Oerolcollege. Klepperende schelpdieren
|
|
|
- Ine Fien van Wijk
- 4 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Oerolcollege Klepperende schelpdieren Marco Barotti / Transnatural en Prof. dr ir Katja Philippart Aanvang 13:30 FOTO: Ruben Smit Producties / Yoeri van Es
2 FOTO:
3 FOTO: Ruben Smit Producties / Yoeri van Es Katja Philippart Waddenacademie Koninklijk NIOZ Universiteit Utrecht
4 SENSOR Automatische metingen waterkwaliteit Zuurstof Zuurgraad Troebelheid Temperatuur Zoutgehalte Druk (Waterhoogte) COMPUTER Conversie meetwaarden voor invoer synthesizer SYNTHESIZER Vertaling van geconverteerde meetwaarden naar beweging en geluid SCHELPDIEREN Audiovisualisatie waterkwaliteit BRONNEN:
5 KLEPSTANDMETER meet opening schelpen van levende schelpdieren tussen 0 (helemaal dicht) en 1 (helemaal open) BRONNEN:
6 KLEPSTANDMETER meet opening schelpen van levende schelpdieren tussen 0 (helemaal dicht) en 1 (helemaal open) BRONNEN: Ballesta-Artero, I. (2017) Disentangling Arctica islandica's environmental archive. Proefschrift NIOZ / Universiteit van Amsterdam
7 SENSOREN SCHELPDIEREN Opening schelpen ( klepstand ) SENSOREN WATERKWALITEIT Algen (voedsel) Troebelheid Licht Temperatuur Zoutgehalte Druk (waterhoogte) COMPUTER Correlatie tussen gedrag schelpdieren en omgevingsfactoren BRONNEN: Ballesta-Artero, I. et al. (2017) Environmental factors regulating gaping activity of the bivalve Arctica islandica in Northern Norway. Marine Biology 164:116
8 Noordkromp (Arctica islandica) Oudste exemplaar (tot nu toe) is 507 jaar BRONNEN: Butler, P.G. et al. (2013) Variability of marine climate on the North Icelandic Shelf in a 1357-year proxy archive based on growth increments in the bivalve Arctica islandica. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology 373,
9 NOORDKROMP Klepstand WATERKWALITEIT Algen (voedsel) Troebelheid Licht Temperatuur Zoutgehalte Waterhoogte BRON: Ballesta-Artero, I. et al. (2017) Environmental factors regulating gaping activity of the bivalve Arctica islandica in Northern Norway. Marine Biology 164:116
10 NOORDKROMP Klepstand WATERKWALITEITCORRELATIE Algen (voedsel) Troebelheid Licht Temperatuur Zoutgehalte Waterhoogte BRON: Ballesta-Artero, I. et al. (2017) Environmental factors regulating gaping activity of the bivalve Arctica islandica in Northern Norway. Marine Biology 164:116
11 KIEUWEN Algen (voedsel) Zuurstof BRON:
12 Kleppen open: voor voedsel FOTO: Jolanda van Iperen (NIOZ)
13
14 Je bent wat je eet Rol van fractionering stabiele koolstof isotopen (δ 13 C) in dieetonderzoek C3 planten (land & water) Zwevende algen (zoetwater) Zwevende algen Bodemalgen Zeegrassen FOTO S: NRC; nemokennislink; NIOZ; Ruben Smit productions; NWF δ 13 C = [( 13 C/ 12 C) plant / ( 13 C/ 12 C) standaard 1] x 1000
15 STAP 3 STAP 2 100%Z zout 50%Z zout 50%B zout %B zout -17 STAP C3 planten (land & water) Zwevende algen (zoetwater) Zwevende algen Bodemalgen Zeegrassen FOTO S: NRC; nemokennislink; NIOZ; Ruben Smit productions; NWF
16 C3 planten (land & water) Zwevende algen (zoetwater) Zwevende algen Bodemalgen Zeegrassen DIEETSTUDIE #1 wadplaten Nederlandse Waddenzee stations per jaar 1 seizoen (juni-sept; 6 weken) 10 soorten schelpdieren 2 voedselbronnen BRON: Christianen, M.J.A. et al. (2017) Benthic primary producers are key to sustain the Wadden Sea food web stable carbon isotope analysis at landscape scale. Ecology 98,
17 Tere dunschaal Platte slijkgaper Nonnetje C3 planten (land & water) Zwevende algen (zoetwater) Zwevende algen Bodemalgen Zeegrassen Gewone mossel Strandgaper DIEETSTUDIE #1 wadplaten Nederlandse Waddenzee stations per jaar 1 seizoen (juni-sept; 6 weken) 10 soorten schelpdieren 2 voedselbronnen Amerikaanse boormossel Tere platschelp Amerikaanse zwaardschede Japanse oester Gewone kokkel Aandeel bodemalgen in dieet (%) BRON: Christianen, M.J.A. et al. (2017) Benthic primary producers are key to sustain the Wadden Sea food web stable carbon isotope analysis at landscape scale. Ecology 98,
18 C3 planten (land & water) Zwevende algen (zoetwater) Zwevende algen Bodemalgen Zeegrassen DIEETSTUDIE #2 wadplaten Balgzand stations per seizoen 4 seizoenen (maart, juni, sept, dec) 5 soorten schelpdieren 3 voedselbronnen BRON: Jung, A.S. et al. (2019) Seasonal variation in the diet of estuarine bivalves. PLOS ONE (in druk)
