De Kier, opening van de Haringvlietdam een belangrijke verbetering voor de ecologische status van de Rijn. André Breukelaar.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "De Kier, opening van de Haringvlietdam een belangrijke verbetering voor de ecologische status van de Rijn. André Breukelaar."

Transcriptie

1 De Kier, opening van de Haringvlietdam een belangrijke verbetering voor de ecologische status van de Rijn André Breukelaar RWS

2 Kierbesluit juni 2000 Haringvlietsluizen -bij voldoende Rijnafvoerook bij vloed beperkt open bevorderen visintrek en herstel zoet-zoutgradiënt en brakwaterzone Getijslag (nu 30 cm) wordt nauwelijks groter Randvoorwaarden veiligheid blijft gewaarborgd behoud zoetwatervoorziening streven: waterstand Moerdijk niet onder NAP 2

3 Haringvlietsluizen monding Haringvliet 3 km breed dam (2 km) en sluizen (1 km) 17 sluisopeningen 60 m breed en 10 m hoog 3

4 Rijndelta 4

5 Toekomstig beheer Open bij vloed, afhankelijk van afvoer Zeeschuiven regelen Zoetspoelen Veiligheid LPH84 Kier 500 MER <--- vloed Sluisopening m2 ) eb ---> Q Lobith (m 3 /s)

6 Wat gaat de Kier brengen Levert veel ervaring met herstel zoetzoutgradienten, vooral op het gebied van zoutverspreiding en vismigratie 6

7 Zoutverspreiding Lijn Middelharnis Inloop Spui Verdeling horizontaal Verdeling verticaal Bepaald op basis van modelberekeningen 7

8 Wat gaat de Kier brengen Levert veel ervaring met herstel zoetzoutgradienten, vooral op het gebied van zoutverspreiding en vismigratie Niet alleen voor het Haringvliet zelf van groot belang, maar ook voor de gehele ZW Delta, waar 'herstel estuariene dynamiek' centraal staat. 8

9 Voorspelling van de Kier vanuit historische visstand Haringvliet Veel soorten Functionele (biologische) betekenis afhankelijk van vissoort periode en levensstadium vooral opgroeigebied (spiering, haring, bot, fint) Migratieroute trekvissen Veel visvoedsel (kreeftachtigen) Open en dynamisch gradiënten in fysisch-chemische factoren Haringvliet: belangrijk leefgebied belangrijke schakel tussen leefgebieden. 9

10 Wat gaat De Kier doen? Harde zoet-zout overgang wordt (deels) opgeheven Er zullen estuariene gradiënt (zones) tot stand komen Zowel in de Voordelta als in het Haringvliet zal er een breder soortenspectrum tot stand komen Soorten krijgen kansen om meer verschillende habitats te benutten, zoetwatervissen zullen zich naar buiten wagen en hoeven dat niet met de dood te bekopen en v.v. voor zeevissen De diadrome soorten zullen hun lange afstandsmigratie veel makkelijker kunnen volbrengen. Verwachtingen moeten realistisch blijven, geen afvoer betekent deuren dicht en teruggang naar de oude situatie. 10

11 de Kier en de voordelta Afstemmen kierbeheer op gedrag (bv zwemcapaciteit, migratierichting) trekvis: maximale uitwisseling vis (ei, larf, volwassen) met minimale instroom zeewater. 11

12 De betekenis van de Kier voor de sportvisserij Afhankelijk van de dynamische effecten van de Kier in het estuarium zal de visstand zich aanpassen en zullen ook de sportvissers hun activiteiten aanpassen. 12

13 De betekenis van de Kier voor de Aal Schieraal: Gunstig voor uittrek van niet onbelangrijk deel van NL schieraal populatie Kwantitatief effect onbekend Glasaal: -Gunstig voor passieve intrek van glasaal -Kwantitatief effect onbekend. 13

14 De betekenis van de Kier voor de herintroductie van de zalm De opening van de Haringvlietsluizen is een sleutelelement voor de succesvolle herintroductie van zalm in de Rijn voor de komende jaren Herintroductie kan niet zonder internationale samenwerking. 14

15 De betekenis van de Kier voor de herintroductie van de Elft verbetering van de aftrek van juveniele Elft en betere optrekmogelijkheden voor volwassen Elft toename van de brakke zone is een verbetering van het foerageergebied en de overgangszone voor de migratie van de jonge Elft de Kier is een eerste stap voor de verbetering van de migratiemogelijkheid van de Elft, maar alleen een volledige opening biedt optimale migratiemogelijkheden. 15

