Gemeente Hof van Twente kern Goor

Transcriptie

1 Gemeente Hof van Twente kern Goor I&O Research, 2010

2 Datum: September 2010 Kenmerk: Ekoop10/348 Status: Definitief

3 Colofon Opdrachtgever Gemeente Hof van Twente Titel rapport Koopstromenonderzoek 2010 Deelrapportage Gemeente Hof van Twente kern Goor Kenmerk Ekoop10/348 Datum publicatie September 2010 Projectteam I&O Research Ruud Esselink Gerben Huijgen Thijs Lenderink Projectomschrijving Onderzoek naar het koopgedrag in de provincie Overijssel en delen van Drenthe en Gelderland Trefwoorden Koopstromenonderzoek, consumentengedrag, draagvlak, bezoekmotief en beoordeling winkelgebieden

4 Belangrijkste resultaten Waar doen inwoners van Goor hun aankopen en hoe heeft dit koopgedrag zich de afgelopen jaren ontwikkeld? Hoe waarderen consumenten de winkelvoorzieningen in Goor en waarom kiest men voor dit winkelgebied? Dit rapport brengt het koopgedrag voor Goor in beeld. De rapportage maakt onderdeel uit van het koopstromenonderzoek dat elke vijf jaar wordt uitgevoerd in Oost- Nederland. Het onderzoek is uitgevoerd door middel van een telefonische en online enquête onder zo n consumenten in 38 gemeenten. Aan de peiling hebben 200 huishoudens uit Goor deelgenomen. Het onderzoek is uitgevoerd door I&O Research. Meer toevloeiing dagelijkse artikelen De meeste inwoners van Goor doen de dagelijkse boodschappen in de eigen woonplaats. Bijna driekwart gaat dagelijks of enkele malen per week, de rest één keer per week of minder. Ten opzichte van 2000 is de koopkrachtbinding voor dagelijkse artikelen met 8 procent gedaald. Het aandeel klanten uit de regio dat de dagelijkse artikelen in Goor koopt (de koopkrachttoevloeiing), is tussen 2000 en 2010 met 97 procent gegroeid. Het totale draagvlak in de dagelijkse sector van Goor bedraagt en is sinds 2005 met 4 procent gegroeid (600 klanten). In vergelijking met kernen met een vergelijkbaar inwonertal is het aantal klanten voor dagelijkse artikelen in Goor iets groter dan gemiddeld. Huishoudbranche levert in Het totale aantal klanten in de niet-dagelijkse sector van Goor bedraagt De positie van de niet-dagelijkse sector in Goor is de afgelopen jaren achteruitgegaan; 24 procent minder klanten dan in 2005 doen de niet-dagelijkse aankopen in Goor. De sterkste afname van draagvlak is te zien in de woninginrichtingbranche (-39 procent). Vooral de koopkrachtbinding is hier afgenomen. De huishoudelijke artikelen zijn de enige artikelgroep waar het draagvlak is toegenomen, hier groeide het aantal klanten de afgelopen vijf jaar met 2 procent. De kledingbranche is verantwoordelijk voor de grootste relatieve toevloeiing van klanten naar Goor. De grootste absolute toevloeiing voor niet-dagelijkse artikelen is te zien bij de huishoudelijke artikelen. Vergeleken met een aantal referentiekernen is het gemiddelde draagvlak voor de nietdagelijkse artikelen in Goor iets kleiner dan gemiddeld. Inwoners en bezoekers van Goor kiezen voor nabijheid De nabijheid van de winkels is voor inwoners en regiobezoekers een belangrijk argument voor het doen van dagelijkse inkopen in Goor. Daarna volgen bij inwoners bereikbaarheid en bepaalde winkels/producten. Bij regiobezoekers gaat het naast nabijheid om bepaalde winkels/producten en de lage prijzen. Ook als het gaat om winkelen, is nabijheid voor inwoners en regiobezoekers de belangrijkste reden. Daarnaast blijft ruim een kwart van de inwoners in Goor vanwege de bereikbaarheid en winkelt een vergelijkbaar aandeel van de regiobezoekers in Goor winkelen vanwege bepaalde winkels/producten. De meeste winkelvoorzieningen in Goor worden ruim voldoende beoordeeld. Vooral over de fietsparkeermogelijkheden is men tevreden. Het aanbod van daghoreca krijgt met een 6,2 het laagste rapportcijfer.

5 Tussen 2000 en 2010 nam de waardering voor de meeste aspecten van winkelvoorzieningen iets toe. Vooral het aantal winkels is er volgens klanten op vooruitgegaan. Regelmatig bezoek aan warenmarkt, aankopen via internet en bezoek koopzondagen minder frequent Nog geen vijfde van de inwoners van Goor bestelt regelmatig (tenminste één keer per maand) iets via het internet. Ruim de helft van de inwoners bezoekt regelmatig een warenmarkt. De meerderheid bezoekt dan de markt in Hof van Twente of Hengelo. Bijna vier op de tien inwoners van Goor bezoeken wel eens een koopzondag. Het grootste deel gaat hiervoor naar Hengelo of Enschede.

6 Inhoud 1. Inleiding Aanleiding Opbouw van het rapport 2 2. Huidige koopstromen Inleiding Koopkrachtbinding en -toevloeiing Herkomst vreemde koopkracht Koopkrachtafvloeiing 7 3. De ontwikkeling van de koopstromen Inleiding Ontwikkeling koopkracht Ontwikkelingen herkomst draagvlak Vergelijking van het draagvlak Inleiding Regionale concurrentiekracht van Goor Beoordeling en bezoekmotief consument Inleiding Beoordeling winkelgebied Goor Bezoekmotief winkelgebied Overige aspecten van het koopgedrag van inwoners van Goor Aanvullende vragen gemeente Hof van Twente 25

7 1 Inleiding

8 1. Inleiding 1.1 Aanleiding De zesde in een reeks Het consumentengedrag wordt steeds diffuser. Consumenten doen hun boodschappen veelal dicht bij huis, maar dicht bij huis kan ook de grote discountsupermarkt in een aangrenzende plaats zijn. Voor het meer recreatieve winkelbezoek wordt minder vaak het winkelcentrum in de eigen woonplaats bezocht, centra van andere plaatsen hebben vaak meer aantrekkingskracht. Daarnaast speelt internet een groeiende rol in de aan- en verkoop van producten. Maar ook demografische ontwikkelingen als bevolkingskrimp en vergrijzing en ruimtelijke ontwikkelingen (woningbouw en infrastructuur) veroorzaken veranderingen in het aankoopgedrag van consumenten. Dit zijn allemaal ontwikkelingen die winkelcentra en binnensteden raken. Koopstromenonderzoek brengt het koopgedrag van consumenten in beeld, waarmee inzicht wordt verkregen in het functioneren van winkelcentra en aankoopplaatsen. Tussen 1986 en 2005 hebben de provincies Overijssel en Drenthe en de Kamers van Koophandel Oost-Nederland en Zuid-Drenthe in samenwerking met de gemeenten elke vijf jaar een koopstromenonderzoek laten uitvoeren. Deze reeks wordt in 2010 aangevuld met nieuw onderzoek naar het koopgedrag van consumenten in Overijssel en delen van Drenthe en Gelderland. In totaal hebben 38 gemeenten deelgenomen aan het onderzoek en zijn zo n consumenten geïnterviewd. Afbeelding 1.1 Het onderzoeksgebied. 1

