Steunmaatregel van de staten N 786/2000 België (Vlaanderen) Speciale maatregelen voor de glasgroente- en glassierteeltbedrijven

Transcriptie

1 EUROPESE COMMISSIE Brussel, C(2001)3059fin Betreft : Steunmaatregel van de staten N 786/2000 België (Vlaanderen) Speciale maatregelen voor de glasgroente- en glassierteeltbedrijven Excellentie, De Commissie wenst België mede te delen dat zij, na bestudering van de door de Belgische autoriteiten verstrekte gegevens, besloten heeft geen bezwaar te maken tegen de bovengenoemde steunmaatregel, aangezien deze verenigbaar is met het EG-Verdrag. Bij dit besluit heeft de Commissie zich gebaseerd op de volgende overwegingen: 1. PROCEDURE Bij brief van , geregistreerd op , heeft de Permanente Vertegenwoordiging van België bij de Europese Unie bovengenoemde maatregel overeenkomstig artikel 88, lid 3, van het EG-Verdrag bij de Commissie gemeld. Bij brief van , geregistreerd op en bij brief van , geregistreerd op , zijn aanvullende gegevens verstrekt. 2. BESCHRIJVING 2.1. Titel Speciale maatregelen voor de glasgroente- en glassierteeltbedrijven Budget Ten hoogste 56,1 miljoen BEF (1,4 miljoen ), gefinancierd door de nationale overheid. Zijne Excellentie de Heer Louis MICHEL Minister van Buitenlandse Zaken Karmelietenstraat 15 B BRUSSEL Wetstraat 200, B-1049 Brussel - België Telefoon: centrale 32 (0) Telex: COMEU B Telegramadres: COMEUR Brussel.

2 2.3. Looptijd Aanvragen moeten worden ingediend vóór Het krediet heeft een looptijd van ten hoogste een jaar. Er zijn zeven aanvragen ingediend, waarbij het gevraagde krediet gemiddeld BEF bedraagt Begunstigden Bedrijven uit de tuinbouwsector Steunmaatregel De hoge brandstofprijzen hebben rampzalige gevolgen gehad voor de financiële resultaten in de tuinbouwsector, waar de bedrijven sterk afhankelijk zijn van stookolie of gas. Dit heeft verschillende bedrijven in ernstige financiële moeilijkheden gebracht. Om de sector minder kwetsbaar te maken, wordt een regeling inzake herstructureringssteun ingevoerd voor de bedrijven die het meest afhankelijk zijn van de brandstofprijzen. De maatregel is bestemd voor bedrijven met financiële moeilijkheden. Ten minste tweederde van de totale omzet moet afkomstig zijn van verwarmde teelten onder glas. Bovendien moeten de bedrijven kunnen aantonen dat de brandstofkosten in de periode ten minste 20% (25% voor glasgroentebedrijven) van de bedrijfskosten bedroegen. Het steunbedrag wordt bepaald naar gelang van het herstructureringsplan en wordt toegekend in de vorm van een gedeeltelijk (voor 50%) gewaarborgde lening met rentesubsidie. Het maximumbedrag van de lening staat in verhouding tot de financiële moeilijkheden en de grootte van het bedrijf. De leningen hebben een looptijd van een jaar. De staat verstrekt een waarborg van 50%. De rentesubsidie bedraagt ten hoogste 5%. De maatregel is gebaseerd op Omzendbrief nr. 27 van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap: Speciale maatregelen voor de glasgroente- en glassierteeltbedrijven ingevolge hoge brandstofprijzen. Belangstellende bedrijven moeten uiterlijk op 31 januari 2001 een aanvraag indienen Steunintensiteit Varieert. 3. BEOORDELING 3.1. Is hier sprake van steun in de zin van artikel 87, lid 1, van het Verdrag? Artikel 87, lid 1, van het Verdrag is van toepassing als de betrokken maatregel de onderneming een economisch voordeel biedt dat zij bij een normale bedrijfsvoering niet 2