16 The future??? Yeah, this looks good!!! 16

17 Slotconclusie De Kier is van grote waarde voor migrerende vis De harde zoet-zout overgang wordt (deels) opgeheven De Kier is een eerste stap voor de verbetering van de migratiemogelijkheden voor diverse vissoorten, maar alleen een volledige opening biedt optimale condities. 17

18 Op naar de Kier!!! 18

Haalbare en duurzame vismigratie

Haalbare en duurzame vismigratie Haalbare en duurzame vismigratie Geschreven door Wil Borm, Adviesgroep Borm & Huijgens SAMENVATTING Nederland probeert al tientallen jaren aan haar internationale verplichtingen te voldoen wat betreft

Nadere informatie

VAN AAL TOT ZALM TUSSEN ZOUT EN ZOET

VAN AAL TOT ZALM TUSSEN ZOUT EN ZOET VAN AAL TOT ZALM TUSSEN ZOUT EN ZOET EEN BESCHOUWING OVER DE VISSTAND IN HARINGVLIET, HOLLANDS DIEP EN GOEREESCHE GAT TUSSEN 1870-1970 Vissennetwerk 19 mei 2016 J. Quak Opbouw Inleiding Bronnen Data en

Nadere informatie

v a n b r o n t o t m o n d i n g

v a n b r o n t o t m o n d i n g V i s m i g r a t i e... v a n b r o n t o t m o n d i n g vrije vismigratie van bron tot monding De Noordzee werd ooit geroemd vanwege zijn rijke visstand. Steden werden gesticht en de visserij floreerde.

Nadere informatie

Verslag Vissennetwerk 19 mei 2016 Thema: Het Haringvliet, de Kier en vismigratie

Verslag Vissennetwerk 19 mei 2016 Thema: Het Haringvliet, de Kier en vismigratie Verslag Vissennetwerk 19 mei 2016 Thema: Het Haringvliet, de Kier en vismigratie Locatie: Schip De Zeeland - Haringvliet Dagvoorzitter: Marc de Rooy (Ministerie van Infrastructuur & Milieu/ Expertgroep

Nadere informatie

1 Inleiding. 2 Balance Island

1 Inleiding. 2 Balance Island 1 Inleiding Het Haringvliet is van oudsher een estuarium in open verbinding met de zee. Na afsluiting met de Haringvlietdam is het Haringvlietmeer ontstaan. Hierin is de werking van het getij nagenoeg

Nadere informatie

Analyse uitvoering Besluit beheer Haringvlietsluizen

Analyse uitvoering Besluit beheer Haringvlietsluizen 5 Analyse uitvoering Besluit beheer Haringvlietsluizen Samenvattende analyse en leerervaringen inzake het Besluit beheer Haringvlietsluizen, op verzoek van de Minister van VenW, de Minister van LNV en

Nadere informatie

Zilveren stromen in het Haringvliet

Zilveren stromen in het Haringvliet onderzoek en beheer Zilveren stromen in het Haringvliet 4 nr. 42 - december 2016 In 2018 gaan de Haringvlietsluizen op een kier. Het Droomfondsproject Haringvliet wil daar een groot succes van maken. Als

Nadere informatie

Zoet-zout Nieuwsbrief over zoet-zoutvraagstukken

Zoet-zout Nieuwsbrief over zoet-zoutvraagstukken Zoet-zout Nieuwsbrief over zoet-zoutvraagstukken Nummer 2 2009 Colofon De Nieuwsbrief Zoet-Zout is een uitgave van Rijkswaterstaat Waterdienst, Platform zoet-zoutovergangen. De nieuwsbrief heeft als doel

Nadere informatie

Vrijwilligersmonitoring

Vrijwilligersmonitoring Vrijwilligersmonitoring Arjen Kikkert Adviseur Waterkwaliteit en Ecologie Rijkswaterstaat West Nederland Noord 9 april 2015 Zoet-zoutmigratie - verbinding zoet-zout - zachte overgang in ruimte/tijd - verbindingen

Nadere informatie

Noord-Zuidrelaties Rijn-Maasmonding. Onderdeel van de Systeemanalyse Rijn-Maasmonding

Noord-Zuidrelaties Rijn-Maasmonding. Onderdeel van de Systeemanalyse Rijn-Maasmonding Noord-Zuidrelaties Rijn-Maasmonding Onderdeel van de Systeemanalyse Rijn-Maasmonding Ymkje Huismans - Kennisdag Zoetwater 8 november 2016 Gebiedsbeschrijving Enige open verbinding met zee Hollandsche IJssel

