Agriculture and biodiversity

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Agriculture and biodiversity"

Transcriptie

1 Agriculture and biodiversity Meeting the challenge: producing while preserving Maarten Hens

2 Agricultural biodiversity Biodiversity is the basis of agriculture 1. Species and genetic variation of crops and livestock 2. Biodiversity underpins agricultural production through provision of ecosystem services in agro-ecosystems E.g.: nutrient cycling, water cycling, pollination

3 Agriculture and biodiversity Agriculture is the basis of biodiversity 3. Agricultural landscapes provide habitats for wild plants and animals

4 Agriculture and biodiversity Agriculture is the basis of biodiversity 3. Agricultural landscapes provide habitats for wild plants and animals 4. Non-agricultural biodiversity is affected by agricultural practices E.g. nutrient loss from agricultural soils, habitat conversion

5 Agriculture and biodiversity Agriculture is the basis of biodiversity 3. Agricultural landscapes provide habitats for wild plants and animals 4. Non-agricultural biodiversity is affected by agricultural practices E.g. nutrient loss from agricultural soils, habitat conversion

6

7 Farmland birds in Europe Population index (1970 = 100) All common birds (106) Common forest birds (33) Common farmland birds (19) Year Bron: Gregory et al. (2005)

8 Intensification & farmland birds Mean population trend ( ) 0,0-0,2-0,4-0,6-0,8-1,0-1,2-1,4-1, Western Europe Central/eastern Europe r = -0,54 p = 0,002 Bron: Donald et al. (2001) Cereal yield (tonnes/ha)

9 Intensification & biodiversity Extensive farmland Farmland biodiversity Intensive farmland Bron: Hoogeveen et al. (2001)

10 Extensive farming Woumen (West-Vlaanderen), 1911 Foto: J. Massart

11 Small-scale, diverse farmland Woumen (West-Vlaanderen), 1911 Foto: J. Massart

12 Intensive farmland Woumen (West-Vlaanderen), 1911 Foto: J. Massart

13 High nature value farmland Copyright EEA, Copenhagen, 2007 Bron:

14 High nature value farmland

15 Intensification & biodiversity Farmland biodiversity Intensification of management practices Extensive farmland Abandonment of management practices Simplification of agricultural landscapes Intensive farmland Bron: Hoogeveen et al. (2001)

16 Challenges Stijgende vraag naar voedsel Landbouwproductie moet komende 50 jaar verdubbelen Stopzetten verlies van biodiversiteit en ecosysteemdiensten Klimaatverandering Impact op landbouwproductie Beschikbaarheid van water

17 Meeting the challenge Extensive farmland Farmland biodiversity? Intensive farmland Bron: Hoogeveen et al. (2001)

18 Meeting the challenge Two approaches Ecosysteemdiensten: randvoorwaarden scheppen voor biodiversiteit in landbouwbedrijfsvoering Biodiversiteit: behoud van specifieke soorten in een veranderend agrarisch landschap

19 Ecosystem services Natuurlijke processen op productie-oppervlak Ruimte maken voor natuur (niet-productie oppervlak) x % (2? 5? 10?) van totale landbouwgebruik Maatregelen op niveau van landbouwbedrijf Implementation / policies? Goede landbouwpraktijk CAP: Cross-compliance / rural development Integrated/organic farming practices Basis-milieukwaliteit, basis-natuurkwaliteit Overal van toepassing, kosten beperkt

20 Minimum ecological infrastructure

21 Species of conservation concern Maatregelen op maat van de soort Maatregelen op landschapsniveau Implementation / policies? Natura 2000 CAP: Agri-environment schemes Protected areas Kansrijke gebieden, kosten aanzienlijk Examples: Common hamster, farmland birds

22 Common Hamster Habitatrichtlijnsoort (Bijlage IV) Met uitsterven bedreigd

23 Hamster-friendly management

24 Farmland birds Gebrek aan nestgelegenheid / dekking Gebrek aan wintervoedsel (granen, zaden) Gebrek aan zomervoedsel (insecten)

25 Measures providing summer food Onbespoten graanrand Leeuwerikvlakje Ongemaaide grasstroken Kruidenrijke ruigte

26 How to get there? Zonder gemotiveerde landbouwers kan het niet (= aanbod) Met alleen landbouwers lukt het niet (= vraag) Coalitiegenoten: Landbouwbeleid Natuurbeleid Agro-productieketen Maatschappelijke vraag (recreatie, financieel, )

27

Weerbare productiesystemen

Weerbare productiesystemen Weerbare productiesystemen Van theorie naar praktijk 26 november 2014, Wijnand Sukkel Produceren we voedsel in een ecosysteem of in een fabriek? Beheren? of beheersen? Ontwikkelingen in de landbouw Schaalvergroting,

Nadere informatie

NATUUR EN BIODIVERSITEIT

NATUUR EN BIODIVERSITEIT NATUUR EN BIODIVERSITEIT Wat hebt u eraan? Biodiversiteit is de verscheidenheid van leven op onze planeet. Het is het fundament van ons welzijn en de economie. We zijn van de natuur afhankelijk voor ons

Nadere informatie

Vlaams Kenniscentrum water. Van projectidee tot projectconsortium

Vlaams Kenniscentrum water. Van projectidee tot projectconsortium Vlaams Kenniscentrum water Van projectidee tot projectconsortium ca. 600 calls -> 96 calls Intern gebruik -> nuttig voor Vlaanderen 96 calls -> 34 calls -> 6 thema s o o o o o o Sustainable rural development

Nadere informatie

Titelstijl van model bewerken

Titelstijl van model bewerken Titelstijl van model Sudan Dairy Sector Potential or dead-end street? Martin de Jong Sudan Business Seminar, The Hague - 27th October 2016 Content Country Profile Dairy farming sector Titelstijl van model

