Kwaliteitsvol onderwijs samen met leerlingen Feedback van leerlingen aan leraren
|
|
- Annemie Bauwens
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Kwaliteitsvol onderwijs samen met leerlingen Feedback van leerlingen aan leraren Ellen Windey Vlaamse Scholierenkoepel vzw Feedback wordt soms verward met beoordeling of evaluatie. Het kan toch niet de bedoeling zijn dat leerlingen hun leraren gaan buizen?. In deze bijdrage wil de Vlaamse Scholierenkoepel (VSK) een eigen visie op feedback van leerlingen aan leraren weergeven. Het nieuwe decreet betreffende de kwaliteit in het onderwijs is sinds 1 september 2009 van kracht. Het uitgangspunt hierbij is het beleidsvoerend vermogen van scholen en Centra voor Leerlingenbegeleiding om zelf in te staan voor degelijk onderwijs en leerlingenbegeleiding. Elke instelling moet voldoen aan stevige kwaliteitseisen, de onderwijsreglementering respecteren én haar eigen kwaliteit op systematische wijze onderzoeken en bewaken. De manier waarop ze dit doet kiest ze zelf. Scholen moeten zich voortaan zelf een spiegel voorhouden. Van Petegem (2008) stelt dat om van integrale kwaliteitszorg te kunnen spreken, twee belangrijke gegevens voldoende aandacht moeten krijgen. In de eerste plaats betekent dit dat alle aspecten en niveaus van het werk op school continu onder het vergrootglas moeten liggen: beleid, administratie, programma s, maar ook het concrete werk van leraren en leerlingen in de klas. In de tweede plaats betekent het ook dat alle participanten betrokken worden bij het voortdurend streven naar kwaliteitsverbetering. Niet alleen de participatie van beleidsverantwoordelijken, leraren en ouders, maar ook de betrokkenheid van de leerlingen. Leerlingen hebben een unieke en specifieke kijk op heel wat schoolaspecten. Daarom is hun mening zeer waardevol als het gaat om leerlingenbegeleiding, klasorganisatie, communicatie, schoolreglement, rol van de leraar,... Beste directies, verlies dit niet uit het oog! Leerlingenparticipatie betekent dat leerlingen betrokken worden bij, en greep krijgen op hun dagelijkse omgeving. Het betekent dat leerlingen kunnen mee denken, mee praten, meewerken en mee beslissen over datgene wat er met hen en rond hen gebeurt. (Vlaamse Scholierenkoepel, 2006). Een bijzondere vorm van leerlingenparticipatie op klasniveau is feedback van leerlingen aan leraren. Wanneer leerlingen naar hun mening gevraagd worden en ervaren dat er rekening mee wordt gehouden, zullen ze zich meer gerespecteerd voelen. Feedback draagt dus bij tot een open en positief klasklimaat en schept kansen om lessen anders en beter te organiseren. Feedback van leerlingen levert leraren ook interessante informatie op en helpt hen in hun professionele ontwikkeling. Maar het geven van feedback ligt ook gevoelig. Leraren vrezen hun gezag te verliezen, enkel negatieve reacties te zullen krijgen; ze twijfelen aan de betrouwbaarheid van de reacties van leerlingen... 1 Wat is feedback? Feedback is een boodschap over het gedrag van een persoon en vooral het effect van dit gedrag op andere personen. Het gaat hierbij om een informatieve boodschap over hoe je overkomt en het effect van jouw handelen op anderen. Feedback is dus niet hetzelfde als een evaluatie of beoordeling. In het Engelse begrip feedback zit het woord voeden, wat per definitie een positieve daad is. Leerlingen voeden de leraar met informatie waarover hij zelf niet beschikt. 50
2 Ze vertellen de leraar hoe hij overkomt, welke invloed hij op hen heeft... Die informatie is belangrijk voor de leraar om zijn lesgeven te kunnen bijsturen. Feedback is met andere woorden een communicatiemiddel waardoor de leraar op de hoogte raakt van dingen die hij zelf niet beseft of kan beseffen. Het is een manier om zichzelf beter te leren kennen. We verduidelijken dit feedbackproces aan de hand van het Johari-venster (Luft & Ingham, 1955). Dit model is ontworpen door Joseph Luft en Hari Ingham en onderscheidt vier kwadranten: anderen VRIJE RUIMTE BLINDE VLEK verborgen gebied groter te houden voor hun leerlingen dan voor hun vrienden. Toch voelen mensen zich het best wanneer ze zich in relatie met anderen begeven in de vrije ruimte. Hoe groter die ruimte, hoe beter we ons voelen en hoe minder we een rolletje moeten spelen. We weten wat we van elkaar kunnen verwachten en dat geldt ook voor leraren. Leraren moeten proberen hun vrije ruimte bij het lesgeven te vergroten. Een manier om dit te doen is door feedback te vragen aan de leerlingen. Leerlingen zien leraren het hele jaar door aan het werk en zijn in staat om heel wat blinde vlekken aan het licht te brengen. Hierdoor leren leraren zichzelf beter kennen en zijn ze in staat om hun handelen te verbeteren en te groeien als leraar. Wanneer je feedback ontvangt, lokt dit een reactie uit. Wanneer een leraar reageert op feedback en open communiceert, verkleint dit eveneens zijn verborgen gebied. De reactie van de leraar levert de leerlingen informatie op die voor hen tot dan verborgen was. anderen VERBORGEN GEBIED ONBEKENDE ZELF je leerlingen VRIJE RUIMTE BLINDE VLEK Het Johari-venster toont aan dat we slechts ten dele een open boek zijn voor onszelf. Mensen zijn zich van heel wat gedragingen vaak niet bewust, terwijl anderen ze wel opmerken (blinde vlek). Maar ook omgekeerd, is er een deel van ons dat verborgen blijft voor anderen (verborgen gebied). je leerlingen VERBORGEN GEBIED ONBEKENDE ZELF Afhankelijk van de situatie zijn de verschillende kwadranten niet even groot. Bij een eerste kennismaking is de vrije ruimte klein en na verloop van tijd zal deze groeien. De omvang van de kwadranten evolueren naargelang de relaties vorderen. Ook de context speelt een rol. Leraren zijn bijvoorbeeld meer geneigd om hun 51 Feedback geven is een natuurlijke handeling en gebeurt voortdurend wanneer je met anderen samenwerkt. Leerlingen zenden vaak onbewust informatie uit over de les. Hun houding en non-verbaal gedrag zijn belangrijke graadmeters waarmee leraren rekening houden.
