Samenvatting Aardrijkskunde hoofdstuk 1 Arm en Rijk genoeg voor iedereen

Transcriptie

1 Samenvatting Aardrijkskunde hoofdstuk 1 Arm en Rijk genoeg voor iedereen Samenvatting door R woorden 19 juni ,4 2 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde HOOFDSTUK 1 Genoeg voor iedereen 1 Trek of honger: wereld van verschil FAO (Food and Agriculture Organization): Deze organisatie heeft als doel om de honger in de wereld te bestrijden. Ondervoeding komt vooral voor in ontwikkelingslanden, maar ook in geïndustrialiseerde landen is daar sprake van. Honger: Wanneer iemand gedurende langer tijd minder energie langere tijd minder energie binnenkrijgt dan 1690 kcal per dag. Dit is kwantitatieve honger. Bij een acuut gebrek aan voedsel is er sprake van een hongersnood. Je hebt ook kwalitatieve honger, eenzijdige samenstelling van het voedsel. Ondervoeding houdt in dat de voedselvoorraad niet voldoende is om een persoon te voorzien in zijn dagelijkse energiebehoefte. Het gaat hier om de lange termijn, terwijl dat honger om een acuut probleem gaat. Chronische ondervoeding betekent dat een persoon voortdurend te weinig (eenzijdig) eten binnenkrijgt (kindjes met de dikke buik). Voedselzekerheid staat vastgelegd in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Ieder mens moet dus de mogelijkheid hebben om voldoende voedsel (en kwalitatieve) binnen te krijgen. Vaststellen van ondervoeding en voedsel in een land is zeer lastig. De FAO gebruikt daarom gebruik de zogenaamde voedselbalans (verhouding tussen de voedselvoorraden en de consumptie van voedsel in een gebied). Alles moet nauwkeurig worden bijgehouden. De FAO moet hierbij rekening houden met verschillende landsomstandigheden, Basal Metabolic Pagina 1 van 5

2 Rate (BMR). Het voordeel van dit systeem is dat het goedkoop is en dat de gegevens snel kunnen worden gebruikt. Nadelen zijn: Alleen per land Vergelijking op lokaal niveau niet mogelijk Zeer onvolledig en zeer onbetrouwbaar Groepsgegevens moeilijk te herleiden tot persoonlijke gegevens Naar onderzaken van de hongerproblemen keek men eerst naar de aanbodzijde; natuurlijke omstandigheden kunnen hiervoor de oorzaak zijn, maar ook milieurampen; overbevolking en onverantwoord bodemgebruik, kunnen dat zijn. Om dit te verbreken moet er rust en vertrouwen nodig, anders gaat niemand wat produceren. Door de technologische ontwikkelingen is het tegenwoordig heel makkelijk ergens snel voedsel naar te brengen. Maar dit gebeurt toch nog te weinig dit heeft echter moeilijke achterliggende ideeën. Er zijn organisaties die zich hier voor sterk maken. 2 Voedselgewassen in kaart Tarwe: Je hebt harde tarwe (warme, droge gebieden) en gewone tarwe (overal, behalve in tropisch gebied en een met te korte of te koude gebieden). Wintertarwe heeft een hogere opbrengt. Maïs: Heeft veel vocht nodig. De snijmaïs wordt in Nederland verbouwt. Deze heeft minder eisen. Maïs is niet zo voedselrijk. Rijst: Moet in ondiep water, maar kan niet tegen vorst en heeft veel water nodig. Kost veel moeite om tijdens het oogsten kwaliteit van de rijst te behouden. Sojabonen: Wordt verbouwt in gematigde gebieden en in de (sub)tropen. Is voor veel producten bruikbaar. Aardappelen: Wordt verbouwt op gematigde gebieden met uit één lopende opbrengsten. Het is ook een makkelijk product. Cassave: is een tropische plant. De voedingswaarden van dit product zijn echter gering. Hoe rijker een land, hoe meer vlees er gegeten wordt. Calorisch rendement, 10 kg voer voor 1 kg vlees, energiewaarde is echter zowat gelijk. In gebieden met lage welvaart en hoge bevolkingsdruk wordt dus vooral graanteelt gebruikt. Hierdoor neemt de druk op landbouw gebied toe. Voedselgewas: Wordt (bijna) direct gebruikt als menselijk voedsel. Handelsgewas: Is dus een gewas die Pagina 2 van 5