Nadere informatie

Hoe effectief zijn interactieve tools? Eururalis 2.0

Hoe effectief zijn interactieve tools? Eururalis 2.0 Hoe effectief zijn interactieve tools? Eururalis 2.0 What is Eururalis? Integrated impact assessment tool Autonomous developments of EU rural areas Four world visions / scenarios Impact on PPP European

Nadere informatie

De herziening van het Europese landbouwbeleid, een kans op een groen(er) beleid, een kans op meer biodiversiteit? Leuven, 26 februari 2011

De herziening van het Europese landbouwbeleid, een kans op een groen(er) beleid, een kans op meer biodiversiteit? Leuven, 26 februari 2011 De herziening van het se landbouwbeleid, een kans op een groen(er) beleid, een kans op meer biodiversiteit? Leuven, 26 februari 2011 BirdLife International in het kort Een wereldwijd partnerschap van non-gouvernementele

Nadere informatie

Beneluxseminarie, workshop bestuivers 08/11/2011 Jens D Haeseleer. Beneluxseminarie Educatie over Biodiversiteit via Voeding. Workshop Bestuivers

Beneluxseminarie, workshop bestuivers 08/11/2011 Jens D Haeseleer. Beneluxseminarie Educatie over Biodiversiteit via Voeding. Workshop Bestuivers Beneluxseminarie, workshop bestuivers 08/11/2011 Jens D Haeseleer Beneluxseminarie Educatie over Biodiversiteit via Voeding Workshop Bestuivers Inhoud Bestuiving Bestuivers Belang van bestuiving voor voedselvoorziening

Nadere informatie

Bedrijven & Biodiversiteit = 3!

Bedrijven & Biodiversiteit = 3! Bedrijven & Biodiversiteit... 1+ 1 = 3! Context, praktijk en kansen 6 Oktober 2016, Robbert Snep Verspreiding van bedrijventerreinen in Nederland Bedrijventerrein ?? ?? Infra-rood beeld: rood is bomen,

Nadere informatie

Nutriënten en organische stof stromen en voorraden op wereld en Europese schaal. Jan Peter Lesschen. Kimo van Dijk en Oene Oenema

Nutriënten en organische stof stromen en voorraden op wereld en Europese schaal. Jan Peter Lesschen. Kimo van Dijk en Oene Oenema Nutriënten en organische stof stromen en voorraden op wereld en Europese schaal Jan Peter Lesschen Kimo van Dijk en Oene Oenema Introductie Bodemvruchtbaarheid ongelijk verdeeld in de wereld Natuurlijke

Nadere informatie

De toekomst van agrobiodiversiteit in landbouwproductiesystemen en cultuurgewassen. Wannes Keulemans 30 november 2015

De toekomst van agrobiodiversiteit in landbouwproductiesystemen en cultuurgewassen. Wannes Keulemans 30 november 2015 De toekomst van agrobiodiversiteit in landbouwproductiesystemen en cultuurgewassen Wannes Keulemans 30 november 2015 structuur Voedselproductie en voedselzekerheid Wat verstaan we onder agrobiodiversiteit

Nadere informatie

Developments in SWAT modelling

Developments in SWAT modelling Developments in SWAT modelling Erik Querner Environmental Modelling SWAT model SWAT use in the Limpopo basin > SWAT CUP New developments: Link SIMGRO SWAT Rainfall runoff module for shallow groundwater

Nadere informatie

Uitdagingen voor de internationale en Nederlandse landbouw

Uitdagingen voor de internationale en Nederlandse landbouw Uitdagingen voor de internationale en Nederlandse landbouw Prof. Martin van Ittersum Groep Plantaardige Productiesystemen, Wageningen University Met dank aan Bert Rijk Toekomst: Mogelijkheden beschikbaarheid

Nadere informatie

kernteam kenniscentrum tuin+, 2014

kernteam kenniscentrum tuin+, 2014 Kenniscentrum kernteam kenniscentrum tuin+, 2014 deelnemende partners brede publiek structurele partners kernteam kenniscentrum tuin+, 2014 deelnemende partners brede publiek structurele partners kernteam

Nadere informatie

Voedergewassen en de organische stofbalans (case study EU-project Cantogether)

Voedergewassen en de organische stofbalans (case study EU-project Cantogether) Nutriënten Management Instituut B.V. Postbus 250, 6700 AG Wageningen T: 088 8761280 E: nmi@nmi-agro.nl I: www.nmi-agro.nl Voedergewassen en de organische stofbalans (case study EU-project Cantogether)

Nadere informatie

Duurzaam Agrarisch Natuuren. Landschapsbeheer (ANLB) Rationalisatie Landbouw. agrarische natuur. 1 Landbouw, landschap en natuur -> ANLB

Duurzaam Agrarisch Natuuren. Landschapsbeheer (ANLB) Rationalisatie Landbouw. agrarische natuur. 1 Landbouw, landschap en natuur -> ANLB Duurzaam agrarisch Natuuren Landschapsbeheer (ANLB) Duurzaam Agrarisch Natuuren Landschapsbeheer (ANLB). Landbouw natuur/landschap -> ANLB Geert de Snoo -3-9. Duurzaamheid van ANLB Hoe groen wordt het?

