Subsidieregeling energiebesparing huishoudens met lage inkomens N 698/2000 Nederland

Transcriptie

1 EUROPESE COMMISSIE Brussel, SEC(2001)1491fin Betreft: Subsidieregeling energiebesparing huishoudens met lage inkomens N 698/2000 Nederland Excellentie, Bij brief van 20 oktober 2000 hebben de Nederlandse autoriteiten overeenkomstig artikel 88, lid 3, van het EG-Verdrag bij de Commissie de "Subsidieregeling energiebesparing huishoudens met lage inkomens" genotificeerd. Op 21 december 2000 verzocht de Commissie om aanvullende informatie. De Nederlandse autoriteiten antwoordden bij brief van 23 februari 2001, welke door de Commissie op 27 februari 2001 werd ingeschreven. Op 3 februari 2001 trad de nieuwe Communautaire kaderregeling inzake staatssteun ten behoeve van het milieu in werking 1. Aan deze kaderregeling is een bijlage gehecht met aanvullende inlichtingen die moeten worden verstrekt in de kennisgeving van steunmaatregelen. De Nederlandse autoriteiten werden, bij brief van 25 april 2001, verzocht deze bijlage in te vullen. De Nederlandse autoriteiten zonden deze bijlage toe in een brief van 28 mei 2001, welke op 6 juni 2001 bij de Commissie werd ingeschreven. Verder zonden de Nederlandse autoriteiten een brief met aanvullende inlichtingen op 6 augustus 2001, welke op 14 augustus 2001 bij de Commissie werd geregistreerd. 1. BESCHRIJVING VAN DE MAATREGEL Het doel van de aangemelde regeling is het verstrekken van subsidies voor projecten die beogen om Nederlandse huishoudens met lage inkomens te adviseren over - en te ondersteunen bij - energiebesparing. Aan deze regeling liggen verschillende motieven ten grondslag. Huishoudens met lage inkomens doen nauwelijks een beroep op de bestaande belastingfaciliteiten ten behoeve van energiebesparing als gevolg van hun slechte financiële situatie. Zij investeren ook nauwelijks in de energetische kwaliteit van hun woning of in energiezuinige apparaten. Daarnaast zijn de informatie en 1 PB C 37 van , blz. 3. Zijne Excellentie de Heer J.J. VAN AARTSEN Minister van Buitenlandse Zaken Bezuidenhoutseweg 67 Postbus NL 2500 EB s'-gravenhage Wetstraat 200, B-1049 Brussel - België - Telefoon: centrale Telex: COMEU B Telegramadres: COMEUR Brussel.

2 publiciteitsactiviteiten van de overheid niet specifiek toegesneden op deze groep huishoudens. Tenslotte is de inspanning die geleverd moet worden om de bestaande subsidies of premies te krijgen, te groot. De Nederlandse autoriteiten willen de energiebesparingsactiviteiten voor deze groep uitbreiden. Hiertoe worden andere partijen dan de centrale overheid, zoals nonprofitorganisaties, lokale overheden, openbare organisaties of instanties verzocht projecten voor te stellen. Deze projecten zullen worden geselecteerd via een "tender-systeem". De tenderprocedure behelst een systeem waarbij alle aanvragen voor een bepaald tijdstip moeten worden ingediend en vervolgens door de commissie gelijktijdig worden beoordeeld. Hiertoe maakt zij gebruik van een reeks selectiecriteria die in de aangemelde maatregel zijn geformuleerd. Deze commissie adviseert de Minister van VROM. De minister volgt gewoonlijk het advies van de commissie hoewel de Minister door middel van een met redenen omkleed advies anders kan besluiten. In de navolgende paragrafen wordt een analyse gemaakt van de mogelijke staatssteunaspecten van de regeling Begunstigden Er zijn twee begunstigden van de regeling: de initiatiefnemers van de projecten ( aanvragers ) en de uiteindelijke begunstigden van de projecten, de huishoudens met lage inkomens: (1) De initiatiefnemers van de projecten kunnen alle rechtspersonen volgens Nederlands recht zijn, zoals non-profitorganisaties, openbare instanties, lokale overheden en ondernemingen. De Nederlandse autoriteiten hebben geraamd dat circa tien aanvragers per jaar subsidie zullen ontvangen. Verder verwachten zij dat zij voornamelijk verenigingen, openbare organisaties en lokale overheden een subsidieaanvraag zullen indienen. (2) Huishoudens met lage inkomens worden gedefinieerd als de eerste (laagste) 20% van alle Nederlandse huishoudens, onderverdeeld naar inkomen. De Nederlandse autoriteiten gebruiken de definitie en de cijfers die worden vastgesteld door het CBS. Rechtspersonen zijn expliciet van de regeling uitgesloten. De regeling is derhalve uitsluitend van toepassing op burgers Aard van de projecten De Nederlandse autoriteiten hebben de volgende omschrijving gegeven van voor subsidie uit hoofde van de regeling in aanmerking komende activiteiten: advies over energiebesparing; het aanschaffen en aanbrengen van energiebesparende producten; het ondersteunen van huishoudens bij het deelnemen aan andere regelingen gericht op energiebesparing, bijvoorbeeld door te helpen bij het aanvragen van een subsidie Bij de aanbestedingsprocedure gebruikte selectiecriteria De tender-commissie gebruikt de volgende selectiecriteria voor de in artikel 3 van de regeling omschreven projecten: de slaagkans van het project; de vermindering van de CO 2 -uitstoot; de kans dat de doelgroep wordt bereikt; 2

