Evaluatie Zorg Advies Teams 0-12 jarigen Maassluis

Transcriptie

1 Evaluatie Zorg Advies Teams 0-12 jarigen Maassluis 1/5

2 Inleiding Aanleiding voor het schrijven van deze evaluatie over de Zorg Advies Teams (ZAT) is de komst van het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) in Maassluis. Met de komst van het CJG zullen er namelijk veranderingen optreden in de wijze waarop de zorg rond jeugdigen is georganiseerd. Hoewel men over het algemeen tevreden is over de werkwijze van de ZAT's kan een samenwerking met het CJG meerwaarde hebben voor het functioneren van de ZAT's in Maassluis. In deze evaluatie gaan wij hier nader op in. Wat doen ZAT en CJG? De ZAT's zijn actief in het basisonderwijs en richten zich op kinderen van 0 12 jaar met psychosociale problemen en hun ouders. In Maassluis zijn twee ZAT's. Elk ZAT bestrijkt een bepaald werkgebied. De volgende werkgebieden worden onderscheiden: ZAT Maassluis - West ZAT Maassluis - Oost Het CJG houdt zich bezig met het integrale hulpaanbod aan jeugdigen van 0-23 jaar. Het CJG en de ZAT's houden zich in belangrijke mate bezig met jeugdigen en zouden elkaar op dat vlak kunnen versterken. Vraagstukken ZAT's De ZAT's bieden zorg aan kinderen met gedragsproblemen, emotionele problemen, bieden hulp waar het gezins- en opvoedingsvraagstukken betreft en spelen in op problemen waar kinderopvang, peuterspeelzaal en school niet op toegerust zijn. Er is meestal sprake van een situatie waarin de ontwikkeling van kinderen belemmerd wordt en soms zelfs bedreigd. In een aantal gevallen is er sprake van een combinatie van problematiek bij kinderen en ouders. Op basis van landelijke en regionale gegevens kan een inschatting gemaakt worden van de omvang van de problematiek in Maassluis: bij 14% van de jeugdigen is sprake van emotionele en gedragsproblemen (bevolkingsonderzoek, 2001) 3 tot 5% van de kinderen ondervindt min of meer ernstige problemen (NGR 2002) allochtone jeugdigen hebben een lagere mate van psychisch welbevinden (Vollebergh, 2001) 20% van de kinderen heeft psychosociale problemen, deze betreffen zowel internaliserend als externaliserend gedrag (TNO 1998) 70% van de ouders heeft opvoedingsvragen, 20% ervaart opvoedproblemen en 6% roept hulp in (Hermanns 2004, Leseman, 1998) Op basis van deze gegevens mag verwacht worden dat het percentage van de totale groep 0 tot 12 jarigen, afhankelijk van de wijk waarin deze kinderen wonen, circa 1,5 tot 10% bedraagt. Dit betekent voor Maassluis dat 72 tot 480 kinderen per jaar voor een ZAT-bespreking in aanmerking komen. Werkwijze ZAT's De ZAT's vergaderen periodiek. Op de vergaderingen worden nieuwe aanmeldingen en geagendeerde casussen behandeld. Het ZAT bepaalt ondermeer welk traject er gevolgd wordt naar aanleiding van een melding. Het vervolgtraject kan variëren van een advies aan de melder en/of ouders, aanvullend onderzoek (bijv. huisbezoek), licht ambulante hulp, verwijzing naar lokale voorzieningen, verwijzing naar geïndiceerde hulpverlening, enz. 2/5

3 Het ZAT kan één of meer deelnemende instellingen 'op afroep' uitnodigen om deel te nemen aan de bespreking(en) van een bepaalde casus. Men laat zich hierbij ondermeer leiden door: 1. hun betrokkenheid bij het gezin; 2. hun expertise; 3. de verwachting dat de betreffende instelling ingang kan krijgen tot een (zorg- of hulpmijdend) gezin. Het ZAT stelt een casemanager aan. De casemanager coördineert het vervolgtraject, koppelt relevante informatie terug naar het ZAT en is contactpersoon voor de ouders. Kinderen waarvoor acties worden afgesproken komen minimaal nog één keer terug op de agenda voor bespreking. Gekeken wordt of geplande acties zijn uitgevoerd en effecten hebben gehad. Indien nodig kunnen vervolgafspraken worden gemaakt. Als de hulpverlening in gang is gezet, wordt de casus in het ZAT afgesloten. Indien nodig kan de casus op een later moment opnieuw worden ingebracht. Aandachtspunten ZAT's Over het geheel genomen zijn de verschillende deelnemers aan het ZAT niet ontevreden over de wijze waarop het ZAT als zodanig functioneert. Wel zijn er twee punten van aandacht. 1. Terugkoppeling De terugkoppeling tussen betrokken partijen is op dit moment onvoldoende. Hierdoor ontstaat bij verschillende deelnemers het idee dat er na een melding en bespreking onvoldoende gebeurt. 2. Input scholen Er is sprake van een onevenwichtige inbreng binnen het ZAT van de verschillende scholen. Het aantal kinderen dat per school in een ZAT wordt ingebracht vertoont grote (onverklaarbare) verschillen waardoor het idee ontstaat dat sommige scholen onvoldoende of te late meldingen doen bij het ZAT. Aanbevelingen ZAT's In de komende periode zal op een aantal punten extra ingezet moeten worden: 1. Terugkoppeling verbeteren Om het vertrouwen in het ZAT te verbeteren moeten aanvullende afspraken gemaakt worden over de wijze van terugkoppeling en het opvolgen van afspraken. 2. Drempels wegnemen Een betere terugkoppeling zal tevens van invloed zijn op de bereidheid van scholen om leerlingen te melden bij het ZAT. Daarnaast zal, in overleg met de scholen, gekeken moeten worden naar de mogelijkheden om de aanmelding zo laagdrempelig mogelijk te maken. Er mag van scholen verwacht worden dat zij 'de bereidheid om te melden' uiteindelijk zullen omzetten in daadwerkelijke meldingen. 3. Deelname WSNS Een andere manier om de betrokkenheid van de scholen te vergroten is om deelname van Weer Samen Naar School (WSNS) aan het ZAT te stimuleren. De expertise van WSNS zou een positieve uitwerking kunnen hebben op de resultaten vanuit het ZAT. 4. Gebundelde coördinatie Omwille van de efficiency en expertise is het aan te bevelen om de coördinatie en terugkoppeling bij één persoon te leggen met een goed netwerk in de omgeving. Wij stellen voor om de coördinatie van de ZAT's in het vervolg door het CJG te laten doen. 3/5