19 Aandeel algen in dieet (-) C3 planten (land & water) Zwevende algen (zoetwater) Zwevende algen Bodemalgen Zeegrassen DIEETSTUDIE #2 wadplaten Balgzand stations per seizoen 4 seizoenen (maart, juni, sept, dec) 5 soorten schelpdieren 3 voedselbronnen Gewone kokkel Japanse oester Nonnetje Strandgaper Gewone mossel BRON: Jung, A.S. et al. (2019) Seasonal variation in the diet of estuarine bivalves. PLOS ONE (in druk)
20 Kleppen open: voor voedsel & voortplanting FOTO: Katja Philippart (NIOZ/UU/Waddenacademie)
21 Kleppen open: voor voedsel & voortplanting BRON:
22 Larvenkalender Schelpdieren FOTO: Wim van Egmond
23 Larvenkalender Schelpdieren Waddenzee Gewone kokkel Japanse oester Amerikaanse zwaardschede Nonnetje Strandgaper Gewone mossel BRON: Philippart, C.J.M. et al. (2014) Reproductive phenology of coastal marine bivalves in a seasonal environment. Journal of Plankton Research 36,
24 Larvenkalender Schelpdieren Waddenzee Gewone kokkel Japanse oester Amerikaanse zwaardschede Nonnetje Strandgaper Gewone mossel BRON: Philippart, C.J.M. et al. (2014) Reproductive phenology of coastal marine bivalves in a seasonal environment. Journal of Plankton Research 36,
25 Voortplanting Groei Overleving Biomassa (gadw/m 2 ) KOKKEL Filtratie vermogen (L/m 2 /uur) BRON: Philippart, C.J.M. et al. (2007) Impacts of nutrient reduction on coastal communities. Ecosystems 10,
26 Biomassa (gadw/m 2 ) KOKKEL Filtratie vermogen (L/m 2 /uur) BRONNEN: Philippart, C.J.M. et al. (2007) Impacts of nutrient reduction on coastal communities. Ecosystems 10, Bom et al. (2018) Barr Al Hikman: a pristine coastal ecosystem in the Sultanate of Oman. NIOZ Report.
27 Binnendijkse kokkelkweek Voedsel van de toekomst? Polder Wassenaar Texel (Stichting Zilte Zones, Saline Farming, Meromar, NIOZ)
28 Schelpgroei (mm/dag) 600 m 3 /dag 450 m 3 /dag 250 m 3 /dag 50 m 3 /dag BRON: Dethmers, E.M. (2019) Growing with Nature: potentials for cockle mariculture. Poster NWO Life conferentie
29 Schelpgroei (mm/dag) 600 m 3 /dag 450 m 3 /dag 250 m 3 /dag 50 m 3 /dag Zwevende algen (mgchla/m 3 ) BRON: Dethmers, E.M. (2019) Growing with Nature: potentials for cockle mariculture. Poster NWO Life conferentie
30 Dank voor uw aandacht!
Primaire Productie in de Waddenzee
Workshop Onderzoek Mosselkweek Natuurbeheer 19 februari 2009 Primaire Productie in de Waddenzee ZKO-Draagkracht IN PLACE onderzoeksproject Katja Philippart Koninklijk Nederlands Instituut voor Zeeonderzoek
Bijlage VMBO-KB. biologie CSE KB. tijdvak 1. Bijlage met informatie.
Bijlage VMBO-KB 2009 tijdvak 1 biologie CSE KB Bijlage met informatie. 913-0191-a-KB-1-b De Waddenzee - Informatie Lees eerst informatie 1 tot en met 5 en beantwoord dan vraag 37 tot en met 46. Bij het
Wageningen IMARES. De rol van schelpdieronderzoek in een duurzame ontwikkeling van de Waddenzee. Pauline Kamermans
De rol van schelpdieronderzoek in een duurzame ontwikkeling van de Waddenzee Pauline Kamermans is een samenwerkingsverband tussen Wageningen UR en TNO De rol van schelpdieronderzoek in een duurzame ontwikkeling
Climate impact on fish productivity: key mechanisms in North Sea plaice
Climate impact on fish productivity: key mechanisms in North Sea plaice A.D. Rijnsdorp, R. van Hal, M. Hufnagl, R.D.M. Nash, A. Schroeder, L.R. Teal, I. Tulp, R. Witbaard, D. Beare, H.W. van der Veer Wageningen
Stabiele Isotopen en Voedselwebben. Jack Middelburg Stefan Schouten Jaap Sinninghe Damsté
Stabiele Isotopen en Voedselwebben Jack Middelburg Stefan Schouten Jaap Sinninghe Damsté Stabiele Isotopen: zware en lichte 13 C en 12 C 15 N en 14 N 2 H en 1 H Lichte >>> Zware 99% vs. 1% Chemisch identiek,
Duurzaam beheer van de Waddenzee
Duurzaam beheer van de Waddenzee door een ecologische bril Katja Philippart Waddenacademie, Koninklijk NIOZ & Universiteit Utrecht Waddencafé, Hippolytushoef, 16 november 2015 Waddenzee In 2009 NL deel
De Waddenzee - Informatie
De Waddenzee - Informatie Lees eerst informatie 1 tot en met 7 en beantwoord dan vraag 40 tot en met 52. Bij het beantwoorden van die vragen kun je de informatie gebruiken. Informatie 1 De Waddenzee R
informatie: schelpen - tweekleppigen
informatie: schelpen - tweekleppigen Tweekleppigen zijn schelpdieren die zich beschermen tussen twee ongeveer even grote schelpkleppen. Bekende soorten zijn de mossel, de kokkel en de oester. Amerikaanse
Hoe groot is het aanpassingsvermogen. van de Waddenzee?