3 Op basis van de gezichtsuitdrukking, de bewegingen van het lichaam, de ogen en woorden van de leerlingen meten heel wat leraren het effect van hun gedrag. Maar uit onderzoek blijkt dat deze primaire feedback vaak weinig uithaalt wanneer een leraar de uitwerking van het eigen gedrag slechts oppervlakkig waarneemt en er alleen maar intuïtief op reageert. Ook bij leraren speelt de eigen perceptie een sterke, mogelijk verkleurde rol bij het kijken naar het eigen functioneren (Van Petegem e.a., 2008). Daarom is het belangrijk om regelmatig een formeel feedbackmoment te organiseren. Leraren en leerlingen gaan samen gericht op zoek naar de sterke punten en verbeterpunten binnen het klasgebeuren. 2 Waarover vraag je feedback? Rudduck (1999) stelt dat de mening van de leerlingen inzake het functioneren van de leraar, gezien hun positie als bevoorrechte getuigen (op het einde van het secundair onderwijs hebben ze ongeveer uur onderwijs ervaren ), uiterst waardevol is (Van Petegem e.a., 2008). Leerlingen zien leraren dagelijks aan het werk. Ze zijn in staat om zich uit te spreken over de manier waarop een leraar bijvoorbeeld zijn lestijd organiseert of leerlingen ondersteunt. Is de les logisch opgebouwd? Start de les op tijd? Hoe is de klassfeer? Zijn de bordschema s duidelijk? Wordt de cursus voldoende gebruikt? Leerlingen waarderen het als een leraar zich niet onfeilbaar opstelt en aan de klas vraagt hoe ze de les ervaren. Feedback van leerlingen is in heel wat situaties waardevol. Sta vooraf voldoende stil bij wat je als leraar precies te weten wil komen. Niet zomaar feedback om de feedback, maar om er daadwerkelijk mee aan de slag te gaan. Wil je een algemene indruk of focus je liever op één deelaspect van je job? Vraag leerlingen ook enkel feedback over zaken die ze zelf kunnen inschatten. Op basis van gesprekken met leerlingen en leraren onderscheidt VSK vijf aspecten van het leraarschap waarbij feedback van leerlingen waardevol is: 52 - Leraar als organisator van de les: de leraar bepaalt in grote mate hoe de vijftig minuten les/leertijd worden georganiseerd en ingevuld. Hij structureert de leerstof en geeft duiding. - Leraar als coach van het leerproces: letterlijk is een leraar een kracht die leerlingen helpt bij het leren. Hij is de facilitator voor het leerproces en ondersteunt leerlingen die het moeilijk hebben. Daarnaast heeft hij een motiverende taak. - Leraar als ontwerper van materiaal: leraren kiezen zelf het didactisch materiaal en de werkvormen die tijdens de les aan bod komen - Leraar als sfeerbewaker: zorgen voor een positieve klassfeer en reageren op pestgedrag is een taak van elke leraar. Ook zijn duidelijke regels en afspraken belangrijk en moeten leraren deze consequent toepassen. - Leraar als evaluator: een goed taken- en toetsenbeleid is belangrijk. Toetsen die aansluiten bij de leerstof, nabespreking, nuttig huiswerk,... zijn hier belangrijke onderdelen van. Leerlingen willen in de eerste plaats over deze vijf aspecten tips aan hun leraren geven. Het is namelijk de leraar in kwestie die aan deze verschillende aspecten binnen de klaspraktijk vorm geeft. Leerlingen zien dagelijks verschillende leraren aan de slag. Als ervaringsdeskundige kunnen ze leraren helpen hun spiegelbeeld in kaart te brengen. 3 Hoe feedback organiseren? Voor VSK is het duidelijk dat er niet één toverformule bestaat om lerarenfeedback te organiseren. Het belangrijkste is dat leerlingen hun tips kwijt kunnen aan hun leraar en dat deze de intentie heeft om daadwerkelijk met de mening van de leerlingen rekening te houden. De manier waarop de feedback wordt georganiseerd hangt af van verschillende aspecten: onderwerp, leraar in kwestie, beschikbare tijd, klassfeer, leeftijd van leerlingen,... Daarom is VSK momenteel bezig aan de ontwikkeling van een methodiekenbundel voor feedback van leerlingen aan
4 leraren. Deze bundel omvat een dertigtal methodieken waarmee leraren zelf aan de slag kunnen. Van vragenlijsten en klasdiscussie tot schrijfgesprekken en stellingenspelen. Afhankelijk van de situatie kiest een leraar voor de methodiek die hem het meest geschikt lijkt (*). Wie geen goede feedback krijgt, kan dat ervaren als een aanval op zijn persoon. Effectieve feedback vraagt om gedragsregels. Wie feedback wil vragen aan leerlingen, moet eerst ruimte maken om uit te leggen wat feedback is en hoe je feedback geeft. Leraren nemen best de tijd om even stil te staan bij de feedbackregels: - Feedback is opbouwend: Het is bedoeld om iemand zicht te geven op waar hij goed in is en wat nog beter kan. Feedback bevat daarom steeds positieve punten en werkpunten. Het doel is om de samenwerking in de klas te verbeteren door suggesties te geven over hoe het beter kan. - Geef ik-boodschappen: Feedback geven is iets persoonlijk en gaat over hoe iemand zijn gedrag of handelen op je overkomt. Jij vindt iets, maar een ander vindt dat misschien helemaal niet. Feedback is een mening en geen feit. Spreek daarom steeds vanuit je eigen persoon. - Noem specifiek en veranderbaar gedrag: Benoem enkel zaken waar de persoon in kwestie iets aan kan doen (niet over uiterlijk) en maak je opmerking concreet door voorbeelden te gebruiken. We willen hierbij wel een belangrijke kanttekening maken. Het gevaar bestaat dat leraren hun leerlingen corrigeren terwijl ze feedback geven. Doordat leerlingen eerst aanleren hoe ze feedback moeten geven, is de verleiding groot om hen bij te sturen. Het doel van dit moment is echter niet om feedbackvaardigheden in te oefenen, maar om feedback te krijgen van de leerlingen. Het is een moment om te luisteren. Daarbij aansluitend is het onrealistisch om te verwachten dat leerlingen zich altijd (*) Gedurende het schooljaar wordt de methodiekenbundel getest door een vijftigtal leraren over heel Vlaanderen. Op basis van hun feedback wordt de methodiekenbundel bijgestuurd en zal hij in schooljaar definitief beschikbaar zijn. 53 perfect aan de feedbackregels gaan houden. Soms zullen ze kort door de bocht gaan of verwachtingen uitspreken die niet haalbaar zijn. Als leraar vertel je daarom achteraf steeds eerlijk aan de leerlingen wat je met de feedback wel of niet wil doen. Praat met hen over hun feedback en stel bijkomende vragen. In wat volgt geven we enkele tips over de randvoorwaarden voor een goed feedbackgesprek. - Het moment dat je uitkiest voor een feedbackmoment is niet eender. Als de sfeer in de klas net op een dieptepunt zit, is het geen goed moment. Er moet ook voldoende tijd en ruimte zijn. Een overhaast feedbackmoment komt de kwaliteit niet ten goede. Plan feedbackmomenten ook niet te dicht bij momenten waarop je duidelijk je evaluatorrol opneemt. Na (slechte) examens is de kans groot dat de feedbackresultaten minder objectief zijn. - Zorg voor een rustige locatie. Pottenkijkers, mensen die in- en uitlopen,... zijn erg storend. Je eigen klaslokaal is misschien nog wel de beste plek. Voor een langer feedbackmoment kan het leuk zijn om op verplaatsing te gaan. Even weg zijn uit de schoolse context kan deugd doen. - Leg uit wat de bedoeling is van het feedbackmoment en maak duidelijke afspraken met je leerlingen over de manier waarop je dit aanpakt. Sta voldoende stil bij de feedbackregels. - Veel mensen geloven dat feedback anoniem moet zijn. Dit is geen regel. Wie aan een meer open houding tussen leraren en leerlingen wil werken, moet durven open kaart te spelen. Dat geldt zowel voor leerlingen als voor leraren. Daarom is het goed om af te wisselen tussen anonieme en open vormen van feedback. Feedback vragen aan leerlingen is geen eenmalige gebeurtenis, maar een proces. Het gaat niet om zeldzame en geisoleerde momenten in het schooljaar waarop leerlingen hun mening mogen geven. Enkel door regelmatig leerlingen te bevragen krijgen ze het gevoel dat hun mening telt en ontstaat er een feedbackcultuur waarin open en respectvol omgaan met elkaar centraal staat.
