Samenwerkingsmodel Samen sterk in het buitengebied

Transcriptie

1 Samenwerkingsmodel Samen sterk in het buitengebied

2 Inhoudsopgave Samenwerkingsmodel Samen sterk in het buitengebied Inleiding Problematiek en aanpak Bestuurlijke aanleiding Opzet, uitwerking en stand van zaken Nulsituatie en probleemschets Netwerkmodel Samenwerkingsverband Omvang van de werkgebieden Regiohandhavers en toezichthouders Relatie met politie, Openbaar Ministerie (OM) en Functioneel Parket (FP) Centraal meldpunt Facilitering netwerk Regiocoördinator Overlegstructuur en aansturing Profielen van regiohandhaver, regiocoördinator en meldpunt Regiohandhaver (de spin in het web) Regiocoördinator Centraal meldpunt voor ontvangst, registratie en doorgeleiding van meldingen Rechtspositie Monitoring van uitvoer en uitkomst, analyse van meldgegevens Rapportage en verantwoording Communicatie Kosten en Baten Baten (zie ook bijlage 1) Kosten Verdeling van de kosten over de deelnemers:...13 Bijlage

3 1. Inleiding 1.1 Problematiek en aanpak In het buitengebied zijn toezichthouders, handhavers en vele andere medewerkers van diverse overheden zoals provincie, gemeenten, AID, terreinbeheerders, politie en waterschappen actief. In de praktijk zijn honderden ogen en oren aanwezig in het buitengebied. Samen komen ze heel veel onregelmatigheden tegen. Maar al deze mensen zijn slechts bevoegd voor hun eigen werkterrein en houden zich over het algemeen niet bezig met gebeurtenissen buiten hun bevoegdheden. Daarbij speelt nog een rol dat ze vaak onvoldoende beschikken over kennis van delicten op andere werkvelden. In de huidige praktijk is het bovendien omslachtig om signalen over onregelmatigheden naar het juiste loket door te spelen. Van deze gang van zaken nemen we afscheid. Al deze personen gaan over de eigen grenzen heen kijken en gaan voor elkaar de oog- en oorfunctie vormen. Constateringen - ook als die niet op het eigen werkterrein liggen - blijven niet langer onbenut. De werkgevers waartoe deze medewerkers behoren gaan hiervoor een samenwerkingsverband aan. In het samenwerkingsverband Samen sterk in het buitengebied is een netwerk van veldwerkers actief. Alle gesignaleerde ongerechtigheden worden geregistreerd en doorgegeven aan een centraal meldpunt. De regiohandhaver kan dan vervolgens op grond van zijn bevoegdheden de zaak oppakken en afhandelen of doorzetten naar de juiste plek. Het systeem kent voortgangsbewakings zodat signalen niet kunnen blijven zweven maar worden opgevolgd. Op deze manier pakt een heel team toezichthouders, handhavers en andere medewerkers in goede afstemming illegale motorcrossers, afvalwaterlozingen, natuurvernielingen, illegale sloop, illegale bouwsels, gedumpte xtc-grondstoffen, stroperij en andere vormen van criminaliteit in het buitengebied aan. 1.2 Bestuurlijke aanleiding In de op 8 november 2007 door gedeputeerde mevrouw Steffens georganiseerde Externe Overlegtafel over het onderwerp Koers Handhaving is afgesproken dat door de provincie in 2008 een etalageproject Samen sterk in het buitengebied wordt geïnitieerd gericht op verbetering van het naleefgedrag in het buitengebied. In het Provinciaal Handhavingsplan wordt als belangrijk thema de fysieke leefomgeving genoemd. Een van de geformuleerde uitgangspunten om te komen tot efficiëntere en effectievere handhaving is integraler handhaven onder meer door verbeterde samenwerking en door het verrichten van een oog- en oorfunctie voor andere bevoegde gezagen. Voorts wordt ingezet om de handhavingssamenwerking die zich nu nog grotendeels beperkt tot het grijze kleurspoor te verbreden naar het blauwe, bruine, groene en rode kleurspoor. In het handhavingsplan wordt voor 2008 de pilot Samen Sterk in het Buitengebied benoemd die zo mogelijk in de periode provinciebreed zal worden uitgebouwd. In het Provinciaal Handhavingsprogramma 2008 wordt het opzetten van een netwerk in een deel van Noord-Brabant van medewerkers van de handhavingspartners en uit de eigen provinciale organisatie voor het aanpakken van illegale activiteiten in het buitengebied als concrete actie benoemd. Deelnemers in het netwerk spreken met elkaar af voor elkaar een signaleringsfunctie te vervullen ten aanzien van overtredingen die buiten hun eigen werkveld vallen. Het opzetten van dit netwerk zal in eerste instantie in de vorm van een project/pilot gestalte krijgen. 3

