Staatssteunmaatregel NN 39/2006 België Reddingssteun voor de onderneming De Poortere Frères SA

Transcriptie

1 EUROPESE COMMISSIE Brussel, 14-VIII-2006 C (2006) 3765 Betreft: Staatssteunmaatregel NN 39/2006 België Reddingssteun voor de onderneming De Poortere Frères SA Excellentie, 1. PROCEDURE (1) Bij het op 30 mei 2006 door de Commissie geregistreerde bericht heeft België de Europese Commissie in kennis gesteld van haar voornemen om reddingssteun toe te kennen aan de onderneming De Poortere Frères SA. De kennisgeving werd onder het nummer N 336/2006 geregistreerd. (2) Bij schrijven van 2 juni 2006 heeft de Commissie de Belgische autoriteiten medegedeeld dat zij de kennisgeving als onvolledig beschouwde en heeft zij nader omschreven welke gegevens ontbraken. Bij mededeling van 13 juni 2006 hebben de Belgische autoriteiten de gegevens verstrekt die in de kennisgeving ontbraken en hebben zij de Commissie ook ervan in kennis gesteld dat een deel van de steun (namelijk een lening ten belope van EUR) reeds op 23 mei dus vóór de kennisgeving aan de Commissie in werking was getreden. (3) Op basis van deze gegevens heeft de Commissie de desbetreffende maatregel geherkwalificeerd als niet-aangemelde steun en werd aan het dossier het nieuwe nummer NN 39/2006 toegekend. (4) Bij schrijven van 22 juni 2006 heeft de Commissie de Belgische autoriteiten verzocht om aanvullende gegevens met betrekking tot de niet-aangemelde maatregel. (5) De Belgische autoriteiten hebben deze gegevens bij schrijven van 27 juni 2006 verstrekt. Zijne Excellentie de Heer Karel DE GUCHT Minister van Buitenlandse Zaken Karmelietenstraat 15 B 1000 Brussel Europese Commissie, B-1049 Brussel België. Telefoon: (32) (0)

2 2. BESCHRIJVING VAN DE MAATREGEL 2.1. De begunstigde onderneming (6) De onderneming De Poortere Frères NV (hierna "DPF" of "de onderneming" genoemd) is actief in de textielsector. Zij is gespecialiseerd in bekledings- en decoratiestoffen. Volgens de informatie die door de Belgische autoriteiten werd verstrekt, zijn er in de in Moeskroen (België) gevestigde onderneming 326 personeelsleden werkzaam. (7) DPF is voor 74% in handen van de houdstermaatschappij Dry Tex Two die voor 82,5% in handen is van de onderneming Airelles SA die op haar beurt door twee natuurlijke personen wordt gecontroleerd, die elk een belang van 50% hebben. (8) DPF wordt met een moeilijke financiële situatie geconfronteerd. Volgens de informatie van de Belgische autoriteiten beschikte de onderneming op 31 december 2005 nog slechts over eigen middelen ten belope van EUR en had zij in de loop van het boekjaar 2005 ongeveer 90% van haar eigen middelen verloren. In het eerste trimester van 2006 zou de onderneming verdere verliezen ten belope van [ ] EUR hebben geleden. (9) Deze moeilijkheden zouden voor een deel te wijten zijn aan een aanzienlijke vermindering van de omzet van de onderneming, hetgeen het gevolg zou zijn van de concurrentie van invoer uit derde landen. Voorts zouden zij toe te schrijven zijn aan een slechte werking van het kasbeheer die ertoe zou hebben geleid dat de onderneming, zonder zich ervan bewust te zijn, haar kredietlijnen aanzienlijk zou hebben overschreden. Deze vergissing en de eruit voortvloeiende terugbetalingsverplichting zou aanzienlijke negatieve gevolgen hebben gehad op de kasmiddelen van DPF en haar algemene financiële toestand De financiële steunmaatregel (10) Bij het besluit van 11 mei 2006 met als rechtsgrondslag het decreet van 6 mei 1999 