Nadere informatie

Opportunities for Collaborative Interdisciplinary Programs. James W. Jones Director, FCI

Opportunities for Collaborative Interdisciplinary Programs. James W. Jones Director, FCI Opportunities for Collaborative Interdisciplinary Programs James W. Jones Director, FCI Outline Introduction: Motivation for the FCI Ongoing Projects Mechanisms Emerging Needs, Opportunities Closing Remarks

Nadere informatie

Luchtkwaliteit: een Europees perspectief

Luchtkwaliteit: een Europees perspectief Luchtkwaliteit: een Europees perspectief Conferentie Luchtkwaliteit Brussel, 5 december 2014 Dr Hans Bruyninckx Executive Director European Environment Agency EEA rapporten 2014 Luchtverontreiniging een

Nadere informatie

van de landbouwproductie

van de landbouwproductie Mythes rond duurzame intensifiëring van de landbouwproductie Roel Merckx Department Earth and Environmental Sciences, KU Leuven KU Leuven Duurzaamheidsdag Leuven, 20 maart, 2015 1 Inhoud Overbevolking:

Nadere informatie

RECOVERING ECOSYSTEMS and their SERVICES - KEYS FOR SUCCESS

RECOVERING ECOSYSTEMS and their SERVICES - KEYS FOR SUCCESS RECOVERING ECOSYSTEMS and their SERVICES - KEYS FOR SUCCESS Solutions for Sustaining Natural Capital and Ecosystem Services 8 June 2010, Salzau Francis Turkelboom www.inbo.be 1. Flanders context: Multifunctional

Nadere informatie

Thema 1: Werken aan biodiversiteit op het Vlaamse platteland (Agrobiodiversiteit) Context

Thema 1: Werken aan biodiversiteit op het Vlaamse platteland (Agrobiodiversiteit) Context Thema 1: Werken aan biodiversiteit op het Vlaamse platteland (Agrobiodiversiteit) Context Onder biodiversiteit verstaan we de verscheidenheid van levende organismen en ecologische processen. In de landbouw

Nadere informatie

Bio-based economy programma's onder. Horizon mei Koos de Korte

Bio-based economy programma's onder. Horizon mei Koos de Korte Bio-based economy programma's onder Horizon 2020 21 mei 2013 Koos de Korte Een nieuw programma 2007-2013 2 2014-2020 Innovatie essentieel voor Europa Europe 2020 strategie: - Respond to the economic crisis

Nadere informatie

Innovatie met biomassa: meer dan techniek

Innovatie met biomassa: meer dan techniek Biobased innovation Innovatie met biomassa: meer dan techniek InnoTeP Nijmegen, 26 September 2014 Hans Langeveld (Biomass Research) Foluke Quist-Wessel (AgriQuest) foluke.quist@gmail.com hans@biomassresearch.eu

Nadere informatie

Climate impact on fish productivity: key mechanisms in North Sea plaice

Climate impact on fish productivity: key mechanisms in North Sea plaice Climate impact on fish productivity: key mechanisms in North Sea plaice A.D. Rijnsdorp, R. van Hal, M. Hufnagl, R.D.M. Nash, A. Schroeder, L.R. Teal, I. Tulp, R. Witbaard, D. Beare, H.W. van der Veer Wageningen

Nadere informatie

Goederen en diensten van ecosystemen in Nederland, 2013

Goederen en diensten van ecosystemen in Nederland, 2013 Indicator 2 oktober 2015 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De Nederlandse samenleving maakt

Nadere informatie

Bos- en Natuurbeheer. BSc Open Dag Wageningen University

Bos- en Natuurbeheer. BSc Open Dag Wageningen University Bos- en Natuurbeheer BSc Open Dag Wageningen University Excursion! 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 BSc Bos-en Natuurbeheer Bachelor Bos- en Natuurbeheer Voor je begint met de bachelor Bos- en

Nadere informatie

Biobased economy vanuit ketenperspectief. Woody Maijers Lector Integrale voedsel- en productieketens Directeur van De Ketencoach

Biobased economy vanuit ketenperspectief. Woody Maijers Lector Integrale voedsel- en productieketens Directeur van De Ketencoach Biobased economy vanuit ketenperspectief Woody Maijers Lector Integrale voedsel- en productieketens Directeur van De Ketencoach 1 Van lineair naar circulair 2 Van ketens naar netwerken Productie biomassa

Nadere informatie

Weerbaarheid door diversiteit. Studiedag NVTL 2015, Wijnand Sukkel

Weerbaarheid door diversiteit. Studiedag NVTL 2015, Wijnand Sukkel Weerbaarheid door diversiteit Studiedag NVTL 2015, Wijnand Sukkel Ontwikkelingen in de landbouw Schaalvergroting, afnemende genetische (gewas) diversiteit in tijd en ruimte Uitsluiten van niet productieve

Nadere informatie

De indeling van de sector Landbouw & Natuurlijke omgeving

De indeling van de sector Landbouw & Natuurlijke omgeving De indeling van de sector Landbouw & Natuurlijke omgeving Elke sector is opgedeeld in vijf tot acht subsectoren. Deze sector is ingedeeld in vijf subsectoren: 1 Landschap 2 Voedsel en dierhouderij 3 Biologie

Nadere informatie

Ecosysteemdiensten, een innovatie voor het waterbeheer?

Ecosysteemdiensten, een innovatie voor het waterbeheer? Ecosysteemdiensten, een innovatie voor het waterbeheer? Prof.dr. Patrick Meire, dr. Jan Staes en dr. Jan Cools Universiteit Antwerpen, onderzoeksgroep ecosysteembeheer en Instituut voor Milieu en duurzame

Nadere informatie

Presentatie Themadagen Granen. De (on)mogelijkheden van de Oekraïense akkerbouwsector

Presentatie Themadagen Granen. De (on)mogelijkheden van de Oekraïense akkerbouwsector Presentatie Themadagen Granen De (on)mogelijkheden van de Oekraïense akkerbouwsector Wie is Theeuwes Holding? 112 jaar oud familiebedrijf Handel, verwerking en productie van granen, oliehoudende zaden

Nadere informatie

Milieu- en klimaatuitdagingen voor de 21ste eeuw: van Europese visie naar lokale betekenis en actie. Hans Bruyninckx, Mortsel, 9 oktober 2105

Milieu- en klimaatuitdagingen voor de 21ste eeuw: van Europese visie naar lokale betekenis en actie. Hans Bruyninckx, Mortsel, 9 oktober 2105 Milieu- en klimaatuitdagingen voor de 21ste eeuw: van Europese visie naar lokale betekenis en actie Hans Bruyninckx, Mortsel, 9 oktober 2105 Presentation by Dr. Hans Bruyninckx, Executive Director, EEA

Nadere informatie

Script. The consumption of animal and fish protein is essential for the well-being of billions of people worldwide.