5 4 Wat doe je met de resultaten? Ervaringen in het secundair onderwijs en in de laatste twee jaar van het basisonderwijs hebben aangetoond dat leerlingen in staat zijn om genuanceerde feedback te geven aan hun leraar. Leerlingen nemen deze vorm van participatie serieus en voelen zich meer betrokken. Leraren geven aan dat zij veel leren uit individuele feedback. Het is in de eerste plaats dan ook een informatiebron voor henzelf met het oog op verbeteracties. Feedback van leerlingen is dus geen evaluatie door leerlingen, maar je kan hun feedback wel gebruiken bij je zelfevaluatie. Stel op basis van de feedback een actieplan op. Een actieplan bevat een antwoord op de volgende vragen: Met welke aandachtspunten ga je aan de slag? Waar ga je volgend schooljaar aan werken? Hoe ga je dit aanpakken? Het opstellen van een gedetailleerd actieplan doe je alleen. Maar ook de leerlingen willen weten wat er kan en zal veranderen. Zorg voor terugkoppeling naar de leerlingen toe, zodat zij de grote lijnen van je actieplan kennen. Anders zullen ze al snel het gevoel krijgen dat je geen rekening gaat houden met hun opmerkingen. Tips om een actieplan op te stellen: - Stel prioriteiten en houdt het haalbaar! Kies een paar punten uit waar je je dit schooljaar op zal concentreren. Ambitie is gezond, maar niemand kan aan tien dingen tegelijk werken. - Zorg voor een terugkoppeling waarbij de leerlingen weten met welke opmerkingen je aan de slag gaat. Zo krijgen ze duidelijk zicht op de punten waar je aan gaat werken. - Spreek met de leerlingen af hoe je samen de werkpunten kunt aanpakken. Wil je dat de leerlingen je er meteen op wijzen als je in de fout gaat? Of kies je er eerder voor om binnen een aantal maanden samen met de leerlingen de balans van je evolutie op te maken? In elk geval is het belangrijk om regelmatig de mening van de leerlingen te vragen. Enkel op die manier werk je aan een feedbackcultuur waar leerlingen de kans krijgen om hun mening te formuleren. 54 De feedback die leerlingen formuleren is bedoeld voor de leraar zelf. Maar wanneer leraren hiervoor open staan zou feedback van leerlingen ook ter sprake kunnen komen tijdens het functioneringsgesprek met de directie. Zo kan de feedback van leerlingen gekoppeld worden aan eigen inzichten en opmerkingen van de school. Op deze manier krijgt de directeur een vollediger zicht op het functioneren van zijn leraren. VSK is overtuigd van de meerwaarde van feedback van leerlingen aan leraren en hoopt leraren en directies te overtuigen van het nut ervan in het kader van zelfevaluatie en de interne kwaliteitszorg. Bronnen Bibliografie Luft, J. and Ingham, H. (1955) The Johari window, a graphic model of interpersonal awareness, Proceedings of the western training laboratory in group development. Los Angeles: UCLA Van Petegem P., Deneire A., Cautreels P. (2008). Praktijkboeken voor schoolontwikkeling. Leraren leren van leerlingen. Instrument voor zelfevaluatie door leraren. Mechelen, Plantyn. Vlaamse Scholierenkoepel (2001). Pilootproject 360 Feedback. Leerkrachtenevaluatie door leerlingen (niet gepubliceerd). Vlaamse Scholierenkoepel (2006). Visie op leerlingenparticipatie (niet gepubliceerd). Input van leerlingen en leraren Workshop feedback aan leraren (Inspraakdag Vlaamse Scholierenkoepel 2008) Debat feedback aan leraren (Inspraakdag Vlaamse Scholierenkoepel 2008) Workshop de ideale leraar (Inspraakdag Vlaamse Scholierenkoepel 2009) Workshop feedback aan leraren (Inspraakdag Vlaamse Scholierenkoepel 2009) Discussie Algemene Vergadering (Vlaamse Scholierenkoepel 2008)
6 Geconsulteerde websites htm 55
Daarom hebben IKEA-kastjes een handleiding en auto s een gps-toestel. Mensen moeten nu eenmaal op weg geholpen worden.
Inhoudstafel Voorwoord Deel 1: Visietekst Daarom hebben auto s een bumper en potloden een gommetje. Mensen maken nu eenmaal fouten. 1. Waarom vraag je feedback? 2. Wat is feedback? 3. Waarover vraag je
Nadere informatieFeedback aan leerkrachten
Feedback aan leerkrachten Studiedag Leerlingenparticipatie 24 april 2013 Paleizenstraat Saskia 90 > 1030 Vandeputte Brussel T 02 215 32 29 > F 02 215 41 78 > www.vsknet.be Wie ben ik? Saskia Vandeputte
Nadere informatieFeedback. Wat is feedback?
Feedback Wat is feedback? Letterlijk vertaald is feedback terugvoeding. Het is het proces waarin informatie teruggevoerd wordt in een informatieverwerkend systeem, in dit geval de mens. Als het om mensen
Nadere informatie> NASLAG WERKWINKEL LEERLINGEN IN DE SCHOOLRAAD Studiedag Leerlingen en school: partners in crime? 24-04-3013
> NASLAG WERKWINKEL LEERLINGEN IN DE SCHOOLRAAD Studiedag Leerlingen en school: partners in crime? 24-04-3013 Leerlingen uit het secundair onderwijs mogen vertegenwoordigd zijn als partner op de schoolraad.