9 Kracht van het koopstromenonderzoek Koopstromenonderzoek geeft inzicht in het koopgedrag van consumenten. Doordat in Oost- Nederland koopstromenonderzoek vijfjaarlijks plaatsvindt, biedt het onderzoek ook mogelijkheden om veranderingen in het draagvlak voor winkelvoorzieningen in kaart te brengen. Hiermee kan het functioneren van winkelgebieden gemonitord worden. Het vijfjaarlijkse koopstromenonderzoek vormt een basis voor de ontwikkeling of herijking van detailhandelsbeleid. Bovendien kunnen de uitkomsten van koopstromenonderzoek input leveren voor city- of regiomarketing (waarvoor komen bezoekers wel of niet?) en een meer integraal leisure- of vrijetijdsbeleid. Winkelen vormt tenslotte na sporten de meest beoefende vorm van vrijetijdsbesteding. Doel van het onderzoek Het Koopstromenonderzoek Oost-Nederland 2010 stelt zich het beantwoorden van onderstaande onderzoeksvragen ten doel: Wat zijn de kenmerken van het ruimtelijk koopgedrag in Oost-Nederland en hoe heeft dit zich in de afgelopen vijf jaar ontwikkeld (kwantitatief)? Welke motieven zijn bepalend voor het koopgedrag, in het algemeen en specifiek per aankooplocatie, en hoe heeft dit zich ontwikkeld (kwalitatief)? De dataverzameling heeft in de periode februari tot en met mei 2010 plaatsgevonden. Het gedrag en de mening van consumenten is in kaart gebracht met behulp van de traditionele koopstromenonderzoekmethodiek, waarbij consumenten gevraagd is naar de plaats waar zij artikelgroepen kopen. Deze wordt aangevuld met een kwalitatief deel, waarbij aanvullende vragen zijn gesteld over winkelgedrag (bijvoorbeeld bezoekfrequentie en waardering meest bezochte aankoopplaatsen, marktbezoek en webwinkelen). De opzet van het onderzoek sluit aan bij vorige metingen van het koopstromenonderzoek. De enquêtes zijn zowel telefonisch als via internet afgenomen. In totaal hebben huishoudens deelgenomen aan het onderzoek. In Goor zijn in totaal 200 huishoudens ondervraagd. 1.2 Opbouw van het rapport In het rapport worden achtereenvolgens de volgende onderdelen besproken: Hoofdstuk 2: De huidige koopstromen Dit hoofdstuk presenteert de koopkrachtbinding en -toevloeiing voor Goor in Deze koopstromen geven inzicht in de mate waarin de consument zich op het winkelaanbod in deze kern oriënteert en welke positie Goor inneemt in de regio. Hoofdstuk 2 heeft een kwantitatief karakter. Hoofdstuk 3: De ontwikkeling van de koopstromen Hoofdstuk 3 voorziet in een vergelijking van de onderzoeksresultaten uit 2010 met die van Resultaat is een trendanalyse, waarmee een beeld ontstaat van de dynamiek in het consumentengedrag. Dit hoofdstuk is, net als hoofdstuk 2, voornamelijk kwantitatief van inhoud. Hoofdstuk 4: Vergelijking van het draagvlak Om meer inzicht te krijgen in de verzorgingspositie en - kracht vergelijken we het draagvlak. Hoofdstuk 4 presenteert grafieken met daarin het draagvlak per artikelgroep van Goor vergeleken met het draagvlak van omliggende en vergelijkbare plaatsen. 2

10 Hoofdstuk 5: Beoordeling en bezoekmotief consument Dit hoofdstuk bespreekt de mening van huishoudens over onder andere het aantal winkels, de bereikbaarheid, de veiligheid en de kwaliteit van winkels van het winkelgebied dat zij het vaakst bezoeken. Ook bevat hoofdstuk 5 het antwoord op de vraag waarom huishoudens voor een bepaald winkelgebied kiezen. Zodoende is dit onderdeel van het rapport kwalitatief van aard. Hoofdstuk 6: Aanvullende vragen De gemeente Hof van Twente heeft haar inwoners nog een aantal aanvullende vragen over het voorzieningenaanbod en de streekmarkt in Delden gesteld. In dit hoofdstuk worden de uitkomsten hiervan beschreven. In de bijlagen is onder meer een begrippenlijst opgenomen (bijlage 2) en is ook meer te lezen over de onderzoeksopzet- en uitvoering, en de vergelijkbaarheid met eerdere edities van het koopstromenonderzoek (bijlage 3). Naast alle kernrapportage voor de deelnemende gemeenten is eveneens een hoofdrapport samengesteld. Dit rapport en aanvullende informatie over het koopstromenonderzoek kunt u vinden op de website 3

11 2 Huidige koopstromen 4

12 2. Huidige koopstromen 2.1 Inleiding Dit hoofdstuk beschrijft het koopgedrag van de consument in Goor. Hierbij worden de aankopen onderscheiden naar dagelijkse en niet-dagelijkse artikelen. Deze laatste categorie bestaat uit de onderstaande artikelgroepen: kleding; schoenen; woninginrichting; huishoudelijke artikelen; electro; doe-het-zelfartikelen; bloemen, planten en tuinartikelen. In dit hoofdstuk speelt het begrip draagvlak een belangrijke rol. Het draagvlak is het totaal aantal klanten van een bepaalde aankoopplaats, in dit geval Goor. Het draagvlak is de optelsom van het aantal klanten uit Goor zelf en het aantal klanten van buiten Goor. Deze eerste groep vormt de koopkrachtbinding, wat de mate waarin inwoners van Goor hun aankopen doen in winkels die in Goor gevestigd zijn, weergeeft. Het andere gedeelte van het draagvlak bestaat uit koopkrachttoevloeiing, die wordt gedefinieerd als de mate waarin inwoners uit andere plaatsen aankopen doen in Goor. De omvang en samenstelling van het draagvlak komt in paragraaf 2.2 aan bod. Paragraaf 2.3 gaat nader in op de herkomst van het draagvlak, in beeld gebracht met behulp van een aantal kaartbeelden. Dit hoofdstuk sluit af met de koopkrachtafvloeiing: de mate waarin inwoners van Goor artikelen kopen in winkels buiten de kern. De omvang van Goor is bepaald aan de hand van het postcodegebied Het inwonertal bedroeg op 1 januari (CBS 2010). In 2005 was dit , dus dit betekent een bevolkingsafname van 0,5 procent. 2.2 Koopkrachtbinding en -toevloeiing Tabel 2.1 presenteert het draagvlak en de koopkrachtbinding en -toevloeiing voor Goor. Het totaal aantal klanten (draagvlak) voor dagelijkse artikelen in Goor bedraagt Het totaal aantal klanten voor niet-dagelijkse artikelen ligt op De meeste inwoners van Goor (89 procent) doen de dagelijkse boodschappen in de eigen woonplaats. De koopkrachtbinding voor niet-dagelijkse artikelen is met 40 procent een stuk lager. De artikelgroepen waarin de meeste koopkracht wordt gebonden, zijn naast de dagelijkse artikelen de doe-het-zelf en huishoudelijke artikelen. Ruim tweederde van de inwoners koopt deze artikelen in Goor zelf. 5

