE Delft sinds 1978 Onafhankelijk onderzoek en advies Milieu, economie, techniek en beleid Energie, transport, afval, biomassa, voedsel,

Nadere informatie

Wat is de Environmental Product Declaration (EPD)?

Wat is de Environmental Product Declaration (EPD)? Wat is de Environmental Product Declaration (EPD)? In een Environmental Product Declaration of EPD wordt in een 11-tal impactcategoriën de milieu-impact van een product uitgedrukt in getallen. Het is een

Nadere informatie

Life Cycle Analysis Granova. Heros Sluiskil B.V. Samenvatting uit rapport: Datum

Life Cycle Analysis Granova. Heros Sluiskil B.V. Samenvatting uit rapport: Datum Samenvatting uit rapport: Life Cycle Analysis Granova Heros Sluiskil B.V Datum 10-10-2014 Opdrachtgever Heros Sluiskil B.V. Oostkade 5 4541 HH Sluiskil Opdrachtnemer EcoChain Technologies B.V. Oostenburgermiddenstraat

Nadere informatie

Houtcafé 25 september 2014 Milieuaspecten van hout in de praktijk

Houtcafé 25 september 2014 Milieuaspecten van hout in de praktijk Houtcafé 25 september 2014 Milieuaspecten van hout in de praktijk AGENDA Houtcafé 25 september 2014 16.00 uur Inleiding Milieuaspecten van hout Eric D. de Munck, projectleider en secretaris Centrum Hout/VVNH

Nadere informatie

Ecologisch aankopen. Hoe kan ik eenvoudig duurzame producten aankopen?

Ecologisch aankopen. Hoe kan ik eenvoudig duurzame producten aankopen? Ecologisch aankopen Hoe kan ik eenvoudig duurzame producten aankopen? Overzicht presentatie Inleiding Voorwaarden voor een label Bruikbare labels Problemen Inleiding Keuze leveranciers: Leveranciers met

Nadere informatie

LCA, de maatstaf voor milieu effecten? Maurits Dorlandt

LCA, de maatstaf voor milieu effecten? Maurits Dorlandt LCA, de maatstaf voor milieu effecten? Maurits Dorlandt Inhoud Levenscyclusanalyse (LCA) Meten, zweten en aannames Discussiepunten Soorten LCA s 3 Functies van LCA s Voorbeelden in de praktijk 2 Onze voetafdruk

Nadere informatie

Een verhaal van alle tijden

Een verhaal van alle tijden Een verhaal van alle tijden ROCKPANEL BRE Global A+ / A gecertificeerd ROCKPANEL products BRE Certified ROCKPANEL: duurzaamheid in de genen ROCKPANEL is onderdeel van de ROCKWOOL Groep. Een onderneming

Nadere informatie

De Ecolizer 2.0. Een instrument voor introductie van ecodesign

De Ecolizer 2.0. Een instrument voor introductie van ecodesign De Ecolizer 2.0 Een instrument voor introductie van ecodesign Ecolizer 2.0 Inhoud OVAM & ecodesign Ecolizer historiek Ecolizer 2.0 Toekomst OVAM Ecodesign Award Pro in samenwerking met Winnaars OVAM Ecodesign

Nadere informatie

Een verhaal van alle tijden. Rockpanel BRE Global A+ / A gecertificeerd

Een verhaal van alle tijden. Rockpanel BRE Global A+ / A gecertificeerd Een verhaal van alle tijden Rockpanel BRE Global A+ / A gecertificeerd Rockpanel: duurzaamheid in de genen Rockpanel is onderdeel van de Rockwool Groep. Een onderneming waar respect voor mens en milieu

Nadere informatie

Duurzame oplossing door houtreparatie!

Duurzame oplossing door houtreparatie! Duurzame oplossing door houtreparatie! Het systeem om meerpalen te repareren in plaats van vervanging door nieuwe palen, is niet alleen goedkoper maar blijkt ook minder belastend te zijn voor het milieu.

Nadere informatie

SuFiQuaD. Sustainability, Financial and Quality evaluation of Dwelling types. Frank De Troyer, Karen Allacker. OVAM 1 oktober 2009.

