EUROPESE COMMISSIE. Brussel, 20.XII.2006 C(2006)7143

Transcriptie

1 EUROPESE COMMISSIE Brussel, 20.XII.2006 C(2006)7143 Betreft: Steunmaatregel N 481/2006 Nederland. Financiering van onderzoeksactiviteiten voor de visserij en aquacultuur sector (wijziging van een bestaande regeling). Excellentie, 1. Procedure De onderhavige regeling is bij de Commissie aangemeld bij brief van 17 juli 2006 die door de Commissie is geregistreerd onder nummer N 481/2006. Bij brief van 2 november 2006 is aanvullende informatie verstrekt naar aanleiding van een verzoek dat de Commissie op 28 juli 2006 per fax heeft verstuurd. 2. Beschrijving De aangemelde regeling heeft ten doel een bestaande regeling voor de financiering van onderzoeksactiviteiten die de visserij- en de aquacultuur in Nederland ten goede komen, te wijzigen. Deze regeling is sinds 1993 van kracht (zie beschikking van de Commissie SG(93)D/5910 van 13 april 1993 ter goedkeuring van steunmaatregel NN98/92); de regeling is in de tussentijd enkele keren gewijzigd en is door de Commissie steeds verenigbaar met de Gemeenschapswetgeving bevonden. De recentste wijziging dateert uit 2005 en is door de Commissie goedgekeurd bij een beschikking van 12 oktober 2005 (referentie N 182/2005). Krachtens de huidige regeling worden onderzoeksactiviteiten gefinancierd uit een heffing die wordt betaald door ondernemingen die vis en schelpdieren aanvoeren. Aangezien Zijne Excellentie de Heer Bernard Rudolf BOT Minister van Buitenlandse Zaken Bezuidenhoutseweg 67 NL EB Den Haag Nederland Commission européenne, B-1049 Bruxelles Belgique/Europese Commissie, B-1049 Brussel België Telefoon: (0)

2 hoofdzakelijk kleine en middelgrote ondernemingen in deze sectoren werkzaam zijn, komt de financiering van gemeenschappelijk onderzoek door middel van een heffing met een publieke grondslag het collectieve belang ten goede. Individuele bedrijven hebben nauwelijks de mogelijkheid om dergelijk onderzoek zelf te verrichten. Bovendien betalen alle ondernemingen bij een collectieve aanpak mee, zodat wordt voorkomen dat bedrijven die niet bijdragen profiteren van het onderzoek dat door andere bedrijven is betaald. De wijzigingen die door de aangemelde regeling aan de bestaande regeling zouden worden aangebracht, hebben een beperkte reikwijdte; ze behelzen de uitbreiding van de regeling tot handmatige kokkelvisserij en een wijziging van het bedrag en de berekeningswijze van de heffingen voor een aantal andere producten. Overeenkomstig de aangemelde regeling worden de kosten van onderzoeksactiviteiten gefinancierd uit de opbrengst van een bestemmingsheffing van ten hoogste: - 1,5 promille van de waarde van aangevoerde zee- en IJsselmeervis; - 8 promille van de waarde van de aangevoerde kokkels; - 6 promille van de waarde van de aangevoerde spisula, messcheden en nonnetjes; - 12 promille van de omzet van oesters; - 6,35 euro per hectare per oesterperceel, in eigendom of gehuurd, per kalenderjaar; - 544,54 euro per visvergunning voor vrije gronden per kalenderjaar met een maximum van 1.225,21 euro; euro per vergunning per kalenderjaar voor de mechanische kokkelvisserij in de Westerschelde; euro per vergunning per kalenderjaar voor de mechanische kokkelvisserij in de overige Nederlandse wateren; euro per vergunning per kalenderjaar voor de kokkelvisserij met niet-mechanisch vistuig in de Nederlandse wateren; euro per vergunning per kalenderjaar voor de visserij op spisula en/of messcheden en/of nonnetjes in de Nederlandse wateren; - 0,10 euro per kilogram aangevoerde ongepelde garnalen; - 0,30 euro per kilogram aangevoerde gepelde garnalen; euro per kalenderjaar per binnenlandse visser. Een groot deel van de heffingsopbrengst wordt besteed aan de financiering van sanitair onderzoek, met name in de sector schelpdieren. Het RIKILT Wageningen UR (Wageningen University and Research Centre) voert, voornamelijk in opdracht van het "Nederlands Productschap Vis", monitoringprogramma's uit in verband met de sanitaire kwaliteit van de Nederlandse productiegebieden van levende tweekleppige weekdieren. De sanitaire monitoring bestaat uit onderzoek naar microbiologische eisen en biotoxinen, zodat bij de productie en het in het handel brengen van levende tweekleppige weekdieren is voldaan aan de eisen die voortvloeien uit Richtlijn 91/492/EEG (PB L 268 van ). Het "Nederlands productschap Vis" werd door de Nederlandse overheid aangewezen als de bevoegde autoriteit in de zin van hoofdstuk II van bijlage II bij Verordening (EU) 2