4 In de regio Brabant Zuid-Oost is op basis van de Handhavingssamenwerking in 2008 met een doorloop in 2009 al initiatief opgenomen tot verbetering van het naleefgedrag in het buitengebied en verbetering van de samenwerking tussen partners. 1.3 Opzet, uitwerking en stand van zaken Vanwege het genoemde initiatief in Brabant Zuid-Oost, gericht op het buitengebied en omdat het niet mogelijk is direct Brabantbreed een project te starten, is besloten om een start te maken in de regio Brabant Zuid-Oost en dit initiatief, indien mogelijk verder uit te rollen naar de rest van Noord-Brabant. Bijkomend voordeel van een start in zuid-oost is dat in de provincie Limburg al een vergelijkbaar initiatief (Groene Brigade) operationeel is waarmee wellicht samenwerking kan worden gezocht. Hiermee is er direct sprake van een verbetering van het toezicht in het buitengebied over een groter aaneengesloten oppervlak waarmee er minder gelegenheid is voor verplaatsing van de illegale activiteiten naar aangrenzende gebieden waar de pakkans lager is. Ter voorbereiding op het project zijn de volgende initiatieven genomen: Naar aanleiding van de Externe Tafel van 8 november 2007 is in het provinciehuis op 21 april 2008 een workshop voor bestuurders uit de regio zuid-oost georganiseerd over het initiatief Samen Sterk in het Buitengebied. Daar waar bestuurlijke aanwezigheid niet mogelijk was kon ambtelijke vertegenwoordiging plaatsvinden. Op deze bijeenkomst waren vertegenwoordigers van diverse gemeenten, de provincie, de beide waterschappen, de drie grote terreinbeheerders, de AID, het Regionaal Milieuteam van de politie van de regio zuid-oost, de VROM-inspectie, SenterNovem en het Samenwerkingsverband Regio Eindhoven (SRE) aanwezig. Om voeling met het onderwerp te krijgen en om inspiratie op te doen zijn presentaties van vergelijkbare operationele initiatieven gehouden door medewerkers van de provincies Gelderland en Limburg. Tijdens de bijeenkomst bleek het animo groot om gezamenlijk een initiatief voor te bereiden gericht op effectiever en efficiënter toezicht en verbetering van het naleefgedrag in het buitengebied. Hiertoe is een initiatiefgroep gevormd bestaande uit vertegenwoordigers van enkele gemeenten, provincie, waterschappen, terreinbeheerders, AID en de politie. Het verslag van de bijeenkomst is aan alle bevoegde gezagen in Brabant Zuid-Oost en aan de andere instanties die aanwezig waren toegezenden en heeft als naam meegekregen Startdocument Samen Sterk in het Buitengebied. De initiatiefgroep kreeg als opdracht mee om een projectbeschrijving te maken en hierbij nadrukkelijk gebruik te maken van de ervaringen elders. Dit om het wiel niet tweemaal uit te hoeven vinden en om te kunnen anticiperen op eventuele valkuilen. Bij het komen tot een voorstel heeft de initiatiefgroep nogmaals de projecleider van de Provincie Limburg uitgenodigd om hun ervaringen te presenteren. Tijdens deze sessie is de projectleider tevens intensief bevraagd. Op ad-hoc-basis zijn er nog verschillende bilaterale contacten geweest met de projectleiders van Limburg en Gelderland. Inmiddels heeft de initiatiefgroep een voorstel gereed over de invulling van een project in de regio zuid-oost. Dit voorstel ligt hier nu voor. In september 2008 biedt de initiatiefgroep het voorstel ter goedkeuring aan aan Gedeputeerde Staten. Op 23 oktober 2008 zal het voorbesproken worden in het Ambtelijk Regionaal Handhavingsoverleg zuid-oost (A-RHO). Vervolgens zal het op 3 november 2008 op de agenda komen van het Bestuurlijk Regionaal Handhavingsoverleg zuid-oost (B- RHO) om te bezien of er draagvlak bestaat om gezamenlijk het voorgestelde project te gaan uitvoeren. Om de vaart er in te houden heeft de provincie inmiddels een kwartiermaker 4