Nadere informatie

Andere mogelijkheden voor het Besluit beheer Haringvlietsluizen

Andere mogelijkheden voor het Besluit beheer Haringvlietsluizen Andere mogelijkheden voor het Besluit beheer Haringvlietsluizen Een verkennende studie naar verbetering van de vismigratie tussen de Noordzee en het Rijn- en Maasstroomgebied bij het intrekken van het

Nadere informatie

Migratiemogelijkheden voor trekvissen, 2015

Migratiemogelijkheden voor trekvissen, 2015 Indicator 16 juni 2015 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Trekvissen kunnen vanuit zee of

Nadere informatie

Prognose visstand in en rond het Haringvliet na invoering van het Kierbesluit in 2018

Prognose visstand in en rond het Haringvliet na invoering van het Kierbesluit in 2018 Prognose visstand in en rond het Haringvliet na invoering van het Kierbesluit in 2018 Auteurs: A.B. Griffioen, H.V. Winter, R. van Hal. Wageningen University & Research Rapport C081/17 Prognose visstand

Nadere informatie

Migratiemogelijkheden voor trekvissen, 2018

Migratiemogelijkheden voor trekvissen, 2018 Indicator 19 april 2018 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Trekvissen kunnen vanuit zee of

Nadere informatie

Waterschap Hollandse Delta. dynamiek in de delta

Waterschap Hollandse Delta. dynamiek in de delta Waterschap Hollandse Delta dynamiek in de delta Inhoud De dynamiek in de tijd Een dynamische ruimte De opgaven nu en voor de toekomst Water besturen Functionele overheid Algemeen belang en specifiek belang

Nadere informatie

Verbindingen voor vis

Verbindingen voor vis Verbindingen voor vis Verleden, heden, toekomst Vissennetwerk, 25 November 2016 Martin Kroes Verleden Vismigratie,? Visstandbeheerder (Hengelsportfederaties) Waterkwaliteit- en -kwantiteitsbeheer gescheiden

Nadere informatie

Zoet-zout Nieuwsbrief over zoet-zoutvraagstukken

Zoet-zout Nieuwsbrief over zoet-zoutvraagstukken Zoet-zout Nieuwsbrief over zoet-zoutvraagstukken Nummer 2 2008 Colofon De Nieuwsbrief Zoet-Zout is een uitgave van Rijkswaterstaat Waterdienst, Platform zoet-zoutovergangen. De nieuwsbrief heeft als doel

Nadere informatie

Vismigratie Afsluitdijk

Vismigratie Afsluitdijk Vismigratie Afsluitdijk Ben Griffioen Erwin Winter, Olvin van Keeken, Betty van Os, Marco Lohman, Tjerk en Marinus van Malsen (WON 1),Tomasz Zawadovski, Svenja Schönlau Diadrome vis intrek via afsluitdijk

Nadere informatie

Overkoepelende monitoring van trekvissen in het waddengebied

Overkoepelende monitoring van trekvissen in het waddengebied NOTITIE Overkoepelende monitoring van trekvissen in het waddengebied Aan: Matthijs Buurman, Opgaveteam Vitale Kust (Investeringskader Waddengebied) Van: prof.dr.ir. Katja Philippart, portefeuillehouder

Nadere informatie

Nederland leeft met vismigratie Naar een gestroomlijnde aanpak van de vismigratieproblemen. Tom Buijse

Nederland leeft met vismigratie Naar een gestroomlijnde aanpak van de vismigratieproblemen. Tom Buijse Nederland leeft met vismigratie Naar een gestroomlijnde aanpak van de vismigratieproblemen Tom Buijse 1 Aanleiding Aanleiding Decembernota 2006 Kaderrichtlijn Water Om vismigratie naar ecologisch waardevolle

Nadere informatie

Een droom op weg naar werkelijkheid. Droomfondsproject Haringvliet

Een droom op weg naar werkelijkheid. Droomfondsproject Haringvliet Een droom op weg naar werkelijkheid Droomfondsproject Haringvliet 2 3 Naar een dynamische delta... Het Haringvliet. Je zou bijna vergeten dat dit de monding is van twee grote Europese rivieren: de Maas

Nadere informatie

Rode Lijst Zoetwatervissen 2010: veranderingen ten opzichte van Frank Spikmans 42 ste bijeenkomst vissennetwerk Zwolle, 5 juni 2014