3 nr. 854/ en is sedert 1 januari 2006 verantwoordelijk voor de controle en indeling van productie- en heruitzettingsgebieden en voor andere in deze verordening voor de bevoegde autoriteit vastgestelde taken. Bovendien heeft het "Nederlands Productschap Vis" besloten "Gidsen van Goede Praktijken" op te stellen voor elk van de verschillende aanvoersectoren voor visserij- en aquacultuurproducten met het oog op het vervullen van de verplichtingen die werden neergelegd in de Verordeningen (EG) nr. 852/2004 2, 853/ en 854/ en de verbetering van de traceerbaarheid, de hygiënische en de sanitaire omstandigheden. De kosten voor deze gidsen zullen gefinancierd worden uit de opbrengsten van de heffing die over de subsectoren omgeslagen zullen worden naar rato van de ingestelde heffingen. Om deze reden wordt ook op de binnenlandse visserij een heffing ingesteld. Op verzoek van de sector kan worden besloten specifieke onderzoeks- of ontwikkelingsprojecten op te zetten. Het aantal rechtstreeks begunstigde onderzoeksinstellingen wordt geraamd op minder dan 10, maar de resultaten van de studies komen de gehele sector ten goede. De totale geraamde begroting voor de steunmaatregel bedraagt euro voor De regeling heeft een onbeperkte looptijd. 3. Beoordeling Krachtens de aangemelde regeling verplicht de overheid alle marktdeelnemers van een bepaalde sector tot het betalen van een heffing ter financiering van onderzoek. Bijgevolg is er sprake van staatsmiddelen in de zin van artikel 87 van het Verdrag. Het betrokken steunelement zal de begunstigden (onderzoeksinstellingen en heffingsplichtigen) waarschijnlijk een economisch voordeel opleveren. Er moet rekening mee worden gehouden dat de op deze wijze verleende steun de mededinging kan verstoren door sommige ondernemingen in een financieel gunstiger positie te plaatsen ten opzichte van hun concurrenten en dat het intracommunautaire handelsverkeer door de steun wordt beïnvloed wanneer de begunstigden concurreren met bedrijven uit andere lidstaten, zelfs indien zij hun producten niet zelf uitvoeren. De steun die krachtens de aangemelde regeling zou worden verleend, dient derhalve te worden beschouwd als staatssteun in de zin van artikel 87, lid 1, van het Verdrag. De verenigbaarheid van de steun met de gemeenschappelijke markt moet worden getoetst aan dit artikel, aan de richtsnoeren voor het onderzoek van staatssteun in de visserij- en aquacultuursector 5 en aan de Communautaire kaderregeling inzake staatssteun voor onderzoek en ontwikkeling 6. Punt 4.8. van de richtsnoeren luidt als volgt: "Steunregelingen die worden gefinancierd door middel van speciale heffingen, bijvoorbeeld parafiscale heffingen, op bepaalde visserij- en aquacultuurproducten, ongeacht hun oorsprong, kunnen als verenigbaar met de gemeenschappelijke markt worden beschouwd voor zover dergelijke regelingen zowel PB L 226, , blz. 83. Verordening laatstelijk gewijzigd bij Verordening (EG) nr. 882/2004 (PB L 191 van ). PB L 139, , blz. 1. PB L 139, , blz. 55. PB L 139, , blz PB C 229 van , blz. 5. PB C 45 van 17 december 1996, blz. 6. 3