5 verzocht om de voorbereiding te starten. Deze zal ook de selectieprocedure voor de regiohandhavers en de regiocoördinator (zie het volgende hoofdstuk) voorbereiden zodat direct na 3 november, ervan uitgaande dat besloten wordt het project op te starten, de selectieprocedure kan worden aangevangen. Verwacht wordt dat de geselecteerde regiohandhavers dan begin 2009 in dienst kunnen treden en dat gestart kan worden met de uitvoering. Door de initiatiefgroep wordt als intentie uitgesproken dat wanneer het project na een periode van drie jaar succesvol blijkt te zijn, dat de pilot-achtige opzet gecontinueerd wordt in de vorm van een regulier toezichts- en handhavingsinstrument. In de volgende hoofdstukken is het voorstel voor de invulling van het project en de raming van de ermee samenhangende kosten verder uitgewerkt. 1.4 Nulsituatie en probleemschets Tijdens de startbijeenkomst van 21 april 2008 is enige malen gewezen op de noodzaak van het maken van een heldere probleemschets en het in kaart brengen van de nulsituatie van de problematiek in het buitengebied. In mei 2008 is besloten een probleemverkenning te laten uitwerken die inmiddels gereed is (Probleemanalyse handhaving buitengebied Brabant Zuid-Oost, augustus 2008). In deze verkenning komt naar voren dat in kwalitatieve zin tamelijk veel bekend is over welke problemen we het hebben in het buitengebied. Door het soms ontbreken van monitorings- en registratiesystemen en door de geringe afstemming van monotoringssystemen van verschillende partners op elkaar is het echter vrijwel onmogelijk de problematiek in het buitengebied op basis van cijfers eenduidig in beeld te brengen. Andere complicerende factoren zijn de uiteenlopende registratiemethoden, de verschillen in categorisering, rangschikking en benaming van vergrijpen, geen inzicht in de toezichtsformatie (Fte s) bedoeld voor het buitengebied bij verschillende partners, interpretatieverschillen van cijfers tussen partners en ook grote administratieve- en registratieleemten. Afgesproken is om in voorbereiding op het project een goed registratie- en monitoringsprogramma te ontwikkelen en prestatie-indicatoren te formuleren. Op basis hiervan kan in het eerste jaar de nulsituatie van de problematiek van de regio Brabant Zuid- Oost en in de jaren daarna het rendement van het project in beeld gebracht worden. Het aspect monitoring zal een belangrijke pijler van het project zijn. 2. Netwerkmodel 2.1 Samenwerkingsverband Er wordt een formeel samenwerkingsverband (netwerk) van personen die in het buitengebied actief zijn gevormd, dat er als volgt uit ziet (zie het plaatje op de volgende pagina). De spinnen in dit web zijn de vier (extra) regiohandhavers. Zij dragen, door een actieve houding in het veld, er zorg voor dat het netwerk niet vrijblijvend is. Verder behoren de (andere) toezichthouders in het buitengebied van de deelnemende organisaties tot het formele netwerk. Daaromheen bevinden zich nog twee informele schillen, een professionele gevormd door buitengebiedmedewerkers van de deelnemende organisaties en de schil burgers en belangengroepen. 5

6 afnemende tijdbesteding aan netwerk toenemend aantal personen in groep 2.2 Omvang van de werkgebieden De omvang van het werkgebied per regiohandhaver dient zodanig te zijn dat het effectief bediend kan worden door de regiohandhaver. Bij een te groot gebied is het moeilijk voor de regiohandhaver het netwerk te onderhouden en om het betrokken te houden, om adequaat te kunnen reageren op signalen en om voldoende kennis over het gebied op te bouwen. Een klein gebied leidt tot hoge personeelskosten. Gelet op ervaringen in een vergelijkbaar project in Limburg lijkt een opdeling van het gebied Brabant Zuid-Oost in vier subregio s wenselijk. Iedere regiocoördinator wordt een subregio toebedeeld. De subregio s De Peel, De Kempen, Boven-Dommel en de Stedelijke regio worden onderscheiden. Hoe de bevoegdheidsverdeling straks precies zal liggen, waar grenzen exact lopen en in hoeverre de regiohandhavers vervangend en ondersteunend aan elkaar zullen werken dient nog nader te worden uitgewerkt. Dit is dus nog een aandachtspunt bij de concrete invulling van het project. 2.3 Regiohandhavers en toezichthouders De regiohandhavers zullen samen met de regiocoördinator het gebiedsnetwerk opzetten. De regiohandhavers zorgen voor het relatiebeheer binnen het netwerk hetgeen een belangrijke pijler is van het succes van dat netwerk in termen van rendement. In het bijzonder vormen zij een aanspreekpunt voor het informele deel van het netwerk. Zij zijn in staat om risico s voor milieu, natuur, water, bodem, ruimtelijke ordening en veiligheid te signaleren en te interpreteren. De regiohandhavers houden ook zelf toezicht en kunnen eenvoudige delicten zelfstandig afdoen. Zij beschikken over bevoegdheden om op te treden in zaken waarvoor de participerende partners het bevoegde gezag zijn. Afhankelijk van het feit of direct actie vereist is, of de regiohandhaver beschikt over voldoende kennis van de aard van het mogelijke delict en of een zaak relatief eenvoudig zelfstandig is af te handelen, besluit hij om zelfstandig op te treden. Zaken die niet voldoen aan deze voorwaarden worden doorgezet dan wel in overleg afgehandeld. 6

