Take-aways werkgroep diensten:

Transcriptie

1 Studiemoment Alcohol & drugs en de invloed op de werkvloer 29/04/2019 Brugge Take-aways werkgroep diensten: rol van de leidinggevenden (Rudi Baert) Zorg voor de gepaste leiderschapsstijl bij alle hiërarchische niveaus Een professionele relatie houdt het midden tussen een louter zakelijke (koude) en een emotionele (warme) relatie Een oprechte bezorgdheid en interesse voor medewerkers maakt moeilijkere thema s makkelijker bespreekbaar Durf mensen (vroegtijdig) aan te spreken zonder dat je noodzakelijk harde objectieve feiten hebt ; hoe vroeger hoe makkelijker op te lossen Als medewerkers het gesprek uit de weg gaan door te verwijzen naar de privésfeer accepteer dat dan en beperk je tot het functioneren van de medewerker en tot je eigen bezorgdheid Durven medewerkers aanspreken is het alfa en het omega Meer dan 60 % van het ongewenste gedrag verdwijnt of verbetert als men er over spreekt Zorg dat alle leidinggevende op correcte wijze feedback kunnen geven Soms zijn veranderingen in het gedrag van de medewerker de enige (vroege) symptomen In het geval van verslaving Een verslaving is een ziektebeeld

2 Leer dat ook zo zien Ontkenning of minimalisering hoort bij verslaving en bemoeilijkt het gesprek ; in dat geval is het zaak om rustig en begripvol je observaties (feiten) te blijven benoemen Professionele hulp is zeer vaak de enige duurzame oplossing bij verslaving Voorbeeldgedrag van de leidinggevenden Mensen hebben de neiging om gedrag van hun leidinggevenden over te nemen, het negatieve helaas sneller dan het positieve Dat universele gegeven is toepasselijk op elke gedrag (bvb. ook op het vlak van veiligheid) maar a fortiori dus ook als het over alcohol- en druggebruik gaat Gevolgen en invloed op de slaap (Catherine Pauwels) Effect van verslavende middelen op slaap Verslavende middelen als cafeïne, nicotine, alcohol, slaappillen, verstoren de slaap. De meerderheid van de werknemers komst meestal moe naar het werk. En dat heeft gevolgen: 1. Slechter functioneren 2. Vaker ziek 3. Meer fouten 4. Korter lontje en te veel risico nemen 5. Afname leervermogen en minder productief 6. Hogere overlijdenkans 7. Sneller depressief Verband tussen slaaptekort en verslaving Een verstoorde slaap wordt erkend als factor bij verslaving aan genotsmiddelen en is ook bepalend bij de terugval van verslaafden. De emotionele centra achter het reptielenbrein, die te maken hebben met impulsiviteit en beloning en die gevoelig zijn voor dopamine, worden bij slaaptekort hyperactief. Dit houdt verband met verlies aan rationele controle door de prefrontale cortex (mensbrein). Slaaptekort en kans op ongevallen Vermoeid autorijden is gevaarlijker en dodelijker dan rijden onder invloed. Dit geldt nog meer voor vrachtwagenchauffeurs.

