Belang van het implementeren van een alcohol- en drugsbeleid. Sabine Stevens Preventieadviseur psychosociale aspecten

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Belang van het implementeren van een alcohol- en drugsbeleid. Sabine Stevens Preventieadviseur psychosociale aspecten"

Alfred Verhoeven
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Belang van het implementeren van een alcohol- en drugsbeleid Sabine Stevens Preventieadviseur psychosociale aspecten

2 Wist u dat? Het aantal probleemdrinkers bij de beroepsbevolking wordt geschat op 5 tot 10% Werknemers met een alcoholprobleem presteren maar 75% van het werk waarvoor zij worden betaald Eén à drie op tien ernstige arbeidsongevallen heeft te maken met alcohol Het ziekteverzuim op het werk is 2 tot 4 keer hoger bij mensen met drankproblemen Slide 2

Werknemers met een alcoholprobleem presteren maar 75% van het werk waarvoor zij worden

3 Wist u dat? Hogere kaderleden en managers gebruiken steeds meer drugs (kalmeermiddelen, antidepressiva, ) om de toenemende werkdruk de baas te kunnen België staat in Europa mee aan de top bij het gebruik van psychoactieve medicatie: slaap-en kalmeermiddelen, antidepressiva en pijnstillers Slide 3

4 Waarom een alcohol- en drugsbeleid in uw school? Gebruik maar ook effecten van alcohol en drugs zijn een lang gekend maar vooral weinig erkend gegeven! Mogelijke uitgangspunten: - Elke school kan ermee geconfronteerd worden bij zijn werknemers (leerkrachten, administratief personeel, ) - Risico s op de werkvloer: negatieve invloed op veiligheid, gezondheid en welzijn van de medewerkers negatieve invloed op productiviteit, kwaliteit van het werk (inhoudelijk, spanningen tussen collega s) en imago school (ouders, leerlingen, ) Slide 4

Mogelijke uitgangspunten: - Elke school kan ermee geconfronteerd worden bij zijn werknemers (leerkrachten, administratief personeel, )

5 Waarom een alcohol-en drugsbeleid in uw school? - Vermijden dat sociaal gebruik verandert in probleemgebruik. - Elke medewerker moet de kans krijgen om zijn/haar probleem aan te pakken zodat het werk kan behouden worden (meerkansenbeleid). Conclusie: Een alcohol-en drugsbeleid is geen overbodige luxe! Slide 5

- Elke medewerker moet de kans krijgen om zijn/haar probleem aan te pakken

6 Wettelijke bepalingen Welzijnswet 4 aug 1996 Wettelijke verplichting om een algemeen psychosociaal preventiebeleid te voeren Ook een werkgever uit de openbare sector heeft de verplichting om bij het voeren van zijn welzijnsbeleid zoveel mogelijk risico s te voorkomen of te beperken wanneer deze zich toch voordoen. Het gebruik van alcohol en drugs is een situatie die een invloed uitoefent op het welzijn van de werknemers, zodat een alcohol- en drugsbeleid deel uitmaakt van een goed gevoerd welzijnsbeleid in een onderneming. Slide 6

voorkomen of te beperken wanneer deze zich toch voordoen.

7 Wettelijke bepalingen Welzijnswet 4 aug 1996 De werkgever dient hierbij rekening te houden met - de aard van de activiteiten - de specifieke risico s eigen aan die activiteiten (bv. labo s) - de specifieke risico s die eigen zijn aan bepaalde groepen werknemers (bijzonder onderwijs, veiligheidsfuncties, ) Slide 7

8 Wettelijke bepalingen CAO 100 Betreffende een preventief alcohol- en drugsbeleid in de onderneming Bindend en van toepassing op alle werknemers uit de privésector sinds 2010 Ook de openbare sector kan bij de uitwerking van haar beleid zich laten inspireren door deze CAO Doel: disfunctioneren op het werk ten gevolge van middelengebruik in ondernemingen - bespreekbaar maken - voorkomen - verhelpen Slide 8

bij de uitwerking van haar beleid zich laten inspireren door deze CAO Doel: disfunctioneren op het

