Programma van vandaag. Aansprakelijkheid van (brede) scholen

Transcriptie

1 13 mei 2014 Netwerk sport bewegen en gezonde leefstijl Brechtje Paijmans Doelen Advocatuur & Universiteit Utrecht Programma van vandaag ongevallen Aspecten van verzekering Als voldoende tijd: casus van scholen 1

2 bestuur/rvt zzp-er/ ouders/ buurtsport -coach etc Onder tijd, kwartier voor en na tijd, extra se activiteiten: zorgplicht Leerling Brede : zorgplicht wie? Voorse opvang, tussense opvang, buitense opvang: zorgplicht instelling kinderopvang (Wet kinderopvang e.d.) Onder tijd, kwartier voor en na tijd, extra se activiteiten: zorgplicht Leerling Brede : zorgplicht wie? Voorse opvang, tussense opvang, buitense opvang: zorgplicht instelling kinderopvang (Wet kinderopvang e.d.) 2

3 Schuld of risico? Schuldaansprakelijkheid: aansprakelijkheid door verantwoordelijkheid + een fout (schuld) : aansprakelijkheid door enkele hoedanigheid + een fout (schuld) van een ander Schuldaansprakelijkheid Art. 6:162 BW: Als onrechtmatige daad worden aangemerkt (...) een doen of nalaten in strijd met (...) hetgeen volgens ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betaamt (...) ook wel: strijd met de zorgvuldigheid ook wel: strijd met de zorgplicht 3

4 in lagere rechtspraak In het algemeen gesproken rust op een leraar een bijzondere zorgplicht onder meer ten aanzien van de gezondheid en de veiligheid van de en, die aan zijn zorg zijn toevertrouwd en onder zijn toezicht staan. Schuldaansprakelijkheid bij schending van de zorgplicht bestuur/rvt zzp-er/ ouders/ buurtsport -coach etc Schuldaansprakelijkheid bij schending van de zorgplicht bestuur/rvt zzp-er/ ouders/ buurtsport -coach etc 4

5 1. voor gebrekkige opstal 2. voor gebrekkige roerende zaak 3. voor fout van ondergeschikte 4. voor fout van niet-ondergeschikte 5. van ouders voor kinderen 1. Gebrekkige opstal Art. 6:174 BW: De bezitter van een opstal die niet voldoet aan de eisen die men daaraan in de gegeven omstandigheden mag stellen, en daardoor gevaar voor personen of zaken oplevert, is, wanneer dit gevaar zich verwezenlijkt, aansprakelijk ( ) 2. Gebrekkige opstal, vervolg Aansprakelijk als: bezitter of bedrijfsmatige gebruiker van een opstal die gebrekkig is en daardoor gevaar oplevert (dat zich verwezenlijk) 5

6 2. Gebrekkige roerende zaak Art. 6:173 BW: De bezitter van een roerende zaak waarvan bekend is dat zij, zo zij niet voldoet aan de eisen die men in de gegeven omstandigheden aan de zaak mag stellen, een bijzonder gevaar voor personen of zaken oplevert, is, wanneer dit gevaar zich verwezenlijkt, aansprakelijk ( ) 2. Gebrekkige roerende zaak, vervolg Aansprakelijk als: bezitter of bedrijfsmatige gebruiker van een opstal die gebrekkig is en daardoor bijzonder gevaar oplevert (dat zich verwezenlijkt) waarbij bezitter bekend is met gevaar gebrekkige opstal of -roerende zaak bestuur/rvt zzp-er/ ouders/ buurtsport -coach etc 6

7 3. Fout van ondergeschikte Art. 6:170 BW: Voor, aan een toegebracht door een fout van een ondergeschikte, is degene in wiens dienst de ondergeschikte zijn taak vervult aansprakelijk, indien de kans op de fout door de opdracht tot het verrichten van deze taak is vergroot en degene in wiens dienst hij stond, uit hoofde van hun desbetreffende rechtsbetrekking zeggenschap had over de gedragingen waarin de fout was gelegen. 3. Fout van ondergeschikte, vervolg Aansprakelijk als: rechtsverhouding met ondergeschikte die een fout maakt welke fout in functioneel verband staat met de ondergeschiktheid bijvoorbeeld een ondergeschikte (werknemer, vrijwilliger, ouder) van een, van de gemeente, van een, van. 4. Fout van niet-ondergeschikte Art. 6:171 BW: Indien een niet ondergeschikte die in opdracht van een ander werkzaamheden ter uitoefening van diens bedrijf verricht, jegens een aansprakelijk is voor een bij die werkzaamheden begane fout, is ook die ander jegens de aansprakelijk. 7

