TOEKOMST STEINERBOS. Richtinggevend en kaderstellend uitwerkingsplan. College van Burgemeester & Wethouders Gemeente Stein

Transcriptie

1 2010 TOEKOMST STEINERBOS College van Burgemeester & Wethouders Gemeente Stein

2 Inhoudsopgave Inhoudsopgave Inleiding Samenvatting Uitgangspunten Ombuigingen Stand van zaken tot heden Waar staan we nu? Steinerbos Zwembad Beheersvorm Park Tennishal Horeca Overige gebiedsontwikkelingen Bijlage 1 Ombuigingen Kaderstelling Amendement

3 1. Inleiding Deze notitie is opgesteld namens het College van Burgemeester & Wethouders voor de Gemeenteraad van de Gemeente Stein en is bedoeld om informatie te verstrekken over het project Toekomst Steinerbos. Op 3 december 2009 is een Raadsvoorstel aan de Gemeenteraad voorgelegd dat de nadere uitwerking inhield van een tweetal varianten, te weten het bouwen van een nieuw binnenzwembad en de renovatie van het bestaande buitenbad. De Gemeenteraad heeft daarop besloten: In te stemmen met de keuze voor het bouwen van een nieuw binnenzwembad voor de gemeente Stein in de variant met 2 baden en een peuterbad; In te stemmen met de keuze voor het renoveren van het bestaande buitenbad; In te stemmen met het beschikbaar stellen van een voorbereidingskrediet Nieuw Binnen- en buitenbad van ,-. Het uiteindelijke financiële plaatje in de begroting was gebaseerd op bovenstaand raadsvoorstel. Het College van Burgemeester & Wethouders was zich terdege van bewust dat het gepresenteerde exploitatietekort moest worden teruggebracht en had dit voornemen dan ook op de lijst van bezuinigingsvoorstellen opgevoerd om in samenspraak met de Gemeenteraad oplossingen te bedenken. Maar tijdens de begrotingsbehandeling 2011 op 10 november 2010 is het volgende amendement door de Gemeenteraad aangenomen: Gelet op de beraadslagingen en de in de begroting gepresenteerde cijfers voor de begroting 2011 en volgende jaren ter zake van het programma Steinerbos. Besluit de voorliggende begroting te wijzigen op het onderdeel programma Steinerbos. En de daarin opgenomen budgetten voor 2012 /2013 en 2014 te maximaliseren op maximaal ,=. In de begrotingsvergadering van 10 november jongstleden is door het College van Burgemeester & Wethouders in het kader van de ingediende amendementen toegezegd om voor de Kerst van 2010 inzicht te verschaffen hoe om te gaan met de kaderstelling, zoals geformuleerd in het aangenomen amendement 2. Deze notitie beoogd deze duidelijkheid te geven. In de (meerjaren)begroting is als uitgangspunt opgenomen de bouw van een nieuw binnenbad en de renovatie van het buitenbad zoals besloten op 3 december Om conform het amendement het exploitatietekort te maximaliseren op 1 mln. zijn in de (meerjaren-) begroting stelposten opgenomen. Deze stelposten bedragen in , en (amendement 1 heeft betrekking op het jaar 2011). Goed financieel beheer vereist dat deze stelposten zo spoedig mogelijk concreet worden ingevuld. Een realistische uitwerking van de stelposten is van groot belang voor het welslagen van het project en verschaft tevens informatie aan de Provincie Limburg als toezichthouder. In de outputplanning 2011 was al opgenomen onder andere de uitwerking van de beheersstichting (juni 2011), het onderzoek toekomst parkgedeelte (april 2011) en toekomstplannen tennishal (februari 2011). Om tegemoet te komen aan het amendement en de stelposten concreet in te vullen, is het noodzakelijk om onder andere de uitwerking van de beheersstichting, het onderzoek toekomst parkgedeelte en toekomstplannen tennishal in de tijd naar voren te halen.

4 Uit de voorliggende notitie blijkt dat het inderdaad mogelijk is om het exploitatietekort te beperken tot 1 mln. per jaar, maar dat betekent wel dat op een aantal terreinen onomkeerbare keuzes moeten worden gemaakt en dat andere paden worden afgesneden. Het voorliggend plan is alleen financieel haalbaar wanneer gekozen wordt voor een zelfstandige rechtsvorm. Hierdoor wordt bereikt dat de bedrijfsvoering kan worden ingericht op een geheel eigen wijze. Maar dat betekent ook dat de gemeentelijke organisatie geconfronteerd wordt met een taakstelling als gevolg van achterblijvende overheadkosten, die kan oplopen tot Ook is in dit plan de exploitatie van horeca in eigen beheer van de nieuwe rechtspersoon opgenomen. Dit is afwijkend van het raadsbesluit van 3 december Maar zonder horeca in eigen beheer is het financieel niet haalbaar. Upgrading van het parkgedeelte is eveneens in dit plan meegenomen en is onontbeerlijk omdat door deze upgrading de exploitatie positief wordt beïnvloed. Tot slotte is rekening gehouden dat al de genoemde maatregelen zullen leiden tot een beter bezoekersaantal. Dat gegeven in combinatie met een meer marktconforme prijsstelling, moet leiden tot een financieel meer gunstige exploitatie. In hoofdstuk 2 is een samenvatting opgenomen van de financiële resultaten van de voorgestelde maatregelen. In dit hoofdstuk zijn de uitgangspunten opgesomd die moeten leiden tot invulling van de stelposten. Het moge duidelijk zijn dat het amendement verstrekkende gevolgen heeft voor de verdere uitwerking van de opgestarte projecten, zoals uitwerking nieuwbouw zwembad, uitwerking beheersvorm en de uitwerking toekomst parkgedeelte. In de voorliggende notitie is per deelproject beschreven wat de oplossingsrichtingen zijn binnen het door de Gemeenteraad gesteld kader. Per onderdeel (deelproject) wordt in hoofdstuk 3 ingegaan op vijf vragen, te weten: waar staan we nu? waar gaan we naar toe? wanneer kunnen wij dat realiseren? welke risico s zijn er? wat draagt dit bij aan de kaderstelling? Daarmee wordt de Gemeenteraad enerzijds geïnformeerd en anderzijds gepositioneerd om haar kaderstellende en controlerende taken uit te voeren.