Hoe groot is het aanpassingsvermogen van de Waddenzee? Han Olff Rijksuniversiteit Groningen Photo: Han Olff Foto Ruben Smit Meer uitstoot CO 2 en Mondiale Vermesting verzuring van de opwarming en vervuiling
Lees eerst informatie 1 tot en met 7 en beantwoord dan vraag 40 tot en met 52. Bij het beantwoorden van die vragen kun je de informatie gebruiken.
De Waddenzee Lees eerst informatie 1 tot en met 7 en beantwoord dan vraag 40 tot en met 52. Bij het beantwoorden van die vragen kun je de informatie gebruiken. 2p 40 In de informatie worden biotische en
MOSSELWAD Herstel en Duurzaam beheer Mosselbanken Waddenzee
MOSSELWAD Herstel en Duurzaam beheer Mosselbanken Waddenzee EUCC, The Coastal Union Wageningen IMARES Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-CEME) Koninklijk Nederlands Instituut voor Zeeonderzoek (NIOZ)
MODDERBAD Over de ecologie van het Wad
MODDERBAD Over de ecologie van het Wad Katja Philippart Waddenacademie, Koninklijk NIOZ & Universiteit Utrecht Volksuniversiteit Fryslân, Leeuwarden, 17 februari 2015 Ecological monitoring in the Ems-Dollard
Wageningen University & Research. Wageningen, 14 Oktober 2017 Prof. dr Arthur Mol, Rector Magnificus
Wageningen University & Research Wageningen, 14 Oktober 2017 Prof. dr Arthur Mol, Rector Magnificus 2017 Het begon in 1918 Van Landbouwhogeschool tot University & Research of the Life Sciences 1960s: primair
Bijlage VMBO-GL en TL
Bijlage VMBO-GL en TL 2009 tijdvak 1 biologie CSE GL en TL Bijlage met informatie. 913-0191-a-GT-1-b De Waddenzee - Informatie Lees eerst informatie 1 tot en met 7 en beantwoord dan vraag 40 tot en met
ph-dynamiek Noordzee
Royal Netherlands Institute for Sea Research ph-dynamiek Noordzee historische metingen, inzichten en perspectief dr. Steven van Heuven (NIOZ) prof.dr. Gert-Jan Reichart (NIOZ) met bijdragen van: prof.dr.
Wageningen IMARES. Overzicht bestaande werkzaamheden. Bert Brinkman
Overzicht bestaande werkzaamheden Bert Brinkman Lopende projecten (1) NWO-ZKO: Draagkracht Waddenzee en Noordzee-kustzone (IMARES / NIOZ / NIOO / SOVON / RUG /...) BO-project: Draagkracht en vogels (LNV;
Is de draagkracht van de Oosterschelde voor schelpdieren bereikt?
Is de draagkracht van de Oosterschelde voor schelpdieren bereikt? Pauline Kamermans, Wouter van Broekhoven, Luca van Duren, Sven Ihnken, Henrice Jansen, Jacco Kromkamp, Sairah Malkin, Tim Schellekens,
Wageningen University & Research. Wageningen, 04 November 2017 Prof. dr Arthur Mol, Rector Magnificus
Wageningen University & Research Wageningen, 04 November 2017 Prof. dr Arthur Mol, Rector Magnificus 2017 Het begon in 1918 Van Landbouwhogeschool tot University & Research of the Life Sciences 1960s:
Henrice Jansen, 27 Januari, schelpdierconferentie
Mosselkweek & Natuur KOMPRO Henrice Jansen, 27 Januari, schelpdierconferentie Aad Smaal, Pauline Kamermans, Karin Troost, Margriet v Asch, Marnix v Stralen, Jacob Capelle, Sander Glorius,..,.. Overzicht
Verslag onderzoek. Zeekraalteelt met Zeewaterdruppelirrigatie
Verslag onderzoek Zeekraalteelt Zeewaterdruppelirrigatie Proefperiode: mei-oktober 2010 Dit onderzoek werd uitgevoerd in opdracht van het Gemengd Zilt Bedrijf en de Zilte Kenniskring (project standaardisatie
HEBBEN WE AQUACULTUUR NODIG? HET EINDE VAN JACHT OP VIS
DEPARTMENT OF ANIMAL PRODUCTION LABORATORY OF AQUACULTURE & ARTEMIAREFERENCE CENTER HEBBEN WE AQUACULTUUR NODIG? HET EINDE VAN JACHT OP VIS PROF DR. IR. PETER BOSSIER Oceanen: primaire productiviteit Phytoplankton:
Het WADDENSLEUTELS project
Het WADDENSLEUTELS project Han Olff University of Groningen Photo H. Olff WADDENSLEUTELS project Bijdrage leveren aan betere bescherming en herstel van het waddenzee voedselweb? WADDENSLEUTELS project!