Nadere informatieElementen van een professionele leergemeenschap
Professioneel Statuut Op de Groen van Prinstererschool werken we aan een professionele leergemeenschap: een cultuur waarin alle betrokkenen in de school samenwerken, reflecteren, onderzoeken en professionaliseren.
Nadere informatieCommunicatie. ontvanger. zender. boodschap. kanaal. feedback
FEEDBACK GEVEN EN ONTVANGEN Communicatie coderen decoderen zender boodschap kanaal ontvanger feedback - interpretatiekader Communicatie LSD Techniek - Luisteren - Samenvatten - Doorvragen LSD Techniek
Nadere informatieFeedback is een mededeling aan iemand die hem informatie geeft over hoe zijn gedrag wordt waargenomen, begrepen en ervaren.
FEEDBACK WAT IS FEEDBACK EIGENLIJK? Feedback is een mededeling aan iemand die hem informatie geeft over hoe zijn gedrag wordt waargenomen, begrepen en ervaren. Hiermee is feedback een belangrijk middel
Nadere informatieAppendix A Checklist voor visible learning inside *
Appendix A Checklist voor visible learning inside * * Op www.bazalt.nl/lerenzichtbaarmaken kunt u dit formulier downloaden en vervolgens printen. Het is belangrijk dat de medewerkers van de school deze
Nadere informatie> VERSLAG MAATSCHAPPELIJKE STAGES II Inspraakdag Vlaams Parlement Vrijdag 18 maart 2011 (namiddag)
> VERSLAG MAATSCHAPPELIJKE STAGES II Inspraakdag Vlaams Parlement Vrijdag 18 maart 2011 (namiddag) Aanwezig: 18 leerlingen Vertegenwoordiging: Vrij Technisch Instituut Leuven, Sint-Theresia-instituut Kortrijk,
Nadere informatieDe focusgroepen gaven ons in het verleden al een antwoord op volgende kernvragen:
Focusgroepen basisonderwijs: Wat denken ouders uit verschillende doelgroepen over wat de school of het schoolteam kan doen om ouders meer te betrekken bij de school (geïnspireerd op de draaiboeken van
Nadere informatieThema. Kernelementen. Oplossingsgericht taalgebruik Voorbeeld van communiceren 10 communicatie-tips
Thema Kernelementen Oplossingsgericht taalgebruik Voorbeeld van communiceren 10 communicatie-tips Tips voor de trainer: Doseer je informatie: less is more. Beoordeel wat je gymnasten doen, niet wie ze
Nadere informatieOPDRACHTEN BIJ THEMA 9 FEEDBACK
OPDRACHTEN BIJ THEMA 9 FEEDBACK Van positieve feedback leer ik niets. INLEIDING Feedback geven en ontvangen moet je eerst oefenen en dan toepassen. In de opdrachten hieronder ga je ermee aan de slag. Doelstellingen
Nadere informatieOnzeLes Samen met leerlingen elke dag een beetje beter Mei 2016
OnzeLes Samen met leerlingen elke dag een beetje beter Mei 2016 AUTEURSRECHTELIJK BESCHERMD Gebruik van dit materiaal alleen met uitdrukkelijke toestemming van stichting leerkracht Overzicht Doel sessie
Nadere informatieFeedback. in hapklare brokken
Feedback in hapklare brokken Jan van Baardewijk Zorgteamtrainer Op zorgteamtraining.nl is de meest recente versie van feedback gratis beschikbaar. Mocht je willen weten of je de meest recente versie hebt,
Nadere informatieVragenlijst: Wat vind jij van je
Deze vragenlijst is bedacht door leerlingen. Met deze vragenlijst kunnen leerlingen er zelf achter kunnen komen wat andere leerlingen van hun school vinden. De volgende onderwerpen komen langs: Sfeer op
Nadere informatieBeleid Kanjertraining op De Meeander
Beleid Kanjertraining op De Meeander Voor u ligt het beleidsstuk Kanjertraining. We hopen dat het zicht geeft op wat we doen op school en waar we voor staan. Kanjertraining is meer dan een lesmethode.
Nadere informatieGO! Middenschool Halle A.Demaeghtlaan Halle. Resultaten tevredenheidsenquête
GO! Middenschool Halle A.Demaeghtlaan 40 1500 Halle Resultaten tevredenheidsenquête Verwerking en presentatie van de leerlingenbevraging schooljaar 2018-2019 I. Inleiding Beste leerlingen, Voor de examenperiode
Nadere informatieogen en oren open! Luister je wel?
ogen en oren open! Luister je wel? 1 Verbale communicatie met jonge spelers Communiceren met jonge spelers is een vaardigheid die je van nature moet hebben. Je kunt het of je kunt het niet. Die uitspraak
Nadere informatieSPEELWIJZE LEIDERSCHAPSSPEL
SPEELWIJZE LEIDERSCHAPSSPEL Bij werken, zowel betaald als vrijwillig, hoort leiding krijgen of leiding geven. De vraag wat effectief leiderschap is houdt dan ook veel mensen bezig. De meningen hierover
Nadere informatieInleiding. Autisme & Communicatie in de sport
Sanne Gielen Inleiding Starten met een nieuwe sport is voor iedereen spannend; Hoe zal de training eruit zien? Zal de coach aardig zijn? Heb ik een klik met mijn teamgenoten? Kán ik het eigenlijk wel?
Nadere informatieBBL-4, topklinisch traject RdGG Pagina 1 van 6 Persoonlijke ontwikkeling Feedback
BBL-4, topklinisch traject RdGG Pagina 1 van 6 Inleiding en leerdoelen betekent letterlijk terugkoppeling. In situaties waarin je met anderen omgaat, communiceert, wordt er mee bedoeld dat je de ander
Nadere informatieTeamkompas voor Zelfsturing
Teamkompas voor Zelfsturing Wat is het teamkompas: Met dit instrument kun je inzicht krijgen in de ontwikkeling van je team als het gaat om effectief samenwerken: Waar staan wij als team? Hoe werken wij
Nadere informatieEffectief communiceren met mijn medewerkers. Weten wat je wil en weten hoe je die boodschap overbrengt
Effectief communiceren met mijn medewerkers Weten wat je wil en weten hoe je die boodschap overbrengt Welkom Afspraken en verwachtingen: - Telefoon uit - We respecteren elkaar - We klappen niet uit de
Nadere informatieOntdek je kracht voor de leerkracht
Handleiding les 1 Ontdek je kracht voor de leerkracht Voor je ligt de handleiding voor de cursus Ontdek je kracht voor kinderen van groep 7/8. Waarom deze cursus? Om kinderen te leren beter in balans te
Nadere informatieFEEDBACK ALS INTEGRAAL ONDERDEEL VAN LEREN EN OPLEIDEN JORIK ARTS & MIEKE JASPERS 1 JUNI 2018
FEEDBACK ALS INTEGRAAL ONDERDEEL VAN LEREN EN OPLEIDEN JORIK ARTS & MIEKE JASPERS 1 JUNI 2018 RITME SESSIE 1. THEORETISCHE INPUT 30 MINUTEN 2. INDIVIDUELE OPDRACHT 5 MINUTEN 3. BESPREKING IN KOPPELS 10
Nadere informatieCommuniceren is teamwork
Communiceren is teamwork Je werkt vaak zelfstandig, maar blijft altijd onderdeel van je team. Samen met je collega s zorg je zo goed mogelijk voor jullie cliënten. Samenwerken vereist veel communicatie.
