ABP: kortingen lopen op tot ruim 18%

Transcriptie

1 De inkt van het pensioenakkoord was nog nauwelijks opgedroogd toen het langverwachte rapport van de commissie Dijsselbloem verscheen. Daarin werden strengere regels aangekondigd waarmee de pensioenfondsen rekening moeten houden. De ontwikkelingen op de financiële markt deden daar de afgelopen tijd, zo lijkt het, nog een schepje bovenop. Moet er nu wel of niet gekort worden? Wat kunnen we de komende jaren verwachten en welke gevolgen heeft dat voor ons ABP-pensioen? Om meteen maar met de deur in huis te vallen, er worden kortingen verwacht. Hoewel minister Koolmees bij het sluiten van het akkoord meldde dat hij de regels wat zou versoepelen en dat daardoor de kortingen niet nodig waren, duiken er toch steeds meer geluiden op die anders beweren. Binnen het huidige pensioenstelsel en het huidige financiële toetsingskader, ofwel de spelregels, staan ons kortingen te wachten die volgens sommige schattingen oplopen richting de 19%. Als eerste de opmerking van minister Koolmees, tijdens de presentatie van het pensioenakkoord op 5 juni: In de overgang naar het nieuwe stelsel wil het kabinet voorkómen dat pensioenfondsen met een dekkingsgraad boven de 100 procent moeten korten. Daarvoor worden de kortingsregels aangepast. Dat geeft rust en verkleint de kans op het verlagen van pensioenen volgend jaar en het jaar daarna. 1 Velen haalden opgelucht adem, de kortingen leken hiermee van de baan. Die opluchting was van korte duur want op 11 juni kwam het advies van de Commissie-Parameters, in de volksmond commissie Dijsselbloem. En alsof dat allemaal nog niet genoeg was, daalde ook de rekenrente en bleef deze dalen. Laten we eerst een hardnekkig misverstand uit de weg ruimen. Er ligt een pensioenakkoord, maar geen concreet plan. De doelen waaraan het nieuwe stelsel moet voldoen zijn beschreven in het akkoord, maar de echte uitwerking volgt de komende maanden. Daarna volgen nog wetgevingstrajecten etc. Al met al hebben we dit jaar dus te maken met het huidige pensioenstelsel en de (huidige) regels van het Financieel toetsingskader. De premie, de eventuele indexatie en een eventueel benodigd herstelplan vloeien daar nu dus uit voort. 1

2 Bij ongewijzigd beleid en een ongewijzigde economische situatie ontstaat daardoor een somber pensioenvooruitzicht. Laten we de verschillende factoren eens op een rijtje zetten. Ten eerste de korting waar de minister op doelde in juni. Dit is de MVEV-korting die opgelegd wordt als een fonds meer dan 5 jaar onder het minimaal vereiste eigen vermogen zit. Als ABP dus langer dan 5 jaar achter elkaar onder de grens van het Minimaal Vereist Eigen Vermogen (MVEV) zit, dan moet ABP korten2. Dit zal het geval zijn als ABP eind 2020 nog steeds een beleidsdekkingsgraad heef die lager is dan dat genoemde minimum. De afgelopen jaren was de MVEV-grens 104,2%, maar de minister heeft die in juni op 100% gezet. Er is echter nog een reden om te moeten korten. Wanneer een fonds er zo slecht voor staat dat de actuele dekkingsgraad lager is dan de kritische dekkingsgraad, moet er direct gekort worden met een VEV-korting. De kritische dekkingsgraad is de dekkingsgraad waarbij een fonds, volgens de wettelijke parameters, precies in 10 jaar op het Vereist Eigen Vermogen (VEV) kan komen. Bij ABP vereist dit een beleidsdekkingsgraad van ongeveer 128%.Wanneer de dekkingsgraad op of boven de kritische dekkingsgraad zit, hoef je dus geen VEV-korting door te voeren; zit hij eronder, dan wel. Dit zal een rol gaan spelen bij het komende te maken herstelplan, dat nà 1 januari 2020 gemaakt wordt en dus ook te maken heeft met de nieuwe parameters van eerder genoemde commissie Dijsselbloem. Deze nieuwe parameters zorgen voor een verhoging van de kritische dekkingsgraad. ABP moest voorheen minimaal een dekkingsgraad van 88% hebben om niet te hoeven verlagen, maar moet vanaf januari 2020 boven de circa 95% blijven. 2 Voor de militaire regeling gelden bijzondere afspraken. Op het Ouderdomspensioen dat opgebouwd is voor 2001 wordt er namelijk niet gekort/defensie vult weer aan. Deze afspraak is niet van toepassing op het nabestaandenpensioen. Na 2001 wordt er geen onderscheid gemaakt tussen militair en burger.