Rode Lijst Zoetwatervissen 2010: veranderingen ten opzichte van Frank Spikmans 42 ste bijeenkomst vissennetwerk Zwolle, 5 juni 2014 Rode Lijst Zoetwatervissen 2010: veranderingen ten opzichte van 1998 Frank Spikmans 42 ste bijeenkomst vissennetwerk Zwolle, 5 juni 2014 Inhoud Historie Rode Lijst Zoetwatervissen Aanpak Rode Lijst analyses

Nadere informatie

Vismonitoring in grote rivieren

Vismonitoring in grote rivieren IMARES, Wageningen UR Vismigratie in laag Nederland Wetenschap: ecologische effecten Erwin Winter Vismigratie en beleid (EU richtlijnen) Natuurbeheer Habitatrichtlijn/Natura 2000 Gebiedsbescherming Soortbescherming:

Nadere informatie

Herstel estuariene dynamiek in gecompartimenteerde wateren

Herstel estuariene dynamiek in gecompartimenteerde wateren Herstel estuariene dynamiek in gecompartimenteerde wateren Inleiding door Arno Nolte (Deltares) Joost Stronkhorst (Hogeschool Zeeland, Deltares) Zoet-zoutplatform Beginnen vanuit mondiaal beeld http://www.delta-alliance.org/projects/comparative-assessment-of-the-vulnerability-and-resilience-of-deltas

Nadere informatie

edna en monitoring van trek- en estuariene vissen in het NZK Bas van den Boogaard & Martijn Dorenbosch

edna en monitoring van trek- en estuariene vissen in het NZK Bas van den Boogaard & Martijn Dorenbosch edna en monitoring van trek- en estuariene vissen in het NZK Bas van den Boogaard & Martijn Dorenbosch Opbouw presentatie Visgemeenschap in het NZK: (Bas van den Boogaard) - monitoring en visserijtechnieken,

Nadere informatie

Vismigratie Rijn-Maasstroomgebied - samenvatting op hoofdlijnen /001 Definitief 20 mei J. Hop F.T. Vriese

Vismigratie Rijn-Maasstroomgebied - samenvatting op hoofdlijnen /001 Definitief 20 mei J. Hop F.T. Vriese at bl. ADVIESBUREAU VOOR BOD EM, WATER EN ECOLOGIE Vismigratie Rijn-Maasstroomgebied - samenvatting op hoofdlijnen RWS Zuid-Holland Rapportnummer: Status rapport: Datum rapport: 20110414/001 Definitief

Nadere informatie

Migratie van salmoniden naar het binnenwater met nadruk op de intrek via de Haringvlietsluizen en de vervolgmigratie op de Maas

Migratie van salmoniden naar het binnenwater met nadruk op de intrek via de Haringvlietsluizen en de vervolgmigratie op de Maas Migratie van salmoniden naar het binnenwater met nadruk op de intrek via de Haringvlietsluizen en de vervolgmigratie op de Maas Tim Vriese (ATKB) In opdracht van : Harriet Bakker (ZN) Inhoudelijk begeleider:

Nadere informatie

Trekvissen in Natura2000 gebieden. Vissennetwerk 11 maart 2010 Martin Kroes

Trekvissen in Natura2000 gebieden. Vissennetwerk 11 maart 2010 Martin Kroes Trekvissen in Natura2000 gebieden Vissennetwerk 11 maart 2010 Martin Kroes martin.kroes@tauw.nl Inhoud Achtergrond Natura2000 Bijlage IV HR Relatie met Flora- en Faunawet Bijlage V HR Relatie met Visserijwet

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2010 2011 27 625 Waterbeleid Nr. 176 LIJST VAN VRAGEN EN ANTWOORDEN Vastgesteld 10 december 2010 De vaste commissie voor Infrastructuur en Milieu 1 heeft

Nadere informatie

Vissen in het IJsselmeer. Romke Kats

Vissen in het IJsselmeer. Romke Kats Vissen in het IJsselmeer Romke Kats Functies IJsselmeer Water Transport Recreatie Visserij Natuur Vissen in het IJsselmeer Historie Ecologie Voedselketen IJsselmeer algen, vissen, mosselen, waterplanten,

Nadere informatie

Ecologie van zoet-zoutovergangen

Ecologie van zoet-zoutovergangen Ecologie van zoet-zoutovergangen Tim van Oijen Foto: www.hollandgroen.nl Opzet De Waddenacademie Paleogeografie waddengebied Typen zoet-zoutovergangen Abiotiek estuaria Ecologische waarde estuaria (habitat,

Nadere informatie

Nederland leeft met vismigratie.

