Samenvatting Maatschappijleer Werk

Transcriptie

1 Samenvatting Maatschappijleer Werk Samenvatting door een scholier 1274 woorden 14 jaar geleden 4,8 4 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Thema's maatschappijleer Maatschappijleer Module: Werk Hoofdstuk 1: De betekenis van werk. - De 5 belangrijkste basisbehoeftes zijn: 1) lichamelijke behoeften: eten, drinken, onderdak. 2) De behoefte aan veiligheid en zekerheid. 3) Sociale behoeften: ergens bij horen. 4) Behoefte aan erkenning en waardering. 5) De behoefte aan zelfrealisatie: de innerlijke drang om iets zinvols te presteren. - materiele functies: inkomen en zekerheid - immateriële functies: sociale contacten, maatschappelijke status (waardering die wordt toegekend aan iemands beroep) en ontwikkeling identiteit. - Arbeidsethos: de betekenis die mensen aan arbeid toekennen. - Arbeid vroeger: (oudheid middeleeuwen) een noodzakelijk kwaad -> (16e eeuw) een morele plicht -> (19e eeuw) een maatschappelijke plicht. - Arbeidsverdeling: de verdeling van de in de maatschappij te verrichten arbeidstaken over individuen en groeperingen. o Maatschappelijke arbeidsverdeling: het gehele productieproces in een samenleving is verdeeld over een verfijnd netwerk van beroepen, functies, bedrijven en arbeidssectoren. o Technische arbeidsverdeling: het productieproces wordt opgedeeld in deelhandelingen, die door afzonderlijke werknemers worden verricht.(lopende band) - Waardering van werk wordt vaak gebaseerd op de volgende indeling: o Hoofd-en handwerk. o Geschoold en ongeschoold werk. o Vrouwen- en mannenwerk. o Betaalt en onbetaald werk. - Maatschappelijke positie: de plaats die iemand heeft op de maatschappelijke ladder. Heeft gevolgen op de levenswijze en op de belangen van de mens. - Sociale stratificatie: de verdeling van de samenleving in groepen en lagen waartussen een verhouding van sociale ongelijkheid bestaat. - Maatschappelijke klasse: omvat een groep mensen die een gelijke maatschappelijke positie inneemt Pagina 1 van 6

2 binnen een samenleving. - Sociale mobiliteit: de mogelijkheid om te stijgen of te dalen op de maatschappelijke ladder. Hoofdstuk 2: De kwaliteit van werk. - kwaliteit van werk kun je onderscheiden in de volgende aspecten: o arbeidsinhoud: de werkzaamheden die iemand verricht o arbeidsomstandigheden: * praktische werksituatie o arbeidsvoorwaarden: * arbeidsovereenkomst (loon, tijden, ontslag, pensioen, promotiekans etc.) * ontslag op staande voet (diefstal, dreiging, dronken, mishandeling, geen loon ontvangen) o arbeidsverhoudingen: de verhouding tussen werkgevers en werknemers, zowel op bedrijfsniveau als op nationaal niveau. - primaire arbeidsvoorwaarden: loon, werktijden en hoogte salaris (hangt van functie af) - secundaire arbeidsvoorwaarden: auto zaak, ook voor privé gebruik, extra pensioensvoorzieningen, crèches, goedkope kantine. - Informele verhoudingen: persoonlijke verhoudingen tussen werknemers. - Formele verhoudingen: taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden binnen een bedrijf. o Werkoverleg o Personeelsvergadering o Ondernemingsraad - Vakcentrale: een overkoepelende organisatie van een groot aantal vakbonden. - Vakbonden houden zich bezig met de volgende werkterreinen: o Arbeidsvoorwaarden * Lonen, tijden, functie o Arbeidsinhoud * functieomschrijving o Arbeidsomstandigheden * Gezondheid, veiligheid, welzijn (arbo) o Arbeidsverhoudingen * medezeggenschap o rechtspositie * regelingen en procedures ontslag o Sociale zekerheid * Aanvaardbaar niveau van uitkeringen o Werkgelegenheid * Stimuleren banenplannen - Pressiemiddelen: o Prikacties en stiptheidsacties * Werk wordt even onderbroken, of er wordt stipt volgens de voorschriften gewerkt zodat er vertraging ontstaat. o Stakingen * Werk wordt voor korte of lange tijd stilgelegd. Blokkades of bedrijfsbezittingen kunnen plaatsvinden. Pagina 2 van 6

3 o Gerechtelijke procedure * Vakbond vraagt de rechter een uitspraak te doen. - Organisatiegraad: het percentage werknemers dat lid is van een vakbond. - Doelen werkgeversorganisaties: o Behartigen van belangen van ondernemers in onderhandelingen met vakbonden. o Bevorderen van een goed ondernemersklimaat door bewerkstellen lage kosten en een gunstige concurrentiepositie ten opzichte van het buitenland. o Adviseren van ondernemingen op bedrijfseconomisch terrein. o Bevorderen van onderlinge eenheid van werkgevers. - Middelen werkgeversorganisaties: o Dreigen met ontslag. * Gerechtelijke procedure. * Bezuinigen op secundaire arbeidsvoorwaarden. - Harmoniemodel: gezamenlijk zoeken naar een oplossing staat centraal. - Conflictmodel: belangentegenstellingen worden benadrukt en er wordt gekozen voor actie en strijd. Hoofdstuk 3: De arbeidsmarkt. - arbeidsmarkt: alle situaties waarin sprake is van een ontmoeting tussen de vraag naar arbeidskrachten en het aanbod van arbeidskrachten. - Beroepsbevolking: alle personen tussen 15 en 65 jaar, die beschikbaar zijn voor werk. - werkgelegenheid: de behoefte aan arbeidskrachten. - Werkloosheid: het verschil tussen de vraag naar en het aanbod van arbeidskrachten. - Geregistreerde werkloze: o Tussen 15 & 65 jaar o Minder dan 12 uur per week werken o Actief op zoek zijn naar een baar van meer dan 20 uur per week o Ingeschreven staan als werkzoekende bij het CWI - Soorten werkloosheid: o Frictiewerkloosheid * Tijdelijk werkloos, tijdje zoeken naar een geschikte baan. o Seizoenswerkloosheid * Seizoensgebonden * Terrasobers, ijsverkopers o Conjuncturele werkloosheid * Ontstaat wanneer de economie slecht gaat. * Conjunctuur: de golfbeweging in de economie, waarbij de economie het ene moment groeit (hoogconjunctuur) en het andere moment krimpt.(laagconjunctuur/ recessie) o Structurele werkloosheid * Banen gaan voorgoed verloren * Verplaatsing naar lagelonenlanden * Automatisering - Maatregelen aan de aanbodzijde: Pagina 3 van 6