8 4. Fout van niet-ondergeschikte, vervolg Aansprakelijk als: iemand in opdracht van X werkzaamheden verricht in het kader van het beroep of bedrijf van X en deze niet-ondergeschikte een fout maakt die in functioneel verband staat met de opdracht. bijvoorbeeld een niet-ondergeschikte (ZZP-er, freelancer) van een, van de gemeente, van een, van. fout van ondergeschikte of niet-ondergeschikte bestuur/rvt zzp-er/ ouders/ buurtsport -coach etc Let op: risico-askh laat schuld-askh gewoon in stand. bestuur/rvt zzp-er/ ouders/ buurtsport -coach etc 8

9 5. ouders Art. 6:169 BW: Voor aan een toegebracht door een als een doen te beschouwen gedraging van een kind dat nog niet de leeftijd van veertien jaren heeft bereikt en aan wie deze gedraging als een onrechtmatige daad zou kunnen worden toegerekend als zijn leeftijd daaraan niet in de weg zou staan, is degene die het ouderlijk gezag of de voogdij over het kind uitoefent, aansprakelijk. 5. ouders, vervolg kinderen tot 14 jaar nooit zelf aansprakelijk; kinderen vanaf 14 jaar wel aan te spreken ouders risicoaansprakelijk voor onrechtmatige daden kinderen tot 14 jaar ouders schuldaansprakelijk voor onrechtmatige daden kinderen van 14 en 15 jaar (alleen als eigen verwijt) ouders niet aansprakelijk voor onrechtmatige daden kinderen vanaf 16 jaar Als een veroorzaakt.. bestuur/rvt zzp-er/ ouders/ buurtsport -coach etc 9

10 ouders bestuur/rvt zzp-er/ ouders/ buurtsport -coach etc Opnieuw let op: risico-askh laat schuldaskh gewoon in stand. bestuur/rvt zzp-er/ ouders/ buurtsport -coach etc En kan leiden tot nieuwe risico-ash.. bestuur/rvt zzp-er/ ouders/ buurtsport -coach etc 10

11 (in lagere rechtspraak) In het algemeen gesproken rust op een leraar een bijzondere zorgplicht onder meer ten aanzien van de gezondheid en de veiligheid van de en, die aan zijn zorg zijn toevertrouwd en onder zijn toezicht staan. à open norm à waarschijnlijk toepasbaar op, mits activiteit geen is (wet kinderopvang) Enkele uitgangspunten geen resultaatsverbintenis, maar inspanningsverplichting à wat mag redelijkerwijs worden gevergd? kinderen spelen en stoeien à spanningsveld lichamelijke en sociale ontwikkeling vs. veiligheid Rechtbank: Aan het spelen op een klimrek zijn altijd zekere risico s van vallen of bekneld raken verbonden, die nimmer voor honderd proces uitgebannen kunnen worden behouden door het in het geheel niet plaatsen van dergelijke toestellen 11

12 Vrijheid Veiligheid gevaar ontwikkeling.. toezicht maatregelen Handvatten zorgplicht 1. Fase van voorzorg inrichting en gebouw geschiktheid en opstelling activiteit 2. Fase van uitvoering preventief toezicht zo nodig ingrijpen 3. Fase van nazorg Bij letsel EHBO dan wel (op andere wijze) adequaat handelen 1. Fase van voorzorg, handvatten ter voorkoming van ongevallen: 1. docent bevoegd? 2. oefening geschikt voor lln? 3. voldoende instructie, waarschuwingen, verboden? 4. voldoende manuele hulp? 5. voldoende toezicht? 6. omgeving niet gevaarzettend? ter beperking van : 1. beschermingsmiddelen? (helm e.d.) 2. landingsvlak juist? 3. omgeving geen extra? 12