13 Van het draagvlak voor dagelijkse artikelen is 35 procent afkomstig uit andere plaatsen. Voor de niet-dagelijkse artikelen is dit 37 procent. De artikelgroep die verantwoordelijk is voor de grootste relatieve toevloeiing is de kledingbranche; 46 procent van de klanten binnen deze branche is afkomstig uit andere plaatsen. De grootste absolute toevloeiing zien we bij de dagelijkse artikelen, waar deze klanten bedraagt. Tabel 2.1 Draagvlakopbouw, per artikelgroep, Goor (2010). binding toevloeiing artikelgroep draagvlak absoluut % 1) absoluut % 2) oriëntatie-index index dagelijks % % 137 niet-dagelijks % % 63 - kleding % % 46 - schoenen % % 93 - woninginrichting % % 29 - huishoudelijke artikelen % % electro % % 74 - doe-het-zelfartikelen % % 98 - bloemen, planten en tuinartikelen % % 75 1) mate waarin de bevolking in de eigen plaats koopt, uitgedrukt als percentage van het aantal inwoners 2) mate waarin Goor klanten uit andere plaatsen aantrekt, uitgedrukt als percentage van het draagvlak In tabel 2.1 is ook de oriëntatie-index opgenomen. Een oriëntatie-index van 100 of groter geeft aan dat de omvang van het draagvlak groter is dan het inwonertal van de betreffende kern. De hoogste oriëntatie-index hebben de dagelijkse artikelen (137). De woninginrichtingbranche heeft met een score van 29 de laagste oriëntatie-index. 2.3 Herkomst vreemde koopkracht In de vorige paragraaf was te lezen dat 35 procent van het draagvlak voor dagelijkse en 37 procent van het draagvlak voor niet-dagelijkse artikelen afkomstig is van buiten Goor. Uit figuur 2.1 en 2.2 blijkt dat de herkomst vreemde draagkracht voor dagelijkse en niet dagelijkse- artikelen het meest door overige kernen van de gemeente Hof van Twente wordt gegenereerd. Binnen de niet-dagelijkse artikelen is de absolute toevloeiing van huishoudelijke artikelen met klanten het hoogst. De toevloeiing die de schoenenbranche met zich mee brengt is met klanten ook relatief hoog. Uit figuur 2.3 en 2.4 wordt duidelijk dat de eigen kernen binnen de eigen gemeente het grootste aandeel in vreemde koopkracht hebben voor zowel de schoenen als de huishoudelijke artikelen. 6

14 Figuur 2.1 Herkomst draagvlak dagelijkse artikelen. Figuur 2.2 Herkomst draagvlak niet-dagelijkse artikelen. Figuur 2.3 Herkomst draagvlak schoenen. Figuur 2.4 Herkomst draagvlak kleding. 2.4 Koopkrachtafvloeiing Bijna één op de tien inwoners van Goor schaft dagelijkse artikelen in andere plaatsen aan. Voor de niet-dagelijkse artikelen is dit aandeel hoger, namelijk 60 procent. De artikelgroepen waarvan de koopkrachtbinding het laagst is en waarvoor de meeste inwoners dus naar plaatsen buiten Goor gaan, zijn (van laag naar hoog): Artikelgroep woninginrichting: 83% van de inwoners koopt deze artikelen buiten de eigen woonplaats; Artikelgroep kleding: hiervoor gaat 76% naar andere plaatsen; 7

15 Artikelgroep electro: 52% schaft electro artikelen niet in de eigen woonplaats aan; Artikelgroep schoenen: 46% van de inwoners koopt schoenen buiten Goor. In figuur 2.5 is te zien dat een kleine groep inwoners van Goor voor dagelijkse artikelen naar Rijssen-Holten uitwijkt. Voor niet-dagelijkse artikelen is de afvloeiing van inwoners meer verspreid. De grootste groep inwoners gaat hiervoor naar Rijssen-Holten of Hengelo. Verder vloeit 5 tot 10 procent van de inwoners voor niet-dagelijkse benodigdheden af naar Enschede (figuur 2.6). In figuur 2.7 en 2.8 is de afvloeiing in de kleding- en woninginrichtingbranche zichtbaar gemaakt. Voor zowel kleding als woninginrichting geldt dat de grootste groep afvloeit naar Rijssen- Holten of Hengelo. Figuur 2.5 Afvloeiing draagvlak dagelijkse artikelen. Figuur 2.6 Afvloeiing draagvlak niet-dagelijkse artikelen. Figuur 2.7 Afvloeiing draagvlak kleding. Figuur 2.8 Afvloeiing draagvlak woninginrichting. 8

16 3 De ontwikkeling van de koopstromen 9

17 3. De ontwikkeling van de koopstromen 3.1 Inleiding In het vorige hoofdstuk is verslag gedaan van de huidige kooporiëntatie op Goor, alsmede de oriëntatie van inwoners van Goor op andere aankoopplaatsen. Inwoners van Goor doen de dagelijkse boodschappen veelal in de eigen woonplaats. Voor niet-dagelijkse artikelen gaat men vaker naar andere plaatsen. In dit hoofdstuk worden de huidige koopstromen vergeleken met de resultaten uit 2000 en worden zodoende de belangrijkste ontwikkelingen in beeld gebracht. Paragraaf 3.2 beschrijft de belangrijkste ontwikkelingen in koopkrachtbinding en -toevloeiing, waarna paragraaf 3.3 aandacht besteedt aan de veranderingen in de herkomst van het draagvlak, wederom weergegeven in kaartbeelden. 3.2 Ontwikkeling koopkracht In tabel 3.1 worden de absolute en procentuele veranderingen van het draagvlak, de koopkrachtbinding en -toevloeiing weergegeven in de periode Waar het draagvlak voor dagelijkse artikelen de afgelopen vijf jaar met 600 klanten is toegenomen, is dat voor de niet-dagelijkse artikelen met afgenomen. De stijging bij de dagelijkse artikelen is het gevolg van een toegenomen toevloeiing van klanten uit andere plaatsen de binding is bij deze artikelgroep juist gedaald. Het afgenomen draagvlak voor niet-dagelijkse artikelen is met name het gevolg van een afgenomen binding ( klanten). De daling in de toevloeiing voor niet-dagelijkse artikelen is minder fors (-500 klanten). Tabel 3.1 Ontwikkeling draagvlak, binding en toevloeiing, per artikelgroep, Goor ( ). draagvlak binding toevloeiing artikelgroep totaal % absoluut % absoluut % dagelijkse artikelen 600 4% % % niet-dagelijkse artikelen % % % - kleding % % % - schoenen % % % - woninginrichting % % % - huishoudelijke artikelen 200 2% 0 0% 200 4% - electro % % % - doe-het-zelfartikelen % % % - bloemen, planten en tuinartikelen % % % 10