5 Onderdeel 2. Samenvatting. In dit hoofdstuk wordt een overzicht gegeven van de te verwachten ombuigingen en de hieraan ten grondslag liggende (nieuwe) uitgangspunten op basis waarvan de kaderstelling gerealiseerd wordt. 2.1 Uitgangspunten Bij de totstandkoming van deze notitie met de hierin opgenomen ombuigingen is uitgegaan van een aantal uitgangspunten. Deze uitgangspunten staan hieronder nogmaals samengevat, en wijken op onderdelen af van de eerder in de (meerjaren) begroting opgenomen uitgangspunten. Uitgangspunt Algemeen - verwacht wordt een hoger bezoekersaantal en een marktconforme prijsstelling - 10% inkoopvoordeel op externe kosten door nieuwe contractvorming - nieuwe beheersvorm met ingang van 2012 operationeel - er is rekening gehouden met recente personele ontwikkelingen, die voorheen niet bekend waren (o.a. outplacement en minder uren) Bedrijfsvoering - in 2011 opgenomen voor kosten uitwerking beheersvorm inclusief vervroegde afschrijving uitwerking plannen Steinerbos ( ) per , onttrekking algemene reserve boekwaarde per doorbelastingen (overhead) vervallen en worden een taakstelling van maximaal voor de gemeentelijke organisatie Zwembad - nieuw zwembad in exploitatie vanaf medio exploitatie zwembad inclusief schoolzwemmen Park - parkexploitatie voortzetten in huidige vorm - inclusief jaarlijks budget van voor instandhouding kwaliteit park en speelvoorzieningen - park vanaf medio 2012 met één ingang en geautomatiseerde toegangscontrole, waardoor minder personele inzet nodig is - groenonderhoud niet per definitie onderbrengen bij Vixia Horeca - verkoop restaurant in 2012 inclusief vervroegde afschrijving inventaris, onttrekking algemene reserve boekwaarde (2013). - exploitatie verkooppunten in eigen beheer vanaf exploitatie horeca nieuw zwembad medio 2012 Tennishal - sloop tennishal (indien geen samenwerking mogelijk) - onderzoek of publiek private samenwerking een positieve bijdrage kan leveren

6 2.2 Ombuigingen De te verwachten ombuigingen zijn bepaald op basis van de in hoofdstuk 2.1 vermelde uitgangspunten. Voor nadere specificaties van de ombuigingen zie bijlage 1. De te verwachten ombuigingen zijn realistisch maar nog niet uitputtend, omdat een verdere financiële verdiepingsslag eerst bij de nadere uitwerking van de deelprojecten zal plaatsvinden. A Begroting voor amendement Eenmalige vervroegde afschrijvingen en sloopkosten oud zwembad Begroting exclusief vervroegde afschrijving en sloopkosten B Begroting na amendement (kaderstelling) C Stelpost ombuigingen begroting (A -/- B) D E Te verwachten ombuigingen: Producten: + = voordelig / - = nadelig Zwembad Park Horeca Tennishal Totaal: Mogelijke toekomstige ombuigingen: Traject outplacement naar verwachting sneller gerealiseerd Aanbestedingsvoordeel bouw nieuw zwembad PM PM PM Bijdrage publiek private samenwerking tennishal PM PM PM Jaarlijkse bijdrage reserve opbrengst verkoop PM PM PM restaurant Bijdrage aan exploitatie en grondopbrengst Daelzicht PM PM PM Totaal: F Nog in te vullen ombuigingen (C -/- D -/- E) Conclusie: de taakstelling kan in meerjarig perspectief nagenoeg worden gerealiseerd, indien onderdeel E kan worden geëffectueerd.

7 3. Stand van zaken tot heden Het is belangrijk om eerst terug te kijken, om vervolgens een echte stap vooruit te kunnen maken in het project ". 3.1 Waar staan we nu? Tijdlijn & besluitvorming Gemeenteraad 23 jan 2009 Besloten raadsvergadering Binnen- en buitenbad basisvoorziening 2 jul 2009 Berap Plan 2008 financieel niet haalbaar Voorbereiding ontwikkeling deelprojecten 12 nov 2009 Berap en begroting KNIP: zwembad <=> park 3 dec 2009 Raadsbesluit bouw binnenbad en renovatie buitenbad (variant D+E) Voteren voorberedingskrediet ,= April 2010 Coalitieakkoord DOS-CMB-PvdA Doorgang huidig project 3 jun 2010 Jaarrekening 2009 Bevestiging huidig project Buitenbad medio 2012 geopend 1 jul 2010 Berap Voortgangsrap portage project 10 nov 2010 Berap en begroting Financiele vertaling raadsbesluit Amendement: huidig project!? 2009: Herbezinning en knip zwembad en park Het jaar 2009 heeft in het teken gestaan van een herbezinning van het project. Er is een duidelijke scheiding gemaakt tussen het project zwembad en het project park. De uitwerking van de plannen voor een nieuw binnenbad en de renovatie van het bestaande buitenbad zijn in augustus 2009 in de commissie MZ uitvoerig behandeld. Tijdens de commissievergadering is een richtinggevende keuze gemaakt. Dit besluit is uitgewerkt en aan de Gemeenteraad van 3 december 2009 ter besluitvorming voorgelegd. De Gemeenteraad heeft tijdens deze raadsvergadering gekozen voor de bouw van een nieuw binnenbad en de renovatie van het bestaand buitenbad (varianten D en E) 1. 1 Bestuursrapportage II 2009 en Raadsbesluit 3 december 2009.