Script. The consumption of animal and fish protein is essential for the well-being of billions of people worldwide. Script The consumption of animal and fish protein is essential for the well-being of billions of people worldwide. The downside? It s also responsible for a large proportion of greenhouse gas and other

Nadere informatie

Verklaring codes WU-studierichtingen/ Explanation WU codes

Verklaring codes WU-studierichtingen/ Explanation WU codes Verklaring codes WU-studierichtingen/ Explanation WU codes B KB LI LII LIII LIV LV TB TI TII TLI TLII TLIII 1918 Bosbouw Koloniale bosbouw Landbouwplantenteelt Zoötechniek Zuivelbereiding Economie Cultuurtechniek

Nadere informatie

Aanbeveling 5: Investeer in effectieve gebiedsbescherming

Aanbeveling 5: Investeer in effectieve gebiedsbescherming Aanbeveling 5: Investeer in effectieve gebiedsbescherming De Taskforce Biodiversiteit & Natuurlijke Hulpbronnen adviseert: Het verleden leert dat gebiedsbescherming een succesvolle strategie kan zijn,

Nadere informatie

Bijlage: Overzicht van lopende activiteiten Nederlands biodiversiteitsbeleid

Bijlage: Overzicht van lopende activiteiten Nederlands biodiversiteitsbeleid Bijlage: Overzicht van lopende activiteiten Nederlands biodiversiteitsbeleid Lopende activiteiten (aan de hand van de actiepunten uit het Actieplan van de Europese Commissie (EC)) 61 Actieplan EC Lopende

Nadere informatie

Private Governance : Werkt het? Is het genoeg?

Private Governance : Werkt het? Is het genoeg? Private Governance : Werkt het? Is het genoeg? Workshop Public & Private Governance Wageningen UR / MinBuZa Th Hague, February 1, 2013 The Hague, Febr. 1, 2013 Public & Private Governance slide 1 Initiatieven

Nadere informatie

DE GRENZEN VAN HET LAND

DE GRENZEN VAN HET LAND DE GRENZEN VAN HET LAND DR. WIETEKE (LOUISE) WILLEMEN ASSISTANT PROFESSOR IN GEO-INFORMATION FOR ECOSYSTEM SERVICES NASA http://richiecarmichael.github.io/sat/index.html Mijn route Geo-onderzoek voor

Nadere informatie

Waarde van ecosystemen

Waarde van ecosystemen Waarde van ecosystemen Theo Thewys Odz. groep milieueconomie CMK & fac. BEW De drie waarden van een ecosysteem Totale waarde Score Economische waarde: welvaart voor mensen via gebruik en niet- gebruik

Nadere informatie

kernteam kenniscentrum tuin+, 2014

kernteam kenniscentrum tuin+, 2014 kernteam kenniscentrum tuin+, 2014 deelnemende partners brede publiek structurele partners kernteam kenniscentrum tuin+, 2014 deelnemende partners brede publiek structurele partners kernteam kenniscentrum

Nadere informatie

Script. Good health starts with good food. That s true for people as much as it is for animals.

Script. Good health starts with good food. That s true for people as much as it is for animals. Script Good health starts with good food. That s true for people as much as it is for animals. Livestock and fish health influence human health, since animal protein is an indispensable part of our food

Nadere informatie

ISEP Identification of Stakeholders and Evaluation of PESlike Instruments in Flanders (Belgium)

ISEP Identification of Stakeholders and Evaluation of PESlike Instruments in Flanders (Belgium) ISEP Identification of Stakeholders and Evaluation of PESlike Instruments in Flanders (Belgium) Dieter Mortelmans Montpellier, Pesmix- 11,12 & 13 June 2014 Contents PART I: Some background on ISEP PART

Nadere informatie

Nuttige natuur: hoe herstelprojecten bijdragen aan de welvaart in de Schelde. Tom Maris, Annelies Boerema, Katrien Van der Biest & Patrick Meire

Nuttige natuur: hoe herstelprojecten bijdragen aan de welvaart in de Schelde. Tom Maris, Annelies Boerema, Katrien Van der Biest & Patrick Meire Nuttige natuur: hoe herstelprojecten bijdragen aan de welvaart in de Schelde Tom Maris, Annelies Boerema, Katrien Van der Biest & Patrick Meire Lippenbroek: herstel van getijdennatuur via een gereduceerd

Nadere informatie

Climate-Proofing Rural Areas. Bijeenkomst hotspots en consortium 6 oktober 2009

Climate-Proofing Rural Areas. Bijeenkomst hotspots en consortium 6 oktober 2009 Climate-Proofing Rural Areas Bijeenkomst hotspots en consortium 6 oktober 2009 Vandaag Het consortium De problematiek Het onderzoeksvoorstel De werkpakketten Relaties met vragen uit de hotspots Wie wij

Nadere informatie

Van CO2 opwarming naar Vertical Farm

Van CO2 opwarming naar Vertical Farm Van CO2 opwarming naar Vertical Farm Vertical farming heeft een effect op zowel landgebruik als op CO2 absorptie op het land Carbon capture en injectie http://www.kurzweilai.net/carbon-dioxide-capture-by-a-novel-material-that-mimics-a-plant-enzyme

Nadere informatie

What issues should the Province of Limburg address when developing its climate-proof policy?