18 Tabel 3.2 en tabel 3.3 presenteren de ontwikkeling van de koopkrachtbinding en -toevloeiing voor de afgelopen tien jaar. De uitkomsten voor 2010 worden vergeleken met 2005 en met Nemen we de afgelopen tien jaar in beschouwing, dan zien we dat de koopkrachtbinding voor zowel dagelijkse als niet-dagelijkse artikelen is afgenomen met respectievelijk 8 en 16 procent. De sterkste daling doet zich voor in de artikelgroep woninginrichting; de koopkrachtbinding is hier met 42 procent afgenomen. De schoenenbranche wordt als enige artikelgroep gekenschetst door groei. De koopkrachtbinding is hier de afgelopen tien jaar met 26 procent toegenomen. Tabel 3.2 Koopkrachtbinding, per artikelgroep, Goor (2000, 2005 en 2010). 1 artikelgroep % ontw dagelijkse artikelen % niet-dagelijkse artikelen % - kleding % - schoenen % - woninginrichting % - huishoudelijke artikelen % - electro % - doe-het-zelfartikelen % - bloemen, planten en tuinartikelen % In tegenstelling tot de koopkrachtbinding is de koopkrachttoevloeiing voor dagelijkse en nietdagelijkse artikelen tussen 2000 en 2010 gegroeid. De sterkste groei zien we in de schoenenbranche, waar het aantal klanten dat afkomstig uit andere plaatsen meer dan verdubbeld is. Ook de huishoudelijke en dagelijkse artikelen laten een forse toename van koopkrachttoevloeiing zien. Overigens komt de totale groei van de artikelgroep niet-dagelijkse artikelen vooral voor rekening van de periode In 2000 zijn 'doe-het-zelf' en 'bloemen, planten en tuinartikelen' samengenomen. Daarom presenteren we voor deze twee branches de ontwikkeling

19 Tabel 3.3 Koopkrachttoevloeiing, per artikelgroep, Goor (2000, 2005 en 2010). 2 artikelgroep % ontw dagelijkse artikelen % niet-dagelijkse artikelen % - kleding % - schoenen % - woninginrichting % - huishoudelijke artikelen % - electro % - doe-het-zelfartikelen % - bloemen, planten en tuinartikelen % 3.3 Ontwikkelingen herkomst draagvlak De vorige paragraaf liet zien dat het draagvlak voor winkelvoorzieningen in Goor zich in de afgelopen heeft veranderd. Interessant is te zien vanuit welke omliggende gemeenten zich een verandering in de oriëntatie op Goor heeft voorgedaan. De grootste verandering in klantoriëntatie voor Goor bij zowel dagelijkse als niet-dagelijkse artikelen doet zich voor in de overige kernen van Hof van Twente; het aantal klanten voor respectievelijk dagelijkse artikelen is in dit gebied met meer dan klanten toegenomen. Voor niet-dagelijkse artikelen betreft het een toename van 500 tot klanten. Daarnaast valt op dat de klantoriëntatie in Goor zelf ook veranderd is in afgelopen jaren. Voor zowel dagelijkse als nietdagelijkse artikelen is het aantal klanten met 500 tot afgenomen. 2 In 2000 zijn 'doe-het-zelf' en 'bloemen, planten en tuinartikelen' samengenomen. Daarom presenteren we voor deze twee branches de ontwikkeling

20 Figuur 3.1 Verandering oriëntatie dagelijkse artikelen. Figuur 3.2 Verandering oriëntatie niet-dagelijkse artikelen. 13

21 4 Vergelijking van het draagvlak 14

22 4. Vergelijking van het draagvlak 4.1 Inleiding Dit hoofdstuk vergelijkt het draagvlak van Goor met het draagvlak van een aantal plaatsen die nabijgelegen en/of qua omvang en structuur vergelijkbaar zijn met Goor. Naast een viertal referentieplaatsen positioneren we Goor ook ten opzichte van het gemiddelde van kernen van vergelijkbare omvang. Zodoende ontstaat inzicht in de positie die Goor momenteel inneemt als het gaat om de regionale concurrentiekracht. 4.2 Regionale concurrentiekracht van Goor De figuren 4.1 tot en met 4.9 presenteren voor elke artikelgroep de vergelijking van het draagvlak. Door de omvang van het draagvlak per branche te relateren aan het inwonertal corrigeren we voor verschillen in de bevolkingsomvang van plaatsen. We hanteren hierbij het aantal klanten per inwoners. Dit kengetal laat zien of een kern in verhouding tot de omvang van de kern relatief veel of weinig klanten aan zich weet te binden. Bij vergelijking van Goor met de andere referentieplaatsen valt op dat Goor een iets groter draagvlak voor dagelijkse artikelen heeft. Het draagvlak voor niet-dagelijkse artikelen is daarentegen wat kleiner dan gemiddeld. Dit komt deels door het relatief kleine draagvlak voor de artikelgroepen kleding, woninginrichting en bloemen, planten en tuinartikelen. Figuur 4.1 Vergelijking draagvlak dagelijkse artikelen. Goor Figuur 4.2 Vergelijking draagvlak niet-dagelijkse artikelen. Goor Haaksbergen Haaksbergen Rijssen Rijssen Lochem Lochem Borne kernen inwoners Borne kernen inwoners Figuur 4.3 Vergelijking draagvlak kleding. Goor Figuur 4.4 Vergelijking draagvlak schoenen. Goor Haaksbergen Haaksbergen Rijssen Rijssen Lochem Lochem Borne kernen inwoners Borne kernen inwoners

23 Figuur 4.5 Figuur 4.6 Vergelijking draagvlak huishoudelijke artikelen. Vergelijking draagvlak woninginrichting. Goor Goor Haaksbergen Haaksbergen Rijssen Rijssen Lochem Lochem Borne kernen inwoners Borne kernen inwoners Figuur 4.7 Vergelijking draagvlak electro. Goor Figuur 4.8 Vergelijking draagvlak doe-het-zelf. Goor Haaksbergen Haaksbergen Rijssen Rijssen Lochem Lochem Borne kernen inwoners Borne kernen inwoners Figuur 4.9 Vergelijking draagvlak bloemen, planten en tuinartikelen. Goor Haaksbergen Rijssen Lochem Borne kernen inwoners