Koolstofcyclus in de zee. Stefan Schouten. NIOZ is part of the Netherlands Organisation for Scientific Research (NWO)
Koninklijk Royal Netherlands Nederlands Institute Instituut for voor Sea Research Zeeonderzoek Koolstofcyclus in de zee Stefan Schouten NIOZ is part of the Netherlands Organisation for Scientific Research
Het strand, kwallen en krabben
Het strand, kwallen en krabben Eb en vloed Door de getijden en de invloed van wind en zee is het strand nooit even breed. Soms gebeurt het dat als je terugkomt van het zwemmen, het water wel heel dicht
Effecten van toenemende warmte en CO 2 op het leven in zee
Effecten van toenemende warmte en CO 2 op het leven in zee Jack Middelburg Universiteit Utrecht Darwin Centrum voor Biogeologie Netherlands Earth System Science Centre 21 Oktober 2014 KNAW Oceaan in hoge
Voedselweb van strand en zee
Spel Doel: Materialen: Groepsgrootte: Duur: De leerlingen leren dat verschillende zeedieren en planten van elkaar afhankelijk zijn, doordat ze elkaar eten. Alle dieren en planten zijn met elkaar verbonden,
het strand, kwallen en krabben
het strand, kwallen en krabben eb en vloed Door de getijden en de invloed van de zee is het strand nooit even breed. Soms gebeurt het dat als je terugkomt van het zwemmen, het water wel heel dicht bij
Wageningen University & Research. Wageningen, 5 November 2016 Prof. dr Arthur Mol, Rector Magnificus
Wageningen University & Research Wageningen, 5 November 2016 Prof. dr Arthur Mol, Rector Magnificus 2016 Het begon in 1918 Wageningen University & Research Wageningen University Medewerkers: 2,600 studenten:>
historische en recente gevolgen van het afsluiten van de Zuiderzee voor trekvissen
Wat wij van het verleden kunnen leren: historische en recente gevolgen van het afsluiten van de Zuiderzee voor trekvissen Katja Philippart Philippart C.J.M. & M.J. Baptist (2016) An exploratory study into
25% 57% NOx 25% PM. Strong foundations 24/06/2016. E-mobility. The transition towards sustainable mobility
E-mobility 25% The transition towards sustainable mobility Prof. Dr. ir. Joeri Van Mierlo Director of Mobility, Logistics and Automotive Technology Research Centre 57% NOx 25% PM 2 1 Billion Euro s per
Developments in SWAT modelling
Developments in SWAT modelling Erik Querner Environmental Modelling SWAT model SWAT use in the Limpopo basin > SWAT CUP New developments: Link SIMGRO SWAT Rainfall runoff module for shallow groundwater
Klimaatverandering en de Wadden: bedreiging of een kans? Inauguratiesymposium Waddenacademie 1 en 2 december 2008 Leeuwarden
Klimaatverandering en de Wadden: bedreiging of een kans? Inauguratiesymposium Waddenacademie 1 en 2 december 2008 Leeuwarden Overstromingsgebied bij NAP -6.0 m Waddenzee Markermeer A7 A9 A6 Amsterdam A2
Wageningen IMARES Risico inventarisatie schelpdier transporten
Wageningen IMARES Risico inventarisatie schelpdier transporten Edwin Foekema Themadag werkgroep exoten NecoV Wageningen, 13 december 2007 Project-team IMARES Yerseke: Jeroen Wijsman, Aad Smaal TNO-IMARES
Veranderingen in plassen na invasies: voedselwebrelaties aan de hand van stabiele isotopen en vistrends
Veranderingen in plassen na invasies: voedselwebrelaties aan de hand van stabiele isotopen en vistrends Yvon Verstijnen Esther Lucassen Fons Smolders Arco Wagenvoort Gerard van der Velde Rien van der Gaag
PvA Verbetering beheer Waddenzee
PvA Verbetering beheer Waddenzee Coalitie Wadden Natuurlijk maart 2014 De agenda (2014 2018) we gaan zoeken naar meer samenhang we werken alsof we één beheerder zijn we gaan aan de slag met concrete stappen
Milieu-effectenbeoordeling van het project ingediend door de AG Haven Oostende.