tot wijziging van hoofdstuk V van de wet van 2 april 1962 tot oprichting van een Nationale Investeringsmaatschappij en van de Gewestelijke Investeringsmaatschappijen heeft de Waalse regering besloten het Waalse Gewest in DPF te laten participeren. Deze steun heeft tot doel te voorzien in de kasbehoeften om de onderneming in bedrijf te houden totdat een herstructureringsplan kan worden opgesteld. (11) Deze steun zal door de Société Wallonne de Gestion et de Participations (Waalse Beheers- en Participatiemaatschappij, hierna "Sogepa" genoemd) worden verstrekt in de vorm van een lening ten belope van EUR. Volgens de aanmelding zullen aan deze lening verscheidene voorwaarden zijn verbonden. Het betreft onder meer volgende voorwaarden: De lening wordt voor een maximale looptijd van zes maanden toegekend tegen een rentevoet van 3,70%. Valt under de geheimshoudingspflicht. 2

3 Sopega zal binnen de raad van bestuur van DPF over een waarnemer beschikken en zal voor de looptijd van zes maanden van de lening als vergoeding voor kosten voor onderzoek en opvolging van het dossier 0,5% van het ontleende bedrag ontvangen. De steun zal pas worden uitbetaald op voorwaarde dat de Commissie hierover een gunstig advies uitbrengt. (12) Uit de mededeling van de Belgische autoriteiten van 13 juni 2006 blijkt evenwel dat op basis van een op 23 mei 2006 ondertekende overeenkomst het Waals gewest (vertegenwoordigd door Sopega) een lening van EUR aan DPF heeft toegekend, hetgeen overeenkomt met een eerste tranche van het bedrag van EUR waarvan sprake is in het bovenvermelde besluit van het Waals Gewest van 11 mei De lening loopt af per 23 november Voorts is bepaald dat de leningovereenkomst automatisch wordt ontbonden, indien de Commissie een negatieve beschikking geeft naar aanleiding van de aanmelding van de desbetreffende steunmaatregel. (13) De Belgische autoriteiten hebben er ook op gewezen dat bij een positieve beschikking van de Commissie het resterend deel van de steunmaatregel in werking zal treden door de uitbetaling van een tweede tranche van EUR, waardoor het totale uitgekeerde bedrag EUR bedraagt. (14) In hun mededeling van 27 juni 2006 hebben de Belgische autoriteiten zich ertoe verbonden binnen een maximale termijn van zes maanden vanaf de uitbetaling van de eerste tranche van de lening bij de Commissie een herstructureringsplan met betrekking tot DPF in te dienen. 3. BEOORDELING 3.1. De vraag of sprake is van staatssteun (15) Ingevolge artikel 87, lid 1, van het EG-Verdrag zijn behoudens de afwijkingen waarin het Verdrag voorziet, steunmaatregelen van de staten of in welke vorm ook met staatsmiddelen bekostigd, die de mededinging door begunstiging van bepaalde ondernemingen of bepaalde producties vervalsen of dreigen te vervalsen, onverenigbaar met de gemeenschappelijke markt, voorzover deze steun het handelsverkeer tussen de lidstaten ongunstig beïnvloedt. Volgens vaste rechtspraak is deze bepaling niet alleen van toepassing op de steun die wordt verleend door de nationale regeringen van de lidstaten en de daaronder ressorterende autoriteiten, maar geldt zij ook voor de steun die wordt verstrekt door een territoriale overheid, zoals in deze zaak een gewest in de zin van de Belgische grondwet. (16) Volgens de aangemelde maatregel zal het Waals Gewest een krediet met een jaarlijks rentetarief van 3,70% verstrekken aan een onderneming die zich in een bijzonder precaire financiële situatie bevindt. Aangezien zulke onderneming zich niet tegen dergelijke voorwaarden op de financiële markten had kunnen financieren, is DPF begunstigd ten opzichte van andere ondernemingen. Ten slotte is DPF actief in een sector waar handel tussen de lidstaten plaatsvindt en kan de steun dus de mededinging binnen de gemeenschappelijke markt vervalsen. Het gaat dus om steun in de zin van artikel 87, lid 1, van het EG-Verdrag. 3