24 5 Beoordeling en bezoekmotief consument 17

25 5. Beoordeling en bezoekmotief consument 5.1 Inleiding Zoals in de inleiding van deze rapportage al werd genoemd, bevat dit onderzoek ook een onderdeel dat kwalitatief van opzet is. Voor het in kaart brengen van het functioneren van winkelgebieden en aankoopplaatsen is het ook van belang zicht te hebben op aanvullende aspecten zoals beoordeling, bezoekmotief en gedrag. Hoe klanten het winkelgebied beoordelen dat ze het meest bezoeken, komt aan bod in paragraaf 5.2. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen inwoners (afkomstig uit Goor) en regiobezoekers (afkomstig uit de omliggende plaatsen). In deze paragraaf is ook ruimte gemaakt voor de veranderingen in het consumentenoordeel ten opzichte van In paragraaf 5.3 worden de belangrijkste bezoekmotieven van inwoners en regiobezoekers (bezoekers uit andere veelal omliggende plaatsen) gepresenteerd. Naast bezoekmotief wordt ook ingezoomd op bezoekfrequentie. Tot slot gaat de laatste paragraaf van dit hoofdstuk in op andere aankooplocaties dan winkels, namelijk de warenmarkt en het internet. Ook wordt duidelijk in welke mate inwoners van Goor winkels op koopzondag bezoeken. 5.2 Beoordeling winkelgebied Goor Aan klanten die voor hun dagelijkse boodschappen of voor het winkelen het vaakst naar Goor gaan, is gevraagd om het winkelgebied van Goor te beoordelen op de onderstaande negen criteria: het aantal winkels; de kwaliteit van de winkels; het aanbod van daghoreca; de inrichting en de aankleding van het winkelgebied; de sfeer/gezelligheid; de veiligheid van de winkelomgeving; de bereikbaarheid van het winkelgebied; de parkeermogelijkheden voor de auto; de stallingsmogelijkheden voor de fiets. Figuur 5.1 illustreert de waardering voor deze aspecten op een schaal van 1 (zeer slecht) tot 10 (uitstekend). De meeste aspecten worden beoordeeld met gemiddeld een 7 of hoger, zowel door inwoners als regiobezoekers. Men is met name tevreden over de parkeermogelijkheden voor fietsen. Minder hoge cijfers krijgen het aanbod van daghoreca, de inrichting/aankleding van de winkelstraten en de sfeer/ambiance. Het aanbod van daghoreca krijgt met een 6,2 het laagste rapportcijfer (inwoners en regiobezoekers gemiddeld). 18

26 Figuur 5.1 Waardering winkelvoorzieningen Goor, uitgesplitst naar inwoners en regiobezoekers. Bereikbaarheid van het winkelcentrum Aanbod van daghoreca Inrichting/aankleding winkelstraten Parkeermogelijkheden fiets Parkeermogelijkheden auto Veiligheid winkelomgeving Sfeer/ambiance De kwaliteit van de winkels Het aantal winkels inwoners regiobezoekers Vergeleken met de gemiddelde waardering voor winkelvoorzieningen in plaatsen van gelijke omvang ( tot inwoners), scoort Goor op de meeste punten relatief laag. Het gaat vooral om het aanbod van daghoreca, de inrichting/aankleding van winkelstraten en de sfeer/ambiance. Enkel de parkeervoorzieningen voor auto s scoren gemiddeld. Figuur 5.2 Vergelijking waardering winkelvoorzieningen Goor, met gemiddelde waardering kernen inwoners. Bereikbaarheid van het winkelcentrum Aanbod van daghoreca Inrichting/aankleding winkelstraten Parkeermogelijkheden fiets Parkeermogelijkheden auto Veiligheid winkelomgeving Sfeer/ambiance De kwaliteit van de winkels Het aantal winkels Goor kernen inwoners

27 Figuur 5.3 geeft de ontwikkelingen in de waardering voor winkelvoorzieningen in de periode weer. We zien dat de waardering voor de meeste aspecten licht is toegenomen; enkel de waardering voor de bereikbaarheid van het winkelcentrum is stabiel gebleven. De tevredenheid over het aantal winkels is het sterkst gestegen. Figuur 5.3 Vergelijking waardering winkelvoorzieningen Goor (2000 en 2010). Bereikbaarheid van het winkelcentrum Aanbod van daghoreca Inrichting/aankleding winkelstraten Parkeermogelijkheden fiets Parkeermogelijkheden auto Veiligheid winkelomgeving Sfeer/ambiance De kwaliteit van de winkels Het aantal winkels Bezoekmotief winkelgebied Tabel 5.1 presenteert de belangrijkste redenen van consumenten waarom zij in Goor de dagelijkse boodschappen doen dan wel hier winkelen, uitgesplitst naar inwoners en regiobezoekers. Het belangrijkste motief voor inwoners om de dagelijkse boodschappen in Goor te doen, is nabijheid/afstand; 70 procent noemt dit als reden. Daarna volgen bereikbaarheid en bepaalde winkels/producten met respectievelijk 19 en 17 procent. Ook voor regiobezoekers is nabijheid de voornaamste reden om de dagelijkse boodschappen in Goor te doen. Daarnaast gaat het bij hen vooral om bepaalde winkels/producten en lage prijzen. Ook als het gaat om winkelen, noemen de meeste inwoners nabijheid als reden. Op de tweede en derde plaats staan bereikbaarheid en parkeergelegenheid. De voornaamste motieven voor regiobezoekers om in Goor te winkelen, zijn de nabijheid/afstand, bepaalde winkels/producten, de bereikbaarheid en de veelheid van het winkelaanbod. 20

28 Tabel 5.1 Bezoekmotief Goor, uitgesplitst naar inwoners en regiobezoekers. dagelijkse boodschappen winkelen motief inwoners regiobezoekers inwoners regiobezoekers Nabijheid / afstand 70% 41% 76% 61% Gewoonte 13% 8% 14% 11% Bepaalde winkels / producten 17% 34% 16% 24% Veelheid winkels 15% 20% 16% 19% Lage prijs 16% 30% 7% 6% Kwaliteit winkelaanbod 8% 10% 6% 10% Bereikbaarheid 19% 9% 27% 19% Parkeergelegenheid 13% 11% 19% 18% Sfeer 3% 2% 3% 6% Overig 10% 12% 13% 20% In figuur 5.4 en 5.5 is de frequentie waarmee consumenten het winkelgebied van Goor bezoeken opgenomen, uitgesplitst naar klanten uit Goor en klanten uit de regio. De meeste klanten uit de regio komen 1 keer per week of minder naar Goor voor de dagelijkse boodschappen. Vrijwel geen van hen komt dagelijks. De bezoekfrequentie van inwoners is een stuk hoger; 61 procent brengt voor dagelijkse artikelen enkele malen per week een bezoek aan een lokale winkel en 11 procent gaat dagelijks. Figuur 5.4 Bezoekfrequentie Goor voor dagelijkse boodschappen, uitgesplitst naar inwoners en regiobezoekers. regiobezoekers 31% 69% inwoners 11% 61% 28% 0% 25% 50% 75% 100% dagelijks enkele malen per week 1 keer per week of minder Winkelen doet ruim de helft van de regiobezoekers minimaal 1 keer per week in Goor. Ruim een derde bezoekt de kern 1 tot 2 keer per maand met dit doel en 13 procent komt minder dan 1 keer per maand. De bezoekfrequentie van inwoners ligt wat hoger; 64 procent winkelt iedere week in de eigen woonplaats en 23 procent gaat 1-2 keer per maand. Een minderheid van 13 procent winkelt minder dan 1 keer per maand in Goor. 21