SuFiQuaD. Sustainability, Financial and Quality evaluation of Dwelling types. Frank De Troyer, Karen Allacker. OVAM 1 oktober 2009. SuFiQuaD Sustainability, Financial and Quality evaluation of Dwelling types Frank De Troyer, Karen Allacker. OVAM 1 oktober 2009 1 Doel Presentatie Wat kunnen we uit SuFiQuaD project leren voor een toekomstgericht

Nadere informatie

Wat is bioecologisch. bouwen? dossier. duurzaam bouwen is goed, bio-ecologisch bouwen is beter

Wat is bioecologisch. bouwen? dossier. duurzaam bouwen is goed, bio-ecologisch bouwen is beter duurzaam bouwen is goed, bio-ecologisch bouwen is beter dossier Wat is bioecologisch bouwen? bio-ecologisch bouwen: visie en basisprincipes wat is het? waar Komt het vandaan? hoe Kan je het toepassen?

Nadere informatie

Wat is bioecologisch. bouwen? Dossier. Duurzaam bouwen is goed, Bio-ecologisch bouwen is beter

Wat is bioecologisch. bouwen? Dossier. Duurzaam bouwen is goed, Bio-ecologisch bouwen is beter Duurzaam bouwen is goed, Bio-ecologisch bouwen is beter Dossier Wat is bioecologisch bouwen? Bio-ecologisch bouwen: visie en basisprincipes Wat is het? Waar komt het vandaan? Hoe kan je het toepassen?

Nadere informatie

bio-ecologisch bouwen is beter

bio-ecologisch bouwen is beter Duurzaam bouwen is goed bio-ecologisch bouwen is beter BOUWMATERIALEN KIEZEN VANUIT MILIEU- EN GEZONDHEIDSSTANDPUNT Peter Thoelen Green Building, Veurne, 14 mei 2014 Inhoud 1 Belang bouwmaterialen? 2 Instrumenten

Nadere informatie

EPS. milieurelevante productinformatie INVOERDATA VOOR BEREKENING VAN HET MILIEUVOORDEEL LOGISCH PROCES: EEN BETER MILIEU MET EPS.

EPS. milieurelevante productinformatie INVOERDATA VOOR BEREKENING VAN HET MILIEUVOORDEEL LOGISCH PROCES: EEN BETER MILIEU MET EPS. EPS milieurelevante productinformatie INVOERDATA VOOR BEREKENING VAN HET MILIEUVOORDEEL LOGISCH PROCES: EEN BETER MILIEU MET EPS. D e milieubelasting van een bouwwerk moet worden getoetst aan de eisen

Nadere informatie

Duurzaam inkopen bij Rijkswaterstaat

Duurzaam inkopen bij Rijkswaterstaat Duurzaam inkopen bij Duurzaamheid bij aanleg en onderhoud van wegen, vaarwegen en waterwerken Edwin van der Wel, Sr. Adviseur Duurzaamheid en Energie, GPO Inhoud Programma duurzaam inkopen GWW Doelstellingen

Nadere informatie

Ecolabels. Hoe kan ik eenvoudig duurzame producten aankopen?

Ecolabels. Hoe kan ik eenvoudig duurzame producten aankopen? Ecolabels Hoe kan ik eenvoudig duurzame producten aankopen? Overzicht presentatie Voordelen/nadelen labels Voorwaarden voor een label Bruikbare labels Labels en overheidsaankopen Praktische hulpmiddelen

Nadere informatie

6.1.a Erkenningscriteria voor producenten cv-ketels Goedgekeurd op de AV van 16 december 2005

6.1.a Erkenningscriteria voor producenten cv-ketels Goedgekeurd op de AV van 16 december 2005 6.1.a Erkenningscriteria voor producenten cv-ketels Goedgekeurd op de AV van 16 december 2005 Het VIBE-label onderscheidt verschillende niveaus (aangeduid met sterren) van erkenning: ook als u niet 100

Nadere informatie

Bewust Duurzaam Bouwen

Bewust Duurzaam Bouwen Bewust Duurzaam Bouwen inleiding Inleiding 2 3 Energie Energieverbruik België 2005 4 Energieverbruik woning Totaal: ca. 28.000 kwh 5 Energieverbruik woning Totaal: ca. 3.000 kwh 6 Energieverbruik woning

Nadere informatie

Bio-ecologische bouwmaterialen 1. Dakopbouw. Bio-ecologische isolatiematerialen. Bio-ecologische bouwmaterialen 1. Dakopbouw Waarop moet u letten?