KONINKLIJK BELGISCH INSTITUUT VOOR NATUURWETENSCHAPPEN BEHEERSEENHEID MATHEMATISCH MODEL VAN DE NOORDZEE AFDELING BEHEER VAN HET MARIENE ECOSYSTEEM Milieu-effectenbeoordeling van het project ingediend
E C O L O G I E Ecologie Factoren die invloed hebben op het milieu: Niveaus van de ecologie:
E C O L O G I E Ecologie = wetenschap die bestudeert waarom bepaalde planten en dieren ergens in een bepaald milieu voorkomen en wat de relaties zijn tussen organismen en dat milieu Factoren die invloed
3 Voedselweb van het wad
Spel Doel: De leerlingen leren dat verschillende waddieren en planten van elkaar afhankelijk zijn, doordat ze elkaar eten. Alle dieren en planten zijn met elkaar verbonden, in een voedselweb. Materialen:
Investigations on the Nitrogen Cycle in the Coastal North Sea H. Fan
Investigations on the Nitrogen Cycle in the Coastal North Sea H. Fan Samenvatting Dit proefschrift gaat over de stikstofcyclus in het Nederlandse kustgebied, waarbij zowel de waterkolom als het sediment
CO 2 in zoet water. source. sink? Jolanda Verspagen a, Maria Meijer a, Arie Vonk a, Jef Huisman a Ko van Huissteden b, Joshua Dean b, Han Dolman b
CO 2 in zoet water source of sink? Jolanda Verspagen a, Maria Meijer a, Arie Vonk a, Jef Huisman a Ko van Huissteden b, Joshua Dean b, Han Dolman b a UvA Freshwater and Marine Ecology b VU - Earth Sciences
Kanoet (Calidris canutus) A Status: 2. Kenschets. 3. Bijdrage van gebieden
Kanoet (Calidris canutus) A143 1. Status: Niet in Bijlage I genoemde en geregeld voorkomende trekvogel zoals bedoeld in artikel 4.2 van de Vogelrichtlijn. Voor Natura 2000 relevant als niet-broedvogel.
Eilanden en biotische veranderingen in zee. Dr. ir. M.J. Baptist
Eilanden en biotische veranderingen in zee Dr. ir. M.J. Baptist Megasuppletie Zandmotor Megasuppleties kunnen in de vorm van een eiland of schiereiland worden uitgevoerd. Eerste ontwerp ( Kustboekje,
Wadden. Wat eet ik vanavond? Spelcircuit - quiz. VO onderbouw
Wadden VO onderbouw Wat eet ik vanavond? Spelcircuit - quiz Doel: Materialen: De leerlingen maken kennis met het wad, de dieren en planten die er leven en ondervinden wie wie eet. - Foto wadpierenhoopje
Toestandsevaluatie Natuur 2015 (T2015)
Toestandsevaluatie Natuur 2015 (T2015) Belangrijkste toestand en trend resultaten thema s waterkwaliteit, leefomgeving, fauna en flora Opzet Evaluatie natuurlijkheid hoofdlijnen Thema waterkwaliteit Thema
Zeg ken jij de mossel?
Zeg ken jij de mossel? Even voorstellen Wat kan de mossel? Hoe wordt de mossel gebruikt? Kwaliteit? Aad Smaal, Wageningen Universiteit ZAZ EXPERT MEETING 28 NOV 2017 De mossel Tweekleppig weekdier Zowel
Faculteit Geowetenschappen. Oratie. Hitte is de nieuwe kou. Katja Philippart
Faculteit Geowetenschappen Oratie Hitte is de nieuwe kou Katja Philippart Hitte is de nieuwe kou Inaugurele rede uitgesproken bij de aanvaarding van het bijzonder hoogleraarschap Productivity of Coastal
TOPICS DE TOEKOMST VAN DE HEDWIGE-PROSPERPOLDER RESULTATEN VAN EEN MODELSTUDIE
ONDERZOEK OVER DE SCHELDE VANDAAG EN MORGEN DE TOEKOMST VAN DE HEDWIGE-PROSPERPOLDER RESULTATEN VAN EEN MODELSTUDIE > In de Hedwige-Prosperpolder ontstaat in de komende jaren maar liefst 465 hectare nieuwe
Wadden in tijden van Klimaatverandering
Wadden in tijden van Klimaatverandering Oerol College 2018 Kunst ontmoet Wetenschap Marc van Vliet / Pier Vellinga Pier Vellinga, hgl klimaat en Water Waddenacademie; hgl. klimaatverandering VU Amsterdam
30 jaar aan veranderingen in het Oosterschelde ecosysteem TOM YSEBAERT. Bouwen aan een Veerkrachtige Delta 1-2 juni 2017, Vlissingen
30 jaar aan veranderingen in het Oosterschelde ecosysteem TOM YSEBAERT Bouwen aan een Veerkrachtige Delta 1-2 juni 2017, Vlissingen De Oosterschelde: een uniek gebied Zoute getijdennatuur (buiten- en binnendijks)
Downloaded from UvA-DARE, the institutional repository of the University of Amsterdam (UvA) http://dare.uva.nl/document/446446
Downloaded from UvA-DARE, the institutional repository of the University of Amsterdam (UvA) http://dare.uva.nl/document/446446 File ID 446446 Filename Titlepage SOURCE (OR PART OF THE FOLLOWING SOURCE):
De leerlingen lopen langs het strand en zoeken naar organismen uit zee.
aanspoelsels inventarisatie Doel Duur Materialen Werkwijze De leerlingen lopen langs het strand en zoeken naar organismen uit zee. 30 minuten turflijsten, aanspoelsels, zoekkaarten, strandwaaier (optioneel),
Biobouwers Het fundament onder kustecosystemen. Tjisse van der Heide Radboud Universiteit Nijmegen & Rijksuniversiteit Groningen
Biobouwers Het fundament onder kustecosystemen Tjisse van der Heide Radboud Universiteit Nijmegen & Rijksuniversiteit Groningen Een biobouwer is een organisme dat zijn omgeving sterk verandert Jones
Verslag startsymposium Waddensleutels
Verslag startsymposium Waddensleutels Blokhuispoort Leeuwarden, woensdag 20 oktober De dagvoorzitter Wilfred Alblas (Regiodirecteur Noord Vereniging Natuurmonumenten) heet de ongeveer 50 aanwezigen van
MOSSELWAD ( ) Herstel en Duurzaam beheer Mosselbanken Waddenzee
MOSSELWAD (2009 2014) Herstel en Duurzaam beheer Mosselbanken Waddenzee EUCC, The Coastal Union Wageningen IMARES Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-CEME) Koninklijk Nederlands Instituut voor Zeeonderzoek
Klimaatsverandering en de mariene omgeving, ver van ons bed?
