Steunmaatregel nr. N 131/2001 Nederland "Subsidieregeling technologische samenwerkingsprojecten - Stimulus Clusterregeling "

Transcriptie

1 EUROPESE COMMISSIE Brussel, SG (2001) D/ Betreft: Steunmaatregel nr. N 131/2001 Nederland "Subsidieregeling technologische samenwerkingsprojecten - Stimulus Clusterregeling " Excellentie, Bij een schrijven van 6 februari 2001 dat op 9 februari 2001 bij de Europese Commissie werd geregistreerd, hebben de Nederlandse autoriteiten overeenkomstig artikel 88, lid 3, van het EG-Verdrag een nieuwe regeling aangemeld die in de plaats komt van het O&Oprogramma Stimulus , dat in 1997 was aangemeld en geregistreerd onder nr. N 436/1997. De Commissie was in 1997 tot de slotsom gekomen dat het Stimulusprogramma voor voldeed aan de voorwaarden van de "communautaire kaderregeling inzake staatssteun voor onderzoek en ontwikkeling" (PB C 45 van , blz. 5). Bij brief van 2 april 2001, die op 5 april 2001 bij de Commissie werd geregistreerd, verstrekten de Nederlandse autoriteiten aanvullende informatie. Op 3 mei 2001 besloot de Commissie de maatregel als verenigbaar met Artikel 87, lid 1 van het EG Verdrag te beschouwen. De Nederlandse autoriteiten werden per brief van 3 mei geïnformeerd. Op 22 mei 2001 echter informeerde de Nederlandse autoriteiten de Commissie over enige technische fouten in de beslissing. Daarop besloot de Commissie het bovengenoemde besluit te vervangen door dit besluit. 1. BESCHRIJVING VAN DE MAATREGEL De aangemelde regeling is opgezet als een "doelstelling 2-programma" ten behoeve van Noord-Brabant. Het betreft een O&O-regeling die samenwerkingsprojecten met kleine en 1 Referentie D/ Zijne Excellentie de Heer J.J. VAN AARTSEN Minister van Buitenlandse Zaken Bezuidenhoutseweg 67 Postbus NL 2500 EB's GRAVENHAGE Wetstraat 200, B-1049 Brussel - België - Kantooradres: Telefoon: centrale Telex: COMEU B Telegramadres: COMEUR Brussel.

2 middelgrote ondernemingen en openbare onderzoeksinstellingen aanmoedigt. De doelstelling is om het rendement van O&O te verhogen door de technologische samenwerking tussen bedrijven onderling en tussen bedrijven en openbare onderzoeksinstellingen te bevorderen. De regeling is vooral gericht op de verbetering van de positie van het midden- en kleinbedrijf op het gebied van O&O. Een tweede doelstelling van de regeling is om de regionale economische structuur en het concurrentievermogen van doelstelling 2-gebieden in Noord-Brabant te versterken. Kleine en middelgrote bedrijven zijn maar matig in staat om de nodige kennis te verwerven. De technologische ontwikkeling schrijdt voortdurend voort en wordt steeds complexer terwijl de bijbehorende kosten en risico s toenemen. Overeenkomstig de tendens naar multidisciplinair onderzoek zou de samenwerking betrekking kunnen hebben op verschillende technologische gebieden. De O&O-activiteiten die krachtens deze regeling worden gesubsidieerd, worden gedefinieerd als preconcurrentiële O&O. Een noodzakelijke voorwaarde voor de toekenning van steun krachtens deze regeling is dat er sprake moet zijn van technologische interactie tussen ten minste twee partijen, waarvan er een voldoet aan de Europese definitie van kleine en middelgrote ondernemingen (KMO's) 2. Alle resultaten van het project worden in principe ter beschikking gesteld van alle projectpartners. Ook derden kunnen de beschikking krijgen over de resultaten. De steun wordt toegekend in de vorm van een rechtstreekse subsidie. De basissteunintensiteit bedraagt 25% van de subsidiabele kosten. Voor ondernemingen die aan de KMO-criteria beantwoorden, wordt de steunintensiteit verhoogd met 10%. In het kader van het Stimulus-programma voor werd ook een verhoging van 10% toegestaan wanneer openbare onderzoeksinstellingen deelnemen of wanneer de resultaten op grote schaal worden verbreid. In het nieuwe Stimulus-programma voor wordt deze verhoging met 10% alleen toegekend wanneer openbaar onderzoeksinstellingen deelnemen. De verhoging met 10% ingeval van een brede verspreiding van de resultaten geldt niet meer voor het nieuwe programma als gevolg van de praktische problemen die zich voordeden bij de uitvoering van Stimulus De gecumuleerde steun uit nationale en communautaire bronnen is hoe dan ook beperkt tot 45% van de subsidiabele kosten met een maximum van 2,6 miljoen NLG (1,2 miljoen ) per project. De kosten die op grond van de regeling voor steun in aanmerking komen zijn: Loonkosten van personeel dat zich rechtstreeks met O&O bezighoudt en kosten van intern projectmanagement (max. 10%); Kosten voor verbruikte materialen en hulpmiddelen; Kosten van machines en apparatuur; Kosten van studie en onderzoek door derden, verwerving van knowhow en intellectuele eigendomsrechten, bescherming van intellectuele eigendom en relevante kosten van extern projectmanagement (10%); Kosten van reis en verblijf (max. 10%); 2 De definitie van KMO s is opgenomen in bijlage 1 bij «Verordening (EG) nr. 70/2001 van de Commissie van 12 januari 2001 betreffende de toepassing van de artikelen 87 en 88 van het EG- Verdrag op staatssteun voor kleine en middelgrote ondernemingen» (PB L10/2001, blz.33). 2