Bio-ecologische bouwmaterialen 1. Dakopbouw. Bio-ecologische isolatiematerialen. Bio-ecologische bouwmaterialen 1. Dakopbouw Waarop moet u letten? Bio-ecologische dakisolatie Thermische en bouwfysische eigenschappen Samenaankoop dakisolatie, 20 januari 2010 Katrien Biesbroeck, VIBE - Tandem 1. De juiste dakopbouw 3. Isolatiematerialen op basis van

Nadere informatie

Product Sustainability Indicator

Product Sustainability Indicator Product Sustainability Indicator Waarom een scorecard? Duurzaam bouwen is al lang geen trend meer. De vraag naar duurzame gebouwen groeit en daarmee de vraag naar duurzame producten. Maar wat is een duurzaam

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Classifi catietabellen. Milieu- en gezondheidsgegevens. Theorie A

Inhoudsopgave. Classifi catietabellen. Milieu- en gezondheidsgegevens. Theorie A Milieuclassificatie Bouw Inhoudsopgave Inhoudsopgave (uitgebreid) Voorwoord Inleiding Handleiding voor gebruik Abonnementsvoorwaarden 3 7 8 9 12 Classifi catietabellen Toelichting classifi catieblad 16

Nadere informatie

Bouwmaterialen door de eeuwen heen

Bouwmaterialen door de eeuwen heen Bouwmaterialen door de eeuwen heen 1. Kies bouwmaterialen voor jouw huis Stel dat jij op een dag de kans krijgt om zelf een huis te verbouwen of te bouwen. Welke materialen zou jij kiezen voor de constructie

Nadere informatie

Deel III: Uitvoering van een LCA: Inventarisatie, Impactanalyse en Interpretatie

Deel III: Uitvoering van een LCA: Inventarisatie, Impactanalyse en Interpretatie Life Cycle Modelling Deel III: Uitvoering van een LCA: Inventarisatie, Impactanalyse en Interpretatie December 3, 2013 TA3290 - Life Cycle Modelling and Economic Evaluation 1 Dr. ir. E.J.L. Chappin Faculty

Nadere informatie

Circulaire economie LCA als basis DUBOkeur als bewijs

Circulaire economie LCA als basis DUBOkeur als bewijs DUURZAAMGEBOUWD CONGRES Workshop 2E Circulaire economie LCA als basis DUBOkeur als bewijs Inhoud Materialen worden belangrijker Life Cycle Assessment (LCA) DUBOkeur prof.dr.ir. Michiel Haas Faculty CiTG

Nadere informatie

Stakeholdersbijeenkomst SBK Routekaart naar NMD 2.0

Stakeholdersbijeenkomst SBK Routekaart naar NMD 2.0 Stakeholdersbijeenkomst SBK Routekaart naar NMD 2.0 Ir. Piet van Luijk / min. BZK 03-12-2013 1 Waar staan we Bepalingsmethode die aansluit op Europese bepalingsmethoden Nationale MilieuDatabase die geschikt

Nadere informatie

Milieudeclaraties van bouwproducten ~ stand van zaken & toekomstige evoluties ~

Milieudeclaraties van bouwproducten ~ stand van zaken & toekomstige evoluties ~ Milieudeclaraties van bouwproducten ~ stand van zaken & toekomstige evoluties ~ Piet Vitse (PCE-FOAMGLAS) voorzitter BMP-WG Duurzaam Bouwen 1 1 1. Uitgangspunt 2. Maatschappelijk & wettelijk kader CPR

Nadere informatie

MILIEUEFFECTRAPPORT LANDELIJK AFVALBEHEERSPLAN. Achtergronddocument A2 LCA; methodiek en uitwerking in het LAP

MILIEUEFFECTRAPPORT LANDELIJK AFVALBEHEERSPLAN. Achtergronddocument A2 LCA; methodiek en uitwerking in het LAP MILIEUEFFECTRAPPORT LANDELIJK AFVALBEHEERSPLAN Achtergronddocument A2 LCA; methodiek en uitwerking in het LAP Afval Overleg Orgaan 2002 INHOUDSOPGAVE. INLEIDING 3. Doel en reikwijdte van dit achtergronddocument

Nadere informatie

Levenscyclusanalyse - LCA

Levenscyclusanalyse - LCA 1 Inhoud 1 Inhoud... 1 2 Wat is een LCA?... 2 3 Hoe is een LCA opgebouwd?... 3 4 Toepassingen en mogelijkheden... 7 5 Aandachtspunten en praktische info... 8 6 Links... 8 Een initiatief van: Met steun