8 Gevoteerd voorbereidingskrediet: ,=, bestaande uit een doorschuiving van het voorbereidingskrediet 2009 á ,= 2 en een nieuw voorbereidingskrediet voor de uitwerking van varianten D en E á ,= : Uitwerking deelproject zwembad en amendement Na het Raadsbesluit in 2009 is er een ambtelijke projectgroep gestart met de uitwerking van het Raadsbesluit van de gekozen varianten D en E. Met het definitieve programma van eisen zijn de belangen van alle stakeholders en gebruikers vertaald naar een vastgesteld structuurontwerp. De doorontwikkeling van het structuurontwerp heeft geleid tot een voorlopig ontwerp en vervolgens een definitief ontwerp. Voortvloeiende uit het coalitieakkoord heeft er een aanvullend onderzoek plaatsgevonden naar de technische en financiële haalbaarheid van een verschuifbare dakconstructie. Bij de begrotingsbehandeling door de Gemeenteraad op 10 november 2010 is middels amendement 2 besloten het exploitatietekort voor de jaren te maximaliseren op ,= per jaar. 2 Bestuursrapportage II Raadsbesluit 3 december 2009.

9 4. Steinerbos De verschillende onderdelen (deelprojecten) zijn in dit hoofdstuk verder uitgewerkt. 4.1 Zwembad Project nieuwbouw en renovatie Op 3 december 2009 is een Raadsvoorstel aan de Gemeenteraad voorgelegd dat de nadere uitwerking inhield van twee varianten, te weten het bouwen van een nieuw binnenzwembad en de renovatie van het bestaande buitenbad. De Gemeenteraad heeft besloten: In te stemmen met de keuze voor het bouwen van een nieuw binnenzwembad voor de gemeente Stein in de variant met 2 baden en een peuterbad; In te stemmen met de keuze voor het renoveren van het bestaande buitenbad; In te stemmen met het beschikbaar stellen van een voorbereidingskrediet Nieuw Binnenen buitenbad van ,- Na het besluit van de Gemeenteraad is de ambtelijke projectgroep in januari 2010 gestart met de uitwerking van voornoemd besluit. Waar staan we nu? Per datum van 7 december 2010 is het plan in het stadium van een Definitief Ontwerp (DO). Dit betekent dat het vastgestelde Programma van Eisen is vertaald naar een ontwerp waarop welstandsgoedkeuring gevraagd kan worden. Het plan is als vooroverlegplan op 1 december 2010 aan de welstandscommissie gepresenteerd. Waar gaan we naar toe? Het Definitief Ontwerp wordt in de maanden november en december van 2010 vertaald naar een technisch en een bouwkundig bestek. Deze bestekken worden via een Europese aanbesteding in de markt gezet, een en ander conform het gemeentelijk aanbestedingsbeleid. Het huidige zwembadgebouw is in 2012 voorzien om gesloopt te worden, tenzij andere gebruiksmogelijkheden, al dan niet in combinatie met de tennishal, een positieve bijdrage leveren aan de kaderstelling. Wanneer kunnen wij dat realiseren? De Europese aanbesteding wordt in het eerste kwartaal 2011 via de aanbestedingskalender kenbaar gemaakt. Naar verwachting vindt de aanbesteding met voorselectie van een aantal aannemers plaats. Dit om kwalitatief de beste aannemers te selecteren, namelijk aannemers die ervaring hebben met het bouwen van een zwembad. Hiertoe wordt een aanbestedingsleidraad met aanbestedingscriteria opgesteld. Op dit moment zijn de voorbereidingen hiervoor in gang gezet. Opening van het te renoveren buitenzwembad is voorzien voor het zwemseizoen Het binnenzwembad zou conform de originele planning medio 2012 worden opgeleverd. Als gevolg van de extra onderzoeksopdracht voortvloeiend uit het coalitieakkoord (schuifbare dakconstructie) en het door de Gemeenteraad aangenomen amendement 2 (besluitvorming Raadsvergadering februari 2011), is deze planning niet meer realistisch. Welke risico s zijn er? Indien het niet lukt om het exploitatietekort te maximaliseren op , is er geen afdoende dekking in de begroting voor de benodigde investering. Het deelproject kan dan niet in de door de