29 Figuur 5.5 Bezoekfrequentie Goor voor winkelen, uitgesplitst naar inwoners en regiobezoekers. regiobezoekers 53% 34% 13% inwoners 64% 23% 13% 0% 25% 50% 75% 100% minimaal 1 keer per week 1-2 keer per maand minder dan 1 keer per maand 5.4 Overige aspecten van het koopgedrag van inwoners van Goor Behalve winkelen en boodschappen doen in winkelgebieden zijn ook de warenmarkt en het internet belangrijke aankooplocaties. De respondenten hebben hierover vragen beantwoord en de resultaten zijn weergegeven in figuur 5.6. Het uitgangspunt is de Goorse consument. De figuur geeft informatie over de frequentie waarmee inwoners van Goor een warenmarkt (in Goor of elders) bezoeken en artikelen op internet kopen. Bijna drie op de tien inwoners van Goor bezoeken wekelijks de warenmarkt en bijna een kwart gaat 1 tot 2 keer per maand. Aankopen op het internet doet men minder vaak. Vrijwel niemand koopt iedere week iets op internet, 15 procent doet dit iedere maand. De meeste inwoners doen minder dan eens per maand of helemaal nooit aankopen via dit medium. Figuur 5.6 Bezoekfrequentie warenmarkt en frequentie aankopen via internet, inwoners Goor. warenmarkt 28% 24% 18% 29% internet 2% 15% 27% 57% 0% 25% 50% 75% 100% minimaal 1 keer per week 1-2 keer per maand minder dan 1 keer per maand nooit Ruim de helft van de inwoners van Goor gaat dus regelmatig (minstens 1 tot 2 keer per maand) naar de markt. Het grootste deel bezoekt dan de markt in de eigen gemeente (36 procent) of Hengelo (15 procent). Een klein deel gaat naar Rijssen-Holten of Enschede en 37 procent bezoekt andere gemeenten. 22

30 Tabel 5.2 Marktoriëntatie inwoners Goor, naar gemeenten. gemeente % Hof van Twente 36% Hengelo 15% Rijssen-Holten 7% Enschede 6% overig 36% Figuur 5.7 presenteert de frequentie waarmee inwoners van Goor koopzondagen bezoeken. De meeste inwoners maken beperkt of geen gebruik van de koopzondag. Eén op de tien inwoners bezoekt wel regelmatig een koopzondag; 6 procent gaat iedere maand en 5 procent iedere 2 maanden. Figuur 5.7 Bezoekfrequentie koopzondag, inwoners Goor. koopzondag 6% 5% 26% 63% 0% 25% 50% 75% 100% minimaal 1 keer per maand 1 keer per 2 maanden minder dan 1 keer per 2 maanden nooit Tabel 5.3 geeft de koopzondagoriëntatie van inwoners van Goor weer. Bijna vier op de tien inwoners van Goor bezoeken wel eens een koopzondag. Het grootste deel gaat dan naar Hengelo of Enschede, 14 procent blijft in Goor, 5 procent gaat naar Almelo en 10 procent bezoekt andere plaatsen. Tabel 5.3 Koopzondagoriëntatie inwoners Goor, naar gemeenten. gemeente % Hengelo 37% Enschede 34% Goor 14% Almelo 5% overig 10% 23

31 6 Aanvullende vragen 24

32 6. Aanvullende vragen gemeente Hof van Twente In opdracht van de gemeente Hof van Twente is de geënquêteerde inwoners van de gemeente Hof van Twente een aantal aanvullende vragen gesteld. Hierbij gaat het onder meer over de sterke punten, gemist winkelaanbod en de streekmarkt in Delden. In dit afsluitende hoofdstuk worden de uitkomsten op gemeenteniveau gepresenteerd, met waar mogelijk en relevant uitsplitsingen op kernniveau. Sterke punten Inwoners van de verschillende kernen in Hof van Twente is gevraagd naar de sterke punten van het voorzieningenaanbod in hun woonplaats. Inwoners noemen hierbij in veel gevallen de aanwezigheid van een of meerdere supermarkten of zijn gewoon tevreden met het huidige voorzieningenaanbod. Soms verwijst men specifiek naar een bepaalde winkel (bijvoorbeeld de plaatselijke slager) of een (type) voorziening zoals theater de Reggehof in Goor, de kunstateliers in Diepenheim of de horecavoorzieningen in Markelo. Ook wijzen de inwoners meer in het algemeen op de gemoedelijkheid en gezelligheid in hun woonplaats. Wat er wordt gemist Naast de sterke punten konden inwoners ook aangeven wat ze missen in het voorzieningenaanbod van hun woonplaats. Over het geheel gezien is er in de diverse kernen behoefte aan meer kledingwinkels en aan (nog meer) supermarkten. Qua winkelaanbod worden Hema en winkels voor huishoudelijke artikelen en schoenen eveneens genoemd als wenselijke aanvulling op het voorzieningenaanbod. De inwoners van Hof van Twente geven ook meermaals aan bepaalde publieke voorzieningen (waaronder zwembad, gemeenteloket of politiebureau) te missen in de eigen kern. Streekmarkt Twente In Delden wordt maandelijks de Streekmarkt Twente georganiseerd. Op deze markt worden verse en ambachtelijke producten uit de streek verkocht. Gemiddeld is 55 procent van de inwoners van Hof van Twente bekend met deze markt. In de kernen die het meest nabijgelegen zijn, is de bekendheid groter dan in de overige kernen (zie onderstaande figuur). Figuur 6.1 Mate waarin inwoners Hof van Twente bekend zijn met Streekmarkt Twente. Hof van Twente 55% 45% Markelo 36% 64% Hengevelde 68% 32% Goor Diepenheim 42% 44% 58% 56% Delden 85% 15% 0% 25% 50% 75% 100% ja nee 25

33 Van degenen die de streekmarkt in Delden kennen, geeft iets minder dan de helft aan de markt ook te bezoeken. De bezoekfrequentie varieert hierbij. Inwoners van Delden bezoeken de Deldense streekmarkt vaker dan de overige inwoners van de gemeente. Zo geeft een kwart aan maandelijks de Streekmarkt Twente te bezoeken. In de overige kernen is de bezoekfrequentie lager. Figuur 6.2 Bezoekfrequentie streekmarkt Delden. Hof van Twente 11% 6% 16% 15% 53% Markelo 3% 9% 19% 68% Hengevelde 14% 13% 71% Goor 6% 4% 12% 17% 60% Diepenheim 5% 6% 16% 72% Delden 26% 11% 21% 8% 33% 0% 25% 50% 75% 100% elke maand 1 keer per 2 maanden 2-6 keer per jaar 1 keer per jaar nooit 26

34 Bijlage 1 Begeleidingscommissie Net als voorgaande jaren is voor deze editie van het Koopstromenonderzoek een begeleidingscommissie in het leven geroepen. De belangrijkste taken van de begeleidingscommissie zijn het bewaken van de voortgang van het project, het fungeren als klankbord voor het onderzoeksteam en het meebepalen van de opbouw van de onderzoeksrapportage. In 2010 maken onderstaande personen deel uit van de begeleidingscommissie: Mevrouw K. Ligthart Kaalverink Mevrouw J. Elhorst De heer R.J. Siepel Mevrouw A. van Oss - Meijerink De heer E.J.H. Claassen De heer R. van Oosterhout De heer M. Ellenbroek De heer J. Jansen De heer R. Mos De heer T. ten Vergert De heer J. Bosma Gemeente Enschede Gemeente Almelo Gemeente Ermelo Gemeente Oldenzaal Gemeente Hoogeveen Gemeente Zwolle Provincie Overijssel Kamer van Koophandel Oost-Nederland Kamer van Koophandel Oost-Nederland Kamer van Koophandel Oost-Nederland Kamer van Koophandel Noord-Nederland 27