4 binnenlandse als ingevoerde producten ten goede komen en voor zover de steun aan de voorwaarden van deze richtsnoeren voldoet". De Nederlandse autoriteiten hebben onderstreept dat de heffing waarmee de regeling wordt gefinancierd, alleen wordt opgelegd aan Nederlandse marktdeelnemers. Het gevaar dat de regeling als een belemmering voor de invoer van vis of schelpdieren in Nederland wordt beschouwd, is bijgevolg uitgesloten. Het onderzoek wordt verricht door onderzoeksinstellingen die hun studies openbaar maken en ter beschikking stellen aan alle belanghebbenden. Dit impliceert dat alle heffingsplichtige visserij- en aquacultuurbedrijven er hun voordeel mee kunnen doen. De andere activiteit die met de opbrengst van de parafiscale heffingen wordt gefinancierd, namelijk de opstelling van "Gidsen van Goede Praktijken", zal ten goede komen aan elke subsector waarvoor deze gidsen worden opgesteld. Aangezien dergelijke gidsen bedoeld zijn voor alle afdelingen van de sector visserij- en aquacultuur, profiteren alle ondernemingen die de heffing moeten betalen, van de regeling. Onderzoeksactiviteiten De verenigbaarheid van de financiering van onderzoek op het gebied van visserij- en aquacultuur met de gemeenschappelijke markt moet worden beoordeeld op basis van de communautaire kaderregeling inzake staatssteun voor onderzoek en ontwikkeling. Deze kaderregeling is in 1998 uitgebreid met de mogelijkheid om met betrekking tot in bijlage I van het Verdrag vermelde producten (inclusief visserijproducten) steun te verlenen voor onderzoek ten bedrage van 100% van de subsidiabele uitgaven 7. De soorten steun die onder de aangemelde regeling vallen zijn niet veranderd ten opzichte van de in 2005 aangemelde maatregelen, die volgens de beschikking van 12 oktober 2005 van de Commissie (ref. N 182/2005) voldoen aan de voorwaarden van de gewijzigde kaderregeling inzake staatssteun voor onderzoek en ontwikkeling. Zoals dat het geval was bij regeling N 182/2005 wordt het onderzoek in het kader van de aangemelde regeling gefinancierd uit de opbrengst van parafiscale heffingen die als staatsmiddelen dienen te worden beschouwd. Het onderzoek wordt uitgevoerd door onderzoeksinstellingen; de hiervoor verleende steun kan derhalve niet als een rechtstreekse betaling aan de visserijbedrijven of als prijsondersteuning worden beschouwd. Het onderzoek heeft vooral betrekking op de sanitaire aspecten van de visserijproductie en is van belang voor de hele sector. Alle belanghebbende bedrijven krijgen tegen dezelfde voorwaarden toegang tot de resultaten. De aangemelde regeling voldoet bijgevolg aan de criteria van de communautaire kaderregeling voor onderzoek en ontwikkeling. De looptijd van de huidige kaderregeling is verlengd tot de inwerkingtreding van een nieuwe kaderregeling, uiterlijk tot 31 december Dientengevolge merkt de Commissie op dat, gezien de looptijd van de aangemelde steunregeling, de Nederlandse regering heeft verklaard de steunregeling aan de passen teneinde de verenigbaarheid met de toekomstige regeling ten aanzien van onderzoeks- en ontwikkelingssteun te garanderen. 7 Zie mededeling 98/C 48/02 van de Commissie (PB C 48 van 13 februari 1998, blz. 2). 4