7 De hoofdtaak van de regiohandhaver is niet het ondersteunen van de politie bij gecompliceerde of zware milieudelicten en ook niet het deelnemen aan opsporingsonderzoeken naar milieudelicten onder leiding van het Functioneel Parket. De waarnemingen en signalen van de regiohandhavers kunnen echter wel een aanleiding zijn voor verder onderzoek. In opsporingsonderzoek naar complexe en zware criminaliteit kan natuurlijk een beroep gedaan worden op de regiohandhaver, als kenner van het gebied en om informatie te leveren. De meerwaarde van de regiohandhavers moet vooral liggen in efficiency van het handelen, snelheid, regelmaat en slimme combinaties van oppakken van overtredingen. Door vaker in het buitengebied aanwezig te zijn en door intensief contact te onderhouden met het netwerk, komen er sneller signalen van overtredingen, maar kan ook vaker en sneller de dader worden achterhaald. Door toezichthouders, door medewerkers van de verschillende bevoegde gezagen die verantwoordelijkheden hebben in het buitengebied en door burgers worden heel veel overtredingen in het buitengebied gesignaleerd. Deze worden echter vaak niet opgepakt vanwege onbekendheid met de aard van het delict en omdat niet bekend is bij welk loket een melding in te brengen. De meerwaarde van Samen Sterk in het Buitengebied ligt dan ook in het meer aanwezig zijn en daardoor alleen al meer overtredingen zien, juist in het buitengebied waar, mede vanwege de enorme omvang hiervan, relatief weinig toezicht plaatsvindt. Daarnaast zal de regiohandhaver door de herkenbaarheid ook sneller worden gevonden. Een andere meerwaarde is dat daadkrachtiger opgetreden kan worden door zowel te beschikken over de mogelijkheid bestuursrechtelijk alsmede strafrechtelijk op te treden. Als opsporingsambtenaar zal de regiohandhaver: zelfstandig proces-verbaal opmaken op basis van eigen opsporingshandelingen voor (veelal) relatief eenvoudige delicten of daar waar acuut actie wordt verlangd, een (politie)transactie (of in toekomst bestuurlijke boete: strafbeschikking) voor milieudelicten, aanbieden voorzover hij/zij hiertoe al dan niet krachtens mandaat bevoegd is; oog- en oorfunctie vervullen voor de politie en andere (opsporings)diensten met betrekking tot relatief zware of complexe (milieu-)overtredingen of andere delicten waarop hij bij zijn functie-uitoefening stuit, waartegen hij niet zelf kan of mag optreden; de politie en andere (opsporings)diensten ondersteunen bij gecompliceerde of zware (milieu)delicten; deelnemen aan/informatie leveren ten behoeve van opsporingsonderzoeken naar milieudelicten onder leiding van het Functioneel Parket en handhavingsprojecten in samenwerking met politiefunctionarissen, andere boa s of bestuurlijke toezichthouders. De toezichthouders in het netwerk hebben de formele taak om de oog- en oorfunctie voor alle deelnemende partijen op zich te nemen en (mogelijke) overtredingen door te geven aan een centraal punt (meldkamer of regiohandhaver). De toezichthouder pakt de zaken behorende tot zijn reguliere werkpakket op de gebruikelijke wijze zelf op. Vermoede delicten waarvoor een ander bevoegd gezag aan de lat staat, worden doorgezet naar meldkamer of regiohandhaver met het verzoek de zaak op te pakken dan wel door te geleiden. 2.4 Relatie met politie, Openbaar Ministerie (OM) en Functioneel Parket (FP) Het werk van de regiohandhavers, die vrijelijk in het buitengebied opereren, is niet altijd zonder gevaar of risico s. Zij dienen daarom immer een beroep te kunnen doen op de politie. De politie kan dan als sterke arm ondersteuning bieden. Hiertoe dienen heldere 7