3 het aantal huishoudens dat wordt bereikt, en de geografische spreiding daarvan; de samenwerking met andere betrokken partijen; het evenwicht tussen de voorgestelde activiteiten; de kosteneffectiviteit van de projecten, uitgedrukt in guldens per ton verwachte vermindering van de uitstoot van CO 2 ; de bijdrage die de aanvrager of andere betrokken partijen aan het project willen leveren. De Minister kan besluiten niet het advies van de commissie te volgen met een met redenen omkleed besluit Voor subsidie in aanmerking komende kosten Alleen gemaakte kosten die rechtstreeks aan het project kunnen worden toegerekend worden als in aanmerking komende kosten beschouwd: loonkosten van rechtstreeks betrokken personeel, gebaseerd op een standaard brutoloon. Wanneer geen loonkosten worden gemaakt maar het project wel arbeid omvat (b.v. door vrijwilligers) kan de Minister van VROM een redelijk bedrag aan voor subsidie in aanmerking komende loonkosten vaststellen; kosten van gebruikte materialen en grondstoffen, gebaseerd op historische aanschafprijzen; kosten voor het aanschaffen van energiebesparende maatregelen; andere kosten, betaalbaar aan derden; reis- en verblijfkosten, tot maximaal 10% van de totale projectkosten; aanvullende overhead-kosten die rechtstreeks uit de projecten voortvloeien met een maximum van 40% van de genoemde loonkosten Steunintensiteit van de maatregel De aan de aanvragers toegekend subsidie bedraagt ten hoogste 100% met een maximum van 0,45 miljoen EUR per project. De steunintensiteit kan vrij hoog oplopen doordat huishoudens met lage inkomens niet over voldoende eigen middelen beschikken. Daarom wordt verwacht dat sommige projecten voor 100% door de overheid worden gefinancierd. Wanneer een organisator zelf van de maatregel kan profiteren zal het eigen belang van de organisator in aanmerking worden genomen bij de vaststelling van de hoogte van de subsidie. Het eigen belang kan bijvoorbeeld een rechtstreeks profijt zijn doordat energiebesparende producten worden verkocht, een indirecte reclame van de producten van de organisator of het verwerven van goodwill. Het eigen belang van de organisator moet door een onafhankelijke deskundige worden vastgesteld. Om onredelijke declaraties te voorkomen wordt de uurvergoeding van adviseurs en consultants strikt beperkt tot 110 EUR, inclusief BTW Begrotingsmiddelen en looptijd De begroting van de regeling bedraagt in totaal 17,5 miljoen NLG (circa 7,9 miljoen EUR). De in de begroting 2001 opgenomen middelen bedragen 3