Nadere informatie

INLEIDING TOT LEVENSCYCLUSANALYSE ALGEMENE PRINCIPES EN GEBRUIK LISA WASTIELS & LAETITIA DELEM WTCB DUURZAME ONTWIKKELING CSTC DEVELOPPEMENT DURABLE

INLEIDING TOT LEVENSCYCLUSANALYSE ALGEMENE PRINCIPES EN GEBRUIK LISA WASTIELS & LAETITIA DELEM WTCB DUURZAME ONTWIKKELING CSTC DEVELOPPEMENT DURABLE INLEIDING TOT LEVENSCYCLUSANALYSE ALGEMENE PRINCIPES EN GEBRUIK LISA WASTIELS & LAETITIA DELEM WTCB DUURZAME ONTWIKKELING CSTC DEVELOPPEMENT DURABLE 1 INLEIDING TOT LEVENSCYCLUSANALYSE 1. Levenscyclusanalyse

Nadere informatie

Duurzaam construeren met materialen

Duurzaam construeren met materialen Duurzaam construeren met materialen Over de CO 2 emissie van beton, staal en hout Auteur: em.prof.ir. Frans van Herwijnen Redactie: Commissie Vakmanschap VNconstructeurs Duurzaam construeren met materialen

Nadere informatie

Inhoudsopgave (uitgebreid)

Inhoudsopgave (uitgebreid) Inhoudsopgave (uitgebreid) Milieuclassificatie Bouw Voorwoord Inleiding Handleiding voor gebruik Abonnementsvoorwaarden 7 8 9 12 Classifi catietabellen Toelichting classifi catieblad Classifi catiebladen

Nadere informatie

Wat is bio-ecologisch bouwen?

Wat is bio-ecologisch bouwen? Visie en basisprincipes VIBE-PUBLICATIE NR. 18 Wat is het? Waar komt het vandaan? Hoe kunt u het toepassen? Wat is bio-ecologisch bouwen? Inhoud pag. 1 Hoofdstuk 1 Waarom bio-ecologisch bouwen? Foto voorpagina:

Nadere informatie

NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN VOOR NL-EPD CERTIFICAAT VOOR ENVIRONMENTAL PRODUCT DECLARATIONS (EPD) VAN BOUWPRODUCTEN

NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN VOOR NL-EPD CERTIFICAAT VOOR ENVIRONMENTAL PRODUCT DECLARATIONS (EPD) VAN BOUWPRODUCTEN NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN VOOR NL-EPD CERTIFICAAT VOOR ENVIRONMENTAL PRODUCT DECLARATIONS (EPD) VAN BOUWPRODUCTEN Vastgesteld door het CvD Duurzaamheid bouwproducten, d.d. 2014-xx-xx Uitgave: IKOB-BKB,

Nadere informatie

Bouwmaterialen Toekomst

Bouwmaterialen Toekomst Bouwmaterialen Toekomst Stichting Agrodome Informatie centrum Hergroeibare producten Bio based products Fred van der Burgh Impact op het milieu door de bouw industrie 35% Wegtransport 35% Afvalproductie

Nadere informatie

Inleiding ontwikkelingen duurzaam bouwen!

Inleiding ontwikkelingen duurzaam bouwen! Inleiding ontwikkelingen duurzaam bouwen!! Onderwerpen! Wat is duurzaam bouwen?! Kunnen we dit meten?! Bouwbesluit per 1-1-2013! Staaldata! MilieuRelevante ProductInformatie (MRPI)! Nationale MilieuDatabase

Nadere informatie

Producten op basis van hout en het milderen van de klimaatverandering

Producten op basis van hout en het milderen van de klimaatverandering Producten op basis van hout en het milderen van de klimaatverandering Een huis veeleer in hout bouwen in plaats van in baksteen vermindert gemiddeld de koolstofemissie met 10 ton. Indien een bijkomende

Nadere informatie

PCR ACCESSOIRES. Versie December Contactgegevens DGBC: Zuid Hollandlaan AL Den Haag

PCR ACCESSOIRES. Versie December Contactgegevens DGBC: Zuid Hollandlaan AL Den Haag PCR ACCESSOIRES Versie 1.1 12 December 2018 Contactgegevens DGBC: Zuid Hollandlaan 7 2596 AL Den Haag T (0)88 558 01 00 KvKnummer: 24437504 Banknummer: NL95ABNA0457578211 INSIDE/INSIDE is een initiatief