8 afspraken met de politie gemaakt te worden. De rol van de politie behoeft bij de verdere uitwerking van het project extra aandacht. Op 9 juli 2008 is er overleg geweest tussen provincie en het Functioneel Parket met betrekking tot het Handhavingsarrangement. Toen is gesproken over het project Samen sterk in het Buitengebied. Afgesproken is om het project als deelarrangement medio 2009 toe te voegen aan het Handhavingsarrangement. Ook in de provincie Limburg heeft de Groene Brigade een plaats in het Handhavingsarrangement. In de voorbereiding van het project zal de opname van het project in het Handhavingsarrangement verder uitgewerkt dienen te worden. Verder zal de kwartiermaker in de voorbereiding al contacten leggen met het OM om afspraken te maken over de vervolging van strafbare feiten. 2.5 Centraal meldpunt De provincie Noord-Brabant onderzoekt momenteel in samenwerking met de regionale milieudiensten en drie waterschappen de mogelijkheden voor de inrichting van één Brabantse meldkamer voor klachten, meldingen en signaleringen van incidenten en ongewone voorvallen in milieu en fysieke leefomgeving. Het onderzoek is gericht op een uitbouw van de huidige meldpunten naar een gezamenlijke Brabantbrede meldkamer. Bij dit centrale meldpunt zullen meldingen en klachten worden ingebracht, eventueel worden geanalyseerd en worden opgepakt dan wel worden doorgezet naar een of meer andere bevoegde organen. De regiohandhaver kan gebruik maken van deze faciliteit wanneer hij niet bevoegd is om op te treden en niet direct weet bij wie een melding of klacht neer te leggen of wanneer sprake is van meerdere bevoegde gezagen. In afwachting van de realisatie van deze nieuwe meldkamer zal de bestaande milieuklachtencentrale (MKC) van de provincie voor dit doel worden benut. Mocht de Brabantbrede meldkamer er niet komen dan zal de MKC deze rol blijven vervullen. 2.6 Facilitering netwerk Om een goed rendement uit het netwerk te halen is het van belang dat de deelnemers in het netwerk gemotiveerd blijven. Daarom wordt gezorgd voor een goed kennisniveau (bijscholing; herkennen van overtredingen buiten eigen vakgebied) en een goede informatievoorziening over het functioneren van het netwerk en de behaalde resultaten. Hiervoor staat een regiocoördinator aan de lat (zie volgende paragraaf). Deelnemers aan het formele netwerk dienen ten minste te beschikken over een mobiele telefoon die uitgerust is met digitale camera. Verwacht wordt dat de meeste toezichthouders al met deze faciliteit zijn uitgerust. Vanwege de prijs en de snelle ontwikkelingen op dit gebied wordt er vooralsnog niet voor gekozen om deelnemers in het netwerk uit te rusten met een mobiele handcomputer (Pda) of laptop. Interessante projecten met betrekking tot het gebruik van Pda s zijn het project Buiten Beter van de Provincie Gelderland en Boa registratiesysteem van Natuurnetwerk waarvan verschillende korpsen voor wat betreft het registreren van delicten in het buitengebied gebruik maken. Oriëntatie hierop kan in de toekomst wellicht nuttig zijn. 2.7 Regiocoördinator De regiohandhavers dienen in hun werk aangestuurd te worden. Hiervoor wordt een regiocoördinator aangesteld. Deze vormt de schakel tussen de stuurgroep (zie volgende paragraaf) van het Project Samen Sterk in het Buitengebied en de regiohandhavers. Hij is verantwoordelijk voor afstemming met de stuurgroep inclusief managementrapportages. Verder zorgt de regiocoördinator voor de begeleiding en facilitering van het netwerk. 8