10 Gemeenteraad gekozen variant worden uitgevoerd, waardoor er substantiële investeringen noodzakelijk zijn om de continuïteit van het huidige zwemaanbod te borgen. Zoals genoemd in het Raadsvoorstel betreft het een investeringsbegroting die gebaseerd is op een in de bouwwereld gebruikelijke systematiek: een zogenoemde C-begroting. Dit betekent dat de investeringskosten zijn geraamd met een plus of min van 25%. Deze systematiek is omschreven in het Raadsbesluit van 3 december Indien het plan op dit moment nog gewijzigd wordt, brengt dit extra kosten met zich mee. Dit vanwege het feit dat het plan zich op dit moment in de Definitief Ontwerp fase bevindt. Elke stap terug leidt tot een aanzienlijke kostenverhoging. Wat draagt dit bij aan de kaderstelling? Om het gestelde kader te bereiken dient er gekeken te worden naar ombuigingen. Zoals hierboven gesteld brengt een aanpassing in het ontwerp kosten met zich mee. Tevens wordt er dan afgeweken van het door de Gemeenteraad aangegeven kader zoals besloten in de vergadering 3 december De exploitatie van het nieuwe binnenbad en het gerenoveerde buitenbad, zoals nu in uitvoering, dragen bij aan het realiseren van de kaderstelling door de te verwachten ombuigingen binnen de exploitatie ( , en , zie hoofdstuk 4.1) Exploitatie Om de kaderstelling (maximalisering tekort 1mln) te realiseren, zie onderstaand overzicht (nadere toelichting zie bijlage 1). Hierin staat beschreven hoe de te verwachten ombuigingen worden ingevuld. + = voordelig / - = nadelig Categorie Omschrijving 462 Doorverdeling bedrijfsvoering Inhuur derden Aankoop niet-duurzame goederen/diensten Huren Te verwachten ombuigingen: Beheersvorm Om marktconform te kunnen werken, efficiencyvoordelen te behalen en bij te dragen aan de kaderstelling wordt er op korte termijn gewerkt aan een nieuwe beheersvorm voor de exploitatie van het Steinerbos. Waar staan we nu? Er is een ambtelijke projectgroep opgericht om de meest geschikte toekomstige beheersvorm voor de exploitatie van het Steinerbos te onderzoeken. In de huidige oriëntatiefase is er een werkbezoek gebracht aan Accres BV (op afstand gezet van de gemeente) te Apeldoorn en heeft er een gesprek plaatsgevonden met een consultancybureau gespecialiseerd in dit soort verzelfstandigingtrajecten. Waar gaan we naar toe? Het is noodzakelijk om de exploitatie op afstand te zetten om zodoende concurrerend en marktconform te kunnen werken en (toch) het maatschappelijk belang voldoende te waarborgen. Meerdere rechtsvormen kunnen hierin soelaas bieden, echter dient nog verder onderzocht te worden welke vorm het meest geëigend is voor de Steinse situatie. Om dit onderzoek uit te voeren is er externe hulp nodig. Het betreft hier een traject waarvoor specialistische kennis en ervaring ingehuurd moet worden. Voor

11 deze specialistische begeleiding is een bedrag van bij de te verwachten ombuigingen opgenomen. Wanneer kunnen wij dat realiseren? In de outputplanning van de (meerjaren)begroting , is opgenomen dat het uitvoeringsplan voor het komen tot een andere beheersvorm in juni 2011 aan de Gemeenteraad gepresenteerd wordt. Na de eerste verkenning van de in te zetten procedure wordt de volgende tijdsplanning aangehouden: Scanfase mogelijke beheersvormen: februari - maart 2011 Principebesluit verzelfstandiging Steinerbos: maart 2011 Opstellen uitvoeringsplan externe verzelfstandiging: april augustus 2011 Definitief besluit verzelfstandiging Steinerbos: oktober 2011 Implementatie verzelfstandiging: januari 2012 Nazorg: vanaf januari 2012 Welke risico s zijn er? De risico s zijn op dit moment: Het doel van de nieuwe beheersvorm is vooraf onvoldoende duidelijk, waardoor de beheersvorm niet efficiënt of effectief is en daardoor de beoogde effecten niet behaald. De communicatie, onderhandelingen, etc. met de ondernemingsraad en het personeel van het Steinerbos kunnen bij verschil van mening inzake de overgang, sociaal statuut en dergelijke voor aanzienlijke vertraging en problemen zorgen. Hoge overheadkosten worden teruggelegd naar de gemeentelijke organisatie. Er dienen afspraken gemaakt te worden met de Belastingdienst inzake de fiscale aspecten van de bedrijfsvoering van het Steinerbos, mede in relatie tot subsidiering vanuit de Gemeente Stein. Er dient een juiste verankering met de gemeentelijke organisatie plaats te vinden. Wanneer dit op een onzorgvuldige manier gebeurd kan de Gemeente Stein politieke zeggenschap verliezen over het Steinerbos. Onvoldoende inkadering van de ondernemersruimte, waardoor grenzen worden opgezocht. Bijvoorbeeld: het op termijn sluiten of afstoten van verliesgevende bedrijfsonderdelen. Onvoldoende borging van het maatschappelijke belang. Bijvoorbeeld: ongelimiteerd verhogen van prijzen. Als gevolg van het bovenstaande risico kunnen de kosten indirect weer bij de gemeentelijke organisatie terugkomen via subsidiekanalen aan maatschappelijke organisaties en verenigingen. Wat draagt dit bij aan de kaderstelling? Er wordt een professionelere organisatie ingericht, die concurrerend en marktconform te werk kan gaan, waarbij onder andere de overheadkosten en de personeelslasten op het programma Steinerbos teruggedrongen worden. De verzelfstandiging draagt positief bij aan de opdracht van de kaderstelling. 4.3 Park De toekomst van het parkdeel van Steinerbos is nog onzeker. Er gaan verschillende politieke geluiden op welke variëren van behoud van het speelpark (betaalde gedeelte) tot en met het weghalen van de omheining en het creëren van een openbaar park. Wellicht zijn er ook nog andere financieel aantrekkelijke opties welke nog nader onderzocht dienen te worden.