Klimaatsverandering en de mariene omgeving, ver van ons bed? JOHAN ROBBENS Studiedag Landbouw en Klimaat 17 april 2018, Melle Impact van klimaatsverandering op de zee Verzuring van oceanen Verhoging Temperatuur
Verslag van een geologische excursie naar Simonszand (oostelijke Waddenzee) op 21 september 2013.
Verslag van een geologische excursie naar Simonszand (oostelijke Waddenzee) op 21 september 2013. Bert van der Valk 1 en Albert Oost 2 Met de Stichting Verdronken Geschiedenis is per ms Boschwad een bezoek
Safe production of Marine plants and use of Ocean Space. 2de Nederlands-Belgische Zeewierconferentie: DE MULTIFUNCTIONELE NOORDZEE
Safe production of Marine plants and use of Ocean Space 2de Nederlands-Belgische Zeewierconferentie: DE MULTIFUNCTIONELE NOORDZEE Waarom dit project? De 2050 Challenge 2050: 10 billion people Voedsel Water
Welkom en introductie
Welkom en introductie Blok 1 Mariene omgeving Martin Baptist (IMARES) Dag 4 Waddenzee Tropische gebieden Duurzaam werken op Zee Een wereldwijd uniek gebied Martin Baptist Wanneer hebben jullie in je
Opportunities for Collaborative Interdisciplinary Programs. James W. Jones Director, FCI
Opportunities for Collaborative Interdisciplinary Programs James W. Jones Director, FCI Outline Introduction: Motivation for the FCI Ongoing Projects Mechanisms Emerging Needs, Opportunities Closing Remarks
... Hoe ziet een Rijke Noordzee eruit?
... Hoe ziet een Rijke Noordzee eruit? Samen voor een gezonde zee!... Stichting De Noordzee is de onafhankelijke natuur- en milieuorganisatie die zich inzet voor een duurzaam gebruik van de Noordzee en
Kanoet (Calidris canutus) A Status: 2. Kenschets. 3. Ecologische vereisten
Dit profiel dient gelezen, geïnterpreteerd en gebruikt te worden in combinatie met de leeswijzer, waarin de noodzakelijke uitleg van de verschillende paragrafen vermeld is. Kanoet (Calidris canutus) A143
JPI Oceans Gezonde en productieve zeeën en oceanen
JPI Oceans Gezonde en productieve zeeën en oceanen www.jpi oceans.eu OVERZICHT Terrein Governance Operationeel maken Strategic Research and Innovation Agenda Belgische deelname en interesse Outlook SRIA
Barr al Hikman, een wadvogelparadijs in Oman van groot internationaal belang
Barr al Hikman, 15 november 2015, 04:14. Roeland, wakker worden, we hebben een rosse grutto die geschikt lijkt voor een zender. Ik kom eraan, zeg ik, terwijl ik verdwaasd op mijn klokje kijk. Kwart over
Haag - Rohrbeck. Luister naar de zee!
Belangrijke informatie Dit product gebruikt drie batterijen van 1,5V (knoopcel batterijen van het type AG10/LR1130). Gebruik geen oude en nieuwe batterijen door elkaar. Plaats de nieuwe batterijen met
De indeling van de sector Landbouw & Natuurlijke omgeving
De indeling van de sector Landbouw & Natuurlijke omgeving Elke sector is opgedeeld in vijf tot acht subsectoren. Deze sector is ingedeeld in vijf subsectoren: 1 Landschap 2 Voedsel en dierhouderij 3 Biologie
Polen. Blok 1 De Rijke Zee. Robbert Jak. Dag 5, 29 oktober Duurzaam werken op Zee
Polen Blok 1 De Rijke Zee Robbert Jak Dag 5, Duurzaam werken op Zee Marine Ecology - Processes, Systems, and Impacts, 2012 Michel J Kaiser, Martin J Attrill, Simon Jennings, David N Thomas, David K. A.