13 De kans op Niet de enkele mogelijkheid van een ongeval is onrechtmatig; gevaarscheppend gedrag is pas onrechtmatig indien het risico op een ongeval zo groot is dat de dader zich dat gedrag had moeten onthouden. Of: gedrag is onzorgvuldig, indien meer risico is genomen dan verantwoord is. Vgl. HR 2 december 1966, NJ 1967, 42 (Haringkar) en HR 9 december 1994, NJ 1996, 403 (Zwiepende tak) De moeite, kosten en bezwaren van voorzorgsmaatregelen Op een speelterrein waar zich een groep van ongeveer [x] normaal begaafde kinderen in de leeftijd van [x] jaar bevindt, houdt een verantwoorde wijze van toezicht houden niet in dat steeds op elk kind direct toezicht wordt gehouden zodanig dat elke onregelmatigheid direct wordt opgemerkt. Het stellen van een dergelijke eis aan de gaat de maatschappelijke zorgvuldigheidsnorm te boven. (bv Hof Den Bosch 7 september 2000, NJ 2001, 577) Karakteristieken van benadeelde Bij het houden van toezicht had de ermee rekening moeten houden dat het jonge kinderen betrof in de kleuterleeftijd, die in hun speelgedrag zeer impulsief en onverwacht kunnen handelen (Rb. Zwolle 27 januari 1999, PRG 1999, 5155) Een ROC met en van minimaal 16 jaar oud hoefde niet te vrezen voor risicoscheppende spelletjes. Van en in die leeftijd mag verantwoordelijk gedrag worden verwacht (Rb. Middelburg 23 april 2003, LJN AO3717) 13

14 2. Fase van uitvoering Algemeen toezicht: Er is niets aan de hand à toezicht houden als voorzorgsmaatregel Concreet toezicht: Er is iets aan de hand à ingrijpen! Bijvoorbeeld arrest dodensprong 3. Fase van nazorg Bij ongeval adequaat handelen, zoals: - niet verplaatsen - EHBO of BHV-er inschakelen - ambulance bellen - ouders bellen Let op: niet onbedoeld het letsel vergroten, opnieuw dodensprong 14

15 Goed verzekerd? dekt AVP-verzekering vrijwiligers (bv. ouders) wel activiteiten? heeft ZZP-er (zakelijke) verzekering? dekt AVB-verzekering // andere werk-/opdrachtgever ook activiteiten in het kader van de? een verzekering dekt alleen wettelijke askh, geen contractuele askh. à Raamovereenkomst? à Paraplu-verzekering? Zie bijvoorbeeld: voorbeelddocumenten/aansprakelijkheid-activiteiten.html 1 buurtsportcoach (in dienst van sportvereniging) geeft activiteit lln van basisscholen A, B, C en D nemen deel locatie: gebouw A buurtsportcoach loopt even weg en laat lln alleen geeft harde klap aan lln 2 die hard achterover valt, door glazen wand heen risicoaansprakelijkheden A scholen B, C, D lln 2 Buurtsportcoach sportvereniging 15

16 risicoaansprakelijkheden A scholen B, C, D lln 2 Buurtsportcoach sportvereniging risicoaansprakelijkheden A scholen B, C, D lln 2 Buurtsportcoach sportvereniging risicoaansprakelijkheden A scholen B, C, D lln 2 Buurtsportcoach sportvereniging 16

17 risicoaansprakelijkheden A scholen B, C, D lln 2 Buurtsportcoach sportvereniging risicoaansprakelijkheden A scholen B, C, D lln 2 Buurtsportcoach sportvereniging risicoaansprakelijkheden A scholen B, C, D? lln 2 Buurtsportcoach sportvereniging 17

18 2 A biedt nase dansles aan dansles wordt gegeven door vakkracht (ZZP-er) locatie: gebouw B lln van scholen B, C, en D en van in zelfde gebouw lln valt over verkeerd geplaatst matje risicoaansprakelijkheden A B scholen C en D zzp-er risicoaansprakelijkheden A B scholen C en D zzp-er 18

19 risicoaansprakelijkheden A B scholen C en D zzp-er risicoaansprakelijkheden A B scholen C en D zzp-er risicoaansprakelijkheden A B? scholen C en D? zzp-er 19

20 Conclusie 1. Fase van voorzorg inrichting en gebouw geschiktheid en opstelling activiteit 2. Fase van uitvoering preventief toezicht zo nodig ingrijpen 3. Fase van nazorg Bij letsel EHBO dan wel (op andere wijze) adequaat handelen à Contracten? à Wie is waarvoor verzekerd? 20