3 zou hebben gehad, als de steun wordt toegekend aan bepaalde ondernemingen, als het voordeel door een lidstaat of uit staatsmiddelen wordt toegekend, en als de steun het handelsverkeer tussen de lidstaten merkbaar ongunstig kan beïnvloeden. Op het eerste gezicht is in het onderhavige geval aan deze voorwaarden voldaan. De maatregelen bieden de begunstigden een voordeel. Het voordeel wordt toegekend uit staatsmiddelen. De maatregelen kunnen de mededinging 1 en het handelsverkeer tussen de lidstaten ongunstig beïnvloeden aangezien grensoverschrijdende handel in tuinbouwproducten plaatsvindt 2. Ten slotte gaat het om specifieke maatregelen (die ten goede komen aan landbouwers in Vlaanderen). Bij de voorgestelde maatregelen is derhalve sprake van steun. Het verbod om steun toe te kennen als bedoeld in artikel 87, lid 1, van het Verdrag is echter niet onvoorwaardelijk. Bij de beoordeling van regelingen inzake herstructureringssteun in de landbouwsector baseert de Commissie zich op de Communautaire richtsnoeren voor reddings- en herstructureringssteun aan ondernemingen in moeilijkheden 3 (hierna genoemd "de richtsnoeren"). Daarin is bepaald dat herstructureringssteun verenigbaar kan zijn met de artikelen 87 en 88 van het Verdrag, als aan bepaalde voorwaarden is voldaan Richtsnoeren voor reddings- en herstructureringssteun Volgens punt 64 van de richtsnoeren moeten steunregelingen voor KMO, onverminderd de bijzondere bepalingen van hoofdstuk 4, worden beoordeeld op basis van het bepaalde in de hoofdstukken 2 en 3. Voorts kunnen voor de landbouwsector bijzondere bepalingen gelden, die in hoofdstuk 5 van de richtsnoeren zijn beschreven. De Belgische autoriteiten hebben om toepassing van deze bijzondere bepalingen verzocht. Gelet op de specifieke regels voor steunregelingen in de landbouwsector, moet aan de volgende voorwaarden zijn voldaan: Het begunstigde bedrijf moet in moeilijkheden verkeren (punten 4-8, 65 en 72 van de richtsnoeren) Het begunstigde bedrijf moet een KMO zijn (punten 64 en 72) De maatregel moet tot herstel van de levensvatbaarheid leiden (punt 67a) Met de maatregel moeten ongerechtvaardigde vervalsingen van de mededinging worden voorkomen (punten 67b, 70 en 72-82) De steun moet tot het noodzakelijke minimum beperkt blijven (punt 67c) 1 2 België 3 Volgens de jurisprudentie van het Hof van Justitie wijst verbetering van de concurrentiepositie van een bedrijf door toekenning van staatssteun doorgaans op een verstoring van de concurrentie ten opzichte van concurrerende bedrijven die geen dergelijke steun ontvangen, Zaak C-730/79, HJEG 1980, blz. 2671, punten 11 en 12. De invoer in België van tomaten uit andere landen van de EU bedroeg in ton; voerde ton tomaten uit. PB L 288 van