9 De regiocoördinator beschikt over een goede geografische kennis van de regio Brabant Zuid-Oost alsmede over inhoudelijk inzicht in het werkpakket van zijn regiotoezichthouders. De regiocoördinator borgt een goede afhandelingsregistratie, monitoort resultaten en geeft middels jaarlijkse rapportage terugkoppeling naar het bestuur. Samen met het bestuur zorgt hij voor een jaarlijkse prioritering van de taken van de regiohandhavers. Als input worden gebruikt wensen van de partners en monitoringsgegevens. Hij stelt een jaarlijks werkprogramma voor de regiohandhavers op en draagt gedurende het jaar zorg voor het behalen van de gestelde doelstellingen. 2.8 Overlegstructuur en aansturing Voor overleg en aansturing wordt een stuurgroep Samen Sterk in het Buitengebied ingesteld. Deze bestaat uit vooralsnog zes leden: provincie (voorzitter), gemeenten, waterschappen, politie, natuurterreinbeheerders en AID. De stuurgroep stelt samen met de regiocoördinator het jaarplan op. De stuurgroep stelt dit vast. Hiermee draagt de stuurgroep zorg voor de inhoudelijke aansturing. De aansturing in de lijn van regiocoördinator en regiohandhaver wordt gedaan door het SRE. De leden van de stuurgroep brengen elk hun voorstellen met betrekking tot de prioritering van aandachtsgebieden en het jaarplan in namens het bestuur/de besturen van de organisatie(s) die ze vertegenwoordigen en bepalen samen op welke prioriteiten gedurende een bepaalde periode de nadruk ligt. Prioritering kan zowel gebiedsgericht als themagericht plaatsvinden. 3. Profielen van regiohandhaver, regiocoördinator en meldpunt 3.1 Regiohandhaver (de spin in het web) Zelfstandig werken Buitengewoon opsporingsambtenaar Ervaring als toezichthouder Netwerker Samenwerkingsgericht Bekend met gebruik geweldsmiddelen Stressbestendig Sociale- communicatieve vaardigheden Beschikt over overtuigingskracht Klantgericht Resultaatgericht Ook buiten kantooruren inzetbaar Brede (generalistische) kennis van regelgeving in het buitengebied Aantoonbare affiniteit met het buitengebied Omgevingsgericht Goede geografische kennis van de regio Brabant Zuid-Oost en in het bijzonder de toebedeelde subregio is een pré Analytische vaardigheden 3.2 Regiocoördinator Zelfstandig werken Netwerker Stressbestendig Sociale- communicatieve vaardigheden 9

10 Klantgericht Samenwerkingsgericht Bekend met de aard van het werk en de werkomstandigheden van de regiohandhaver, risico s en complicaties Resultaatgericht Goede kennis van regelgeving in het buitengebied Visie op integraal handhaven Goede schriftelijke en mondelinge uitdrukkingsvaardigheid Ervaring met monitoring en analyseren van data Ervaring met het vertalen van bestuurlijke afspraken en prioriteitenstellingen in heldere werkplannen Goede geografische kennis van de regio Brabant Zuid-Oost is een pré Bekendheid met het gebruik van geweldmiddelen en het beschikken over opsporingsbevoegdheid is een pré. 3.3 Centraal meldpunt voor ontvangst, registratie en doorgeleiding van meldingen De minimumvariant is een bezetting van de meldkamer tijdens kantooruren; buiten kantooruren zijn de regiohandhavers (bv in een piketdienst) de aanspreekpunten. De meldkamer functioneert als frontoffice maar vormt ook onderdeel van de backoffice. De meldkamer is bereikbaar via telefoon, fax en internet. De meldkamer ontvangt en registreert op een gestandaardiseerde wijze de ingekomen meldingen (hiervoor kan de delictenlijst uit de Gelderse aanpak worden gebruikt) en genereert op basis daarvan managementinformatie. De meldkamer geleidt de ontvangen meldingen direct door naar het bevoegde gezag en legt afspraken over de afhandeling vast. De meldkamer houdt de status van de afhandeling van meldingen bij en heeft deze informatie voortdurend beschikbaar voor de deelnemers aan het formele netwerk. De meldkamer faciliteert de toezichthouder of de regiohandhaver die in het veld het onderzoek uitvoert. De meldkamer weet waarde toe te voegen aan een melding (bv door meerdere meldingen aan elkaar te koppelen, gerichte vragen te stellen aan melders, klachtenanalyse uit te voeren etc.). Meldingen waarvoor niet participerende overheden bevoegd zijn worden doorgezet naar deze instanties. 4. Rechtspositie In de Limburgse variant zijn de regiocoördinator en de regiohandhavers rechtspositioneel ondergebracht bij de provincie. Aangezien in Brabant een regiogewijze aanpak wordt voorzien is het mogelijk daarvoor de regionale milieudiensten, in het onderhavige geval het SRE, te benutten. Het lijkt niet nodig om hiervoor een gemeenschappelijke regeling aan te gaan. De provincie draagt zorg voor het secretariaat en de financiële administratie. De regiocoördinator en de -handhavers worden echter betaald door de samenwerkende organisaties volgens de verdeelsleutel van paragraaf 8.3. De provincie is opdrachtgever. De partners sluiten met de provincie afzonderlijke samenwerkingsovereenkomsten. Dit biedt eenieder de mogelijkheid in- en uit te stappen. Samen met de deelnemende partijen zorgt de regiocoördinator voor een jaarlijks werkprogramma voor de regiohandhavers en het vaststellen van de primaire aandachtsgebieden voor het netwerk. De rechtpositie, de mogelijke detachering en de afspraken over de werkplek dienen nog verder uitgewerkt te worden. Hiertoe staan de betrokken manager provincie, SRE en de kwartiermaker aan de lat. 10