Nadere informatie

Opleiding Duurzaam Gebouw : Duurzame renovatie: kort overzicht

Opleiding Duurzaam Gebouw : Duurzame renovatie: kort overzicht Opleiding Duurzaam Gebouw : Duurzame renovatie: kort overzicht Leefmilieu Brussel AANBEVOLEN ANALYSE- EN KEUZEHULPMIDDELEN Liesbet TEMMERMAN cera a asbl Plan van de uiteenzetting Inleidende brainstorming

Nadere informatie

1.0.b Erkenningscriteria voor architectuur- en interieurbureaus Goedgekeurd op 19 september 2007

1.0.b Erkenningscriteria voor architectuur- en interieurbureaus Goedgekeurd op 19 september 2007 1.0.b Erkenningscriteria voor architectuur- en interieurbureaus Goedgekeurd op 19 september 2007 Het VIBE-label onderscheidt verschillende niveaus (aangeduid met sterren) van erkenning: ook als u niet

Nadere informatie

Duurzaamheidsmetingen

Duurzaamheidsmetingen Duurzaamheidsmetingen 21 april SUSPRO³ werkgroep eco-innovatie Saskia Walraedt Projectleider Eco²Chem en Vlarip Agenda Inleiding Waarom duurzaamheid meten Types meetmethodes Wat meten Hoe meten Voorstelling

Nadere informatie

Milieutrefdag 4 juni 2009. Het gebruik van bio-ecologische bouwmaterialen aanmoedigen

Milieutrefdag 4 juni 2009. Het gebruik van bio-ecologische bouwmaterialen aanmoedigen Milieutrefdag 4 juni 2009 Het gebruik van bio-ecologische bouwmaterialen aanmoedigen Bio-ecologische bouwmaterialen Algemeen GEÏNTEGREERDE VISIE! - ruimtegebruik - materialen - energie - milieu - gezondheid

Nadere informatie

Milieuprofiel van gebouwelementen details per variant. 10. Binnenschrijnwerk

Milieuprofiel van gebouwelementen details per variant. 10. Binnenschrijnwerk Milieuprofiel van gebouwelementen details per variant 1. Binnenschrijnwerk Domentbeschrijving 1. Titel publicatie Milieuprofiel van gebouwelementen, details per variant: binnenschrijnwerkerij 2. Verantwoordelijke

Nadere informatie

Vermeden CO 2 emissies door recycling van e-waste

Vermeden CO 2 emissies door recycling van e-waste Vermeden CO 2 emissies door recycling van e-waste Monitoring 2013 Datum: 6-5-2014 Versie: Eindrapport Project nummer: CL1039 In opdracht van: Hendrik Bijker, Wecycle. Uitgevoerd door: Jorrit Leijting,

Nadere informatie

FAQ KB EPD Scope van het KB? Zijn er overgangsmaatregelen voorzien? Hoe moet een fabrikant een LCA of levenscyclusanalyse uitvoeren?

FAQ KB EPD Scope van het KB? Zijn er overgangsmaatregelen voorzien? Hoe moet een fabrikant een LCA of levenscyclusanalyse uitvoeren? FAQ KB EPD Scope van het KB? De wetgeving geldt voor alle milieuboodschappen die op het bouwproduct worden aangebracht, maar niet voor reclamefolders en -panelen. Zijn er overgangsmaatregelen voorzien?

Nadere informatie

Materials and Ecological Engineering

Materials and Ecological Engineering Werkcollege -09 14 oktober 2011 Materials and Ecological Engineering Opdracht 3 - milieubelasting prof.dr.ir. Michiel Haas 1 Collegedictaat bestuderen Hfdst 1-4 hebben jullie al geleerd voor kennistest

Nadere informatie

Bio-ecologische bouwmaterialen 1. Dakopbouw

Bio-ecologische bouwmaterialen 1. Dakopbouw Bio-ecologische dakisolatie Thermische en bouwfysische eigenschappen dakisolatie, 5 januari2009 Katrien Biesbroeck, VIBE - Tandem 1. Dakopbouw 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. De juiste dakopbouw Inleiding Isolatiematerialen

Nadere informatie

TOTEM & Circulariteit. Roos Servaes Build up / Inspiratiedag GDCB 23 mei 2019

TOTEM & Circulariteit. Roos Servaes Build up / Inspiratiedag GDCB 23 mei 2019 TOTEM & Circulariteit Roos Servaes Build up / Inspiratiedag GDCB 23 mei 2019 Waarom? Wat is de impact van onze gebouwen? Welke bouwmaterialen zijn meer of minder duurzaam? Hoe kan ik afwegingen maken rond