4 Herstructureringssteun mag maar eens in de vijf jaar worden toegekend (punten 67d en 83) Wijzigingen in een herstructureringsplan moeten bij de Commissie worden gemeld (punten 67e en 83) Het maximale steunbedrag dat aan een onderneming kan worden toegekend moet in de regeling vermeld zijn (punt 68) Er moet een jaarlijks verslag over de uitvoering van de regeling worden ingediend (punt 69 en 84-85) a) Financiële moeilijkheden In punt 5 van de richtsnoeren is uiteengezet wanneer een onderneming als een onderneming in moeilijkheden wordt beschouwd. Volgens punt 72 moeten steunregelingen in de landbouwsector echter niet noodzakelijk aan de voorwaarden van punt 5 voldoen. Aangezien de bedrijven uit de Vlaamse tuinbouwsector waarvan wordt verwacht dat ze van de regeling gebruik zullen maken, over het algemeen onbeperkt aansprakelijk zijn (dit wil zeggen dat geen onderscheid wordt gemaakt tussen privévermogen en bedrijfsvermogen), is het moeilijk om ter zake een duidelijke definitie te geven. Volgens de ingediende ontwerpregeling wordt een bedrijf geacht in moeilijkheden te verkeren als aan de volgende voorwaarden is voldaan: (1) het arbeidsinkomen (totale opbrengsten min totale kosten) is met ten minste 20% gedaald ten opzichte van de periode ; (2) het bedrijf beschikt niet over financiële reserves om de extra energiekosten op te vangen, hetgeen moet blijken uit een stijging van de bij kredietinstellingen en leveranciers uitstaande schulden op korte termijn. Er moet zijn aangetoond dat het bedrijf niet in staat is meer dan 80% van zijn financiële verplichtingen op korte termijn te voldoen (hetgeen door de Vlaamse overheid wordt geverifieerd). Bovendien worden de jaarbalansen voor 1998, 1999 en 2000 opgevraagd, waaruit zal moeten blijken dat de aflossingen groter zijn dan de cashflow. b) KMO De Belgische autoriteiten hebben de verzekering gegeven dat de in aanmerking komende bedrijven KMO zijn. c) Herstel van de levensvatbaarheid Om voor steun in aanmerking te komen, moet het bedrijf een herstructureringsplan opstellen waaruit blijkt hoe te werk zal worden gegaan om de afhankelijkheid van de schommelingen van de energieprijzen te verminderen en de energiekosten te drukken. Ten slotte moet uit het plan blijken hoe de financiële levensvatbaarheid zal worden hersteld. De herstructureringplannen worden door de Vlaamse overheid beoordeeld. 4

5 De Vlaamse autoriteiten hebben meegedeeld dat de herstructuringsplannen aan de volgende minimumeisen moeten voldoen: Het plan moet niet alleen maatregelen op korte termijn bevatten (bvb. wijziging van het teeltplan, stopzetting van sterk energiebehoevende teelten, verkoop van activa die niet noodzakelijk zijn voor de bedrijfsvoering), maar ook maatregelen op middellange termijn (zoals de aanpak van de structurele problemen in verband met serreconstructie, warmteproductie en -opslag, warmteverdeling enz.); Hoe meer steun wordt gevraagd, hoe meer details het plan moet bevatten. De inspanningen om het bedrijf minder afhankelijk te maken van de energiekosten, moeten in verhouding staan tot de omvang van de problemen op bedrijfsniveau. d) Voorkomen van ongerechtvaardigde vervalsingen van de mededinging Volgens punt 36 van de richtsnoeren houdt deze voorwaarde meestal in dat de onderneming na de herstructurering geen even belangrijke positie op haar markt(en) meer mag innemen als voordien. De Commissie kan evenwel, overeenkomstig punt 79 van de richtsnoeren, van deze vereiste inzake capaciteitsvermindering afzien voor maatregelen die op een bepaalde categorie ondernemers zijn gericht, wanneer de besluiten die over een periode van twaalf opeenvolgende maanden ten behoeve van de begunstigden zijn genomen, in totaal een hoeveelheid product betreffen die niet meer bedraagt dan 3% van de totale jaarlijkse productie van dat product in het betrokken land (waarbij het geografisch gebied regionaal mag worden bepaald - zie punt 80). De Vlaamse regering heeft zich ertoe verbonden slechts een beperkte groep van bedrijven in aanmerking te nemen, die tezamen minder dan 3% van de totale jaarlijkse productie van de betrokken producten in Vlaanderen vertegenwoordigen. e) Tot het minimum beperkte steun Volgens punt 40 van de richtsnoeren moet de steun tot het strikt noodzakelijke minimum worden beperkt. Bovendien wordt van de begunstigden verwacht dat zij met eigen middelen een belangrijke bijdrage aan het herstructureringsplan leveren. Ten slotte moet de garantie worden gegeven dat de steun niet zal worden gebruikt om de capaciteit uit te breiden. Het steunbedrag is afhankelijk van het herstructureringsplan en blijft tot het noodzakelijke minimum beperkt. De begunstigden moeten een bank zoeken die hun een lening wil toestaan die slechts gedeeltelijk (voor 50%) door de Staat is gewaarborgd. Bovendien wordt aan de begunstigden geen directe steun verleend: zij moeten zelf de volledige schuld terugbetalen. De Commissie beschouwt dit als een belangrijke eigen bijdrage. f) Eenmalige actie In hun brief van 20 maart 2001 geven de Belgische autoriteiten de verzekering dat de begunstigden de herstructureringssteun slechts eens in de vijf jaar zullen ontvangen. 5