What issues should the Province of Limburg address when developing its climate-proof policy? Figuur 1.1: Waar moet de Provincie Limburg klimaatadaptatiebeleid voor ontwikkelen? inhoudelijk Huidig beleid Gevolgen klimaatverandering Witte vlekken procesmatig Aansluiting ander beleid Rol provincie

Nadere informatie

Wat zijn duurzame landbouwsystemen, en hoe kunnen we die bereiken?

Wat zijn duurzame landbouwsystemen, en hoe kunnen we die bereiken? Duurzame landbouw Gezond voedsel - Vitaal platteland Wat zijn duurzame landbouwsystemen, en hoe kunnen we die bereiken? Gijs Kuneman 21 mei 2016 1 Duurzaam? 2 Inhoud 1. Hoe beoordeel je duurzaamheid 2.

Nadere informatie

Landbouwers werken aan een fleurig landschap!

Landbouwers werken aan een fleurig landschap! Landbouwers werken aan een fleurig landschap! Biodiversiteit op het platteland Landbouw is onlosmakelijk verbonden met de natuur. Toch lijkt deze band de laatste decennia sterk verwaterd. Gelukkig doen

Nadere informatie

Keurmerken duurzame palmolie, koffie en cacao: ontbossing

Keurmerken duurzame palmolie, koffie en cacao: ontbossing Paper Keurmerken duurzame palmolie, koffie en cacao: ontbossing April 2018 CBS Paper, 1 Inhoud Keurmerk 4C 3 Keurmerk Fairtrade 4 Keurmerk RSPO 4 Keurmerk SAN/Rainforest Alliance 5 Keurmerk UTZ 7 CBS Keurmerken

Nadere informatie

Biodiversiteit, ecosysteemfuncties, en ecosysteemdiensten

Biodiversiteit, ecosysteemfuncties, en ecosysteemdiensten Biodiversiteit, ecosysteemfuncties, en ecosysteemdiensten Luc De Meester Lab. Aquatische Ecologie en Evolutiebiologie KULeuven Laboratorium Aquatische Ecologie en Evolutiebiologie Biodiversiteit: : en

Nadere informatie

Ecosystemdiensten: een concept voor duurzame landschapsplanning en -ontwikkeling

Ecosystemdiensten: een concept voor duurzame landschapsplanning en -ontwikkeling Ecosystemdiensten: een concept voor duurzame landschapsplanning en - Liesbet Vranken KU Leuven Departement Aard- en Omgevingswetenschappen Structuur presentatie Wat zijn ecosysteemdiensten? Van ecosysteemdiensten

Nadere informatie

Duurzaamheid in Agrologistiek; CO2 labeling

Duurzaamheid in Agrologistiek; CO2 labeling Duurzaamheid in Agrologistiek; CO2 labeling Chris E. Dutilh Stichting DuVo/Unilever Benelux Conferentie Winst uit Agrologistiek Monster, 16 februari 2009 Doelstelling DuVo-studie In beeld brengen of, en

Nadere informatie

Thema 3 Adaptatie Zeist, juni 2006 Jeroen Aerts

Thema 3 Adaptatie Zeist, juni 2006 Jeroen Aerts Thema 3 Adaptatie Zeist, juni 2006 Jeroen Aerts KvR structuur Climate scenarios Mitigation Adaptation Integration Communication Doelstellingen Ontwikkeling van nieuwe adaptatiestrategieën in Nederland

Nadere informatie

LIFE. Financiering van Europese milieu- en natuurprojecten. Astrid Hamer, NCP LIFE Agentschap NL. 16 augustus 2013

LIFE. Financiering van Europese milieu- en natuurprojecten. Astrid Hamer, NCP LIFE Agentschap NL. 16 augustus 2013 LIFE Financiering van Europese milieu- en natuurprojecten Astrid Hamer, NCP LIFE Agentschap NL 16 augustus 2013 Inhoud -Rol Agentschap NL -Wat is LIFE -LIFE+ projecten gemeenten -Wat is een goed project?

Nadere informatie

Van Papier naar Papierloos met iventionles,

Van Papier naar Papierloos met iventionles, Van Papier naar Papierloos met iventionles, ProcessStations Tracking and Tracing van materialen in het Processing Centre van NIZO food research Annemarie Braber Friday, March 28, 2014 NIZO food research

Nadere informatie

Bedreigingen van aquatische biodiversiteit

Bedreigingen van aquatische biodiversiteit Workshop3: Biodiversiteit: basisproduct of luxegoed? Bedreigingen van aquatische biodiversiteit Steven Declerck Leuven Sustainable Earth Research center launch event Vrijdag 19 juni 2009 Aquatische biodiversiteit

Nadere informatie

Agro Vertrouwensindex

Agro Vertrouwensindex Agro Vertrouwensindex 2016 vierde kwartaal Wageningen Economic Research DATUM 22 februari 2017 INTERNET www.wur.nl/economicresearch CONTACTPERSOON Gerben Jukema TELEFOON +31(0)703358359 E-MAIL gerben.jukema@wur.nl

Nadere informatie

Natuurinclusieve Verdienmodellen

Natuurinclusieve Verdienmodellen Published on EIP-AGRI (https://ec.europa.eu/eip/agriculture) Natuurinclusieve Verdienmodellen Geographical location: Netherlands Keywords: Agricultural production system agro-ecosystem Landscape / land

Nadere informatie

Agrifirm in a nutshell

Agrifirm in a nutshell Corporate movie A World to Feed With our sustainable approach, innovative concepts and motivated, skilled employees, we help our farmers and growers to achieve the best results. Agrifirm in a nutshell

Nadere informatie

THE DEVELOPMENT OF PLANT PROTEINS IN THE EUROPEAN UNION

THE DEVELOPMENT OF PLANT PROTEINS IN THE EUROPEAN UNION THE DEVELOPMENT OF PLANT PROTEINS IN THE EUROPEAN UNION 22 Mei 2019 Karel van Bommel DG Agriculture and Rural Development Politieke context Meerdere verzoeken van stakeholders (o.a. FEFAC conferentie,