4 o Minder arbeidskrachten (VUT) o Kortere werktijd o Verlaging uitkeringen - Maatregelen aan de vraagzijde: o Goedkoper maken van arbeid o Subsidies o Producten kopen - Marginale arbeidsplaatsen: werk aan de rand of marge van de arbeidsmarkt. Schoonmaken, lopendeband, verpakkingswerk. Hoofdstuk 4: Arbeid en de overheid. - politieke visies: o liberale visies * vrijemarkteconomie * overheid moet terughoudend opstellen * lage uitkeringen * inkomensverschillen toegestaan o sociaal-democratische visie * sturende rol overheid * gemengde economie * verbeteren positie van de zwakkeren o christen-democratische visie * confessionalisme neemt een tussenpositie in * overheid beperkte rol * gezamenlijke verantwoordelijkheid o ecologische visie * behoud van het milieu - Rol van de overheid o 19e eeuw * vrije markt * op liberale grondslag gevestigd * nachtwakersstaat * konen werden erg laag * confessionelen -> bescherming zwakken * sociaal-democraten -> sterkere rechtspositie arbeiders * liberalen -> vermindering criminaliteit o na de 2e wereld oorlog: * katholieken en sociaal-democraten in de regering * wederopbouw * lage lonen, loonpolitiek: de regering besliste hoe hoog de lonen mochten zijn. - Sociaal-economisch beleid: de overheid stuurt de economie via allerlei wetten en regelingen, en voert onderhandelingen met de sociale partners. - Verzorgingsstaat: een staat waarin de overheid zich verantwoordelijk stelt voor het welzijn van de Pagina 4 van 6

5 burgers. Hoofdstuk 5: de verzorgingsstaat. - Kenmerken verzorgingsstaat: o Volledige werkgelegenheid en een aanvaardbare inkomensverdeling o Sociale zekerheid o Welzijnsvoorzieningen - Sociale zekerheid o Ziekte o Arbeidsongeschikt o Werkloosheid - Welzijnsvoorzieningen: o Kinderbijslag o Ziekenfonds o Maatschappelijk werk o Studiebeurzen o Huursubsidie - Sociale verzekeringen: o Werknemersverzekering * WW-> werkloosheidswet * WULBZ-> wet uitbreiding loondoorbetalingplicht bij ziekte, 70% doorbetaald, maximaal een jaar lang * ZW-> ziekte wet, tijdelijk contract, zwanger en uitzendkrachten * ZFW-> ziekenfondswet, vergoed medische kosten * WAO-> wet op de arbeidsongeschiktheid, langdurig zieke o Volksverzekering * AOW-> algemene ouderdomswet. * ANW-> algemene nabestaandenwet * AKW-> algemene kinderbijslag wet - Sociale voorzieningen: o ABW: algemene bijstandswet * Algemene * Bijzondere o TW: toeslagenwet - Problemen verzorgingsstaat: o Financieel probleem * Sociale-zekerheidsstelsel werd onbetaalbaar door de vele beroepen die werden gedaan op sociale uitkeringen. o Sociaal probleem * Blijvende afhankelijkheid o Fraude * Zwartwerken - Politieke reacties: o Sociaal-democraten Pagina 5 van 6

6 * Verzorgingsstaat handhaven o Liberalen * Te ver doorgeschoten en te duur o Christen-democraten * Benadrukten de liberalen. Gezin staat natuurlijk weer bovenaan, en de zorgzame samenleving speelt slechts een aanvullende rol - Maatregelen: o Bezuinigingen en strenge controle * WW beperkt aantal jaren, en dan de bijstand in. * Passende arbeid, baan moet aangenomen worden * Toelating WAO strenger. Geen baan?-->bijstand. WAO niet meer levenslang na een tijdje de bijstand in. * Verhaalplicht * Stijgen niet meer automatisch met de lonen mee * Controle is strenger. o Versterken van de eigen verantwoordelijkheid * Ziektewet wordt WULBZ o Stimuleren van het bedrijfsleven * Loonmatiging * Poldermodel * Privatisering (overheid stoot een aantal taken aan het bedrijfsleven af) - Keerzijde: o Minder koopkracht o Armen komen zelfs onder de premiegrens o Werkgevers moeten zelf de kosten van ziekte en arbeidsongeschiktheid betalen o Zwakkere gezondheid wordt minder snel aangenomen o Privatisering leidt tot hogere prijzen en slechtere dienstverlening. NS! Pagina 6 van 6