11 5. Monitoring van uitvoer en uitkomst, analyse van meldgegevens Om tijdig bij te kunnen sturen, gemotiveerde prioritering in aandachtsgebieden te kunnen geven en om resultaat in beeld te kunnen brengen dient een goede nulsituatie van de bestaande problematiek te worden gemaakt. Zoals uit de probleemschets blijkt, zijn er op dit moment veel gegevens van de verschillende partners beschikbaar. Door de uiteenlopende registratiemethoden, door verschillen in categorisering, rangschikking en benaming van vergrijpen, door interpretatieverschillen tussen partners en ook door grote administratieve- en registratieleemten bij verschillende partners, is het onmogelijk op basis van bestaande cijfers een eenduidige nulsituatie van de problematiek van de regio Brabant Zuid-Oost te bepalen. Daarom moet er vanaf de start van het project ook een aanvang te worden gemaakt met het helder in kaart brengen van de nulsituatie. Binnen 1 jaar na de start van het project dient de nulsituatie vastgelegd te zijn. Bij aanvang van het project dient er een monitorings-, registratie en analyseprogramma opgezet te zijn waarmee nulsituatie en resultaten in beeld gebracht kunnen gaan worden. In dat programma wordt beschreven welke gegevens geregistreerd en gemonitoord worden en op welke wijze cijfers achteraf geanalyseerd zullen worden. Om te komen tot een geschikt monitoringsprogramma zal gebruik worden gemaakt van de ervaringen bij Limburg en Gelderland. Aan het einde van ieder jaar dienen gemonitoorde gegevens te worden geanalyseerd en geïnterpreteerd. Vervolgens dienen de resultaten geëvalueerd te worden binnen door de stuurgroep die weer rapporteert aan de eigen besturen. De kwartiermaker zal een start maken met het opstellen van een monitorings- en registratieprogramma. Tijdens het overleg van de initiatiefgroep Samen Sterk in het Buitengebied op 20 augustus 2008 is afgesproken dat enkele leden van de initiatiefgroep betrokken zullen worden bij het opstellen van dit programma. Dit programma dient eenduidig in beeld te brengen wat we gaan monitoren en registreren en waarom we dit doen. In deze subwerkgroep zal ook een eerste aanzet gegeven worden over hoe het rendement van het project objectief in beeld gebracht kan gaan worden. In de monitoring dient ook aandacht voor de voortgangs- en afhandelingsregistratie van meldingen en voor terugmelding aan de inbrenger. Zodra de regiocoördinator in dienst treedt zal deze verantwoordelijk gemaakt worden voor de inhoud en het functioneren van het monitoringsprogramma. De in dit hoofdstuk genoemde acties dienen al in 2008 bij de verdere voorbereiding van het project ingezet te worden. 6. Rapportage en verantwoording Indien het samenwerkingsmodel dat wordt verkozen daartoe ruimte biedt, zal via het B- RHO aan bestuurders verantwoording worden afgelegd en inzicht worden verstrekt over de resultaten (output en outcome) van het netwerk. De rapportage en de verantwoording dienen ten minste op het niveau van soort overtreding en per deelnemende partner uitgewerkt te zijn (zie verder onder monitoring). 7. Communicatie Website met publieksinformatie en afgeschermd deel voor regiohandhavers en toezichthouders. Informeren burgers en belangengroepen. Gericht op herkenbaarheid van project en regiohandhavers. Nog nader in te vullen samen met communicatie 11

