In deze brief informeren wij u over de voorlopige evaluatie van de proeven.

Transcriptie

1 gemeente Haarlemmermeer De leden van de gemeenteraad van Haarlemmermeer Postbus AG Hoofddorp Bezoekadres: Raadhuisplein 1 Hoofddorp Telefoon Telefax Cluster Contactpersoon Telefoon Uw brief Ons kenmerk Bijlage(n) Onderwerp Beheer en Onderhoud Saskia de Wit X geen Voorlopige evaluatie en vervolg 'Winst uit je afval' Hoofddorp 2 9 JUNI 2017 Geachte heer, mevrouw, Op 16 januari 2017 zijn in drie wijken in Haarlemmermeer proeven gestart met de inzameling van huishoudelijk afval. De inzamelproeven zijn een onderdeel van de Startnotitie Huishoudelijk Grondstoffenplan , die wij op 15 maart 2016 hebben vastgesteld. Hierin hebben wij de ambitie verwoord om in 2021 de hoeveelheid restafval af te laten nemen tot slechts 5% (24 kilo) ten opzichte van 2014 (195 kilo). Dit kan op termijn voor de inwoners een verlaging van de afvalstoffenheffing met zich meebrengen van 50%. Om deze ambitie te realiseren is het van belang te werken aan de bewustwording van inwoners om zo de overgang van afvalinzameling naar grondstoffeninzameling van de grond te krijgen. De inzamelproeven dragen hieraan bij. De proeven zijn een leertraject waarbij inwoners een keuze maken voor een bepaald inzamelsysteem en deze gedurende een periode uitproberen. Het doel is om een robuust en eenvoudig inzamelsysteem te ontwerpen, dat uitnodigt om grondstoffen in te zamelen en tevens draagvlak heeft onder de gebruikers. In deze brief informeren wij u over de voorlopige evaluatie van de proeven. Inzamelproeven De proeven zijn in drie wijken gehouden, die elk een ander inzamelsysteem 1 hebben: 1. Rijsenhout Zuid (laagbouw met rolemmers); deze wijk staat model voor huishoudens; 2. Nieuw Vennep, Linquenda (hoogbouw); deze wijk staat model voor huishoudens; 1 De verschillende inzamelsystemen hangen samen met het bebouwingstype en bouwjaar van de wijk. Ten tijde van de inzamelproeven is in de rest van gemeente de inzameling op de gebruikelijke wijze door gegaan.

2 Volgvel 2 3. Hoofddorp, Floriande, Eiland 3 (laagbouw met ondergrondse verzamelcontainers); deze wijk staat model voor huishoudens. Voor deze drie verschillende woonsituaties hebben wij samen met Meerlanden, milieuadviesbureau Onsburo en inwoners kleinschalige representatieve inzamelproeven opgezet. Het ontwerpen van de drie inzamelsystemen heeft plaatsgevonden in een aantal workshops die in mei 2016 zijn gestart. De ontwerpcriteria waren gericht op het verminderen van de hoeveelheid restafval tot 24 kilo in 2021 en het halveren van de afvalstoffenheffing. De bewonerswerkgroepen hebben u tijdens een informatieve bijeenkomst op 15 december 2016 geïnformeerd over de totstandkoming van het te beproeven systeem. De daadwerkelijke proeven zijn gestart op 16 januari 2017 en duren tot 17 juli Tijdens deze proeffase worden de nieuwe inzamelsystemen beproefd en verbeterd, onder andere aan de hand van de vragen en opmerkingen die binnenkwamen bij het klantcontactcentrum. Het hele proces, de resultaten en de meest gestelde vragen, met antwoorden zijn online te vinden op de site 'Winst uit ie afval'. Ook is het proces gefilmd zodat een indruk ontstaat van de ontwikkeling om van afvalinzameling naar grondstofinzameling om te schakelen. Voorlopige evaluatie inzamelproeven Voor de voorlopige evaluatie van de proeven gaat het vooral om het draagvlak onder de inwoners van de proefwijken en het inzamelresultaat. Als bronnen voor de voorlopige evaluatie zijn de uitkomsten uit de enquêtes onder betrokkenen (nulmeting november 2016 en eindmeting mei 2017) en informatie uit de bewonerswerkgroepen gebruikt. Algemeen In onderstaande grafiek worden de inzamelresultaten tot nu toe weergegeven. Deze gegevens zijn gebaseerd op wekelijkse metingen vanaf de start van de proef in week 3 van 2017 tot en met week 22, In de afzonderlijke paragrafen zullen deze resultaten per proefwijk worden geduid. Als eerste algemene conclusie kan worden gesteld dat de inzamelresultaten in alle drie de proefwijken goed zijn HLMR2015 Floriande 2017 Linquenda 2017 Rijsenhout 2017 GFT GF T PD Papier Rest (Resultaten op basis van metingen door Meerlanden van week 3 t/m week 22, 2017)