5 Het opstellen van Gidsen van Goede Praktijken Volgens punt 3.10 van de Richtsnoeren wordt staatssteun voor de categorieën van maatregelen van Verordening (EG) nr. 1595/ die andere ondernemingen dan kleine en middelgrote ondernemingen ten goede komen of waarvoor de uitgaven de drempel overschrijden die is vastgesteld in artikel 1, lid 3,van die verordening, beoordeeld op basis van de Richtsnoeren en van de criteria die voor iedere categorie maatregelen in de artikelen 4 tot en met 13 van vorengenoemde verordening zijn vastgesteld. In verband met de categorieën maatregelen is in artikel 4 van Verordening (EG) nr. 1595/2004 bepaald dat "steun voor de oprichting en werking van producentengroeperingen of unies van producenten evenals steun voor maatregelen van deze groeperingen of unies van het bedrijfsleven verenigbaar is met de gemeenschappelijke markt en vrijgesteld van de aanmeldingsverplichting van artikel 88, lid 3, van het Verdrag, mits de steun aan de voorwaarden van artikel 15 van Verordening (EG) nr. 2792/ voldoet en het steunbedrag, omgerekend in subsidie-equivalent, niet hoger is dan het in bijlage IV bij Verordening (EG) nr. 2792/1999 voor dergelijke steun vastgestelde totaal aan nationale en communautaire subsidies". In artikel 15 van Verordening (EG) nr. 2792/1999 is bepaald dat steun voor acties van collectief belang met een beperkte duur die verdergaan dan wat normaal tot het actiegebied van een particuliere onderneming behoort, beschouwd kunnen worden als verenigbaar met de gemeenschappelijke markt mits is voldaan aan de voorwaarden van de leden 2 en 3 van dat artikel. Volgens deze leden moeten de acties worden uitgevoerd met de actieve medewerking van het bedrijfsleven zèlf of door organisaties die namens de producenten of andere organisaties optreden en door de beheersinstantie zijn erkend. De gefinancierde acties moeten bijdragen tot de verwezenlijking van de doelstellingen van het gemeenschappelijk visserijbeleid en dienen acties te zijn op korte termijn die met name plaatsvinden op de terreinen die zijn genoemd in artikel 15, lid 3. De Gidsen van Goede Praktijken zullen worden opgesteld door het Van Hall-instituut, een organisatie die door de beheersinstantie is erkend. De gidsen zullen de visserijsector voorzien van richtsnoeren voor de vervulling van de verplichtingen die zijn vastgesteld in de Verordeningen (EG) nr. 852/2004, 853/2004 en 854/2004. Dergelijke gidsen vallen onder punt (l) van artikel 15, lid 3, van Verordening (EG) nr. 2792/1999, namelijk het 'ontwerpen en toepassen van systemen voor de verbetering van en de controle op de kwaliteit, de traceerbaarheid, de hygiënische omstandigheden, de statistische instrumenten en de gevolgen voor het milieu'. Volgens bijlage IV bij Verordening (EG) nr. 2792/1999 mag steun worden verleend tot 100% van de subsidiabele uitgaven. Hiervoor moeten de maatregelen voldoen aan de voorwaarden van de verordening en dus verenigbaar zijn met punt 3.10 van de Richtsnoeren. 4. Conclusie In het licht van de voorafgaande analyse heeft de Commissie besloten geen bezwaar te maken tegen deze steunregeling. 8 9 Verordening (EG) nr. 1595/2004 van de Commissie van 8 september 2004 betreffende de toepassing van de artikelen 87 en 88 van het EG-Verdrag op staatssteun voor kleine en middelgrote ondernemingen die visserijproducten produceren, verwerken en afzetten, PB L 291 van , blz. 3. Verordening (EG) nr. 2792/1999 van de Raad van 17 december 1999 tot vaststelling van de uitvoeringsbepalingen en voorwaarden voor de structurele acties van de Gemeenschap in de visserijsector, (EG) nr. L 337 van , blz. 10, laatstelijk gewijzigd bij Verordening (EG) nr. 485/2005, PB L 81 van , blz. 1. 5

6 Mocht deze brief vertrouwelijke gegevens bevatten die niet aan derden mogen worden bekendgemaakt, dan wordt u verzocht de Commissie daarvan binnen vijftien werkdagen vanaf de ontvangst ervan in kennis te stellen. Als de Commissie binnen die termijn geen brief ontvangt, neemt zij aan dat u instemt met de mededeling aan derden en bekendmaking van de volledige tekst van deze brief in de authentieke taal op de volgende internetsite: Dergelijke verzoeken dienen per aangetekend schrijven of per fax te worden gericht aan: Europese Commissie Directoraat-generaal voor Visserij en Maritieme Zaken DG FISH/D/3 Juridische vraagstukken B-1049 Brussel (Fax: ) Met bijzondere hoogachting, Voor de Commissie Joe BORG Lid van de Commissie 6