3 Stijging van de algemene kosten (max. 25%). Bij de beoordeling van de projecten zal worden uitgegaan van de mate waarin zij bijdragen tot de volgende doelstellingen: de ontwikkeling van kleine en middelgrote ondernemingen; de economische perspectieven van de regio; technologische samenwerking tussen ondernemingen enerzijds en tussen ondernemingen en openbare onderzoekscentra anderzijds; projecten die tot een grote technische innovatie leiden ; projecten met goede economische vooruitzichten. Het programma wordt beheerd door «Stimulus», een samenwerkingsverband tussen de provincie Noord-Brabant en regionale instanties, dat jaarlijks verslag uitbrengt aan de Europese Commissie over de toepassing van de regeling en de feitelijke specifieke uitgaven. De regio waarvoor het programma geldt, omvat een zeker aantal gemeenten in Noord- Brabant die vermeld zijn in bijlage A van het enkelvoudig programmadocument Zuid- Nederland. Al deze gemeenten vallen onder het programma voor doelstelling 2. Het aantal gemeenten is verhoogd ten opzichte van het Stimulus-programma Het programma bestrijkt de periode van 2000 tot 2005, en de looptijd ervan is derhalve beperkt tot vijf jaar. Het totale budget voor deze periode bedraagt 30 miljoen NLG (13,6 miljoen ). Het aantal potentiële begunstigden ligt naar schatting tussen 51 en STANDPUNT VAN NEDERLAND De Nederlandse autoriteiten zijn van oordeel dat de bewuste maatregel verenigbaar is met artikel 87, lid 1, van het EG-Verdrag. Volgens de Nederlandse autoriteiten voldoet het programma aan de voorwaarden van de «communautaire kaderregeling inzake staatssteun voor onderzoek en ontwikkeling» (PB C 45 van , blz. 5). 3. BEOORDELING VAN DE STEUNMAATREGEL De Nederlandse autoriteiten zijn hun verplichting krachtens artikel 88, lid 3, van het EG- Verdrag nagekomen door de regeling aan te melden alvorens deze ten uitvoer te leggen. De financiële steun aan de begunstigde ondernemingen zal hun positie versterken, hetgeen tot een wijziging in de marktvoorwaarden voor hun concurrenten kan leiden. Deze versterking van de positie van de betrokken ondernemingen ten opzichte van andere ondernemingen die met hen concurreren in het handelsverkeer tussen de lidstaten, moet geacht worden een ongunstige invloed te hebben op dit handelsverkeer. Alleen bepaalde ondernemingen die geselecteerd worden door de bevoegde autoriteiten, komen in aanmerking voor de regeling die gefinancierd wordt uit overheidsmiddelen. Artikel 87, lid 1, van het EG-Verdrag en artikel 61, lid 1, van de EER-Overeenkomst zijn derhalve van toepassing. De aangemelde regeling heeft ten doel O&O-activiteiten te stimuleren. Deze is derhalve getoetst aan de «communautaire kaderregeling inzake staatssteun voor onderzoek en 3