4 3.2. De maatregel op zijn verenigbaarheid met de gemeenschappelijke markt getoetst (17) Wat de verenigbaarheid van de steun betreft, stelt de Commissie in de eerste plaats vast dat overeenkomstig de bepalingen van artikel 88, lid 3, van het EG- Verdrag de lidstaten de Commissie tijdig op de hoogte dienen te brengen van elk voornemen tot invoering van steunmaatregelen en dat zij de voorgenomen maatregelen niet tot uitvoering kunnen brengen voordat die procedure tot een eindbeslissing heeft geleid. Overeenkomstig de bepalingen van Verordening (EG) nr. 659/1999 van de Raad van 22 maart 1999 tot vaststelling van nadere bepalingen voor de toepassing van artikel 93 van het EG-Verdrag 1 wordt elke steun die in strijd met artikel 88, lid 3, van het Verdrag tot uitvoering wordt gebracht, als "onrechtmatige steun" beschouwd. (18) In deze zaak heeft de Commissie vastgesteld dat België de steunmaatregel ten gunste van DPF ten uitvoer heeft gelegd door zelfs vóór de aanmelding van de maatregel aan de onderneming de lening van EUR toe te kennen. Bijgevolg heeft de Commissie de aangemelde maatregel als onrechtmatige steun beschouwd en is zij tot een onderzoek overgegaan overeenkomstig de in hoofdstuk III van Verordening (EG) nr. 659/1999 beschreven procedure voor zulke steun. (19) Op basis van de in de leden 2 en 3, onder a), b), of d), van artikel 87 bepaalde uitzonderingen op het in artikel 87, lid 1, omschreven verbod kan de steun duidelijk niet als verenigbaar met de gemeenschappelijke markt worden beschouwd. De eventuele verenigbaarheid van de steun dient dus op basis van artikel 87, lid 3, onder c), van het EG-Verdrag te worden onderzocht. Met het oog op de toepassing van deze bepaling op reddings- en herstructureringssteun aan ondernemingen in moeilijkheden, heeft de Commissie communautaire richtsnoeren vastgesteld 2. Na onderzoek is de Commissie van mening dat in deze zaak geen andere communautaire kaderregeling kan worden toegepast. De Belgische autoriteiten hebben overigens geen enkele andere uitzonderingsbepaling van het Verdrag ingeroepen en hebben zich uitsluitend gebaseerd op deze richtsnoeren om de verenigbaarheid van de betrokken steun te verdedigen Kan DPF als onderneming in moeilijkheden worden aangemerkt? (20) Om voor reddings - en herstructureringssteun in aanmerking te komen, moet de onderneming als een onderneming in moeilijkheden kunnen worden beschouwd. In afdeling 2.1 van de richtsnoeren wordt het begrip "onderneming in moeilijkheden" omschreven. Volgens de door de Belgische autoriteiten verstrekte gegevens zou DPF in % van haar eigen vermogen hebben verloren, waardoor de onderneming per 31 december 2005 nog slechts over een bedrag van EUR aan eigen middelen beschikte. In het eerste trimester van 2006 zou 1 2 PB L 83, , blz. 1. Het artikel 93 van het EG-Verdrag is thans het artikel 88 van het EG- Verdrag. Mededeling van de Commissie, "Communautaire richtsnoeren inzake reddings- en herstructureringssteun aan ondernemingen in moeilijkheden", PB C 244 van , blz. 2. 4