4 2,5 miljoen NLG, en van 2002 tot miljoen NLG. De looptijd bedraagt vier jaar. 2. STANDPUNT VAN NEDERLAND De Nederlandse autoriteiten zijn van oordeel dat de onderhavige regeling geen staatssteun vormt in de zin van artikel 87, lid 1, van het EG-Verdrag, omdat de desbetreffende overheidsmiddelen indirect naar huishoudens vloeien (geen ondernemingen, dus geen staatssteun) of, rechtstreeks, via een openbare aanbestedingsprocedure naar de initiatiefnemers van de projecten. De Nederlandse autoriteiten stellen dat er geen sprake is van begunstiging van bepaalde ondernemingen in de zin van artikel 87, lid 1, van het EG-Verdrag, omdat de aangemelde regeling een door middel van een aanbestedingsprocedure uit te voeren steunregeling betreft, waarvan de objectieve en verifieerbare criteria zonder discriminatie worden toegepast. De deelnemende ondernemingen kunnen niet van de regeling profiteren, omdat hun eigen belang in aanmerking zou worden genomen bij het vaststellen van de steunintensiteit. 3. BEOORDELING Om vast te stellen of er bij deze regeling sprake is van staatssteun overeenkomstig artikel 87, lid 1, van het EG-Verdrag en artikel 61, lid 1, van de EER-Overeenkomst, merkt de Commissie het volgende op: A. De huishoudens met lage inkomens die de uiteindelijke begunstigden van de regeling zijn, zijn burgers zonder commerciële activiteit. Er is derhalve geen sprake van staatssteun. B. Wat de initiatiefnemers van de projecten betreft, die de rechtstreekse begunstigden van de regeling zijn, hebben de Nederlandse autoriteiten aangegeven dat vooral verenigingen, openbare organisaties en lokale overheden subsidie zullen aanvragen. Daarom kan een aanzienlijk gedeelte van de toegekende middelen geen staatssteun vormen. Indien de begunstigden van de subsidies ondernemingen zijn, merkt de Commissie op dat de subsidies door de Nederlandse autoriteiten worden gefinancierd uit overheidsmiddelen. De Nederlandse autoriteiten hebben aangegeven dat de tenderprocedure een open en transparante selectie van organisatoren van de projecten zal garanderen. De Minister van VROM houdt echter een discretionaire bevoegdheid in de selectie van projecten. Daarmee is de maatregel selectief. Mogelijke begunstigde organisatoren van de projecten zijn bijvoorbeeld energiebedrijven en producenten van milieuvriendelijke producten. Financiële bijstand aan initiatiefnemers die ondernemingen zijn kan tot een versterking van de positie van die ondernemingen, en mogelijkerwijs tot een verandering van de marktvoorwaarden leiden. Een dergelijke versterking van de positie van de desbetreffende ondernemingen ten opzichte van andere, concurrerende ondernemingen in de Europese Gemeenschap kan een ongunstige invloed op het handelsverkeer hebben en mogelijk concurrentievervalsing in de hand werken. Het zal moeten worden onderzocht in hoeverre de initiatiefnemers van de projecten, indien zij ondernemingen zijn, profijt van de maatregel hebben. De Nederlandse autoriteiten hebben echter verklaard dat de Nederlandse regelgeving inzake milieusubsidies waarborgt dat een subsidie uitsluitend kan worden toegekend wanneer het eigen belang van de betrokken partijen (door bijvoorbeeld een indirecte reclame van hun producten) is berekend en van de uiteindelijke subsidie is 4

5 afgetrokken 2. Deelnemende ondernemingen moeten een door een onafhankelijke deskundige opgesteld rapport voorleggen waaruit hun eigen belang moet blijken. Ten slotte is, om onredelijke declaraties te voorkomen, de vergoeding van adviseurs en consultants strikt beperkt tot 110 EUR per uur, BTW inbegrepen. Daarom kan de Commissie concluderen dat de maatregel geen voordeel voor de organisatoren die ondernemingen zijn bevat. De maatregel kan dus niet ten goede komt aan ondernemingen. Vandaar dat er geen sprake is van staatssteun overeenkomstig artikel 87, lid 1, van het EG-Verdrag. 4. CONCLUSIE De Commissie heeft derhalve besloten dat de steunmaatregel geen staatssteun vormt in de zin van artikel 87, lid 1, van het EG-Verdrag. Ingeval deze brief vertrouwelijke gegevens bevat die niet mogen worden bekendgemaakt, wordt u verzocht de Commissie daarvan binnen de 15 werkdagen vanaf de ontvangst van dit schrijven in kennis te stellen. Ontvangt de Commissie binnen de vastgestelde termijn geen met redenen omkleed verzoek, dan neemt zij aan dat u instemt met de bekendmaking van de volledige tekst van dit schrijven. Dit verzoek dient bij aangetekend schrijven of bij faxbericht te worden gericht aan: Commissie van de Europese Gemeenschappen DG Concurrentie, Griffie Overheidssteun Jozef II-straat 70, B Brussel Fax: Met bijzondere hoogachting, Voor de Commissie Mario MONTI Lid van de Commissie 2 Zoals bepaald in artikel 6:1 van het Besluit milieusubsidies. 5