Nadere informatie

NIBE s Basiswerk Milieuclassificaties Bouwproducten

NIBE s Basiswerk Milieuclassificaties Bouwproducten Milieuclassificatie Bouw NIBE s Basiswerk Milieuclassificaties Bouwproducten Deel 4 Installaties De leidraad bij het realiseren van duurzame en gezonde woning- en utiliteitsbouw NIBE s NIBE s Basiswerk

Nadere informatie

TOTEM & Circulariteit. Roos Servaes Masterclass Kamp C, 4 oktober 2018

TOTEM & Circulariteit. Roos Servaes Masterclass Kamp C, 4 oktober 2018 TOTEM & Circulariteit Roos Servaes Masterclass Kamp C, 4 oktober 2018 OVAM: ambities circulair bouwen in Vlaanderen Beleidsprogramma Bouw (2014-2020): Materiaalbewust bouwen in kringlopen 5 thema s TOTEM

Nadere informatie

TEPPFA onderzoek naar duurzaamheid kunststofleidingsystemen: een integrale milieuanalyse

TEPPFA onderzoek naar duurzaamheid kunststofleidingsystemen: een integrale milieuanalyse TEPPFA onderzoek naar duurzaamheid kunststofleidingsystemen: een integrale milieuanalyse Carolin Spirinckx Workshop Innovatie in Kunststoffen 17 November 2010 Stadhuis Gent Agenda 1. Inleiding 2. TEPPFA

Nadere informatie

Met CLIMAFLEX op basis van NMC Naturefoam samen tegen klimaatverandering

Met CLIMAFLEX op basis van NMC Naturefoam samen tegen klimaatverandering Met CLIMAFLEX op basis van NMC Naturefoam samen tegen klimaatverandering De eerste flexibele buisisolatie voor technische inrichtingen met duurzame grondstoffen Dezelfde technische eigenschappen als de

Nadere informatie

Handreiking bij stap één in LCA: Doel & Scope

Handreiking bij stap één in LCA: Doel & Scope Handreiking bij stap één in LCA: Doel & Scope 1 Introductie Duurzaamheid is tegenwoordig voor veel bedrijven een belangrijk onderdeel van hun bedrijfsvoering geworden. In steeds meer bedrijven vormt het

Nadere informatie

Ecolabels. Hoe kan ik eenvoudig duurzame producten aankopen? Overzicht presentatie

Ecolabels. Hoe kan ik eenvoudig duurzame producten aankopen? Overzicht presentatie Ecolabels Hoe kan ik eenvoudig duurzame producten aankopen? Overzicht presentatie Voordelen/nadelen labels Voorwaarden voor een label Bruikbare labels Problemen 1 Voordelen labels Concrete informatie Vergemakkelijken

Nadere informatie

Environmental Profile of Building Element details per variant. 9. Trap

Environmental Profile of Building Element details per variant. 9. Trap Environmental Profile of Building Element details per variant 9. Trap Domentbeschrijving 1. Titel publicatie Milieuprofiel van gebouwelementen, details per variant: trap 2. Verantwoordelijke uitgever Danny

Nadere informatie

Inhoud. Duurzaamheidsanalyse. Hoe. Voorbeelden Oefenen. Hoe groen is groen? Duurzaamheidsanalyse. Belang voor duurzame ontwikkeling

Inhoud. Duurzaamheidsanalyse. Hoe. Voorbeelden Oefenen. Hoe groen is groen? Duurzaamheidsanalyse. Belang voor duurzame ontwikkeling Hoe groen is groen? Duurzaamheidsanalyse voor duurzame ontwikkeling Themadag leren voor duurzame ontwikkeling, 12 mei 2016 STOAS Vilentum, Wageningen Dr ir Jerke W. de Vries Inhoud Duurzaamheidsanalyse

Nadere informatie

Vaak gestelde vragen. Ecologische Productverklaring. Mei 2012. Solar Gard Architecturale Zonnewerende Glasfolies

Vaak gestelde vragen. Ecologische Productverklaring. Mei 2012. Solar Gard Architecturale Zonnewerende Glasfolies Vaak gestelde vragen Ecologische Productverklaring Solar Gard Architecturale Zonnewerende Glasfolies Mei 2012 Ecologische Productverklaring Vaak Gestelde Vragen Inhoudstafel 1. Wat is een Ecologische productverklaring

Nadere informatie