Het mossel mysterie: identiteit, vorm en vestiging
Het mossel mysterie: identiteit, vorm en vestiging Prof. Dr. Edmund Gittenberger & Dr. Arjan Gittenberger GiMaRIS Naturalis Biodiversity Center, Leiden Instituut Biologie, Universiteit Leiden Paard en
Het WADDENSLEUTELS project
Het WADDENSLEUTELS project Han Olff University of Groningen Photo H. Olff WADDENSLEUTELS project Bijdrage leveren aan betere bescherming en herstel van het waddenzee voedselweb? WADDENSLEUTELS project
Ontwikkeling van schelpdierbestanden op de droogvallende platen van de Waddenzee
Hoe staat het met de schelpdieren in de Waddenzee? Aan de hand van langjarige tijdreeksen geven we een overzicht van de ontwikkeling van Mossel (Mytilus edulis), Kokkel (Cerastoderma edule), Nonnetje (Macoma
Overwinterende zee-eenden in het Belgische deel van de Noordzee:
Overwinterende zee-eenden in het Belgische deel van de Noordzee: hoeveel, waar en vooral WAAROM? Zwarte zee-eend - Yves Adams - Vilda Al sinds 1967 worden overwinterende zee-eenden (zwarte en grote zee-eend)
Wageningen IMARES Op de natuur kun je bouwen
Wageningen IMARES Op de natuur kun je bouwen Martin Scholten is een samenwerkingsverband tussen Wageningen UR en TNO Natuur: een zee van ruimte, vol met leven Leven in natuur (een delta) Leven van de natuur
De haven van Harlingen Floris Bennema
33 De haven van Harlingen Floris Bennema Vanaf maart 2010 bezocht ik, in het kader van het SETL project van de Stichting Anemoon, vier keer per jaar de Wilhelminahaven in Harlingen. De SETL plaatjes bleken
In de troebele sloot kunnen daarentegen geen boten varen en deze zal dus, volgens ons, veel minder vervuild zijn.
Verslag door een scholier 1793 woorden 30 mei 2017 7,4 7 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Helderheid en waterdieren Namen: Rosa van den Hoeven, Laila Vogel en Aryanne Abma Klas: G3A
van de landbouwproductie
Mythes rond duurzame intensifiëring van de landbouwproductie Roel Merckx Department Earth and Environmental Sciences, KU Leuven KU Leuven Duurzaamheidsdag Leuven, 20 maart, 2015 1 Inhoud Overbevolking:
Sanitair Schelpdier Onderzoek 2015
Sanitair Schelpdier Onderzoek 2015 Resultaten De Nederlandse productiegebieden voor levende tweekleppige weekdieren worden onderzocht op de aanwezigheid van E.coli (microbiologie), potentieel toxineproducerende
Ecosysteemdiensten, een innovatie voor het waterbeheer?
Ecosysteemdiensten, een innovatie voor het waterbeheer? Prof.dr. Patrick Meire, dr. Jan Staes en dr. Jan Cools Universiteit Antwerpen, onderzoeksgroep ecosysteembeheer en Instituut voor Milieu en duurzame
Effecten van kalk en organische stof op micro-organismen en labiele stikstof. Jaap Bloem, Rolf Kemmers, Annemieke Kooijman
Effecten van kalk en organische stof op micro-organismen en labiele stikstof Jaap Bloem, Rolf Kemmers, Annemieke Kooijman De zin van het leven.. is de kringloop van nutriënten The meaning of life is the
Duurzaamheid begint bij jezelf! Alumni. 11 september 2012. jan.blom@keyknowledge.nl
Duurzaamheid begint bij jezelf! 11 september 2012 Alumni jan.blom@keyknowledge.nl Hoe oud is duurzaamheid?? Duurzaamheid is maar vijfentwintig jaar oud! 16 juni 1987: Gro Harlem Brundtland biedt haar rapport
MUST MARITIME CONSORTIUM of ENVIRONMENTAL SCIENCE and TECHNOLOGY
Global Ocean Innovation Independent shared research for sustainable exploitation of ocean resources MARITIME CONSORTIUM of ENVIRONMENTAL SCIENCE and TECHNOLOGY 10 miljard mensen in 2050 grondstoffen -
Dijkversterking Waddenzeedijk Texel, sectie 9
Dijkversterking Waddenzeedijk Texel, sectie 9 Toetsingsadvies over het milieueffectrapport 15 maart 2017 / projectnummer: 3183 1. Oordeel over het milieueffectrapport (MER) Het Hoogheemraadschap Hollands
Betere bescherming en herstel van het voedselweb in de Waddenzee
Betere bescherming en herstel van het voedselweb in de Waddenzee Wadden Engine Waddensleutels Mosselwad Ellen Weerman Postdoc Wadden Engine Community Ecology and Conservation group Rijksuniversiteit Groningen
Nutriënten en organische stof stromen en voorraden op wereld en Europese schaal. Jan Peter Lesschen. Kimo van Dijk en Oene Oenema
Nutriënten en organische stof stromen en voorraden op wereld en Europese schaal Jan Peter Lesschen Kimo van Dijk en Oene Oenema Introductie Bodemvruchtbaarheid ongelijk verdeeld in de wereld Natuurlijke
Growth and reproduction in bivalves Cardoso, Joana Ferreira Marques Ferreira
Growth and reproduction in bivalves Cardoso, Joana Ferreira Marques Ferreira IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check
Agriculture and biodiversity
Agriculture and biodiversity Meeting the challenge: producing while preserving Maarten Hens Agricultural biodiversity Biodiversity is the basis of agriculture 1. Species and genetic variation of crops
Algenbloeien in ondiepe kustsystemen: trends en risico s
VLIZ studiedag 24 mei 2011 Algenbloeien in ondiepe kustsystemen: trends en risico s Koen Sabbe Vakgroep Biologie Universiteit Gent Intro Wat zijn micro-algen, algenbloeien en plaagalgen? Wat is de huidige
De ontwikkeling van de Japanse oester in de Nederlandse Waddenzee: Situatie 2006
De ontwikkeling van de Japanse oester in de Nederlandse Waddenzee: Situatie 26 Frouke Fey, Norbert Dankers, Andre Meijboom, Martin de Jong, Piet-Wim van Leeuwen, Elze Dijkman, Jenny Cremer pagina 2 van
Ggo's in bio? Nee, dank je!