9 Wettelijke bepalingen CAO 100 Bepaalt minimale voorwaarden voor preventief beleid 2 sporen: - Integraal gezondheids- en veiligheidsbeleid - Globaal personeelsbeleid Slide 9

10 Krachtlijnen Objectieve focus op prestaties --> disfunctioneren op het werk Preventief Pragmatisch Participatief => stapsgewijs en in fasen => consensus over beleid Passend & op maat => ifv grootte, specifieke risico s, Voor alle medewerkers (van hoog tot laag) Slide 10

fasen => consensus over beleid Passend & op maat => ifv grootte,

11 Waarom de focus op het functioneren? Problemen in functioneren makkelijker vast te stellen dan eventueel achterliggend AMD-probleem Problemen in functioneren behoren de werksfeer => geen betwisting over privacy-aspecten Men kan gemakkelijker praten over het probleem Men vermijdt welles-nietes discussies over de oorzaken van het slecht functioneren De werkcontext is een belangrijke motivator om (slecht) gedrag te veranderen Slide 11

functioneren behoren de werksfeer => geen betwisting over privacy-aspecten Men kan gemakkelijker praten over

12 2 fasen Eerste fase: VERPLICHT Opstellen van een beleids- of intentieverklaring Tweede fase: OPTIONEEL (obv bevindingen fase 1) Verdere uitwerking beleid door bv. opstellen van o.m. regelgeving en procedures Slide 12

(obv bevindingen fase 1) Verdere uitwerking beleid

13 4 modellen van beleids- of intentieverklaring (NAR) Model 1: gezond verstand Model 3: basisuitgangspunten cao + testen Model 2: basisuitgangspunten cao Model 4: zero tolerance Slide 13

14 Fase 1: beleids- of intentieverklaring - Vastleggen krijtlijnen preventief AMD-beleid - Werkgever bepaalt uitgangspunten en doelstellingen Uitgangspunten = basis voor een beleids- of intentieverklaring gemeenschappelijk en gedragen visie, neuzen in dezelfde richting krijgen Doelstellingen van het beleid = wat wil men met het beleid bereiken? Concreet en evalueerbaar Slide 14

intentieverklaring gemeenschappelijk en gedragen visie, neuzen in dezelfde richting krijgen

15 Voorbeelden van uitgangspunten: De organisatie wil kansen geven aan werknemers die tengevolge van problematisch gebruik minder goed functioneren Het bedrijf wil geen enkel risico nemen inzake dit thema en vindt daarom de introductie van preventieve testen noodzakelijk Slide 15

functioneren Het bedrijf wil geen enkel risico nemen inzake dit thema

16 Voorbeelden van doelstellingen: Na invoering van het beleid is in elke opleiding voor nieuwe leidinggevenden Na een invoering luik opgenomen van het beleid is in elke opleiding voor nieuwe leidinggevenden een luik opgenomen Na invoering van het beleid krijgen nieuwe medewerkers een toelichting over het beleid Na invoering van het beleid krijgen nieuwe medewerkers een toelichting over het beleid Slide 16

leidinggevenden een luik opgenomen Na invoering van het beleid krijgen nieuwe medewerkers een

17 Fase 1: beleids- of intentieverklaring - Overleg: => consensus CPBW - Informatie: => werknemers - Opname in arbeidsreglement Klassieke wijzigingsprocedure moet niet worden gevolgd Wel kopie van wijziging aan elke werknemer Slide 17

arbeidsreglement Klassieke wijzigingsprocedure moet niet

18 Fase 2: Verdere uitwerking beleid - Overleg: => advies CPBW - Informatie: => werknemers - Opname in arbeidsreglement Klassieke wijzigingsprocedure moet wel worden gevolgd Wel kopie van wijziging aan elke werknemer Slide 18

arbeidsreglement Klassieke wijzigingsprocedure moet wel

19 Fase 2: Verdere uitwerking beleid Waaruit kan de verdere uitwerking bestaan? - Regels - Procedures Incl.: eventuele testen werkwijze en procedure bij vaststelling werkonbekwaamheid - Opleiding - Hulpverlening Slide 19