Nadere informatieMaak t verschil N E T W E R K C A F É. 1 1 j a n u a r i Liesbeth Groen & Roos de Haan. 2-daagse training
Maak t verschil N E T W E R K C A F É 2-daagse training 1 1 j a n u a r i Liesbeth Groen & Roos de Haan Wat doet Talentcoach? Talentcoach is een sociale onderneming en brengt werelden samen. Geen winstoogmerk.
Nadere informatieNAAR EEN KWALITEITSZORGSYSTEEM VOOR INTERNATEN
NAAR EEN KWALITEITSZORGSYSTEEM VOOR INTERNATEN 1 WAT IS KWALITEIT IN INTERNATEN? Alle internaatsmedewerkers zijn op één of andere manier bezorgd dat het internaat goed draait en dat de internen zich goed
Nadere informatieHET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN
HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN Gratis PDF Beschikbaar gesteld door vlewa.nl Geschreven door Bram van Leeuwen Versie 1.0 INTRODUCTIE Welkom bij deze gratis PDF! In dit PDF
Nadere informatieIdeeën presenteren aan sceptische mensen. Inleiding. Enkele begrippen vooraf
Ideeën presenteren aan sceptische mensen Inleiding Iedereen heeft wel eens meegemaakt dat het moeilijk kan zijn om gehoor te vinden voor informatie of een voorstel. Sommige mensen lijken er uisluitend
Nadere informatieActieonderzoek: wat?
PRAKTIJKVERHAAL OVER ACTIEONDERZOEK VOOR LERAREN Gilbert Deketelaere Sint-Godelievecollege Gistel-Eernegem Actieonderzoek: wat? Groot onderhoud van zelfevaluatie op microniveau Cyclisch proces Reflectie
Nadere informatieWerkvormen: Basis 6.1 Kwaliteiten van een vriend Reflectie Subgroepen 30 min 6.2 Hyves-profiel Reflectie Subgroepen (digi) 20 min.
Les 6: Gezocht: een vriend Lesoverzicht Lesdoelen: Kinderen weten wat ze belangrijk vinden in een vriendschap; Kinderen kunnen een aantal kenmerken en voorwaarden benoemen waar een vriendschap aan moet
Nadere informatie4 INZICHTEN. De vier inzichten in dit boekje zijn gebaseerd op de uitkomsten van het Trainer-Kind-Interactieonderzoek,
4 INZICHTEN De vier inzichten in dit boekje zijn gebaseerd op de uitkomsten van het Trainer-Kind-Interactieonderzoek, waarbij 37 trainers en coaches een seizoen lang intensief zijn gevolgd. Dit onderzoek
Nadere informatieBron: Handleiding bij feedbackkader, Marjoleine Dobbelaer, Onderwijsinspectie 2013
Effectief feedback geven en ontvangen Bron: Handleiding bij feedbackkader, Marjoleine Dobbelaer, nderwijsinspectie 2013 Inleiding Deze handleiding is geschreven ter ondersteuning van het gebruik van het
Nadere informatieReflectiegesprekken met kinderen
Reflectiegesprekken met kinderen Hierbij een samenvatting van allerlei soorten vragen die je kunt stellen bij het voeren van (reflectie)gesprekken met kinderen. 1. Van gesloten vragen naar open vragen
Nadere informatie2.9 Lesplan opzet workshop 8 Lesformulier
2.9 Lesplan opzet workshop 8 Lesformulier Naam docent: Onderwerp van de les/training/ workshop: Aantal deelnemende studenten: Datum: Presenteren Beginsituatie: Groep kent elkaar nu al redelijk goed. Er
Nadere informatieKanjerbeleid Samenvatting voor ouders
Kanjerbeleid Samenvatting voor ouders Voor u ligt het kanjerbeleid. We hopen dat het zicht geeft op wat we doen op school en waar we voor staan. Dit is de samenvatting van het kanjerbeleid. Het volledige
Nadere informatieBijeenkomst over geloofsopvoeding Communiceren met je puber Deze bijeenkomst sluit aan bij Moments, magazine voor ouders van jongeren van 12-18 jaar
DOELSTELLINGEN Ouders zijn zich ervan bewust dat je altijd en overal communiceert Ouders wisselen ervaringen met elkaar uit over hoe de communicatie met hun pubers verloopt Ouders verwerven meer inzicht
Nadere informatieHandleiding 360 feedback. Informatie voor de gebruiker van het 360 feedback instrument bij de Avans gesprekkencyclus
Informatie voor de gebruiker van het 360 feedback instrument bij de Avans gesprekkencyclus pagina 2 van 6 Colofon pagina 3 van 6 datum 2-10-2012 auteurs Linda Lemmens status Definitief (geactualiseerd
Nadere informatieJaar Werkboek 4 weken Challenge
Coach jezelf naar succes Jaar Werkboek 4 weken Challenge 10 Focus Sociaal zijn, jezelf kunnen wegcijferen en altijd klaar staan voor anderen zijn mooie eigenschappen, en... Jij bent ook belangrijk Hij
Nadere informatieThema. Kernelementen. Emoties Puber- en kinderemotie Eenduidige communicatie
Thema Kernelementen Emoties Puber- en kinderemotie Eenduidige communicatie Tips voor de trainer: Werken met mensen is werken met emotie. Leer emoties als signaal te herkennen, maar niet als leidraad te
Nadere informatieHet belang van evaluatieve feedback is het beste te illustreren met behulp van het zogenaamde Johari Window: bekend aan mijzelf.