1/ 5 Ggo'sinbio?Nee,dankje! Genetischgemanipuleerdeorganismen(ggo s)wordenstilaandenieuwetrendinhetlandbouwtechnologisch onderzoek.zolijkthet.tegelijkertijdwordencontinutegenstrijdigeberichtendewereldingestuurd.dekennisover
CIRCULAIR KOKEN. C-creators Dr. ir. Els Leclercq & ir. Mo Smit.
CIRCULAIR KOKEN C-creators 23.05.2019 Dr. ir. Els Leclercq & ir. Mo Smit E.M.Leclercq@tudelft.nl M.J.Smit@tudelft.nl 1 AANLEIDING 2 S t ra n d e i l a n d / A m ste rd a m 3 Strandeiland / Amsterdam 4
Sleutelprocessen in een natuurlijke Waddenzee Han Olff & Theunis Piersma Rijksuniversiteit Groningen
Sleutelprocessen in een natuurlijke Waddenzee Han Olff & Theunis Piersma Rijksuniversiteit Groningen Growth of the world human population over last 10,000 yrs Campbell & Reese 2008 Hoofdthema s Sleutelprocessen
Case study 3 Zoute kustwateren: Zeegras. Lauwersoog 17 december 2013
Case study 3 Zoute kustwateren: Zeegras Lauwersoog 17 december 2013 Marieke van Katwijk Department of Environmental Science Radboud University Nijmegen Inhoud Inleiding Zeegrasherstel wereldwijd Zeegrasherstel
Staat handkokkelvisserij op gespannen voet met behoud biodiversiteit in de Waddenzee?
Staat handkokkelvisserij op gespannen voet met behoud biodiversiteit in de Waddenzee? Tot in de jaren 1990 betrof handkokkelvisserij in de Waddenzee een relatief kleinschalige activiteit waarvan nimmer
Rust & Reuring Leven als Provincie in Energieland
Rust & Reuring Leven als Provincie in Energieland Rob Roggema, Provincie Groningen Keuning Congres, 14 Juni 2007 r.roggema@provinciegroningen.nl www.popgroningen.nl Grounds for Change: Energiepotenties
Biobouwers en habitat-overstijgende interacties in kustecosystemen. Tjisse van der Heide
Biobouwers en habitat-overstijgende interacties in kustecosystemen Tjisse van der Heide Een biobouwer is een organisme dat zijn omgeving sterk verandert Jones et al., 1994 Biobouwers in kustecosystemen
Bodemfauna Noordzee en boomkorvisserij
Indicator 12 januari 2010 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Boomkorvisserij heeft negatieve
Werkblad - Les 2 - Waterbouw en ecologie
BOUWEN MET DE NATUUR In Nederland proberen we de natuur te herstellen, maar de natuur kan zelf ook een handje helpen. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij de aanleg van de Marker Wadden, een eilandengroep in het
OESTERS. Smit Vis. Smit Vis, verspartner van Sligro
OESTERS Smit Vis Smit Vis heeft een keur aan oesters in het assortiment. Ze zijn alle van het zuiverste water en hebben een eigen unieke smaak. Deze folder gaat in op ons aanbod en helpt je een keuze te
THEMA 2 ALLES WAT LEEFT. LES 1 Ecosystemen en voedselketens. Deze les gaat over: Bij dit thema horen ook: Ecosysteem de Noordzee Voedselketens
Powered by ESA NEMO NSO SPACE EXPO WNF THEMA 2 ALLES WAT LEEFT LES 1 Ecosystemen en voedselketens Deze les gaat over: Ecosysteem de Noordzee Voedselketens Bij dit thema horen ook: Les 2 Exoten in Nederland
Uitsterven of wegwezen
Klimaatverandering 7 en 8 5 Uitsterven of wegwezen Voedselwebspel Doelen Begrippen Materialen Duur De leerlingen: kennen een aantal oorzaken waardoor dieren uitsterven of verdwijnen, waaronder de klimaatverandering.
Tree of the sea RIJKSUNIVERSITEIT GRONINGEN. Proefschrift
RIJKSUNIVERSITEIT GRONINGEN Tree of the sea The use of the internal growth lines in the shell of Arctica islandica (Bivalvia, Mollusca) for the retrospective assessment of marine environmental change.
Themadag Exoten, 2 december
OPENHEID maakt KWETSBAAR Rob Leewis NCB Naturalis OF BIOLOGISCHE WEERSTAND??? STEL JEZELF OPEN OP EN JE WORDT KWETSBAAR CONCLUSIE: DAT MOET JE DUS ALLEEN DOEN ALS JE STERK (WEERBAAR) BENT Themadag Werkgroep