Nadere informatie

Communicatie en social media

Communicatie en social media Communicatie en social media #dvgd #diversiteit @cgn_wageningen www.wur.nl/cgn Ppt s Resultaten van de dag Nieuwsberichten en nieuwsbrief Centrum voor Genetische Bronnen, Nederland (CGN) Rol en Ambities

Nadere informatie

Vrij vertrouwd. Redelijk vertrouwd

Vrij vertrouwd. Redelijk vertrouwd Deel 1 Algemene vragen 1. Hoe belangrijk is natuurbescherming voor u? Niet belangrijk Niet erg belangrijk Belangrijk Heel belangrijk Er is een duidelijke maatschappelijke vraag is naar natuurbescherming.

Nadere informatie

Van chemie naar ecologie: niet straks maar nu! Louise

Van chemie naar ecologie: niet straks maar nu! Louise Van chemie naar ecologie: niet straks maar nu! Louise E.M. Vet @LEMVet @niooknaw tot 1945 1980 2000: grote resultaten geboekt met geïntegreerde en biologische gewasbescherming! Gifgebruik met 50 tot 95%

Nadere informatie

Implementation of High Nature Value farmland in agri-environmental policies

Implementation of High Nature Value farmland in agri-environmental policies Alterra is part of the international expertise organisation Wageningen UR (University & Research centre). Our mission is To explore the potential of nature to improve the quality of life. Within Wageningen

Nadere informatie

THEORIE ÉN PRAKTIJK. Opleiding tot Btec in de AGRONOMY Iets voor jou? Studie Informatie

THEORIE ÉN PRAKTIJK. Opleiding tot Btec in de AGRONOMY Iets voor jou? Studie Informatie THEORIE ÉN PRAKTIJK Opleiding tot Btec in de AGRONOMY Iets voor jou? Studie Informatie Studiejaar 2015-2016 Agronomy expand your knowledge Introductie Als Agronomist kun je verschillende kanten op. Agronomie

Nadere informatie

Bijen, de meeste mensen jagen ze snel weg wanneer ze te dichtbij

Bijen, de meeste mensen jagen ze snel weg wanneer ze te dichtbij De bijen hebben het zwaar Bijen, de meeste mensen jagen ze snel weg wanneer ze te dichtbij komen. Maar deze beestjes, die overigens lelijk kunnen steken, zijn zeer belangrijk voor de natuur en ons voedsel.

Nadere informatie

Business as an engine for change.

Business as an engine for change. Business as an engine for change. In the end, the success of our efforts will be measured against how we answered what we have found to be the fundamental question: how do we love all the children, of

Nadere informatie

Communication about Animal Welfare in Danish Agricultural Education

Communication about Animal Welfare in Danish Agricultural Education Communication about Animal Welfare in Danish Agricultural Education Inger Anneberg, anthropologist, post doc, Aarhus University, Department of Animal Science Jesper Lassen, sociologist, professor, University

Nadere informatie

Bayer ForwardFarming. Duurzame landbouw in de praktijk

Bayer ForwardFarming. Duurzame landbouw in de praktijk Bayer ForwardFarming Duurzame landbouw in de praktijk Joris Roskam, 23 mei, 2017 Debat over voedselproductie is complex Planet Profit Duurzame ontwikkeling People Page 2 Debat over voedselproductie is

Nadere informatie

VLIZ Jaarverslag Jan Mees algemeen directeur

VLIZ Jaarverslag Jan Mees algemeen directeur VLIZ Jaarverslag 2012 Jan Mees algemeen directeur VLIZ Jan Mees algemeen directeur Navigating the Future IV 1. NAVIGATING THE FUTURE A

Nadere informatie

Wat is de samenhang tussen biodiversiteitsindicatoren? Gepubliceerd op Compendium voor de Leefomgeving (

Wat is de samenhang tussen biodiversiteitsindicatoren? Gepubliceerd op Compendium voor de Leefomgeving ( Indicator 1 juni 2017 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Om natuur te beschermen en te behouden,

Nadere informatie

Innovative technologies in agriculture and the potential for policy design and control

Innovative technologies in agriculture and the potential for policy design and control Innovative technologies in agriculture and the potential for policy design and control Tamme van der Wal 23 March 2017 - Brussel Precision agriculture life cycle 2 3 Take away message Progress will be

Nadere informatie

Biodiversiteit in 2010

Biodiversiteit in 2010 Biodiversiteit in 2010 Wim Veraghtert Natuurpunt Educatie Graatakker 11 2300 Turnhout Wat is biodiversiteit? Jeugd, Sport en Brussel 2 Wat is biodiversiteit? Jeugd, Sport en Brussel 3 Genetische variatie

Nadere informatie

Natuur op bedrijventerreinen: onderzoek & praktijk

Natuur op bedrijventerreinen: onderzoek & praktijk Natuur op bedrijventerreinen: onderzoek & praktijk 20 April 2017, Robbert Snep Robbert.Snep@wur.nl / +31 317 486006 Inhoud Deel 1: Onderzoek - Het bedrijventerrein - Huidige waarde van bedrijventerreinen

Nadere informatie

Ecosysteemdiensten t in kaart brengen en waarderen

Ecosysteemdiensten t in kaart brengen en waarderen Ecosysteemdiensten t in kaart brengen en waarderen Els Martens, Agentschap voor Natuur en Bos «Stakeholders dialoog biodiversiteit», 13 juni 2013, KBIN Ecosysteemdiensten in kaart brengen en waarderen