12 Waar staan we nu? Er is een ambtelijke projectgroep opgericht om de toekomstmogelijkheden voor het park te onderzoeken. Waar gaan we naar toe? Een budgettair neutraal of winstgevende exploitatie, waarbij in gedachten gehouden wordt dat de bijdrage aan de kaderstelling minimaal neutraal en bij voorkeur positief is. Om dit realiseren wordt vanaf 2012 jaarlijks een bedrag van bij de te verwachten ombuigingen opgenomen. Verder blijven de in 2011 en 2012 in de begroting opgenomen investeringen van in totaal gehandhaafd. Wanneer kunnen wij dat realiseren? In de outputplanning van de (meerjaren)begroting , is opgenomen dat het uitvoeringsplan voor het onderzoek naar het toekomstpotentieel van het recreatieoord Steinerbos in april 2011 aan de Gemeenteraad gepresenteerd wordt. Welke risico s zijn er? De risico s zijn op dit moment: Het oplopen van het exploitatietekort van recreatieoord Steinerbos in zijn huidige vorm, omdat de kwaliteit niet aan de maat is. Het laten liggen van kansen. Wat draagt dit bij aan de kaderstelling? Om het gestelde kader te bereiken dient er gekeken te worden naar ombuigingen. Het doel is minimaal een budgettair neutrale parkexploitatie te realiseren. Hierdoor wordt het huidige tekort teruggedrongen op het programma Steinerbos. Een budgettair neutraal park draagt positief bij aan de opdracht van de kaderstelling Exploitatie Om de kaderstelling (maximalisering tekort 1mln) te realiseren, zie onderstaand overzicht (nadere toelichting zie bijlage 1). Hierin staat beschreven hoe de te verwachten ombuigingen worden ingevuld. + = voordelig / - = nadelig Categorie Omschrijving Doorverdeling bedrijfsvoering Inhuur derden Aankoop niet duurz goederen en diensten Overige aankopen uitbest duurz goederen Overige goederen en diensten Te verwachten ombuigingen: Tennishal De invulling van de tennishal aan de Dieterenstraat is momenteel nog onduidelijk. Er zijn verschillende particuliere initiatieven bij het College van Burgemeester & Wethouders binnengekomen. Ook bestaan er ideeën om een zogenoemde slecht weer -voorziening te huisvesten in de tennishal. Wellicht zijn er ook nog andere financieel aantrekkelijke opties welke nog nader onderzocht dienen te worden.

13 Waar staan we nu? De tennishal is in 2009 vanuit strategische overwegingen door het College van Burgemeester & Wethouders van de Gemeente Stein aangekocht. Momenteel wordt er een stedenbouwkundige visie opgesteld voor het gebied. Deze visie geeft aan wat er vanuit een stedenbouwkundig perspectief met de tennishal dient te gebeuren in de toekomst (de stedenbouwkundige visie wordt in paragraaf verder toegelicht). De tennishal is nu verhuurd aan een exploitant voor het indoor tennisseizoen Deze kortlopende overeenkomst kan niet meer voortgezet worden (zonder tussenkomst van de kantonrechter) na het einde van de huidige overeenkomst (september 2011). Waar gaan we naar toe? Een bouwkundige zal op korte termijn de staat van onderhoud van de tennishal in kaart brengen. Met de uitkomsten van dit onderzoek worden de onderstaande gebruiksmogelijkheden verder onderzocht. Deze mogelijkheden zijn: Handhaven huidige situatie; Uitvoering geven aan een of meerdere particuliere initiatieven; Het creëren van een slecht weer -voorziening; Of combinaties van bovenstaande; Sloop t.b.v. ruimtelijke kwaliteit. Wanneer kunnen wij dat realiseren? In de outputplanning van de (meerjaren)begroting , is opgenomen dat in februari 2011 meer duidelijkheid gegeven wordt omtrent de toekomst van de tennishal. De stedenbouwkundige visie wordt in het eerste kwartaal 2011 aan de Gemeenteraad gepresenteerd. Tevens zijn dan de uitkomsten van de technische staat van onderhoud bekend. Op basis van deze uitkomsten zal de bijdrage aan de kaderstelling van de diverse gebruiksmogelijkheden (particuliere initiatieven, slecht weer -voorziening of combinaties hiervan) onderzocht worden. Indien de gebruiksmogelijkheden geen positieve bijdrage leveren aan de kaderstelling, dan wordt de tennishal gesloopt. Welke risico s zijn er? De risico s zijn op dit moment: Onduidelijkheden over de stedenbouwkundige visie en technische staat van onderhoud van de tennishal. Het afhaken van particuliere initiatieven. Er kunnen (verborgen) gebreken aan de tennishal geconstateerd worden, welke op korte termijn gerepareerd moeten worden. Het uitgestelde onderhoud moet alsnog uitgevoerd worden wanneer de tennishal in de toekomst geëxploiteerd wordt. Wat draagt dit bij aan de kaderstelling? Om het gestelde kader te bereiken dient er gekeken te worden naar ombuigingen. Het doel is minimaal een budgettair neutrale exploitatie te realiseren. Hierdoor wordt het huidige tekort teruggedrongen op het programma Steinerbos. Een budgettair neutrale exploitatie van de tennishal draagt positief (zij het marginaal) bij aan de opdracht van de kaderstelling. 4.5 Horeca Er wordt een onderscheidt gemaakt tussen horeca buiten het recreatiepark, zijnde Restaurant Steinerbos en horeca binnen het recreatiepark, zijnde de verkooppunten en de horeca van het nieuwe zwembad.