4 Aanbeveling 4) Coördinatie ZAT door CJG Met het vertrek van de vorige coördinator ZAT is het noodzakelijk geweest in een versneld tempo keuzes te maken aangaande de invulling van de functie van coördinator ZAT. Het huidige ZAT wordt als positief ervaren, maar kent nog wel enkele verbeterpunten. Wij adviseren daarom de komende tijd vooral te investeren in deze verbeteringen. Op termijn zou het CJG wellicht nieuwe mogelijkheden kunnen bieden voor de organisatie van het ZAT, maar voor de korte termijn vinden wij het onverstandig hier verandering in aan te brengen. Het heeft meerwaarde om de coördinatie van het ZAT op korte termijn neer te leggen bij de coördinator CJG omdat dan tevens het integraal hulpaanbod voor jeugdigen en hun opvoeders verder uitgewerkt kan worden. Op deze manier heeft de expertise van de CJGcoördinator een versterkende uitwerking op de effectiviteit van het ZAT. Functie-omschrijving ZAT coördinator De functie van de coördinator ZAT bestaat in de eerste plaats uit het zorgdragen voor een goede voortgang van de dagelijkse gang van zaken van het ZAT. De ZAT-coördinator is de spil in de ZAT-methodiek. Hij/zij registreert en beslist wat met een melding gebeurt (zie bijlage 1). De hierbij behorende taken zijn: 1. het proces van ontvangst tot afhandelen van meldingen; 2. het voorbereiden en voorzitten van de vergaderingen van het ZAT; 3. het bijhouden van de casusdossiers van in het ZAT-overleg ingebrachte meldingen; 4. het vastleggen van besluiten en afspraken van het ZAT in het casusdossier en registratieverslag van het Centraal Meld en Coördinatiepunt risicojeugd(cmp); 5. het verzamelen van beleidsinformatie voor beleidsontwikkeling en onderzoek; 6. het voorbereiden van de tweejaarlijkse evaluatie; 7. het fungeren als aanspreekpunt voor professionele melders en het hulpverleningsveld; 8. het vertegenwoordigen van het ZAT extern; 9. het zorg dragen voor de afstemming met andere hulpverleningsinstellingen, meldpunten, samenwerkingsverbanden of netwerken. 10. het indien nodig zorg dragen voor doorgeleiding naar het CJG 4/5

5 Bijlage 1 Samenvatting taken coördinator Voor aanvang van het ZAT: verzamelt aanvullende informatie; inventariseert de actuele hulp aan het gezin bij de deelnemers aan het ZAT; beoordeelt of deelnemers 'op afroep' moeten worden uitgenodigd; agendeert de casus; verzendt de agenda naar de vaste deelnemers en de deelnemers 'op afroep'.. Tijdens het ZAT: brengt informatie in over: de hulpvraag; de problematiek; de actuele en eerder geboden hulp. indien ouders geen toestemming hebben gegeven voor bespreking in het ZAT wordt deze informatie in eerste instantie anoniem ingebracht. Na afloop van het ZAT: informeert binnen drie werkdagen alle betrokkenen over de in het ZAT gemaakte afspraken. Overige verantwoordelijkheden: zorgt in overleg met de casemanager voor actuele informatie over de hulpverlening aan het gezin; slaat nieuwe informatie op in het casusdossier; koppelt zonodig nieuwe informatie terug naar de leden van het ZAT; ziet in overleg met de casemanager toe op het nakomen van afspraken; agendeert de casus voor vervolgoverleg. Na afsluiting van het traject: agendeert de af te sluiten casus; verzamelt evaluatiegegevens en maakt hier een verslag van; brengt dit verslag in de vergadering in. 5/5

6