5 DPF nog eens [ ] EUR hebben verloren. In deze omstandigheden zou DPF kunnen worden beschouwd als een onderneming in moeilijkheden in de zin van punt 10 a) van de richtsnoeren. (21) Volgens punt 13 van de richtsnoeren komt een onderneming die deel uitmaakt van een concern in beginsel niet voor reddingssteun in aanmerking, behalve wanneer kan worden aangetoond dat de moeilijkheden van de onderneming een specifiek karakter hebben en niet het gevolg zijn van een arbitraire kostenallocatie binnen het concern, en dat deze moeilijkheden van de onderneming te groot zijn om door het concern zelf te kunnen worden opgelost. (22) DPF maakt deel uit van een concern. Volgens de door de Belgische autoriteiten aangemelde gegevens hebben de problemen van DPF een specifiek karakter. Zij zijn namelijk het gevolg van de concurrentie van ingevoerde producten in de specifieke bedrijfstak van DPF alsmede van de slechte werking van het kasbeheer binnen de onderneming. De moeilijkheden van de onderneming lijken dus niet het gevolg te zijn van een arbitraire kostenallocatie binnen het concern. (23) Voorts hebben de natuurlijke personen die meerderheidsaandeelhouder zijn van DPF (via hun houdstermaatschappijen Airelles SA en Dry Tex Two) reeds middelen ter beschikking van DPF gesteld. Zo hebben zij in september EUR in het kapitaal van DPF ingebracht. In januari 2006 hebben zij een in aandelen converteerbaar voorschot van EUR verstrekt. Volgens de informatie van de Belgische autoriteiten was deze bijdrage onvoldoende om het herstel van DPF te waarborgen en zijn de meerderheidsaandeelhouders niet in staat om de aanvullende middelen te verschaffen die noodzakelijk zijn voor de redding van de onderneming. (24) Hiermee staat vast DPF een onderneming in moeilijkheden is in de zin van de richtsnoeren Voorwaarden van lid van de richtsnoeren voor goedkeuring van reddingssteun (25) De steunmaatregel neemt de vorm aan van een lening die in twee tranches wordt verstrekt tegen een jaarlijks rentetarief van 3,70%, hetgeen overeenstemt met de sinds 1 januari 2006 geldende referentierente van de Commissie. De begunstigde moet eveneens de door Sopega gemaakte kosten voor onderzoek en opvolging van het dossier voor zijn rekening nemen, hetgeen neerkomt op 0,5% van het bedrag van de lening. De lening zal binnen een termijn van zes maanden na de uitkering van het eerste bedrag worden terugbetaald. De maatregel is dus in overeenstemming met punt 25 a) van de richtsnoeren. (26) In overeenstemming met punt 25 b) van de richtsnoeren wordt de reddingssteun gerechtvaardigd door ernstige sociale moeilijkheden Volgens de Belgische autoriteiten zou het faillissement van de onderneming leiden tot het verlies van 325 arbeidsplaatsen in een regio die overeenkomstig artikel 87, lid 3, onder c), van het EG-Verdrag voor steun in aanmerking komt en zou het dus aanzienlijke sociale gevolgen hebben. (27) Nog steeds in overeenstemming met het punt 25 b) van de richtsnoeren dient ook te worden nagegaan of de maatregel ongunstige spill-overeffecten naar andere lidstaten kan hebben. In dit verband dient te worden opgemerkt dat DPT zijn 5