14 4.5.1 Restaurant Steinerbos Waar staan we nu? Restaurant Steinerbos is verhuurd tot en met augustus Waar gaan we naar toe? Op termijn wordt het restaurant verkocht, waarbij de huidige huurder het eerste recht van koop heeft. Voor dit recht van eerste koop zijn in het huurcontract specifieke voorwaarden opgenomen. De huurder heeft bij ondertekening van de huurovereenkomst reeds aangegeven zeer geïnteresseerd te zijn in het restaurant en wil waarschijnlijk overgaan tot aankoop van het pand. Wanneer kunnen wij dat realiseren? De Gemeenteraad heeft in het verleden aangegeven dat zij voorstander is van de verkoop van het restaurant. De ondergrond dient echter in eigendom van de gemeente te blijven. Verkoop van het restaurant op basis van een erfpachtconstructie wordt naar verwachting binnen twee jaren gerealiseerd. Beoogd koper is de huidige huurder. De koopsom moet aan het einde van de erfpachtovereenkomst volledig geïndexeerd aan de eigenaar van het opstal terugbetaald worden. De Gemeente Stein kan daarom niet vrij beschikken over de koopsom. De jaarlijkse erfpachtcanon kan wel vrij aangewend worden. De omvang van deze canon (circa 5.000,= tot 7.500,= per jaar) levert een geringe positieve bijdrage in de exploitatie van het programma Steinerbos. Welke risico s zijn er? De risico s zijn op dit moment: Wanneer de ondergrond in erfpacht uitgegeven wordt, kan dit mogelijk voor obstakels in het verkoopproces zorgen. Er kunnen tijdens de verhuurperiode (verborgen) gebreken aan het restaurant geconstateerd worden, welke gerepareerd moeten worden en dus additionele investeringen vragen. De huidige huurder kan afzien van aankoop, waardoor er een nieuw verkooptraject opgestart moet worden. Wat draagt dit bij aan de kaderstelling? Het doel is om het restaurant op termijn, doch zo spoedig mogelijk, te verkopen. Hierdoor wordt het huidige tekort (zij het marginaal) teruggedrongen op het programma Steinerbos. Dit draagt bij aan de opdracht van de kaderstelling Verkooppunten park en nieuw zwembad Waar staan we nu? De verkooppunten van het park zijn voor het seizoen 2011 (tot en met september) verhuurd. Waar gaan we naar toe? Met de realisatie van het nieuwe zwembad en de nieuwe beheersvorm wordt de horeca in eigen beheer geëxploiteerd. Wanneer kunnen wij dat realiseren? Gelijktijdig met de nieuwe beheersvorm zal de horeca vanaf 2012 in eigen beheer worden geëxploiteerd.. Welke risico s zijn er? De risico s zijn vanaf 2012 (eigen exploitatie) beperkt tot de bij de horecabranche horende gebruikelijke ondernemingsrisico s (o.a. weersafhankelijkheid).

15 Wat draagt dit bij aan de kaderstelling? Om het gestelde kader te bereiken dient er gekeken te worden naar ombuigingen. Het doel is minimaal een budgettair neutrale parkexploitatie te realiseren. De horeca-exploitatie in eigen beheer draagt hier voor , en aan bij. Hierdoor wordt het huidige tekort van de parkexploitatie verlaagd en draagt positief bij aan de opdracht van de kaderstelling Exploitatie Om de kaderstelling (maximalisering tekort 1mln) te realiseren, zie onderstaand overzicht (nadere toelichting zie bijlage 1). Hierin staat beschreven hoe de te verwachten ombuigingen worden ingevuld. + = voordelig / - = nadelig Categorie Omschrijving 462 Doorverdeling bedrijfsvoering 220, , , , Kapitaallasten 0,00 0, , , Aankoop niet duurz goederen en 0, , , ,00 diensten Inhuur derden 0, , , , Huren 9.000, , , , Overige goederen en diensten 0, , , ,00 Te verwachten ombuigingen: 9.220, , , , Overige gebiedsontwikkelingen Stichting Daelzicht In het gebied dat omsloten wordt door de Stadhouderslaan, Dieterenstraat en Diependaalstraat wil stichting Daelzicht een ontwikkeling realiseren. Deze ontwikkeling behelst de realisatie van een nieuw kinderdagverblijf ter vervanging van het oude gebouw aan de Stadhouderslaan. Verder staat er in de planning om een cluster woningen voor begeleid wonen te realiseren in combinatie met dagbesteding voor de oudere cliënten. Waar staan we nu? Op dit moment is er een overeenkomst met stichting Daelzicht gesloten waarin de intentie wordt uitgesproken tot verdere uitwerking van de plannen. In deze intentieovereenkomst staat het zoekgebied omschreven waarbinnen stichting Daelzicht probeert haar doelstellingen te verwezenlijken. Waar gaan we naar toe? De verdere uitwerking van de intentieovereenkomst dient uiteindelijk te leiden tot een realisatieovereenkomst. Naar verwachting wordt deze in het eerste half jaar van 2011 ondertekend. Wanneer kunnen wij dat realiseren? Zoals in de vorige paragraaf omschreven is het de bedoeling dat in het eerste half jaar van 2011 de realisatieovereenkomst tussen de gemeente en stichting Daelzicht getekend wordt. De start van de uitvoering van de plannen door stichting Daelzicht vindt naar verwachting in 2012 plaats. Welke risico s zijn er? De gemeente loopt op dit moment geen financiële risico s. De door stichting Daelzicht benodigde grond is in eigendom van de gemeente. Middels de realisatieovereenkomst wordt met stichting Daelzicht overeengekomen hoeveel vierkante meters zijnodig hebben. Tevens wordt hierin de verkoopprijs van