35 Bijlage 2 Begrippenlijst Begrip Aankoopplaats Afvloeiing (koopkrachtafvloeiing) Omschrijving Plaats waar men koopt. Er zijn verschillende soorten aankoopplaatsen, waarnaar onderscheid gemaakt kan worden (stadscentrum, wijkwinkelcentrum) en die de gemeente zelf aanwijst. Bij meer aankoopplaatsen is sprake van aankooplocaties. De mate waarin de bevolking buiten de eigen woonplaats koopt. Wordt in dit onderzoek uitgedrukt als percentage van de totale koopstroom vanuit een woonplaats. Artikelgroepen (Regio-)bezoeker Binding (koopkrachtbinding) Draagvlak Inkopen doen Klant In dit rapport wordt het onderscheid gemaakt tussen dagelijkse en niet-dagelijkse artikelen. Dagelijkse artikelen: levensmiddelen, drogisterij artikelen, alcoholische dranken, tabak, schoonmaakartikelen. Niet-dagelijkse artikelen: kleding, schoenen, woninginrichting, huishoudelijke artikelen, doe-het-zelf, electro en bloemen, planten en tuinartikelen. De inwoners die niet woonachtig zijn in de bebouwde kom van een gemeente (dit kunnen dus inwoners van andere delen van de gemeente zijn of inwoners van andere gemeenten). De mate waarin de bevolking in de eigen woonplaats koopt. Wordt in dit onderzoek uitgedrukt als percentage van de totale koopstroom vanuit een woonplaats. Het totale aantal klanten van een aankoopplaats, en daarmee de som van de klanten uit binding en klanten uit toevloeiing. Het doelgericht kopen van producten die niet dagelijks nodig zijn (televisie, schoenen, dvd s). Synoniem voor een standaardconsument (zie: standaard consument ). 28

36 Kooporiëntatie Koopstroom Oriëntatie-index index Standaardconsument Toevloeiing (koopkrachttoevloeiing) Winkelen Koopstromen tussen plaats van herkomst en aankoopplaats. De mate waarin men in een aankoopplaats bepaalde artikelen koopt, naar herkomst. De verhouding van het draagvlak ten opzichte van het aantal inwoners van een plaats. Rekeneenheid voor een denkbeeldige consument die zijn bestedingen voor 100 procent in een winkelcentrum verricht. Het daadwerkelijke aantal consumenten ligt vele malen hoger. De mate waarin een aankoopplaats koopstromen aantrekt vanuit een andere plaats. Wordt in dit onderzoek uitgedrukt als percentage van het totale draagvlak en uitgesplitst naar herkomst. Rondlopen in een winkelgebied en een groot aantal winkels bezoeken. Het doen van aankopen is niet de belangrijkste activiteit en de consument neemt geen boodschappenlijst mee. 29

37 Bijlage 3 Onderzoeksmethode Methoden Het Koopstromenonderzoek 2010 bestaat uit een kwantitatief gedeelte en een kwalitatief gedeelte. Hieronder wordt voor beide onderdelen kort weergegeven welke methoden zijn toegepast voor het in kaart brengen van de koopstromen (kwantitatief) en de bezoekmotieven (kwalitatief). Kwantitatief: koopstromen De wijze waarop de koopstromen in kaart zijn gebracht is identiek aan de methode die in voorgaande jaren is toegepast. Hierdoor is vergelijking met vorige edities van het koopstromenonderzoek mogelijk. Aan alle respondenten is gevraagd naar de plaatsen waar men bepaalde artikelen koopt, waarbij het inmiddels bekende onderscheid is gemaakt naar dagelijkse en niet-dagelijkse artikelen. In totaal is naar twee aankoopplaatsen gevraagd. Verantwoording gehanteerde onderzoeksmethode Bij het koopstromenonderzoek staat het (regionale) koopgedrag van consumenten centraal. Het koopgedrag is bepaald door middel van een enquête onder inwoners van het onderzoeksgebied. De vragenlijst die in het onderzoek is gebruikt, sluit aan bij de eerdere edities van het koopstromenonderzoek in Oost-Nederland. De vragen over het ruimtelijk koopgedrag zijn in 1995, 2000 en 2010 identiek, maar wijken wel af van die van 2005 als het gaat om de vraag naar aankoopplaatsen. Hieronder wordt toegelicht wat de verschillen zijn en welke gevolgen dat heeft voor de vergelijkbaarheid van onderzoeksresultaten. In 2010, 2000 en 1995 is gevraagd naar de plaats waar men doorgaans iets koopt. De vraagstelling luidt dan bijvoorbeeld voor de kledingbranche: Waar koopt u doorgaans uw kleding? En waar koopt u ook wel eens kleding? Op basis van een verdeling in de bestedingen worden de eerst genoemde en de tweede genoemde aankoopplaats in verhouding meegenomen in de berekening van het aantal standaardconsumenten (klanten). In 2005 is het koopgedrag van de respondenten bepaald door te vragen naar de laatste aankoopplaats - Waar heeft u het laatst kleding gekocht? Het vragen naar de laatste aankoopplaats brengt grotendeels hetzelfde koopgedrag in kaart als het vragen naar de meest bezochte aankoopplaatsen. De meest bezochte aankoopplaats is veelal de laatst bezochte aankoopplaats. Dit geldt met name voor de branches met hoogfrequente, routinematige aankopen, zoals de dagelijkse sector. Echter geldt dat doordat in 2005 naar één (laatste) aankoopplaats is gevraagd, deze cijfers in een aantal gevallen in een relatief hogere binding en minder toevloeiing resulteren (immers, de respondent heeft niet de kans gekregen een tweede aankoopplaats te noemen). Doordat in 2010 naar twee aankoopplaatsen is gevraagd, is er waarschijnlijk meer regionale spreiding in het aankoopgedrag gemeten. Doordat de methodes niet geheel identiek zijn, dienen de cijfers uit 2010 met enige voorzichtigheid vergeleken te worden met de cijfers uit De richting van de draagvlakontwikkeling (een plus of een min) kan goed worden bepaald, de exacte omvang van de ontwikkeling, zoals beschreven in hoofdstuk 3, is meer indicatief. Kwalitatief: bezoekmotieven en waardering winkelgebieden Dit onderdeel geeft inzicht in de mening van consumenten. Net als bij het kwantitatieve gedeelte is naar de twee meest belangrijke aankoopplaatsen gevraagd. 30