EVALUATIEVE FEEDBACK 8 Zoals al eerder gesteld kan de term feedback twee betekenissen hebben. Naast een directe reactie op wat iemand communiceert, wordt er ook wel een evaluatie van iemands gedrag en
Nadere informatie4 Testen en optimaliseren
Alle wegwijzers in de fase: 4 Testen en optimaliseren 4.1 Je ontwerp testen bij de doelgroep (74) 4.2 Je ontwerp voorleggen aan een expert (75) 4.3 Je ontwerp voorleggen aan de opdrachtgever (76) 4.4 Je
Nadere informatieDe hoofdverpleegkundige als pacemaker. op naar een kwaliteitsvollere relatie tussen patiënt en medewerkers
op naar een kwaliteitsvollere relatie tussen patiënt en medewerkers voorzijde links rechts de hospital coach 1982- papierberg regels personeelstekort flexibele werkuren burn-out visie missie empowerment
Nadere informatieFeedbacktool. Feestelijke lancering op het SOK-congres. De theorie. Nijverheidsstraat 10 > 1000 Brussel T >
Feedbacktool Feestelijke lancering op het SOK-congres Nijverheidsstraat 10 > 1000 Brussel T 02 894 74 70 > www.scholierenkoepel.be De theorie > 1 Onderzoek 1: leerkrachten zijn de sleutel Invloed op schoolprestaties
Nadere informatieSPELVARIANTEN. Bonus: Ondertussen oefen je met het geven en ontvangen van feedback en bouw je aan het vertrouwen in jouw team.
SPELVARIANTEN Wil jij weten waar je in jouw huidige werk goed in bent? Hoe jij communiceert en je gedraagt en vooral hoe de ander dat ziet? En wil jij dit graag uitwisselen met je teamgenoten zodat jullie
Nadere informatieAls je organisatie nog extra vragen wenst te stellen, volgen deze vragen onmiddellijk na de Personeelspeiling.
Welkom bij de Personeelspeiling 2018. Als medewerker beantwoord je 46 vragen over hoe jij je job ervaart. Als manager krijg je nog 17 bijkomende vragen over het functioneren en het personeelsbeleid van
Nadere informatieTietel slide. Titel slide 2 Module 2. tekst. Beïnvloeden. Juni 2014. Trainers: Sarah Strübin en Willem Ezerman ALFABEELD ORGANISATIEONTWIKKELING
Tietel slide Titel slide 2 Module 2 tekst Beïnvloeden Juni 2014 Trainers: Sarah Strübin en Willem Ezerman ALFABEELD ORGANISATIEONTWIKKELING Beïnvloeden Programma 2014 Beïnvloeden Programma module 2 09.00
Nadere informatieHoe kwaliteitsvol omgaan met outputresultaten? SOK - Omgaan met output in het onderwijs
Hoe kwaliteitsvol omgaan met outputresultaten? SOK - Omgaan met output in het onderwijs 1 Een outputbeleid kunnen voeren met behulp van een stappenplan SOK - Omgaan met output in het onderwijs 2 Stappenplan
Nadere informatieZelfreflectie meetinstrument Ondernemende houding studenten Z&W
Zelfreflectie meetinstrument Ondernemende houding studenten Z&W 1 Naam student: Studentnummer: Datum: Naam leercoach: Inleiding Voor jou ligt het meetinstrument ondernemende houding. Met dit meetinstrument
Nadere informatieDOCENTENSCAN TEST MARIEL 24 APRIL :58
DOCENTENSCAN TEST MARIEL 24 APRIL 2015 16:58 INHOUD VOORWOORD 3 JOUW CULTUURPROFIEL 4 ONDERZOEKEND VERMOGEN 6 PRESENTEREN 8 SAMENWERKEN 10 ZELFSTANDIG WERKEN 12 REFLECTEREND VERMOGEN 14 CREËREND VERMOGEN
Nadere informatieEffectief communiceren met mijn medewerkers. Weten wat je wil en weten hoe je die boodschap overbrengt
Effectief communiceren met mijn medewerkers Weten wat je wil en weten hoe je die boodschap overbrengt Welkom Afspraken en verwachtingen: - Telefoon uit - We respecteren elkaar - We klappen niet uit de
Nadere informatieH u i s w e r k b e l e i d
H u i s w e r k b e l e i d Voor maken. sommige een Voor kinderen aantal anderen kinderen een is complexe het levert huiswerk huiswerk taak echter waarbij geen een zij problemen bron een beroep van op,
Nadere informatieLeraren leren van leerlingen. Q-traject SG Harlindis en Relindis Maaseik-Kinrooi
Leraren leren van leerlingen Q-traject SG Harlindis en Relindis Maaseik-Kinrooi 1 (h)échte scholengemeenschap 3 vestigingen eerste graad 3 bovenbouwscholen op 1 campus 4 belangstellingsgebieden 55 studierichtingen
Nadere informatieBasisschool van GO! scholengroep Ringscholen : 740 lln - 320 kleuters - 420 lln lagere afdeling
Halle Basisschool van GO! scholengroep Ringscholen : 740 lln - 320 kleuters - 420 lln lagere afdeling 62 onderwijzend personeelsleden - klassentitularissen - 3 leermeesters LO / 5 leerkrachten levensbeschouwelijke
Nadere informatieKanjerbeleid. Doelstelling Voor de kinderen hebben we als doel dat ze zoveel mogelijk als volgt over zichzelf denken:
Kanjerbeleid Inleiding Op de obs Stegeman werken we sinds januari 2012 met de kanjertraining. Voor u ligt het beleidsstuk Kanjertraining. We hopen dat het zicht geeft op wat we doen op school en waar we
Nadere informatieMentale Sportbegeleiding. 4 inzichten over trainerschap
4 inzichten over trainerschap Filmpje Kennismakingsopdracht Waarom ben je trainer/coach geworden? Waar ben je nieuwsgierig naar? Kees Wallis Voetballer, voetballiefhebber! Interesse in motivatie en presteren
Nadere informatie10/12/2015. Uit evaluaties en klachten: nog nood aan tips voor communicatie en voor mogelijke interventies nog heel wat misverstanden.
Studiedag peer-mediation 15 december 2015 Argumenten om voor een extra publicatie te zorgen Heel wat beleidsinstrumenten voor het voorkomen en aanpakken van vormen van geweld op scholen door scholen niet
Nadere informatieFEEDBACK GEVEN. Feedback = een concrete uitspraak over het gedrag van een ander, met een specifiek doel voor ogen
FEEDBACK GEVEN Feedback geven is een van de meest directe manieren om gedrag te sturen. Zeker op de korte termijn, maar zeker ook op de langere termijn is feedback heel krachtig. Maar effectief feedback
Nadere informatieLeerlingenbegeleiding
Leerlingenbegeleiding Aanbod begeleiding Leerlingenbegeleiding: wie? wat? hoe? waarom? -----------------pagina 2 Verloop studiedag Vertrouwensrelaties op school. --------pagina 4 Organisatie Leerlingenbegeleiding
Nadere informatieGelijke onderwijskansen Leerlingen- en ouderparticipatie
Gelijke onderwijskansen Leerlingen- en ouderparticipatie Studiedagen GOK derde cyclus oktober/november 2008 1. Leerlingen- en ouderparticipatie is 2. Waarom? 3. Hoe? 4. Instrument voor analyse beginsituatie
Nadere informatieMANAGEMENTVAARDIGHEDEN / 3
MANAGEMENTVAARDIGHEDEN / 3 Raymond Reinhardt 3R Business Development raymond.reinhardt@3r-bdc.com 3R 1 Doelen van deze module M Deze module gaat over: G jezelf beter begrijpen; G weten hoe je continu over
Nadere informatieWat is een teleurstelling?