Nederland leeft met vismigratie. Nederland leeft met vismigratie. Naar een gestroomlijnde aanpak van de vismigratieproblematiek in Nederland Rapport: VA2007_33 Opgesteld in opdracht van: Directoraat Generaal Water, Unie van Waterschappen

Nadere informatie

Door paling over de dijk naar een versneld herstel en een duurzame palingstand in Nederland. Alex Koelewijn, Voorzitter Stichting DUPAN

Door paling over de dijk naar een versneld herstel en een duurzame palingstand in Nederland. Alex Koelewijn, Voorzitter Stichting DUPAN Door paling over de dijk naar een versneld herstel en een duurzame palingstand in Nederland Alex Koelewijn, Voorzitter Stichting DUPAN Alex Koelewijn Paling Duurzaamheid Mei 2006 Verwerker & Sport (Hoop

Nadere informatie

historische en recente gevolgen van het afsluiten van de Zuiderzee voor trekvissen

historische en recente gevolgen van het afsluiten van de Zuiderzee voor trekvissen Wat wij van het verleden kunnen leren: historische en recente gevolgen van het afsluiten van de Zuiderzee voor trekvissen Katja Philippart Philippart C.J.M. & M.J. Baptist (2016) An exploratory study into

Nadere informatie

Herstel van estuariene dynamiek in de zuidwestelijke Delta; management samenvatting

Herstel van estuariene dynamiek in de zuidwestelijke Delta; management samenvatting Herstel van estuariene dynamiek in de zuidwestelijke ; management samenvatting M.J. Baptist, I. de Mesel, L.C.P.M. Stuyt, R. Henkes, H. de Molenaar, J. Wijsman, N. Dankers, V. Kimmel Rapport C119/7 Vestiging

Nadere informatie

Een open haven in een natuurlijke delta

Een open haven in een natuurlijke delta Een open haven in een natuurlijke delta Het Wereld Natuur Fonds en Havenbedrijf Rotterdam gaan een bijzondere samenwerking aan in de Nederlandse delta waar de Rijn, Schelde en Maas uitkomen. Deze rivieren

Nadere informatie

V.V: 25 juni 2008 Datum 13 mei 2008 Agendapuntnr. 8.9 Bijlagen 4 Onderwerp kredietvoorstel planstudies naar oplossingen enkele vismigratieknelpunten

V.V: 25 juni 2008 Datum 13 mei 2008 Agendapuntnr. 8.9 Bijlagen 4 Onderwerp kredietvoorstel planstudies naar oplossingen enkele vismigratieknelpunten Aan de leden van de verenigde vergadering V.V: 25 juni 2008 Datum 13 mei 2008 Agendapuntnr. 8.9 Bijlagen 4 Onderwerp kredietvoorstel planstudies naar oplossingen enkele vismigratieknelpunten 1. Inleiding

Nadere informatie

Snoekbaars Sander lucioperca L.

Snoekbaars Sander lucioperca L. Snoekbaars Sander lucioperca L. Toine Aarts Kennis & Informatie Vis van het jaar 2007 Belangrijke vissoort Sportvisserij Beroepsvisserij VBC s en visplannen Stroperij KRW Inhoud Wettelijke status Taxonomie

Nadere informatie

Deltamanagement van de 21 e eeuw, natuur inclusief denken & doen

Deltamanagement van de 21 e eeuw, natuur inclusief denken & doen Deltamanagement van de 21 e eeuw, natuur inclusief denken & doen kunst een balans te brengen in het systeem van de Afsluitdijk, Passend in beeld totale afsluitdijk, specifiek bij Kornwerderzand Ontwerp

Nadere informatie

Overstromingsveiligheid, zonder Delta21:

Overstromingsveiligheid, zonder Delta21: A. Delta21 en Veiligheid tegen overstromingen Overstromingsveiligheid, zonder Delta21: 1. Tijdens langdurige zware stormen op de Noordzee, stijgt de waterstand Overstromingsveiligheid wel met 3-4 m en

Nadere informatie

Joachim Maes Katholieke Universiteit Leuven Laboratorium voor Aquatische Ecologie 03 december 2004

Joachim Maes Katholieke Universiteit Leuven Laboratorium voor Aquatische Ecologie 03 december 2004 Het visbestand van de Zeeschelde: actuele toestand en trends op basis van vismonitoring Joachim Maes Katholieke Universiteit Leuven Laboratorium voor Aquatische Ecologie december Vismonitoring in het Schelde