Nadere informatie

The Biodiversity Assessment Framework

The Biodiversity Assessment Framework The Biodiversity Assessment Framework Presented by: Roel Slootweg (teamleader) SevS, natural and human environment consultants (sevs@sevs.nl) on behalf of Netherlands Ministry of Housing, Spatial Planning

Nadere informatie

Agro-beheersgroepen. gebiedsgericht samenwerken voor agrarisch natuur- en landschapsbeheer

Agro-beheersgroepen. gebiedsgericht samenwerken voor agrarisch natuur- en landschapsbeheer Agro-beheersgroepen gebiedsgericht samenwerken voor agrarisch natuur- en landschapsbeheer Agro-beheersgroepen Lokale samenwerkingsverbanden van landbouwers m.b.t. agrarisch natuur- en landschapsbeheer

Nadere informatie

Rijkslandbouwschool. Wageningen UR NIOO-KNAW Centrum voor Bodemecologie. Wageningen Campus: volop innovatie. Drie bodemtypes. Groei wereldbevolking

Rijkslandbouwschool. Wageningen UR NIOO-KNAW Centrum voor Bodemecologie. Wageningen Campus: volop innovatie. Drie bodemtypes. Groei wereldbevolking Rijkslandbouwschool Wageningen UR NIOO-KNAW Centrum voor Bodemecologie Prof. dr. Martin J. Kropff, Rector Magnificus Duivendaal 1886 Drie bodemtypes Wageningen Campus: volop innovatie Binnenveld Wageningse

Nadere informatie

Ecosysteemdiensten. Betekenis voor de praktijk. 6 maart 2013, Dick Melman

Ecosysteemdiensten. Betekenis voor de praktijk. 6 maart 2013, Dick Melman Ecosysteemdiensten Betekenis voor de praktijk 6 maart 2013, Dick Melman Ecosysteemdiensten zijn overal! Ecosysteemdiensten => bron van leven en cultuur PBL 2009 Eceeeeee ecosysteemdiensten: baten die natuur

Nadere informatie

Natuur weer verbinden met de mens: kansen creëren voor biodiversiteit in Zuid Holland. Paul Opdam. Wageningen Universiteit en Alterra

Natuur weer verbinden met de mens: kansen creëren voor biodiversiteit in Zuid Holland. Paul Opdam. Wageningen Universiteit en Alterra Natuur weer verbinden met de mens: kansen creëren voor biodiversiteit in Zuid Holland Paul Opdam Wageningen Universiteit en Alterra paul.opdam@wur.nl 3 kernpunten EHS: verzekering voor biodiversiteit Klimaatverandering

Nadere informatie

Banking for Food en de Bij. Food & Agri

Banking for Food en de Bij. Food & Agri 1 Banking for Food en de Bij Ruud Paauwe Lambert van Horen Sectormanager Tuinbouw Accountmanager Grootzakelijk, Food & Agri Agenda Strategie Rabobank Banking for Food Bij eeuwen lang betrokken De bezige

Nadere informatie

Betekenis van bos(beheer) in de Lage Landen? Kris Verheyen. Aanleiding

Betekenis van bos(beheer) in de Lage Landen? Kris Verheyen. Aanleiding Betekenis van bos(beheer) in de Lage Landen? Kris Verheyen Aanleiding Inhoud presentatie Betekenis van bos in de Lage Landen Betekenis van bosbeheer in de Lage Landen Uitdagingen voor het bosbeheer Uitdagingen

Nadere informatie

BODEM ALS BASIS VOOR ECOSYSTEEMDIENSTEN

BODEM ALS BASIS VOOR ECOSYSTEEMDIENSTEN BODEM ALS BASIS VOOR ECOSYSTEEMDIENSTEN Jan Staes, Universiteit Antwerpen We weten nu dat bodems in feite unieke ecosystemen zijn. Gevormd door processen die lopen over honderden jaren. Maar in recente

Nadere informatie

Poultry Sector Report India 2015

Poultry Sector Report India 2015 Poultry Sector Report India 2015 Inhoud 1.1 Introduction 3 1.2 Poultry India 3 1.3 Knowledge Day 3 1.4 List of Dutch companies participated in Poultry India 2015 4 Pagina 2 van 7 1.1 Introduction India

Nadere informatie

Organische stof: stof tot nadenken

Organische stof: stof tot nadenken Wereld Bodemdag Organische stof: stof tot nadenken Steven Sleutel Universiteit Gent Vakgroep Bodembeheer Bodem organische stof (BOS) O,H C S P N Landbouwgrond organische koolstof (OC) voorraad 0-30cm Bron:

Nadere informatie

Leve(n)de bodem!* Lijbert Brussaard** 6 april 2017

Leve(n)de bodem!* Lijbert Brussaard** 6 april 2017 Leve(n)de bodem!* Lijbert Brussaard** 6 april 2017 * Zie ook cahier met deze titel op http://www.biomaatschappij.nl/product/levende-bodem/ ** lijbert.brussaard@wur.nl Global Local Global 2 Global Local

Nadere informatie

Het verleden: Inspiratie. Het heden: Uitgangspunt. De toekomst: Zoneren en duurzaamheid

Het verleden: Inspiratie. Het heden: Uitgangspunt. De toekomst: Zoneren en duurzaamheid Het verleden: Inspiratie Het heden: Uitgangspunt De toekomst: Zoneren en duurzaamheid Noordzee 1850-1930 De Noordzee nu Een paardenmosselbank in een Noordzeereservaat Foto: Melvin Redeker / IndeNoordzee.nl

Nadere informatie

Reading comprehension: The Tropical Rainforest

Reading comprehension: The Tropical Rainforest Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Patricia Termeer 05 februari 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/71971 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet.