3 Slaap in een gezondheidsbeleid Wat kunnen werkgevers doen om de economische gevolgen van slaaptekort aan te pakken. Enkele concrete ideeën: 1. Werknemers sensibiliseren en onderzoeken 2. Werktijden afstemmen op ochtend- en avondmensen 3. Power nap 4. Vaker thuiswerken 5. Opstellen Digital policy (beperken telefoongebruik, , s avonds) 6. Mentaliteitskwestie. Het belangrijkste is dat zowel werkgevers als werknemers het belang van voldoende slaap erkennen. rol van de preventieadviseur arbeidsarts (Dr. Stephan Keirsbilck) TAKE HOME MESSAGES De rol van de PA-AA situeert zicht op drie niveaus. Op individueel niveau De eerste focus van de PA-AA ligt op het individuele niveau. In al zijn individuele contacten met werknemers kan de PA-AA het thema ter sprake brengen. Dit ter detectie van probleemgebruik of in het kader van gezondheidspromotie. Gezien de frequentie van de problematiek op de werkvloer, de grote impact op het functioneren en belang van vroege detectie verdient dit thema onder de aandacht te worden gebracht door de PA-AA. Bij medisch onderzoek in het kader van veiligheidsfunctie, functies met verhoogde waakzaamheid en rijgeschiktheidsattesten dient systematisch te worden gepeild naar gebruik van alcohol en andere middelen. Dit gebeurt formeel via vragenlijst die ondertekend wordt door de werknemer. De beoordeling van de geschiktheid is de verantwoordelijkheid van de individuele PA- AA. Deze beslissing wordt genomen, met het oog op het vrijwaren van de veiligheid van andere werknemers, medeweggebruikers en de betrokkene zelf. Het inwinnen van advies bij collega s (huisartsen, specialisten, ) kan hierbij nuttig en wenselijk zijn.

4 Indien de PA-AA tijdens een medisch consult problematisch gebruik op het spoor komt, kan hij via een motiverend gesprek medewerkers aanzetten om zich in het kader van een middelenproblematiek te laten begeleiden. Hetzelfde geldt indien werknemers omwille van disfunctioneren worden verwezen door de werkgever. De PA-AA kan een belangrijke partner zijn tussen werkgever, betrokken werknemer en behandelende instantie. Hij is het aanspreekpunt voor diverse sleutelfiguren tijdens de periode van behandeling en kan een deel van de opvolging in de nazorgfase opnemen good practices wat betreft frequentie /inhoud van de contacten. Tevens kan hij de werknemer helpen bij zijn re-integratie op het werk (zie stappenplan). Op beleidsniveau Elke preventieadviseur moet de werkgever informeren over het voeren van een AMD beleid, gekaderd in het globale welzijnsbeleid van de onderneming. De taak van de PA-AA is op dit domein niet verschillend van deze van de andere preventieadviseurs. Volgens CAO 100 dient gewerkt te worden in twee fasen. De PA-AA benadrukt hierbij het belang van de tweede fase, namelijk het verder uitwerken van de uitgangspunten en doelstellingen die in de beleidsverklaring worden opgenomen. Een uitgewerkt beleid creëert bijkomende duidelijkheid over de rol van PA-AA. De PA-AA geeft aan dat hij betrokken wil worden bij de uitwerking van een alcohol- en drugbeleid, zonder dat hij hierbij absoluut het voortouw dient te nemen. PAPS en PA- AA fungeren hier als partners waarbij de rol van de PA-AA in dit proces bepaald zal worden door zijn betrokkenheid bij de onderneming en zijn persoonlijk engagement en competentie. Van belang is te melden dat de drempel tot gesprek met PA-AA over deze problematiek zeer laag mag zijn, dit met het oog op zoeken naar hulp, begeleiding ed van individuen. Ook kan een PA-AA een rol spelen in de bewustmaking van de werkgever dat herval een normaal gegeven is bij een chronisch alcoholprobleem en dat met dit gegeven best rekening gehouden wordt in het uitwerken van een meerkansenbeleid. Op groepsniveau De vertrouwelijke gesprekken die de PA-AA heeft met de werknemers bieden opportuniteiten om signalen op te vangen die kunnen wijzen op problematisch

5 middelengebruik. Probleemgebruik maakt vaak deel uit van een complexere problematiek. Tijdens de preventief medische onderzoeken kan de PA-AA de klachten van fysisch en/of psychisch onwelbevinden van verschillende werknemers binnen dezelfde dienst onderkennen. Slechte arbeidsomstandigheden, arbeidsbelasting of conflictsituaties kunnen medeoorzaak zijn van probleemgebruik. De PA-AA communiceert hierover op strikt vertrouwelijke wijze met de interne preventieadviseur of werkgever en vervult op deze manier een knipperlichtfunctie.