6 productie zal concentreren op dubbelstukbindingen, waarbij producten worden ontwikkeld met een kwaliteit die enigszins hoger is dan het assortiment uit het verleden dat momenteel aan de concurrentie van de invoer is blootgesteld. Volgens de informatie van de Belgische autoriteiten is er momenteel geen enkele Europese productie van soortgelijke producten. Tegelijkertijd heeft DPF besloten de productie van gladde textielgoederen stop te zetten en heeft zij haar productiecapaciteit in deze sector reeds aanzienlijk verminderd, in het bijzonder door het afstoten van productie-installaties (weefmachines enz.). Bijgevolg lijkt de reddingssteun geen ongunstige spill-overeffecten naar andere lidstaten te hebben. (28) De Belgische autoriteiten hebben zich ertoe verbonden een herstructureringsplan in te dienen binnen een maximale termijn van zes maanden vanaf de eerste uitvoering van de steun door de uitbetaling op 23 mei 2006 van de eerste tranche van de lening. (29) De Belgische autoriteiten hebben een overzicht van de liquiditeitsvooruitzichten van DPF tijdens het boekjaar 2006 ingediend. Voor de tweede helft van het boekjaar worden de liquiditeitsvooruitzichten als volgt voorgesteld: BESCHIKBARE KASMIDDELEN SITUATIE AANVANG PERIODE INKOMENDE MIDDELEN UITGAANDE MIDDELEN SITUATIE EINDE PERIODE (EUR) JUNI 2006 [ ] [ ] [ ] [ ] JULI + AUGUSTUS 2006 [ ] [ ] [ ] [ ] SEPTEMBER 2006 [ ] [ ] [ ] [ ] OKTOBER 2006 [ ] [ ] [ ] [ ] NOVEMBER 2006 [ ] [ ] [ ] [ ] DECEMBER 2006 [ ] [ ] [ ] [ ] (30) Uit deze ramingen blijkt dat de maximale behoefte aan kasmiddelen in de periode juni-december 2006 ongeveer [ ] EUR zal bedragen. Bovendien levert de toepassing van de in de bijlage van de richtsnoeren opgenomen formule voor de berekening van het maximumbedrag aan reddingssteun om voor toepassing van de vereenvoudigde procedure in aanmerking te komen, een bedrag van [ ] EUR op 3. Bijgevolg wordt met de lening van 1,25 miljoen EUR het bedrag niet overschreden dat nodig is om de exploitatie van de onderneming voort te zetten 3 Toegepast op DPF, met als referentiejaar t=2005 geeft de formule [EBIT t + afschrijving t + (werkkapitaal t - werkkapitaal t-1 )] / 2 als resultaat: [ ]. 6

7 gedurende de periode waarvoor de steun is goedgekeurd, hetgeen in overeenstemming is met punt 25 d) van de richtsnoeren. (31) Volgens de door de Belgische autoriteiten verstrekte gegevens heeft DPF nooit reddingssteun en in de laatste tien jaar evenmin herstructureringssteun ontvangen. De maatregel is dus in overeenstemming met de voorwaarde van punt 25 e) van de richtsnoeren (eenmalig karakter van de steun). (32) Zoals in punt 29 van de richtsnoeren wordt vermeld, betekent deze goedkeuring van reddingssteun niet noodzakelijk dat nadien steun in het kader van een eventueel herstructureringsplan wordt goedgekeurd; dergelijke steun wordt op zijn eigen waarde beoordeeld. 4. BESLUIT (33) De Commissie betreurt het dat het Koninkrijk België deze steunmaatregel onrechtmatig ten uitvoer heeft gelegd in strijd met artikel 88, lid 3, van het Verdrag. (34) Op grond van de bovenstaande beoordeling heeft de Commissie evenwel besloten de steun als verenigbaar met de gemeenschappelijke markt te beschouwen. (35) Indien deze brief vertrouwelijke informatie bevat die niet aan derden mag worden bekend gemaakt, wordt u verzocht de Commissie daarvan binnen vijftien werkdagen vanaf de ontvangst van dit schrijven in kennis te stellen. Wanneer de Commissie binnen de vastgestelde termijn geen met redenen omkleed verzoek ontvangt, neemt zij aan dat u instemt met de mededeling aan derden en de bekendmaking van de volledige tekst van dit schrijven. Uw verzoek dient bij aangetekend schrijven of bij faxbericht te worden gericht aan: Europese Commissie Directoraat-generaal Concurrentie Griffie Staatssteun B-1049 Brussel Fax: + 32 (0) Met de meeste hoogachting, Voor de Commissie Neelie Kroes Lid van de Commissie 7