38 Per plaats is gevraagd naar het bezoekmotief: waarom koopt de consument juist hier zijn artikelen? Ook is aan de respondent gevraagd een oordeel te geven over een aantal aspecten (o.a. bereikbaarheid, sfeer, veiligheid et cetera) van twee van de meest bezochte plaatsen. Veldwerk De dataverzameling heeft in de periode februari tot en met mei 2010 plaatsgevonden in de vorm van telefonische enquêtes en webenquêtes. Ook is gebruik gemaakt van internetpanels. Deze internetpanels betreffen het landelijke PanelClix en bestaande lokale internetpanels van verschillende gemeenten (o.a. Hof van Twente, Enschede en Oldenzaal). Om tot voldoende valide uitspraken te komen is een minimale responsgrootte van 200 per kern/gemeente aangehouden. In de subregionale gemeenten zijn minstens 400 consumenten geënquêteerd en in de regionaal verzorgende gemeenten 800 consumenten. Deze omvang garandeert een betrouwbaarheidpercentage van meer dan 90 bij een onnauwkeurigheid van 5%. Bij steekproefonderzoek zijn dit acceptabele foutenmarges. Tabel 1 Aantal enquêtes per gemeente. soort kern grootte gemeente/kern aantal lokaal verzorgend < inwoners 200 subregionaal verzorgend inwoners 400 regionaal verzorgend > inwoners 800 Het totaal aantal geldig afgenomen enquêtes in het onderzoeksgebied bedraagt Omdat koopgedrag niet ophoudt bij gemeentegrenzen zijn in het direct omliggende randgebied (eerste schil gemeenten en Duits grensgebied) enquêtes afgenomen om ook de toevloeiing vanuit omliggende plaatsen te kunnen bepalen. Daarmee komt het totaal aantal geldig afgenomen enquêtes uit op In totaal is 55 procent van de enquêtes telefonisch afgenomen en 45 procent via internet. Bepaling bebouwde kom aankoopplaats De analyses in deze rapportage zijn gedaan op het niveau van een aankoopplaats. Hiermee wordt bedoeld de bebouwde kom en niet de gehele gemeente. Eén gemeente kan dus meerdere aankoopplaatsen hebben en dus meerdere rapportages ontvangen. Door de afbakening van het onderzoek op aankoopplaats-niveau is een heldere operationalisatie van de betreffende aankoopplaats noodzakelijk. Deze operationalisatie is gedaan op basis van postcodegebieden. Voor Goor geldt dat de omvang is bepaald aan de hand van het postcodegebied Het inwonertal bedroeg op 1 januari In 2005 was dit , en dit betekent een bevolkingsafname van 0,5 procent. Draagvlakomvang en draagvlakopbouw Voor het bepalen van de draagvlakomvang van Goor is bovengenoemde afbakening niet noodzakelijk. Immers, het totaal van het draagvlak wordt bepaald door binding (klanten uit Goor zelf) en toevloeiing (klanten uit andere plaatsen). Het aantal inwoners van de kern is daarom niet van belang. 3 Dit is inclusief gemeentelijke ophogingen van het aantal af te nemen enquêtes (bijvoorbeeld om op wijkniveau uitspraken te kunnen doen). 31

39 Het aantal inwoners (en daarmee de afbakening) daarentegen, is wel van invloed op de draagvlakopbouw. Naarmate de bebouwde kom enger wordt afgebakend, neemt het aandeel toevloeiing toe en het aandeel binding af. Andersom zorgt een ruime afbakening er juist voor dat het aandeel toevloeiing kleiner en de binding groter is. Het draagvlak (de omvang) is bepaald aan de hand van de koopstromen die gegenereerd worden door inwoners van het onderzoeksgebied (zie afbeelding 1, inleiding). Koopstromen afkomstig van consumenten woonachtig buiten het onderzoeksgebied (toeristen en recreanten) zijn buiten beschouwing gelaten. Voor de toevloeiing van koopkracht uit het randgebied van het onderzoeksgebied (eerste schil gemeenten en Duits grensgebied) zijn extra enquêtes afgenomen in de betreffende randgebieden. Er is geen correctie aangebracht voor koopkrachtafvloeiing als gevolg van vakantiebestedingen door consumenten uit het onderzoeksgebied. Een voorbeeld orbeeld Voor Goor zijn voornamelijk twee begrippen interessant: de lokale koopkracht en het totale draagvlak. De lokale koopkracht bestaat uit een aandeel binding en een aandeel afvloeiing en geeft informatie over het aandeel van de bevolking dat voor een bepaald artikel winkels in de eigen kern bezoekt en welk aandeel naar een andere plaats gaat. Dit is schematisch weergegeven in figuur 1. Figuur 1 Voorbeeld opbouw lokale koopkracht en draagvlakomvang. 150% Toevloeiing Afvloeiing Binding 54% 100% 12% 50% 88% 88% 0% Lokale kopers Alle kopers (lokaal en regionaal) Het totale draagvlak is ook een belangrijke indicator van de koopstromen in Goor. Het totale draagvlak bestaat uit een aandeel binding en een aandeel toevloeiing en geeft informatie over het aandeel van het totaal aantal klanten dat afkomstig is uit Goor en welk aandeel afkomstig is uit andere plaatsen. De binding wordt net als voor de berekening van de lokale koopkrachtuitgedrukt als percentage van de bevolking en de toevloeiing als percentage van het totale draagvlak. Hierdoor zal het totaal niet sommeren tot 100 procent. 32

40 Bijlage 4 Binding en toevloeiing Tabel 1 Tabel 2 Binding en toevloeiing dagelijkse sector. Binding en toevloeiing niet-dagelijkse sector. Kern % Kern % Goor 65% Goor 63% overig Hof van Twente 27% overig Hof van Twente 32% overig 8% overig 5% Tabel 3 Tabel 4 Binding en toevloeiing kleding. Binding en toevloeiing schoenen. Kern % Kern % Goor 53% Goor 59% overig Hof van Twente 37% overig Hof van Twente 37% overig 10% overig 4% Tabel 5 Tabel 6 Binding en toevloeiing woninginrichting. Binding en toevloeiing huishoudelijke artikelen. Kern % Kern % Goor 59% Goor 63% overig Hof van Twente 29% overig Hof van Twente 33% overig 12% overig 4% Tabel 7 Tabel 8 Binding en toevloeiing electro. Binding en toevloeiing doe-het-zelf. Kern % Kern % Goor 65% Goor 68% overig Hof van Twente 34% overig Hof van Twente 28% overig 1% overig 4% 33

41 Tabel 9 Binding en toevloeiing bloemen, planten en tuinartikelen. Kern % Goor 77% overig Hof van Twente 21% overig 2% 34

42 Bijlage 5 Binding en afvloeiing Tabel 1 Tabel 2 Binding en afvloeiing dagelijkse sector. Binding en afvloeiing niet-dagelijkse sector. Kern % Kern % Goor 88% Goor 40% Rijssen-Holten 4% Hengelo 23% overig 8% Rijssen-Holten 10% Enschede 5% overig 22% Tabel 3 Tabel 4 Binding en afvloeiing kleding. Binding en afvloeiing schoenen. Kern % Kern % Goor 24% Goor 54% Hengelo 29% Hengelo 16% Rijssen-Holten 14% Rijssen-Holten 10% Enschede 9% Enschede 6% overig 24% overig 14% Tabel 5 Tabel 6 Binding en afvloeiing woninginrichting. Binding en afvloeiing huishoudelijke artikelen. Kern % Kern % Goor 17% Goor 67% Hengelo 30% Hengelo 18% Rijssen-Holten 11% Rijssen-Holten 6% Enschede 7% overig 9% Almelo 5% Oldenzaal 5% Zutphen 4% overig 20% 35