16 de grond overeengekomen. Als leidraad voor de verkoopprijs zal de door de Gemeenteraad vastgestelde grondprijzennota gelden. Wat draagt dit bij aan de kaderstelling? De opbrengsten uit de grondverkopen worden in een bestemmingsreserve opgenomen. Via een jaarlijkse onttrekking uit deze reserve wordt een positieve bijdrage geleverd aan de kaderstelling. Ook zal er door stichting Daelzicht intensiever gebruik gemaakt worden van het nieuw te bouwen zwembad, omdat in de nieuwbouwplannen van de stichting Daelzicht niet voorzien wordt in een eigen zwemvoorziening. Dit zal eveneens een positieve bijdrage leveren aan de kaderstelling JCS & Scouting Binnen het zoekgebied van de stichting Daelzicht zijn de gebouwen van het Jongeren Centrum Stein (JCS) en de scouting gelegen. Op het moment dat Stichting Daelzicht een keuze maakt voor deze locatie, worden deze gebouwen geamoveerd. Dit is ook bij de start van de ontwikkelingen aan stichting Daelzicht kenbaar gemaakt. De stichting Daelzicht zal dan ook in hun exploitatie rekening moeten houden met de herhuisvesting van deze partijen. Waar staan we nu? Op dit moment is de locatie in het zoekgebied voor de vestiging van stichting Daelzicht nog niet bekend. Deze ontwikkelingen worden momenteel ook kenbaar gemaakt aan JCS en Scouting. Waar gaan we naar toe? Uiteindelijk wordt in de te sluiten realisatieovereenkomst met stichting Daelzicht definitief de locatie afgesproken. Afhankelijk van de locatiekeuze wordt duidelijk wat er met de gebouwen van JCS en scouting dient te gebeuren. Wanneer kunnen wij dat realiseren? De start van de uitvoering van de plannen door stichting Daelzicht vindt naar verwachting in 2012 plaats. Welke risico s zijn er? Op het moment dat stichting Daelzicht er voor kiest om de nieuwbouw op de locatie van JCS en de scouting te ontwikkelen, zal duidelijk moeten zijn wat er met de huisvesting van beide clubs dient te gebeuren. Het risico bestaat dat er geen geschikte herhuisvestinglocatie gevonden wordt. Wat draagt dit bij aan de kaderstelling? Door de vestiging van stichting Daelzicht wordt een positieve bijdrage geleverd aan de kaderstelling, omdat de kosten herhuisvesting van JCS en de scouting door stichting Daelzicht worden vergoed Stedenbouwkundige visie Voor het gebied rondom het oude zwembad is geen stedenbouwkundige visie voorhanden. Dit betekent dat er geen vastgesteld kader is waarbinnen ontwikkelingen binnen dit gebied moeten passen. Om te voorkomen dat er een rommelig beeld ontstaat in dit gebied heeft het College van Burgemeester en Wethouders in september 2010 opdracht gegeven om voor dit gebied een stedenbouwkundige visie op te stellen. Waar staan we nu? Op dit moment is het eerste concept van de stedenbouwkundige visie gereed. Dit concept bevindt zich in de ruwe schetsfase en wordt nog verder uitgewerkt.

17 Waar gaan we naar toe? In het eerste kwartaal van 2011 wordt de visie verder vervolmaakt. Daarna wordt hij aan het College van Burgemeester & Wethouders en de Gemeenteraad gepresenteerd. Uiteindelijk wordt deze visie vertaald naar een bestemmingsplan. Wanneer kunnen wij dat realiseren? De verdere uitwerking van de visie wordt nu ter hand genomen. In het 2 e kwartaal van 2011 wordt de visie aan College van Burgemeester & Wethouders en Gemeenteraad aangeboden. Welke risico s zijn er? De te benoemen risico s zijn stedenbouwkundig van aard. De kans dat er willekeurig ontwikkelingen binnen het gebied ontstaan is aanwezig. Het hebben van een deugdelijk kader helpt bij het realiseren van een goede ruimtelijke invulling op deze locatie. Wat draagt dit bij aan de kaderstelling? Het hebben van een stedenbouwkundige visie is niet van invloed voor een bijdrage aan de kaderstelling. De visie dient enkel voor de borging van de kwaliteit van de ruimtelijke ordening binnen het plangebied. Uiteraard kunnen nieuwe initiatieven binnen het plangebied wel een positieve bijdrage leveren aan de kaderstelling.

18 Bijlage 1 Ombuigingen Kaderstelling Amendement Bedrijfsvoering TOTAALOVERZICHT OMBUIGINGEN 5021 BEDRIJFSVOERING + = voordelig / - = nadelig Categorie Omschrijving Sal.soc.lstn gemeentepers Aankoop niet duurz goederen en diensten Groenvoorziening Kapitaallasten Doorbelastingen (overhead) Te verwachten ombuigingen: Doorverdeling naar producten: 51,00% Zwembad ,00% Park ,00% Horeca ,00% Tennishal ,00% Sal.soc.lstn gemeentepers. Medewerker in regulier salaris outplacement ww-verplichting outplacement voordeel Medewerker met pensioen vanaf Medewerker met arbeidsduurverkorting vanaf Medewerker uren OR Te verwachten ombuigingen: Afronding Aankoop niet duurz goederen en diensten Huidig geraamd budget % inkoop en efficiencyvoordeel kosten uitwerking beheersvorm Te verwachten ombuigingen: Afronding

19 Groenvoorziening Huidig geraamd budget % inkoop en efficiency-voordeel Afronding Kapitaallasten Vervroegde afschrijving uitwerking plannen /2008/2009 en kassa- en abonnementensysteem Te verwachten ombuigingen: Afronding Doorbelastingen (overhead) Concern Control MRB FD FD nieuw Werkpl automatisering ICT ondersteuning BO pers kosten E-dienstverlening Huidig geraamd budget Benodigd budget bij nieuwe beheersvorm: Accountant P&O advisering Automatisering Juridische ondersteuning Administratie bedrijfsvoering Te verwachten ombuigingen: Afronding