3 Volgvel 3 Van 195 kilo restafval jaarlijks per inwoner in Haarlemmermeer is dat voor: Floriande teruggegaan naar 88 kilo; Linquenda teruggegaan naar 73 kilo; Rijsenhout teruggegaan naar 55 kilo. Resultaten per wijk 1. Linquenda Bestaande situatie De inzameling in de hoogbouw van Linquenda verliep via inpandige restafvalcontainers in elk flatgebouw. Ook papier werd inpandig ingezameld. Voor de inzameling van glas, PD en textiel waren brengparkjes in de directe nabijheid van de flatgebouwen. Verbeteropgave Alhoewel de inwoners over het algemeen tevreden waren over de voorzieningen, misten zij een mogelijkheid om etensresten (GF) apart in te zamelen. Daarnaast werden de inpandige verzamelcontainers voor restafval gebruikt voor grofvuil en waren bijplaatsingen van afval een wekelijks terugkerende ergernis. Proe/s;fi/af7e In de proefsituatie moet men verder lopen om restafval weg te gooien (5%). Daar staat tegenover dat etensresten (GF), plastic en drinkpakken (PD) en papier en karton dicht bij het portiek van elke flat kunnen worden aangeboden (95%). Inzamelresultaat Het aandeel restafval is in Linquenda met 63% gedaald naar 73 kilo per persoon per jaar. Dit is voor het gekozen inzamelsysteem een erg goed resultaat. Het aandeel etensresten (GF) lijkt in Linquenda erg laag, zeker ten opzichte van de andere proefwijken en de cijfers uit Linquenda heeft echter geen tuinen, waardoor het aandeel tuinafval te verwaarlozen is. Wanneer wij naar de GF kijken, zien wij dat dit niet veel afwijkt van de andere proefwijk. Bovendien werden etensresten (GF) in Linquenda niet apart ingezameld. De 39 kilo etensresten per persoon per jaar is daarmee pure winst. Zoals te zien in de grafiek hierboven, is het inzamelresultaat van PD en papier voor Linquenda extreem hoog. Linquenda ligt naast een supermarkt. De verklaring is dat deze containers door derden zijn gebruikt. Draagvlak Elf bewoners, waaronder een vertegenwoordiger van de wijkraad Linquenda, vormden samen de bewonerswerkgroep. Zij zijn de ambassadeurs, ogen en oren om in de wijk tot verbetering te komen van het inzamelresultaat. Via twee enquêtes heeft een onderzoek naar het draagvlak plaatsgevonden onder alle bewoners van de zes flats aan de Kalslagerring. De nulmeting in november 2016 is door slechts 18,2% van de bewoners ingevuld. De resultaten zijn daarmee onvoldoende representatief, maar geven een eerste beeld voor de wijk. De eindmeting in mei 2017 werd door ruim 33% van de huishoudens ingevuld. De resultaten hiervan geven wel een representatief beeld van het draagvlak in de wijk. Hieruit en uit de bewonerswerkgroepen blijkt dat afvalscheiding in Linquenda, net als in de andere proefwijken, een belangrijk goed is. Met een gemiddelde van 7,8 op de schaal