Hoofdstuk 1 Wat is een teleurstelling? Ik ben niet ontmoedigd, omdat elke poging die op niets uitloopt weer een stap voorwaarts is. Thomas Edison 15 Casus Je werkt op een afdeling kleinschalig wonen. Je
Nadere informatieDraaiboek voor een gastles
Draaiboek voor een gastles Dit draaiboek geeft jou als voorlichter van UNICEF Nederland een handvat om gastlessen te geven op scholen. Kinderen, klassen, groepen en scholen - elke gastles is anders. Een
Nadere informatieOnzeLes. september AUTEURSRECHTELIJK BESCHERMD Gebruik van dit materiaal alleen met uitdrukkelijke toestemming van stichting leerkracht
OnzeLes september 2017 AUTEURSRECHTELIJK BESCHERMD Gebruik van dit materiaal alleen met uitdrukkelijke toestemming van stichting leerkracht Facilitator notes 'OnzeLes' app Doel Leren kennen van de 'OnzeLes'
Nadere informatiecollegiale visitatie collegiale visitatie collegiale visitatie Ik zie, ik zie wat jij niet ziet wat is het niet?
meer dan een kijkje nemen bij de collega s reinhilde.everts@vsko.be Ik zie, ik zie wat jij niet ziet Prof. Peter Van Petegem en Paul Cautreels wat is het niet? bij elkaar op visite gaan raadvragen aan
Nadere informatieLeerlingen betrekken bij KO
Leerlingen betrekken bij KO Luk Van Canneyt DPB-Brugge Praktijkvoorbeelden van losse initiatieven tot een geïntegreerde aanpak 5 fasen kwaliteitsontwikkeling toegepast op het betrekken van leerlingen Fase
Nadere informatieRonde 6. Wordt u ook pro bso-contractwerk? 1. Inleiding
Waarom is het een probleem? (= wat zijn de negatieve gevolgen van het probleem? Wat zijn de gevolgen van de beperking?) Wat zijn de oorzaken van het probleem? Hoe kan het probleem opgelost/aangepakt worden?
Nadere informatieOpleiders in de school: Els Hagebeuk elshagebeuk@de-gouw.nl Sjef Langedijk sjeflangedijk@de-gouw.nl. Begeleiden van pabostudenten
Opleiders in de school: Els Hagebeuk elshagebeuk@de-gouw.nl Sjef Langedijk sjeflangedijk@de-gouw.nl Begeleiden van pabostudenten Dit stuk geeft je handvatten bij de begeleiding van een pabostudent. Als
Nadere informatieCommuniceren met de achterban
1 Communiceren met de achterban Je wilt weten hoe je het beste communiceert met de achterban. Je wilt direct aan de slag en snel resultaten. Je hebt een hoe-vraag. Zoals iedereen. Maar als je werkelijk
Nadere informatieJ L. Nordwin College Competentiemeter MBO - 21st Century & Green Skills. Vaardigheden Gedragsindicatoren. 21st Century Skill - -
Nordwin College Competentiemeter MBO - 21st Century & Green Skills 21st Century Skill Jouw talent Vaardigheden Gedragsindicatoren J L Ik weet wat ik wil Ik weet wat ik kan Ik ga na waarom iets mij interesseert
Nadere informatieSPEELWIJZE VAARDIGHEDENSPEL
SPEELWIJZE VAARDIGHEDENSPEL Met dit spel kun je op speelse wijze nagaan of je over de juiste vaardigheden beschikt om de omgang met anderen zo prettig en effectief mogelijk te maken. Het Vaardighedenspel
Nadere informatieVragen Hoe kan je veiligheid inbouwen zodat je alle leerlingen kan betrekken? Vraag Hoe kan je de ideeënbus actief en betekenisvol maken?
Methodiek Kringgesprek Beter samen leven en meer leren in de klas. Een participatieve sfeer in de klas of op de school kan men op verschillende manieren bewerkstelligen. Werken met kringgesprekken is hierbij
Nadere informatieOm, tijdens en rond. Een gids bij het voorbereiden van een studentengesprek in het COBRA-model
Om, tijdens en rond. Een gids bij het voorbereiden van een studentengesprek in het COBRA-model Studenten en COBRA Diest Onderwijsprofessionalisering & Onderwijsondersteuning (KU Leuven) Studentenraad KU
Nadere informatieGesprekken voeren met medewerkers. HRwijs inspiratiesessie, 17 september 2015 Lisa Coppin, Groeiinzicht Comm.V.
Gesprekken voeren met medewerkers HRwijs inspiratiesessie, 17 september 2015 Lisa Coppin, Groeiinzicht Comm.V. Gesprekken met medewerkers voeren... Doen we meerdere keren per dag Kunnen we allemaal Terug
Nadere informatieRubrics voor de algemene vaardigheden - invulblad. 1. Zelfstandig leren Het kunnen sturen van het leerproces en daarop reflecteren.
ingevuld door :. Zelfstandig leren Het kunnen sturen van het leerproces en daarop reflecteren Aanpak kiezen en planning maken Ik verdiep me in een opdracht zodat ik overzicht heb. Ik kan een passende aanpak
Nadere informatieTijdschrift Kindermishandeling April 2013 Onderwijsspecial deel 2. 8 tips voor een goed gesprek met je leerling
8 tips voor een goed gesprek met je leerling Edith Geurts voor Tijdschrift Kindermishandeling Het kan zijn dat je als leerkracht vermoedt dat een kind thuis in de knel zit. Bijvoorbeeld doordat je signalen
Nadere informatieStudiek e uze. Neem je tijd voor belangrijke stappen!
Studiek e uze Neem je tijd voor belangrijke stappen! Alles over studiekeuze Vlaamse infolijn - Onderwijs tel. 1700 (gratis nummer) Onderwijskiezer www.onderwijskiezer.be Departement Onderwijs www.ond.vlaanderen.be
Nadere informatieGeen kwaliteitsvol gezondheidsbeleid zonder leerlingenparticipatie!
> EEN PARTICIPATIEF GEZONDHEIDSBELEID Hoe leerlingen betrekken? Hoe als leerling aan de slag gaan? De Vlaamse Scholierenkoepel zet je op weg (Studiedag VLOR april 2012) Geen kwaliteitsvol gezondheidsbeleid
Nadere informatieEnquête Vlaamse Scholierenkoepel 2011-10-25
Enquête Vlaamse Scholierenkoepel 2011-10-25 Hoe link is je school Relaties op school In het 2 e semester van het schooljaar 2010-2011 hield de Vlaamse Scholierenkoepel (VSK) een enquête onder 4200 leerlingen.