Nadere informatie

Outline A PERMANENT PASTURE LAYER BASED ON OPEN DATA 11/24/2014. The creation and monitoring of a permanent pasture layer

Outline A PERMANENT PASTURE LAYER BASED ON OPEN DATA 11/24/2014. The creation and monitoring of a permanent pasture layer A PERMANENT PASTURE LAYER BASED ON OPEN DATA The creation and monitoring of a permanent pasture layer 20 th of November 2014, Marcel Meijer Outline Open Data in the Netherland Greening elements Calculating

Nadere informatie

Agri Investment Fund. Studienamiddag Bio Economie 9 November 2015. Marc Rosiers Nicolas De Lange

Agri Investment Fund. Studienamiddag Bio Economie 9 November 2015. Marc Rosiers Nicolas De Lange Agri Investment Fund Studienamiddag Bio Economie 9 November 2015 Marc Rosiers Nicolas De Lange Inhoudstafel 1. Agri Investment Fund 2. Actiedomeinen FromFarm tofood Smart Farming Sustainable Farming Biobased

Nadere informatie

Informatievaardigheden

Informatievaardigheden Informatievaardigheden YAS-10306 Inleiding in de Dierwetenschappen 25 en 27 september 2012, Annemie Kersten & Marja Maclaine Pont Blackboard ECS52901_2012 Information Literacy http://eduweb.wur.nl of http://edu6.wur.nl/

Nadere informatie

In-situ conservering van boompopulaties in Europees perspectief

In-situ conservering van boompopulaties in Europees perspectief In-situ conservering van boompopulaties in Europees perspectief Dag van de Genetische Diversiteit, 11 november 2016, Rhenen Sven M.G. de Vries Centre for Genetic Resources, the Netherlands Behoud en gebruik

Nadere informatie

NATURA 2000 in Vlaanderen. Filiep CARDOEN Afdelingsverantwoordelijke NATUUR

NATURA 2000 in Vlaanderen. Filiep CARDOEN Afdelingsverantwoordelijke NATUUR NATURA 2000 in Vlaanderen Filiep CARDOEN Afdelingsverantwoordelijke NATUUR Overzicht - Algemene doelstelling - Stand van zaken afbakening SBZ - Doelstelling Natura 2000 -Implementatie: - Juridisch kader

Nadere informatie

Populatie management. Waarom?

Populatie management. Waarom? Waarom? Waarom? Mogelijk een rol voor soortbehoud Waarom? Mogelijk een rol voor soortbehoud Waarom? Mogelijk een rol voor soortbehoud Diversiteit in dierentuinen ook in de toekomst Waarom? Mogelijk een

Nadere informatie

Biodiversiteit in de landbouw 143

Biodiversiteit in de landbouw 143 Biodiversiteit in de landbouw Biodiversiteit Landbouw Ecosysteemdiensten Agrarische landschappen De landbouw levert tal van ecosysteemdiensten. Sommige, zoals natuurlijke onderdrukking van ziekten, komen

Nadere informatie

Verduurzaming van de veehouderij: urgentie vanuit mondiaal perspectief

Verduurzaming van de veehouderij: urgentie vanuit mondiaal perspectief Verduurzaming van de veehouderij: urgentie vanuit mondiaal perspectief Conferentie Keuzes voor landbouw en veehouderij Huidige mondiale impact van veehouderij Biodiversiteit, aandeel 30% in mondiaal verlies

Nadere informatie

Ecosysteemdiensten als ondersteuning van ecologische maatregelen. Katrien Van der Biest, Jan Staes, Dirk Vrebos en Patrick Meire

Ecosysteemdiensten als ondersteuning van ecologische maatregelen. Katrien Van der Biest, Jan Staes, Dirk Vrebos en Patrick Meire Ecosysteemdiensten als ondersteuning van ecologische maatregelen Katrien Van der Biest, Jan Staes, Dirk Vrebos en Patrick Meire Inleiding - 2020 = einde verlies biodiversiteit = biodiversiteit verhogen

Nadere informatie

Dispersieproblemen bij planten

Dispersieproblemen bij planten Dispersieproblemen bij planten Hoe kan connectiviteit verbeterd worden? Wim Ozinga Michiel Wallis de Vries, Marijn Nijssen Veldwerkplaats OBN, 12 oktober 2018 Versnippering als probleem Balans Leefgebied

Nadere informatie

Henk Jochemsen, Bijzonder hoogleraar christelijke filosofie, WUR Utrecht, 14 oktober 2015

Henk Jochemsen, Bijzonder hoogleraar christelijke filosofie, WUR Utrecht, 14 oktober 2015 KIVI lezingen over Duurzaamheid Hoe ziet de landbouw eruit die duurzaam 9 miljard mensen kan voeden? - Henk Jochemsen, Bijzonder hoogleraar christelijke filosofie, WUR Utrecht, 14 oktober 2015 Developments

Nadere informatie

ZA5223. Flash Eurobarometer 290 (Attitudes of Europeans Towards the Issue of Biodiversity, wave 2) Country Specific Questionnaire Netherlands

ZA5223. Flash Eurobarometer 290 (Attitudes of Europeans Towards the Issue of Biodiversity, wave 2) Country Specific Questionnaire Netherlands ZA5223 Flash Eurobarometer 290 (Attitudes of Europeans Towards the Issue of Biodiversity, wave 2) Country Specific Questionnaire Netherlands FLASH 290 BIODIVERSITY Q1. Hebt u ooit gehoord van de term biodiversiteit?

Nadere informatie

Aanbeveling 2: Geef prioriteit aan voedselzekerheid en kwaliteit

Aanbeveling 2: Geef prioriteit aan voedselzekerheid en kwaliteit Aanbeveling 2: Geef prioriteit aan voedselzekerheid en kwaliteit De Taskforce Biodiversiteit & Natuurlijke Hulpbronnen adviseert: Geef prioriteit aan voedselzekerheid én voedselkwaliteit voor een wereldbevolking

Nadere informatie