3 gebruikt wordt als grondstof. Tarwe is lang houdbaar. Doordat de totaal opbrengst schommelt kan prijzen en voorziening per jaar sterk verschillen. Theorie van Ullman: Vervoer komt stand als: - Complementariteit: overschot ßà tekort - Transporteerbaarheid: De transport moet wel in orde zijn. - Tussenliggende mogelijkheden: Ligt er iets goedkopers dichterbij. Dit alles komt tegenwoordig steeds beter tot stand dankzij de mondialisering. Ook zijn er veel afspraken gemaakt in de landbouw, geglobaliseerde landbouw. 3 Globalisering en het wereldvoedselvraagstuk Toeleggen op één product: regionale specialisatie. En als dit dan exportlandbouw is dan stijgt volgens de economische theorie de welvaart. Landen drijven handel om twee redenen. Ze hebben namelijk verschillende productiefactoren en omdat ze dan schaalvoordelen hebben, goedkoper produceren. Comparatief voordeel als elk land zich specialiseert in het goed waarin het een voordel, dan kan iedereen daarin profiteren. Ricardo (de man van deze theorie) hield echter niet rekening met de milieu en verspreiding van vee/voedsel en geen gelijke concurrentieverhoudingen. De productiviteit per arbeidskracht is in de westerse landen heel hoog, nadeel hiervan is dat het kapitaalintensief is en dat daardoor landbouwsubsidies nodig hebben. Deze subsidie regeling is nog niet eerlijk tussen verschillende landen. Westerse landen spelen een oneerlijk spel. Ze eisen namelijk vrijhandel van producten die ze uitvoeren, maar heffen daarnaast invoerrecht om eigen producten te beschermen. Hierdoor verdwijnt het comparatief voordeel voor ontwikkelingslanden. De Wereldhandelsorganisatie (WTO) houdt hierbij een oogje in het zeil en vecht voor vrije concurrentie. Het lijkt de goede kant op te gaan, maar waarschijnlijk gaan alleen de grotere producenten er iets positiefs wat van merken. De Westerse landen zeggen wel dat ze de mindere landen willen helpen, maar in feite doen ze dit niet. Ze geven hulp aan een land weg, waardoor ze meer produceren, maar daarnaast doen ze bij dit land ook prijsdumping. Daarnaast wordt voedselnoodhulp niet altijd goed toegepast. De Internationale Monetaire Fond (IMF) en de Wereldbank zorgt voor hulp bij de Structureel Aanpassingsprogramma (SAP). Hierbij moeten de overheidsuitgaven omlaag en dus minders economische bemoeiend worden en er moet vrijhandel zijn.er moet een goede organisatie staan om tot positieve ontwikkelingen te komen. Er zijn ook landen waar positieve ontwikkelingen zijn waar te nemen. Daarnaast zijn er organisaties die de problematiek voortdurend onder de aandacht brengen, zo ook (NGO s). Veel schuldenlasten van de armste landen zijn kwijtgescholden. Pagina 3 van 5

4 Hierdoor is er meer geld beschikbaar om tot resultaat te komen. Het pro Poor Growth-beleid: westerse en ontwikkelingslanden maken samen afspraken over de armoedebestrijding. Subsidies in Aziatische landen blijken te werken. Zo is ook India er flink op vooruitgegaan, dankzij het open stellen voor de wereldmarkt. Sommige landen zou in hun eigen voedselvraag kunnen voorzien, maar doordat ze zich moeten opstellen door de vrijhandel worden ze afhankelijk van de invoer. 4 Een bord voor wetenschap en techniek Je kan kijken naar de: Aanbodzijde: Betere verdeling van het eten (betere infrastructuur, gelijkheid etc.) Vraagzijde: Vergroten van de productie op de plekken waar het nodig is. In de vroegere eeuwen ging de toename van de bevolking in verhouding met de voedselvoorraad redelijk gelijk op. Door bijv inpoldering werd de productie vergroot. Dit heet ook wel intensivering van de landbouw. Hierbij houdt je rekening met de bodem vruchtbaarheid, vruchtwisseling, doelmatiger en verbeteren (etc.). In de westerse wereld worden de keuters (peasants) vervangen door de farmers. Met de groene revolutie bedoelt me de sterke stijging van de landbouwproductie in de arme landen door variëteiten. Dit kwam tot stand doordat men verschillende rassen met elkaar ging kruisen (High Yielding Varieties). Hierdoor werden gebieden op de wereld behoedt voor een voedselcrisis. Daarnaast werden er betere methoden ontwikkelt door onderzoek, distributie van zaaizaden en kunstmest, irrigatiemethoden, landbouwvoorlichting en verstrekken van leningen. Dit pakket moet volledig zijn om tot een goede resultaten te komen. Ondanks de goede ontwikkelingen van de groene revolutie gingen de allerarmsten er niet echt mee vooruit. Ze hadden namelijk minder makkelijk toegang op de nieuwe methoden. Daarnaast werd door de nieuwe methoden het milieu flink aangetast. Grote boeren konden hierdoor dus kapitaal intensief worden en hadden dus geen pachters meer nodig. Kleine boeren zijn dus afhankelijk van grote boeren, daarnaast lijken oude methoden tot het verleden te gaan behoren. De groene revolutie heeft dus niet geleid tot waar het zou moeten leiden. Toch zijn er landen dankzij de groene revolutie er flink op vooruitgegaan, denk aan China, Indonesië etc. Daar werkte het beleid als een olievlek, waardoor op een gegeven moment ook kleine boeren er gingen van profiteren. Door toenemende productie daalt ook de prijzen voor het voedsel. Wat natuurlijk gunstig is voor de mensen die krap bij cash zijn. Om iedereen van de voedsel te voorzien moet de voedselproductie in pas blijven lopen met de bevolkingsgroei, maar hierbij ook rekening houden met de toenemende welvaar. Waardoor er natuurlijk meer voedsel is gevraagd, maar ook in de samenstelling. De groene revolutie was een kostbaar en tijdrovend proces. Als je echter gaat plakken en knippen met de genen van een plant heb je oneindige mogelijkheden. Genetische modificatie is een DNA techniek, waarin genen van een ene organisme wordt overgebracht naar het DNA van een andere organisme. Door deze methode zou eventuele milieuproblemen kunnen voorkomen.natuurlijk zijn er zoals altijd tegenstanders. Ze vinden het onmenselijk. Ze Pagina 4 van 5

5 zeggen dat er de mogelijkheid bestaat dat er soorten ontstaan met negatieve gevolgen. Zoals besmettingen waardoor de oude rassen uit sterven of zoals bijv. de killerbee s. En alleen de rijkere boeren over de methode gaan beschikken, waardoor er weer een groter verschil gaat ontstaan tussen arm en rijk. Zo zijn er de organisaties die bang zijn er door genetisch gemanipuleerd voedsel zorgt voor virussen of bacteriën waar tegen de mens niet bestand is of niks tegen kan doen. Pagina 5 van 5