Nadere informatieWorkshop communicatie
Workshop communicatie Feedback is collegiale ondersteuning of toch niet? Wat wil de beroepsvereniging betekenen voor Verzorgenden en Verpleegkundigen? Wij willen onze beroepsgroepen in staat stellen hun
Nadere informatieEffectieve samenwerking: werken in driehoeken
Effectieve samenwerking: werken in driehoeken Werken in driehoeken is een wijze van samenwerking die in elke organisatie, projectteam en netwerk mogelijk is. Het maakt dat we kunnen werken vanuit een heldere
Nadere informatieHoe word je succesvol in sales
Hoe word je succesvol in sales Verkopen gaat niet vanzelf. Zeker niet in deze tijd. Toch zijn nog steeds veel verkopers erg succesvol. Dat komt niet door het product of de dienst die ze aanbieden, maar
Nadere informatieOefenvragen Management Assistent A - Communicatie
Oefenvragen Management Assistent A - Communicatie 1. De meeste mensen zijn primair: A. visueel ingesteld. B. kinesthetisch ingesteld. C. socialistisch ingesteld. D. auditief ingesteld. 2. Wat is het belangrijkste
Nadere informatieRONDE 1: INBREKEN IN DE KLAS Didactische praktijken ter ondersteuning van gelijke onderwijskansen in het KLEUTERONDERWIJS
CONFERENTIE STEUNPUNT GOK: De lat hoog voor iedereen!, Leuven 18 september STROOM KRACHTIGE LEEROMGEVINGEN RONDE 1: INBREKEN IN DE KLAS Didactische praktijken ter ondersteuning van gelijke onderwijskansen
Nadere informatieDraaiboek voor het uitwerken van activiteiten 1
Draaiboek voor het uitwerken van activiteiten 1 Je hebt als groep ouders een idee van wat je rond cultuur, ouderbetrokkenheid en taalstimulering zou willen doen op de school van je kind(eren)? Dit doe
Nadere informatieDit portfolio is eigendom van: Naam: Adres: Postcode en woonplaats: Telefoon: Naam studieloopbaanbegeleider: Telefoon:
Dit portfolio is eigendom van: Naam: Adres: Postcode en woonplaats: Telefoon: E-mail: ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ Naam studieloopbaanbegeleider:
Nadere informatietevredenheidsonderzoek leerlingen 678 2015
tevredenheidsonderzoek leerlingen 678 2015 Uitslagen Vragenlijst Basisschool 't Stekske Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 De vragenlijst... 3 Gegevens... 3 Schoolgegevens... 4 Periode van
Nadere informatieleerlingen Uitslagen Vragenlijst CBS Johan Friso
leerlingen Uitslagen Vragenlijst CBS Johan Friso Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 De vragenlijst... 3 Gegevens... 3 Schoolgegevens... 4 Periode van afname... 4 Aantal respondenten... 4 Waardering
Nadere informatieMaak betekenisvolle onderwerpen bespreekbaar Individuele docententraining DAG 3 PPOZO Marije Fris trainer & masterclassdocent St.
Maak betekenisvolle onderwerpen bespreekbaar Individuele docententraining DAG 3 PPOZO Marije Fris trainer & masterclassdocent St. DKJL Met de deur in huis.. Schrijf zoveel mogelijk thema s op die jij geschikt
Nadere informatieADHD en lessen sociale competentie
ADHD en lessen sociale competentie Geeft u lessen sociale competentie én heeft u een of meer kinderen met ADHD in de klas, dan kunt u hier lezen waar deze leerlingen tegen aan kunnen lopen en hoe u hier
Nadere informatieEvaluatierapport. Workshop ADHD. Fontys PABO Limburg. Drs. Arno de Poorter Drs. Anne van Hees
Evaluatierapport Workshop ADHD Fontys PABO Limburg Drs. Arno de Poorter Drs. Anne van Hees Inhoudsopgave Pag. 1. Inleiding 2 2. Deelnemers/respondenten 2 3. Opzet en inhoud evaluatie 2 4. Resultaten 2
Nadere informatie1.Inleiding: De Plug & Play Business Formule
Werkboek Inhoudsopgave: 1.Inleiding: De Plug & Play Business Formule 2. Het H.A.R.T. model 2.1. H.A.R.T. staat voor: 2.1.1. Mijn verhaal over oprechte communicatie 2.1.1: Hoofd Gebruik de rest van deze
Nadere informatieOuders over tevredenheidmetingen.
Vzw Roppov Martelaarslaan 212 9000 Gent tel 09/224.09.15 fax 09/233.35.89 e-mail info@roppov.be web www.roppov.be Mei 2009 december 2010 Ouders over tevredenheidmetingen. Dit is een bundeling van bemerkingen
Nadere informatiefeedback Flexibel en online Robuust 360º Werkboek Robuus Hartelijk dank voor het gebruiken van Robuust 360º Haal het maximale uit 360º
Robuus Robuust 360º Werkboek e Haal het maximale uit Hartelijk dank voor het gebruiken van Robuust 360º 360º feedback is een krachtig instrument, maar dient op de juiste wijze gebruikt te worden. Lees
Nadere informatieLambrecht Spijkerboer 12 oktober 17
Lambrecht Spijkerboer STA@Lambrechtspijkerboer.nl 12 oktober 17 De leerling in beeld Waarom eigenlijk toetsen? Wat wil je van de leerlingen weten? En wat willen de leerlingen van jou weten?... 4 vragen
Nadere informatieVertel aan je kind dat het nodig is de school in te lichten om het pesten te laten stoppen;
Pesten op school Veel gestelde vragen Wat doe je als je kind gepest wordt? Maak voldoende tijd voor een gesprek; laat je kind vertellen wat er zich afspeelt en hoe het zich voelt; Neem het verhaal van
Nadere informatieDEEL 1. WERKBOEK 4 Eigenwaarde Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou!
DEEL 1 1 WERKBOEK 4 Eigenwaarde Inhoud 2 1. Hoe zit het met je gevoel van eigenwaarde? 3 2. Welke talenten van jezelf ken je al? 4 3. Verborgen talenten & bewondering 6 4. Verborgen talenten & feedback
Nadere informatieCreatieve werkvormen voor individueel onderwijs
Creatieve werkvormen voor individueel onderwijs Studie- en ontmoetingsdag Recht op ziek zijn, recht op onderwijs 6 maart 2009 Els Brijs - Pedagogisch verantwoordelijke Bednet Je rol als lesgever Inhoudsdeskundige
Nadere informatie