Aansprakelijkheid van scholen

Transcriptie

1 18 april 2013 NVOR Brechtje Paijmans Doelen Advocatuur & Universiteit Utrecht

2 Programma van vandaag

3 Kwaliteit van het onderwijs Aansprakelijkheid (en)

4 Twee verschillende rechtsverhoudingen verhouding: overheid school publiekrecht (onderwijsrecht) toezicht inspectie, bekostiging et cetera verhouding: school ouders/leerlingen privaatrecht (aansprakelijkheidsrecht) mogelijke aansprakelijkheid voor schade

5 Verhouding overheid-school: Art. 23 Gw Deugdelijkheidseisen: het geheel van eisen dat de wetgever aan scholen stelt - algemene: bekwaam en zedelijk - bijzondere: onderwijswetgeving

6 Art. 10 Wpo, 23a Wvo, 19 Wec: Het bevoegd gezag draagt zorg voor de kwaliteit van het onderwijs op de school, o.m.: - borging van de kwaliteit van het personeel - uitvoeren van beleid in schoolplan - realiseren wettelijke en eigen opdrachten Veelheid aan concretere regelgeving

7 Verhouding school ouders/lln Art. 6:162 BW: Als onrechtmatige daad worden aangemerkt (...) een doen of nalaten in strijd met (...) hetgeen volgens ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betaamt (...) ook wel: strijd met de zorgvuldigheid ook wel: strijd met de zorgplicht

8 Zorgplicht in rechtspraak: In het algemeen gesproken rust op een leraar een bijzondere zorgplicht onder meer ten aanzien van de gezondheid en de veiligheid van de leerlingen, die aan zijn zorg zijn toevertrouwd en onder zijn toezicht staan. Maar ook: zorgplicht kwaliteit onderwijs

9 Kwaliteit van het onderwijs Aansprakelijkheid Doorwerking van publiekrechtelijke normen op de civielrechtelijke zorgplicht?

10 Kwaliteit van het onderwijs Aansprakelijkheid Veel onderwijsrechtelijke regelgeving -> verplichtingen jegens de overheid -> verplichting jegens ouders/lln? Anders gevraagd: Schending onderwijsrecht = schending civielrechtelijke zorgplicht?

11 Kwaliteit van het onderwijs Aansprakelijkheid Neen - open normen: invullen door middel van het aansprakelijkheidsrecht - concrete normen zijn invulling van zp -> schending is aanwijzing -> voldaan aan onderwijsrecht betekent niet dat is voldaan aan zp Struikelblokken: relativiteit, causaal verband, schade

12 Kwaliteit van het onderwijs Aansprakelijkheid Zorgplicht voor de kwaliteit

13 Zorgplicht in rechtspraak: In het algemeen gesproken rust op een leraar een bijzondere zorgplicht onder meer ten aanzien van de gezondheid en de veiligheid van de leerlingen, die aan zijn zorg zijn toevertrouwd en onder zijn toezicht staan. Maar ook: zorgplicht kwaliteit onderwijs

14 Geschilbeslechting over de kwaliteit van het onderwijs - twee fasen - een tweetrapstoetsing

15 1 e fase zorgplicht: - Beleidsvrijheid Art. 23 Gw: geven van onderwijs is vrij -> vrijheid oprichting, richting & inrichting (behoudens toezicht door overheid) -> voor bijzondere en openbare scholen -> beleidsvrijheid algemeen onderwijsbeleid

16 1 e trap rechterlijke toetsing: - Terughoudendheid - Begrenzing: strijd met de wet

17 2 e fase zorgplicht: - Geen beleidsvrijheid Zorgplicht van school jegens leerlingen -> als aanleiding voor zorg: maatregelen -> geen beleidsvrijheid concreet handelen -> toets: redelijk bekwaam en handelend

18 2 e trap rechterlijke toetsing - Integrale toetsing op basis van de zorgvuldigheid die een redelijk bekwaam en redelijk handelend school in acht zou hebben genomen - inspanningsverplichting, geen resultaatsverbintenis - inspannen zoals een rbrh school

19 Kwaliteit van het onderwijs Aansprakelijkheid

20 over de aansprakelijkheid voor de kwaliteit van het onderwijs -> een korte geschiedenis: 1999: 1 zaak (Schaapman) -> toegewezen : 2 zaken -> 2 afgewezen : 10 zaken -> 6 af- / 4 toe- Totaal 14 jaar: 13 zaken waarvan 5 toegewezen en 8 afgewezen -> toename in aantal procedures

21 over andere geschillen mbt de kwaliteit van het onderwijs -> langere geschiedenis Diverse procedures, zoals over: - hertentamen/herexamen - (weder)toelating na negatief studieadvies - toelating tot centraal examen - inhoudelijke beoordeling (cijfer) - graad/diploma (Bachelor/Master)

22 Toegewezen: Rb AMS 26 mei 1999, AB 2000/104 (schaapman) Rb Leeuwarden 24 jan 2007, JA 2007/68 (stage HBO) Rb Haarlem 24 nov 2009, JA 2010/38 (bootfakkel) Ktr.Rb Breda 11 apr 2012, LJN BW3199 (groepsplan) Rb Den Bosch 27 jun 2012, LJN BW9260 (stage HBO)

23 Afgewezen: Hof Arnhem 13 juni 2006, LJN AY9107 (dyslexie) Hof Den Haag 17 jul 2008, JA 2008/147 (hoogbegaafd) Rb Rotterdam 17 feb 2010, NJF 2010/169 (migraine) Rb Alkmaar 28 mrt 2012 (ongepubliceerd) (autistisch) Rb AMS 27 jun 2012, LJN BX4929 (gedragsproblemen)

24 Conclusie zorgplicht kwaliteit 1 e fase algemeen onderwijsbeleid terughoudende toetsing door rechter tenzij strijd met de wet 2 e fase maatregelen specifieke leerling als bijzonderheid: maatregelen nodig integrale toetsing door rechter paijmans@doelenadvocatuur.nl