historische en recente gevolgen van het afsluiten van de Zuiderzee voor trekvissen

Transcriptie

1 Wat wij van het verleden kunnen leren: historische en recente gevolgen van het afsluiten van de Zuiderzee voor trekvissen Katja Philippart Philippart C.J.M. & M.J. Baptist (2016) An exploratory study into effective measures to strengthen diadromous fish stocks in the Wadden Sea. Position Paper Waddenacademie Bijeenkomst Noordzeekanaal: Snelweg voor vis, Lessons (to be) learned, Projectgroep Ecologische verbindingszone Noordzeekanaal en Ommelanden, 14 april 2016, Zaandam

2 Situatie in 1921 Situatie in 2016 Lauwersmeer /14

3 Historische en recente gevolgen van het afsluiten van de Zuiderzee voor trekvissen 1. Aanlandingen visserij voor en na afsluiting? 2. Synchronisatie in visbestanden tussen Waddenzee en IJsselmeer? 3. Huidige migratie via spui- en schutsluizen? Paling Ansjovis Haring Spiering Bot 3/14

4 1. Aanlandingen visserij voor en na afsluiting? Paling Ansjovis Haring Spiering Bot Aanlandingen (ton per year) Redeke (1904), Fish Auction data (Jaap Quak SVN), De Booijs et al (2014), De Graaf & Deerenberg (2015) Northern part Zuiderzee / western Wadden Sea Southern part Zuiderzee / Lake IJssel 4/14

5 2. Synchronisatie visbestanden Waddenzee & IJsselmeer? Langjarige tijdseries dichtheden vissen waddengebied 5/14

6 Paling Synchronisatie Noordzee, NZ kust, Waddenzee maar niet met IJsselmeer -> lokale sturing (b.v. visserij)? barrière? 6/14

7 Spiering Synchronisatie Noordzee, IJsselmeer -> lokale sturing? gekoppelde visbestanden? Position Paper Waddenacademie (2016) 7/14

8 Bot Synchronisatie Noordzee, W Wzee, IJsselmeer -> lokale sturing? gekoppelde visbestanden? 8/14

9 3. Huidige migratie via spui- en schutsluizen? REG: Reguliere spui (Waddenzee <-> IJsselmeer) Vispassage per spui per spuideur KWZ (Kruitwagen & Webers 2009) Aantal spuien per jaar KWZ (Provincie Fryslân 2015) Aantal spuideuren open per spui KWZ (Provincie Fryslân 2015) Totaal (DO + KWZ) = 2x KWZ VVS: VisVriendelijk Spui- en schutbeheer (Wzee -> IJmeer) Vispassage per VV spui en schut DO + KWZ (Vriese et al. 2015) Aantal VV spuien & schutten per jaar (Provincie Fryslân 2015) Alleen trek tijdens migratie periode (5 maanden per jaar) Kruitwagen, G. & Webers, H.A.A.M. (2009) Metingen vismigratie via de spuicomplexen in de Afsluitdijk: oplegnotitie najaar Witteveen+Bos, Deventer Provincie Fryslan (2015) Aanvulling op het MER Vismigratierivier Afsluitdijk, 12 augustus 2015, 20 pp. Vriese, F.T., Hop, J. & De Bruijne, W. (2015) Eindrapport testfase project visvriendelijk sluisbeheer Afsluitdijk en Houtribdijk. Arcadis Nederland B.V. rapport C /14

10 Schattingen(!) jaarlijkse migratie via spui- en schutsluizen REG VVS REG WZ -> IJM WZ-> IJM IJM -> WZ Paling Haring Spiering Bot Conclusies VVS biedt serieus perspectief t.o.v. REG Visstanden IJM van belang voor visstanden WZ Nog veel onbekendheid rond migratie zoet-zout 10/14

11 Lot van vis na migratie door Afsluitdijk Bot Spiering Verdubbeling dichtheden bot in IJsselmeer door VV spuibeheer 45% van spiering in W Waddenzee geboren in IJssel-/Markermeer Winter, H.V. (2009) Voorkomen en gedrag van trekvissen nabij kunstwerken en consequenties voor de vangkans met vistuigen. IMARES Rapport C076/09 Phung, A.T. et al. (2015) Migration of diadromous and landlocked smelt populations studied by otolith geochemistry. Fisheries Research, 167,

12 Huidige overgangen tussen zout en zoet in het NL waddengebied, Ongeveer 30 vispassages (gerealiseerde /gepland) & 10 barrières Kosten vispassages Klepduikers, rinketten, etc. Visvriendelijk spui/sluisbeheer Vistrappen, vishevels Visvriendelijk pompen Vispassage met retoursysteem zoutwater of nieuw spuimiddel met vispassage Ontwerp Vismigratierivier (complex!) Euro /14

13 Kennis Ontwikkeling Trekvissen Testen van Ontwerp Inlaat Op vismigratie Internationale Testfaciliteit Vismigratie KWZ Testen van Brakwaterzone Op vismigratie Visvriendelijk Spuien & Schutten Afsluitdijk Testen van Ontwerpen Vispassages Voorlichting & Laboratorium Faciliteiten Testen van Zoutgradient Op vismigratie 12/14

14 Grootschalige Migratie Patronen Onderzoek & monitoring (LEEFGEBIEDEN) Relevant gebied (inclusief achterland!) Relevante ruimte- & tijdschalen Aansluiten bij bestaande meetprogramma s! Kleinschalige Keuzes Zoet/Zout Overgangen Onderzoek & monitoring (KWZ) Watertemperatuur Stroomsnelheid Getij Zoutgehalte Turbulentie Waterkwaliteit Substraat Voedselbeschikbaarheid Predatiedruk Oevervegetatie, licht,... etc. 13/14

15 Waddenacademie wil graag bijdragen aan een gezamenlijke kennisontwikkeling vismigratie op de grens van zoet en zout 14/14