12 Waarschuwing: natuurlijk is het goed om na te denken over genoemde zaken, maar het moet niet leiden tot veel papier en uitstel van actie. Het gaat om het vinden van een balans tussen korte termijn actie (laaghangend fruit) en gestructureerd werken en denken. 8. Kosten en Baten 8.1 Baten (zie ook bijlage 1) De verwachte baten voor iedere deelnemer afzonderlijk zijn verwerkt in de Probleemanalyse handhaving buitengebied Brabant Zuid-Oost, augustus Op een hoger abstractieniveau brengt het project het volgende op: Efficienter toezicht (meer constateringen met hetzelfde aantal toezichthouders). Meer overtredingen aangepakt (zie ook probleemschets). Preventieve werking door zichtbare aanwezigheid en verhoging van de pakkans en daardoor een afname van het aantal overtredingen. Op den duur minder kosten voor overheid en terreinbeheerders) als gevolg van afname schade in het buitengebied (bv opruimen afvaldumpingen en vandalisme). Groter gevoel van veiligheid bij burgers. Vergroting tevredenheid van de burger. Versnippering van het toezicht in het buitengebied opgeheven. Aanbevelingen voor een toekomstige aanpak en structuur. Betere managementinformatie voor gebiedsgerichte en themagerichte aanpak, prioriteitenstelling enzovoort. Betere samenwerking. Kwaliteit van buitengebied verhoogd (minder verrommeling, toename natuurwaarden). 8.2 Kosten Algemene uitgangspunten / aannamen: 1. De proef vindt plaats in een aaneengesloten gebied bestaande uit 21 gemeenten in Zuidoost-Brabant 2. Deelnemers zijn: provincie gemeenten Waterschappen AID Brabants Landschap, Natuurmonumenten en Staatbosbeheer Regionale Milieu Team (van de politie) 3. Het netwerk bestaat uit ca 200 personen. 4. In het kostenoverzicht is gerekend met een looptijd van drie jaren. 5. Als doorgeefluik wordt gebruik gemaakt van de provinciale milieuklachtencentrale. Post personeelskosten 4 regiohandhavers kosten in euro s per jaar Toelichting de kosten per persoon (schaal 9) inclusief overhead bedragen ,- (nog verifiëren bij P&O) uitrusting regiohandhavers ,- bv bewapening, ICT-voorziening, mobiele telefoon, mountainbike etc. Netwerkkosten 2.000,- bijscholing Boa s 8000,- jaarlijkse bijscholing (bijscholing tegenwoordig minimaal 12

13 auto (afschrijving, onderhoud, brandstof en verzekering) regie op het netwerk, regiocoördinator (0,3 fte) 5 dagen per jaar, LOM weet meer) ,- 4 auto s à per auto regiocoördinator (schaal 11); de kosten per persoon (schaal 11) inclusief overhead bedragen ,- per jaar per fte (nog verifiëren bij P&O) Monitoring ,- verzamelen, analyseren, evalueren en rapporteren communicatie en presentatie ,- websitebeheer, foldermateriaal, presentaties etc. Onvoorzien ,- Andere niet voorziene kosten Totaal per jaar Circa ,- 8.3 Verdeling van de kosten over de deelnemers: In het overleg van de initiatiefgroep van 20 augustus 2008 is op basis van de gevoelde belangen van de verschillende partijen de volgende verdeelsleutel voorgesteld: - Provincie 50 % - Gemeenten 20% - Politie 15% - Terreinbeheerders 10% - AID 3% - Waterschappen 2% Dit voorstel wordt op 3 november 2008 aan het Bestuurlijk Regionaal Handhavingsoverleg Regio Zuid-Oost (B-RHO) voorgelegd met verzoek er mee in te stemmen. Ter voorbereiding op het B-RHO wordt het voorstel op 23 oktober in de A-RHO besproken met het verzoek aan de deelnemers om het voorafgaand aan het B-RHO al bestuurlijk af te stemmen. Aangezien de terreinbeheerders geen deel uitmakenvan de A- en B-RHO vergadering zullen deze separaat uitgenodigd worden. Op 24 september wordt het projectplan tijdens de projectenmarkt van de Provincie in de vorm van een poster gepresenteerd. De voorbereiding op het project wordt inmiddels ter hand genomen door de kwartiermaker. Bij een bestuurlijk akkoord zal direct de werving voor regiohandhavers en regiocoördinator in gang gezet worden. Verwacht wordt dat medewerkers dan begin 2009 in dienst kunnen treden en dat het project daarmee operationeel is. 13

14 Bijlage 1 = aantal overtredingen Output: grotere pakkans meer geconstateerde en aangepakte overtredingen = aantal geconstateerde overtredingen aantal overtredingen Werkelijke opbrengst: minder overtredingen minder kosten voor de overheid als gevolg van de overtredingen betere kwaliteit van het buitengebied zichtbare opbrengst huidige situatie beginfase netwerk beheersfase netwerk tijd 14