3 Dan nog een ander effect vanuit de commissie Dijsselbloem, dat betrekking heeft op de rekenrente. De nieuwe UFR, die per 1 januari 2021 ingaat zorgt meteen voor een daling van de dekkingsgraad van ongeveer 3 à 4 %i. Daarnaast wordt er mogelijk over gegaan van Euribor naar Ester (de termen voor de fijnproevers, maar dit betreft de rentebenchmark op basis waarvan de UFR en dus de rekenrente wordt bepaald) in 2021, wat mogelijk een extra daling op de dekkingsgraad zal geven van 2 à 3%. Dit zal ook de kritische dekkingsgraad beïnvloeden. De komende jaren buitelen de kortingen over elkaar heen, vanwege bovengenoemde eisen. Op 31 december 2019 moet de dekkingsgraad boven de 95% staan, om niet te moeten korten in Op 31 augustus was de actuele dekkingsgraad die in juli nog op 93,9% stond, gedaald naar 88,6%. In juli rekende men nog met een rekenrente van 0,7% terwijl de huidige rekenrente al gedaald is naar 0,3% en de verplichtingen dus alleen maar zijn toegenomen. De rente heeft grote invloed op de dekkingsgraad. Een afname van de rente met 1%-punt leidt tot een afname van de actuele dekkingsgraad van ongeveer 14%. De forse afname van de actuele dekkingsgraad baart ernstig zorgen. Natuurlijk heb ik ook geen kristallen bol, en kan ik ook niet in de toekomst kijken. Daarom ga ik uit van geen enkele economische verandering. (Er worden dus ook geen rendementen behaald) ABP staat dan eind 2019 nog steeds op een actuele dekkingsgraad van 88,6% en een kritische dekkingsgraad van 95%. De komende jaren verwachten we dus ook geen herstel. Gegeven zijn het huidige FTKii en de gemaakte aanvullende afspraken in het pensioenakkoord (waardoor je bij een MVEV-korting slechts tot een dekkingsgraad van 100% hoeft te verlagen). Verder zit ABP eind 2019 voor het vijfde meetmoment op een dekkingsgraad minder dan 104,2%. Bij het zesde meetmoment (eind 2020) volgt, conform de regels in het huidige FTK, een MVEV-korting.

4 December 2019: actuele dekkingsgraad van 88,6% Dit is <95% dus volgt een VEV-korting. Je hoeft slechts een tiende van het tekort te korten omdat je over 10 jaar mag uitsmeren. Dus: (95-88)/10 = 0,64% December 2020: dekkingsgraad 89,2%. De dekkingsgraad is dan langer dan 5 jaar < 104,2%, dus MVEV-korting tot 100%: 10,8% Januari 2021: actuele dekkingsgraad van 93%. Vanwege de nieuwe UFR daalt de dekkingsgraad met 7%-punt Dit is <98% dus VEV-korting. (98-93)/10 = 0,5% December 2021: dekkingsgraad 93,5% De dekkingsgraad is dan langer dan 5 jaar < 104,2%, dus MVEV-korting tot 100%: 6,5% December 2022: Wanneer de dekkingsgraad weer daalt tot onder de 100% volgt wederom de MVEV-korting. De dekkingsgraad is dan namelijk langer dan 5 jaar < 104,2%, dus MVEVkorting tot 100%. December 2023 idem etc. Er bestaat grote onduidelijkheid over wat de minister nu bedoelde met de 100% die hij noemde. Is daarmee de 104,2% ook van de baan? Oorspronkelijk was het idee dat een fonds na 5 jaar schoon schip maakt, dus dan zou de grens van 104,2% ook aangepast moeten worden.