4 Volgvel 4 van 10 is dit hoog gewaardeerd. Het nieuwe inzamelsysteem komt tegemoet aan de wens om meer grondstoffen in te zamelen. Ruim 65% van de bewoners vindt het nieuwe systeem even goed of veel beter dan het oude. Overgangsfase De bewonerswerkgroep heeft unaniem het advies gegeven om het proefsysteem definitief te maken. Daarnaast gaven zij aan dat verkeerd aanbiedgedrag wellicht kan verminderen als alle inzamelsystemen voor grondstoffen met een toegangspas toegankelijk zouden zijn. 2. Floriande Eiland 3 Bestaande situatie De inzamelstructuur van Eiland 3 in de wijk Floriande hield in dat in de nabijheid van iedere woning zich containers voor GFT en restafval bevonden. De containers voor de inzameling van grondstoffen (PD, Glas, Papier en Karton) bevonden zich op afstand. Verbeteropgave De verbeteropgave op Eiland 3 was om de hoeveelheid GFT en andere grondstoffen te verhogen, de hoeveelheid restafval te verminderen en tevens de kwaliteit van het ingezamelde GFT-afval te verbeteren. Proefe/ruaf/e In de proefsituatie is het inzamelsysteem gericht op omgekeerd inzamelen. De inzameling van grondstoffen (95%) vindt in de nabijheid van de woning plaats, terwijl de ondergrondse verzamelcontainers voor restafval (5%) op een grotere afstand zijn geplaatst. Voor tuinafval werden in de nabijheid van de woning tuinkorven geplaatst. Inzamelresultaat Het aandeel restafval is in Floriande met 55% gedaald naar 88 kilo per persoon per jaar. Deze en de overige resultaten zijn boven verwachting voor het ingezette systeem met verzamelcontainers. Met een optimaal ondergronds grondstoffen inzamelsysteem ligt het resultaat rond 110 kilo restafval per persoon per jaar. Het aandeel PD is ook beduidend hoger dan verwacht. In tegenstelling tot Linquenda lijkt hier geen sprake van gebruik van de containers door mensen buiten het proefgebied. Draagvlak Zes bewoners vormden samen de bewonerswerkgroep. Deze groep heeft zich goed verdiept in de materie. Hun voorkeur ging uit naar een ondergronds inzamelsysteem, ondanks het feit dat uit ervaringscijfers blijkt dat de inzamelresultaten voor grondstoffen achterblijven en de kosten van het systeem hoog zijn. Via een eigen Facebookgroep, waar meer dan de helft van de huishoudens uit de wijk lid van is, hebben zij hun dilemma's met de proefwijk gedeeld. Zo werd op een laagdrempelige manier het draagvlak gepeild. Op basis hiervan hebben zij toch gekozen voor ondergrondse verzamelcontainers. Dit proces zorgde mede voor een positieve houding in de wijk over het te beproeven systeem. De nulmeting in november 2016 is door een kleine 22% van de huishoudens ingevuld, terwijl de respons op de eindenquête in mei 2017 bijna 43% is. Dat is heel hoog voor een dergelijke gemeentelijke enquête. Uit beide enquêtes blijkt dat eiland 3 van Floriande

5 Volgvel 5 afvalscheiding hoog in het vaandel heeft staan. De nieuwe inzamelmethode om dat te doen is goed ontvangen. Gemiddeld gezien is de nieuwe methode positiever beoordeeld dan de oude. De waardering voor de restafvalvoorziening is gedaald, maar is met een score van 7 ruim voldoende. Overgangsfase Vanuit de bewonerswerkgroep wordt het advies gegeven om het beproefde systeem definitief in te voeren. Hierin moet goed gekeken worden naar het plaatsingsplan voor de containers op het eiland. Vulgraadmetingen wijzen uit dat sommige containers veel gebruikt worden en andere weinig. Bovendien geven de inwoners aan dat zoveel mogelijk ondergronds geplaatst mag worden en dat de tuinkorven een vriendelijker uiterlijk mogen hebben. Als laatste verzoeken de inwoners een goede, uniforme oplossing voor toegangscontrole op de containers. 3. Rijsenhout-Zuid Bestaande situatie In Rijsenhout-Zuid werden GFT en restafval in rolemmers ingezameld die tweewekelijks werden geleegd, waarvan GFT 's zomers wekelijk. Papier werd maandelijks ingezameld via verenigingen. Daarnaast was er voor alle grondstoffen één brengpunt beschikbaar. Verbeteropgave De verbeteropgave in Rijsenhout-Zuid was om meer grondstoffen in te zamelen (vooral GFT) en minder restafval. Proefsituatie Tijdens de proefsituatie wordt twee maal in de week GF, restafval, PD en papier en karton met kleine inzamelwagens aan huis opgehaald. Daarnaast zijn Tuinkorven geplaatst. De tussenevaluatie van de proef heeft ertoe geleid dat deze proef opnieuw ontworpen moest worden om voldoende draagvlak te hebben. Het straatbeeld, de zakken en het bewaren in huis waren pijnpunten. Dit ontwerpproces is momenteel gaande. Draagvlak Aanvankelijk namen vijf mensen zitting in de bewonerswerkgroep. Drie personen zijn het ontwerpproces volledig aangegaan. Het blijkt lastig te zijn om mensen te betrekken als een plan nog slechts een idee is. Doordat de proef in Rijsenhout-Zuid stof heeft doen opwaaien is er nu sprake van een grote betrokkenheid bij het ontwerpen van een nieuw inzamelsysteem. Er zijn nu circa twintig inwoners betrokken bij de aanpassing van het inzamelsysteem voor Rijsenhout-Zuid en de bebouwing waar deze wijk model voor staat. De voorkeur van de inwoners gaat uit naar een minicontainersysteem met variabele haalfrequenties en een verschillend volume per grondstof. Omdat het restafval gemiddeld maar 5% van de afgedankte grondstoffen is, wordt de restafval minicontainer een heel kleine (40 of 60 liter). De inwoners hebben aangegeven papieren karton, glas en textiel, klein chemisch afval te willen wegbrengen naar een brengparkje of de kca wagen. Voor het einde van de proefperiode worden de minicontainers uitgeleverd.