: eventuele testen werkwijze en procedure bij

20 Fase 2: Verdere uitwerking beleid: REGELGEVING Realistische regels opstellen die aansluiten bij de bestaande bedrijfscultuur Regels voor: beschikbaarheid op het werk van alcohol binnenbrengen van alcohol en drugs werkgerelateerd gebruik van alcohol en drugs Gevolgen duiden van het verbreken van afspraken (sancties) Voorbeelden: Gebruik van alle alcoholische dranken/drugs is verboden tijdens de werkuren Beperkt gebruik van alcohol tijdens sociale activiteiten (bv. proclamatie) Slide 20

gebruik van alcohol en drugs Gevolgen duiden van het verbreken van afspraken (sancties) Voorbeelden: Gebruik van alle

21 Fase 2: Verdere uitwerking beleid: PROCEDURES Procedure bij functioneringsproblemen tgv ACUUT middelengebruik Procedure bij functioneringsproblemen tgv CHRONISCH gebruik Testen Gesprek door leidinggevende (bv. directeur) met betrokkene Naast sancties ook begeleidende maatregelen voorzien Uitgangspunt: voorval geeft steeds aanleiding tot interventie Procedure bij werkonbekwaamheid Slide 21

22 Fase 2: Verdere uitwerking beleid: TESTEN Kan enkel binnen tweede fase! Testen enkel toegelaten voor preventie, niet voor sanctionering: - doorverwijzing - verwijdering van de werkvloer - verandering van functie nagaan of werknemer in staat is zijn werk uit te voeren De test moet toereikend, ter zake dienend en niet overmatig zijn Toestemming van werknemer is nodig Testen mag geen aanleiding geven tot discriminatie Verwerking van persoonsgegevens is verboden Slide 22

23 Fase 2: Verdere uitwerking beleid: TESTEN Niet: biologische tests, medische onderzoeken of mondelinge informatiegaring conform wet 28/1/2003 Wél: ademtests of psychomotorische testen Regels en procedures voor testen moeten kenbaar worden gemaakt: Aard van de testen Doelgroepen (bv veiligheidsfunctie) Procedures voor afname: - Wie de testen afneemt - Wanneer - Gevolgen van positief resultaat Bepalingen dienen te worden opgenomen in arbeidsreglement Slide 23

24 Fase 2: Verdere uitwerking beleid: VORMING & VOORLICHTING Van groot belang in de preventieve benadering! In te zetten om: gedrag te beïnvloeden gezondheid te beschermen of te verbeteren Snelle signalering Gemakkelijkere bespreekbaarheid thema Kennis over wat (niet) mag & verwachtingen Kennis van ondersteuningskanalen in scholengemeenschap voor hulp enz Slide 24

25 Fase 2: Verdere uitwerking beleid: HULPVERLENING Rol leidinggevende (bv. directeur): functioneren opvolgen Rol hulpverlener (bv. vertrouwenspersoon, PA- AG): Focus op achterliggende probleem Parallel en complementair Garantie van privacy Beroepsgeheim van hulpverleners respecteren Slide 25

26 Fase 2: Verdere uitwerking beleid: HULPVERLENING Rol van leidinggevenden (bv. directeur) = cruciale rol! Uitvoeren van preventiebeleid van werkgever Signalen onderkennen (hoe sneller, hoe groter de kans op herstel) door vroegdetectie, bevragen omgeving,... Opvolgen van functioneren van werknemer Werknemer aanspreken op basis van zijn (dis)functioneren => feiten mbt arbeidsprestaties en werkrelaties Werknemer confronteren met de gevolgen in de werksituatie van het (vermoedelijk) gebruik Slide 26

27 Evaluatie van het beleid Werkgever moet regelmatig het gevoerde beleid evalueren: Werkgever past, indien nodig, het beleid aan Slide 27

28 Slide 28

29 Informatie? Sabine Stevens Departement Psychosociale aspecten IDEWE Entrepotkaai Antwerpen Tel: +32 (0) Slide 29

Vergelijkbare documenten

Hoe zet ik een alcohol- en drugpreventiebeleid op in mijn onderneming? Informatiebrochure voor werkgevers

WG Hoe zet ik een alcohol- en drugpreventiebeleid op in mijn onderneming? Informatiebrochure voor werkgevers Wist u dat...? Het aantal probleemdrinkers bij de beroepsbevolking wordt geschat op 5 tot 10%.