5 Omdat dat niet expliciet door de minister gezegd is en wetgeving nog ontbreekt, meldt bovenstaand voorbeeld dat je het jaar daarna misschien wederom moet korten naar 100%. Je verlaagt namelijk maar naar 100% en blijft daarmee steeds onder de 104,2%. De CMHF roept de minister dan ook op hier duidelijkheid over te geven. Wanneer de uitwerking van het akkoord toch langer tijd nodig heeft, vindt de CMHF bovenstaand scenario zeer onwenselijk. Voor de goede orde, dit treft de gepensioneerden èn de huidige nog werkende collega s! En dit komt dus bovenop de gemiste indexatie, die nu al 15,82% bedraagt. Voor de volledigheid zal hier in december nog de gemiste indexatie van 2018 aan toegevoegd moeten worden, maar dat maakt de situatie alleen maar droeviger. En dan ben ik er nog niet. De pers lijkt het een beetje te vergeten, maar er is ook nog een extra probleem dat alleen de huidige actieven ofwel de werkenden treft. Dat is namelijk de hoogte van de premie. ABP mag dit jaar de premies nog met de huidige parameters vaststellen, maar vanaf 1 januari 2020 gelden de nieuwe parameters. Ook bij het opstellen van een herstelplan spelen die nieuwe (lagere) parameters dus een rol. Daar komt bij een dalende rekenrente en daarmee een stijgende verplichting, ofwel de kosten voor het pensioen in de toekomst nemen toe. Bij ABP betalen we nu 24,9% premie, waarbij we mogen rekenen met een rekenrente van 2,8%. Wanneer die rekenrente (voor de liefhebbers, de discontovoet) als gevolg van de commissie Dijsselbloem, omlaag bijgesteld moeten worden, stijgen de premies automatisch. Een stijgende premie betekent minder salaris nu. Er zijn alternatieven. Zo kan de regeling, dat wat ABP ons biedt, versoberd ofwel uitgekleed worden. Zo kan bijvoorbeeld het opbouwpercentage omlaag bijgesteld worden. U ontvangt dan later minder. Het opbouwpercentage is nu 1,875%. Bij 42 jaar opbouwen levert dat ongeveer 80% van het gemiddelde salaris op (inclusief AOW). Als het opbouwpercentage omlaag gaat zal dat bijvoorbeeld zakken tot 70%. Voor die keuze zullen we dan komen te staan; de opties hogere premies, dan wel het afschaffen of uitkleden van de huidige regeling. En is dat nodig? Natuurlijk kan ik ook niet in de toekomst kijken, maar we gaan naar een nieuw stelsel waarin we de formele zekerheid loslaten. Dan is het niet logisch om in dat nieuwe contract te moeten rekenen met een risicovrije rente, zoals de UFR. En als we weten dat we naar die situatie gaan, kunnen we daar dan de komende jaren niet alvast op voorsorteren?

6 De huidige rekenregels dwingen ons tot korten, tot gemiste indexaties en straks ook nog hogere premies of andere ellende. Cruciaal punt hierbij is de rekenrente, en laat dat nu net een punt zijn waar minister Koolmees niet naar wil kijken. Jacqueline van Langeraad Pensioenwoordvoerder i Afhankelijk van de samenstelling van een pensioenfonds en dus verschillend per fonds ii Financieel toetsingskader