6 g) Wijzigingen in het herstructureringsplan De Belgische autoriteiten hebben zich ertoe verbonden iedere wijziging in de betrokken herstructureringsplannen bij de Commissie te melden. h) Maximumbedrag De Belgische autoriteiten hebben verklaard dat het steunbedrag voor een tuinbouwbedrijf van m² ten hoogste 1,375 miljoen BEF (34.085,36 ) zal bedragen. i) Verslag De Belgische autoriteiten hebben zich ertoe verbonden een jaarlijks verslag over de uitvoering van de steunregeling in te dienen. Dit verslag moet informatie bevatten die aantoont dat aan de gestelde voorwaarden voor vrijstelling van capaciteitsvermindering is voldaan (wat bevestigd lijkt te worden door het feit dat er slechts 7 aanvragen zijn) Vorm van de steun De steun wordt gedeeltelijk verleend in de vorm van een overheidsgarantie. Overeenkomstig punt 5.3 van de Mededeling van de Commissie betreffende de toepassing van de artikelen 87 en 88 van het EG-Verdrag op staatssteun in de vorm van garanties 4 wordt dergelijke steun slechts aanvaard voor zover de inschakeling ervan contractueel aan specifieke voorwaarden is gebonden, die zover kunnen gaan als een verplichte faillietverklaring van de begunstigde onderneming. De Belgische autoriteiten hebben verkaard dat aan deze voorwaarde is voldaan. De garantie kan alleen worden vrijgemaakt als alle overige middelen zijn uitgeput. * * * Bijgevolg kan ervan worden uitgegaan dat de steunmaatregelen de ontwikkeling van de economische bedrijvigheid in de sector zullen vergemakkelijken. Deze maatregelen vallen derhalve binnen de werkingssfeer van artikel 87, lid 3, onder c), van het Verdrag. 4. CONCLUSIE Op basis van bovenstaande beoordeling heeft de Commissie besloten dat de steunmaatregel als verenigbaar met het EG-Verdrag kan worden beschouwd. Mocht deze brief vertrouwelijke gegevens bevatten die niet aan derden mogen worden bekendgemaakt, dan wordt u verzocht de Commissie daarvan in kennis te stellen binnen vijftien werkdagen vanaf de ontvangst van dit schrijven. Als de Commissie op de vastgestelde datum geen met redenen omkleed verzoek heeft ontvangen, gaat zij ervan uit dat u instemt met mededeling aan derden of bekendmaking van de volledige tekst 4 PB C 71 van

7 van deze brief in de authentieke taal op Internet: Dit verzoek dient per aangetekend schrijven of per faxbericht te worden gericht aan Europese Commissie, Directoraat-generaal Landbouw Directoraat Wetgeving Landbouweconomie Wetstraat, 200 B-1049 Brussel (fax (+322) ). Met de meeste hoogachting, Voor de Commissie Franz Fischler Lid van de Commissie 7