4 ontwikkeling» (PB C 45 van , blz. 5). Deze toetsing was aanleiding tot de volgende opmerkingen: 1. De regeling omvat verschillende kenmerken die gunstig worden beoordeeld in de communautaire kaderregeling voor O&O. Dit geldt met name voor de volgende aspecten: potentiële begunstigden worden gedwongen een samenwerkingsverband aan te gaan; ten minste een van de projectpartners moet een kleine of middelgrote onderneming zijn; de regeling zet aan tot samenwerking tussen particuliere ondernemingen en plaatselijke (semi-) overheidsinstellingen voor wetenschappelijk onderzoek; de regeling is bevorderlijk voor een verspreiding van de resultaten van de projecten. 2. De Nederlandse autoriteiten hebben aan de Commissie toegezegd zich te zullen houden aan de definitie van preconcurrentieel onderzoek, zoals beschreven in bijlage I, derde streepje, van de communautaire kaderregeling voor O&O. 3. In het huidige programma is de basissteunintensiteit voor preconcurrentiële ontwikkeling vastgesteld op 25%. Dit komt overeen met het maximum dat is vastgelegd in punt 5.5. van de communautaire kaderregeling voor O&O. 4. Punt 5.10 van de communautaire kaderregeling voor O&O voorziet in de mogelijkheid om de basissteunintensiteit te verhogen tot maximaal 50% voor preconcurrentiële ontwikkeling. Krachtens de aangemelde regeling mag de basissteunintensiteit in de volgende gevallen worden verhoogd: de begunstigde is een kleine of middelgrote onderneming (volgens de definitie van de Gemeenschap). In een dergelijk geval wordt een verhoging met 10 procentpunten toegestaan voor het gedeelte van het project dat door deze onderneming wordt uitgevoerd (zie punt ); er kan een verhoging met 10 procentpunten worden toegestaan voor het project in geval van samenwerking tussen ondernemingen en openbare onderzoeksinstellingen (zie punt b). 5. De voor steun in aanmerking komende kosten zijn verenigbaar met bijlage II van de communautaire kaderregeling voor O&O. 6. In de communautaire kaderregeling voor O&O wordt veel belang gehecht aan het stimulerend effect van steun op O&O. Op grond van punt 6.4 van deze kaderregeling gaat de Commissie ervan uit dat er sprake is van een stimulerend effect wanneer de begunstigde een kleine of middelgrote onderneming is overeenkomstig de geldende communautaire definitie. Ten aanzien van de grote bedrijven die aan dit programma deelnemen, hebben de Nederlandse autoriteiten bij een brief van 2 april 2001, die op 5 april 2001 bij de Commissie werd geregistreerd, bevestigd dat zij punt 6 van de communautaire 4

5 kaderregeling voor O&O in acht zullen nemen. De Nederlandse autoriteiten verlangen van de potentiële begunstigden dat zij het stimulerende effect van de steun aantonen. Voorts zullen zij tijdens de duur van het project nauw toezien op dit stimulerende effect. In het jaarlijks verslag dat zij aan de Commissie moeten voorleggen, zullen de Nederlandse autoriteiten voor grote bedrijven per geval aangeven hoe dit stimulerende effect is beoordeeld. En ten slotte bevat het programma ook de clausule dat de cumulatieve steun, in de vorm van rechtstreekse bijstand van de overheid ten behoeve van een specifiek onderzoeksproject en bijdragen van openbare onderzoeksinstellingen voor hetzelfde project wanneer deze steun inhouden, niet hoger mag zijn dan het steunplafond van 45% (zie punt 5.8 van de communautaire kaderregeling voor O&O). 4. CONCLUSIE De Commissie heeft derhalve besloten om de steunmaatregel als verenigbaar met artikel 87, lid 1, van het EG-Verdrag te beschouwen. Het stimuleringsprogramma kan worden goedgekeurd op grond van artikel 87, lid 3, onder c) van het EG-Verdrag en artikel 61, lid 3, onder c) van de EER-Overeenkomst, aangezien het voldoet aan de voorwaarden van de «communautaire kaderregeling inzake staatssteun voor onderzoek en ontwikkeling» (PB C 45 van , blz. 5). De Nederlandse regering wordt verzocht jaarlijks een verslag voor te leggen aan de Commissie over de tenuitvoerlegging van de steunmaatregel. Iedere wijziging in de voorwaarden waarop de steun wordt verleend, dient vooraf te worden gemeld. Indien deze brief vertrouwelijke gegevens bevat die niet aan derden bekend mogen worden gemaakt, wordt u verzocht de Commissie daarvan binnen 15 werkdagen vanaf de ontvangst van dit schrijven in kennis te stellen. Ontvangt de Commissie binnen de vastgestelde termijn geen met redenen omkleed verzoek, dan neemt zij aan dat u instemt met de bekendmaking van de volledige tekst van dit schrijven. Dit verzoek dient bij aangetekend schrijven of bij faxbericht te worden gericht aan: Met bijzondere hoogachting Commissie van de Europese Gemeenschappen Directoraat-generaal Concurrentie Griffie overheidssteun Jozef II - straat, 70 B Brussel Fax: Voor de Commissie Mario MONTI Lid van de Commissie 5