6 Volgvel 6 Inzamelresultaat In het eerste deel van de proef behaalde Rijsenhout al het prachtige resultaat van 55 kilo restafval. Vervolg Het proces van de aangepaste inzamelproef in Rijsenhout-Zuid loopt nog. Via een enquête zal aan inwoners wederom hun bevindingen worden gevraagd. Daarnaast gaan wij opnieuw meten hoeveel restafval en hoeveel grondstoffen er worden ingezameld. Evenals sorteeranalyses houden over hoeveel grondstoffen er bij het aangepaste systeem nog in het restafval zitten en of er sprake is van een verbetering ten opzichte van het huidige grondstoffen inzamelsysteem. Conclusie In twee wijken (Floriande en Linquenda) hebben de inzamelproeven geleid tot het ontwerp van een nieuw inzamelsysteem dat de inzamelresultaten van grondstoffen verbetert en dat draagvlak heeft onder de inwoners. Deze twee wijken willen wij tot modelwijken maken voor de uitrol van een nieuw inzamelsysteem in wijken met hoogbouw (Linquenda) en in wijken met laagbouw met (ondergrondse) verzamelcontainers (Floriande). Voor laagbouw met ondergrondse verzamelcontainers vereist het plaatsingsplan van de containers nog enige aandacht. Tevens is zowel bij hoogbouw als laagbouw een uniforme en goede toegangscontrole voor de containers gewenst. Voor de Tuinkorven geldt dat deze een vriendelijker uiterlijk mogen hebben. In Rijsenhout-Zuid bekijken we nog de resultaten waardoor er voor laagbouw met rolemmers nog geen conclusie kan worden getrokken. Hoe verder Na de proeffase, waarin de nieuwe inzamelsystemen zijn beproefd, volgt de overgangsfase. Dit is de fase na de proef tot aan de bestuurlijke besluitvorming over de definitieve fase. In deze overgangsfase wordt gerekend aan de kosten van het invoeren van de nieuwe inzamelsystemen. Na de bestuurlijke besluitvorming over het uitvoeringsplan Huishoudelijke Grondstoffen vindt de definitieve fase plaats, waarin de nieuwe inzamelsystemen worden ingevoerd en de oude inzamelsystemen worden uit-gefaseerd. In onderstaand overzicht is de planning weergegeven van de overgang van de oude naar de nieuwe wijze van inzameling. continueren oude inzameling voorbereiden proeffase nieuwe inzameling - proeffase evalueren proeffase bijstelling t.b.v. overgangsfase nieuwe inzameling - overgangsfase evalueren overgangsfase besluitvormingstraject uit voerings programma voorbereiden definitieve fase nieuwe inzameling - definitieve fase uitfaseren oude inzameling optimaliseren niewe inzameling doorlooptijd van oude naar nieuwe inzameling jaar kwartaal Q1 02 Q3 Q4 Q1 02 Q \ Q \ Q4 Q1 Q2 Q3 Q4

7 Vdlgvel 7 Communicatie Tijdens de overgangsfase wordt de website van de inzamelproeven actueel gehouden, om zo ook ingezet te kunnen worden wanneer de definitieve inzamelvoorzieningen worden ingevoerd. Men kan daar het gevolgde proces en informatie over de proeven vinden. Ook wordt de online community via Facebook onderhouden. Er is sprake van informatieverstrekking per brief en in lokale media. Voor de omvorming van proef naar modelwijk is ook een schakelmoment om mensen mee te nemen in de overgang van afvalinzameling naar grondstofinzameling en wat dat voor de huishoudens in Haarlemmermeer betekent. Kosten Kosten proefperiode Er is begroot voor het doen van de inzamelproeven. De werkelijke kosten bedragen Dit heeft te maken met extra procesbegeleiding van de proef in Floriande en Rijsenhout-Zuid enerzijds en de keuze voor een duurder inzamelsysteem in Floriande anderzijds. Begrote kosten overgangsfase In onderstaand overzicht zijn de begrote kosten van de overgangsfase opgenomen. Meerlanden Procesbegeleiding Communicatie en communitymanagement Totaal Bij opschaling met gebruikmaking van de beproefde middelen betekent dit een teruggaaf van Meerlanden van circa ,- Alle kosten worden gedekt vanuit de Voorziening tarief egalisatie afvalstoffen. Wij verwachten u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd. Hoogachtend, burgemeester-èn wetl/oudi&fs/van de gemeente Haarlemmermeer, namens deze John Nedetótic Wethóuder Duurzame Economische Ontwikkeling, Innovatie, Onderwijs en Jeugdzorg