20 Zwembad TOTAALOVERZICHT OMBUIGINGEN ZWEMBAD + = voordelig / - = nadelig 5021 Doorverdeling bedrijfsvoering Inhuur derden Aankoop niet duurz goederen en diensten Huren Te verwachten ombuigingen: Afronding Inhuur derden Huidig geraamd budget Benodigd budget: Inhuur kassa Flexibele inhuur zwemzaal Toezicht baden seizoen Inhuur via IGOM (opslagfactor 1,732) Inhuur zelfstandig (werkgeverslasten 1,3) Huidig geraamd budget -/- benodigd budget Afronding Aankoop niet duurzame goederen en diensten Huidig geraamd budget % inkoop en efficiencyvoordeel Afronding Huren Huidig geraamd budget % stijging huren i.v.m. nieuw zwembad Afronding

21 Park TOTAALOVERZICHT OMBUIGINGEN PARK + = voordelig / - = nadelig Doorverdeling bedrijfsvoering Inhuur derden Aankoop niet duurz goederen en diensten Overige aankopen uitbest duurz goederen Overige goederen en diensten Afronding Inhuur derden Huidig geraamd budget Besparing op inhuur medewerker onderhoud (o.a. efficientere taakindeling, inzet vanuit reintegratie) Besparing op medewerker kinderboerderij (o.a. efficientere taakindeling, aanpassing dierenbestand) Entree bosingang sluiten (één ingang theorie) Besparing op inhuur derden door inzet vast personeel Besparing op inhuur derden door inzet van stagiaires vanuit reintegratieverplichtingen WWB-klanten Benodigd budget: Inhuur via IGOM (opslagfactor 1,732) Inhuur zelfstandig (werkgeverslasten 1,3) Huidig geraamd budget -/- benodigd budget Afronding Aankoop niet duurzame goederen en diensten Huidig geraamd budget Incidentele maatregelen roeivijver in Subtotaal % inkoop en efficiency-voordeel Te verwachten ombuigingen: Afronding

22 Overige aankopen uitbest duurzame goederen Huidig geraamd budget Instandhouding kwaliteit park en speelvoorzieningen Afronding Overige goederen en diensten Huidig geraamd budget* % verhoging i.v.m. stijging tarieven en hoger bezoekeraantal als gevolg nieuw zwembad en opgeknapt park Te verwachten ombuigingen: Afronding * Vanaf 2012 is de raming met EUR (conform raadsvoorstel ; ZKA-rapport) verlaagd, omdat de inkomsten van het buitenbad tezamen met het binnenbad op het product zwembad zijn geraamd.

23 Horeca TOTAALOVERZICHT OMBUIGINGEN HORECA + = voordelig / - = nadelig 5021 Doorverdeling bedrijfsvoering Kapitaallasten Aankoop niet duurz goederen en diensten Inhuur derden Huren Overige goederen en diensten Afronding Kapitaallasten Huidig geraamd budget Vervroegde afschrijving i.v.m verkoop restaurant Afronding Aankoop niet duurzame goederen en diensten Huidig geraamd budget (voor retail en automaten) Eigen exploitatie omzet horeca verkooppunten Eigen exploitatie horeca zwembad overige kosten Eigen exploitatie horeca zwembad inkoop Te verwachten ombuigingen: Afronding Inhuur derden Huidig geraamd budget Eigen exploitatie omzet horeca verkooppunten Eigen exploitatie omzet horeca zwembad Te verwachten ombuigingen: Afronding

24 Huren Huidig geraamd budget Verhoging huurwaarde huurcontract EUR Vervallen huurinkomsten i.v.m. eigen exploitatie Te verwachten ombuigingen: Afronding Overige goederen en diensten Huidig geraamd budget (voor retail en automaten) Eigen exploitatie omzet horeca verkooppunten Eigen exploitatie omzet horeca zwembad Te verwachten ombuigingen: Afronding Horeca Verkooppunten: Bron: bedrijfschap Horeca en Catering (Fastservicesector) Bezoekersaantal Gemiddelde besteding per bezoeker (ZKArapport) branche 2009 Steinerbos 2,10 2,10 2,10 omzet exclusief BTW 100% 100% inkopen (% omzet) 30,70% 30,70% loonkosten (% omzet) 18,00% 18,00% overige exploitatiekosten (% omzet) 22,30% * huur, afschrijving, interest (% omzet) 14,80% * bedrijfsresultaat (% omzet) 14,20% 51,30% Afronding * Deze kosten zijn binnen de begroting op het wpp Horeca en 5021 reeds geraamd. Hierdoor is het bedrijfsresultaat Steinerbos niet het netto-resultaat.

25 Horeca Zwembad: Bron: bedrijfschap Horeca en Catering (Fastservicesector) Bezoekersaantal (ZKA-rapport) Gemiddelde besteding per bezoeker (ZKArapport) 0,65 0,65 0,65 branche Steinerbos 2009 omzet exclusief BTW 100% 100% inkopen (% 30,70% 30,70% omzet) loonkosten (% omzet) 18,00% 18,00% overige exploitatiekosten (% omzet) 22,30% 22,30% huur, afschrijving, interest (% omzet) 14,80% * bedrijfsresultaat (% omzet) 14,20% 29,00% Afronding * Deze kosten zijn binnen de begroting op het wpp Zwembad reeds geraamd. Hierdoor is het bedrijfsresultaat Steinerbos niet het netto-resultaat.