Nadere informatie

Actuele ontwikkelingen Kier Haringvliet en trek van salmoniden. André Breukelaar. Rijkswaterstaat

Actuele ontwikkelingen Kier Haringvliet en trek van salmoniden. André Breukelaar. Rijkswaterstaat Actuele ontwikkelingen Kier Haringvliet en trek van salmoniden André Breukelaar Haringvlietdam 2 Haringvlietsluizen 3 opening (m 2 ) Vergelijking LPH 84 HOPv4 750 LPH'84 ebopening 600 HOPv4 ebopening HOPv4

Nadere informatie

Delfland opent deuren voor vis

Delfland opent deuren voor vis onderhoud en beheer Delfland opent deuren voor vis TEKST Jos de Bijl, Hoogheemraadschap van Delftland ILLUSTRATIES Jos de Bijl en Aart Reitsma Het hoogheemraadschap van Delftland werkt hard aan het verbeteren

Nadere informatie

Internationale Scheldecommissie (ISC) Arnould Lefébure

Internationale Scheldecommissie (ISC) Arnould Lefébure Internationale Scheldecommissie (ISC) Arnould Lefébure Inhoud van het Master Plan (1/2) Hfstk.1: Context (hydrografisch, historisch, wettelijk en bestuurlijk) Hfstk.2: Aanwezigheid trekvissen in het Scheldedistrict

Nadere informatie

Vismigratierivier Afsluitdijk

Vismigratierivier Afsluitdijk Haalbaarheid en projectplan PROGRAMMA NAAR EEN RIJKE WADDENZEE Datum: 10 januari 2013 Een project van Programma Naar een Rijke Waddenzee De Nieuwe Afsluitdijk (Provincie Noord-Holland, provincie Fryslân,

Nadere informatie

Nieuwsbrief Regioteam Delta Noord

Nieuwsbrief Regioteam Delta Noord Nieuwsbrief Regioteam Delta Noord Secretariaat: Hans Mani, email: wg.deltanoord@watersportverbond.com Nieuwsbrief, verschijnt twee- of driejaarlijks, voorjaar, (zomer) en najaar Nieuwsbrief nr. 14. Najaar

Nadere informatie

Vis in de Waddenzee wat vertelt de monitoring ons (en wat niet)? 6 april, Ingrid Tulp & Loes Bolle

Vis in de Waddenzee wat vertelt de monitoring ons (en wat niet)? 6 april, Ingrid Tulp & Loes Bolle Vis in de Waddenzee wat vertelt de monitoring ons (en wat niet)? 6 april, Ingrid Tulp & Loes Bolle Waddenzee als opgroeigebied Residente (standvis)soorten: hele levenscyclus in Waddenzee Trekvis: op doortrek

Nadere informatie

Het Haringvliet na de Kier. Samenvatting van hydrologische prognoses ten behoeve van effectinschattingen op vis en vogels

Het Haringvliet na de Kier. Samenvatting van hydrologische prognoses ten behoeve van effectinschattingen op vis en vogels Het Haringvliet na de Kier Samenvatting van hydrologische prognoses ten behoeve van effectinschattingen op vis en vogels Het Haringvliet na de Kier Samenvatting van hydrologische prognoses ten behoeve

Nadere informatie

Trekvissen in het Scheldeestuarium: een natuurlijke zoet-zout gradient

Trekvissen in het Scheldeestuarium: een natuurlijke zoet-zout gradient Trekvissen in het Scheldeestuarium: migratie langsheen een natuurlijke zoet-zout gradient Maarten Stevens Tom Van den Neucker, Johan Coeck David Buysse, Raf Baeyens, Seth Martens, Emilie Gelaude, Yves

Nadere informatie

Ecologische Verbindingszone Noordzeekanaal en ommelanden

Ecologische Verbindingszone Noordzeekanaal en ommelanden Ecologische Verbindingszone Noordzeekanaal en ommelanden Arjen Kikkert Adviseur Waterkwaliteit en Ecologie Rijkswaterstaat West Nederland Noord Inhoud Waarom dit project? Waarom wij? Waarom nu? Waarom

Nadere informatie

Ministerie van Infrastructuur en Milieu

Ministerie van Infrastructuur en Milieu > Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag IENMIBSK-2011167346

Nadere informatie

NVO's en vis. Wat is het effect van NVO s op de visstand? 32 tigste bijeenkomst Vissennetwerk: KRW, Vis & Maatregelen

NVO's en vis. Wat is het effect van NVO s op de visstand? 32 tigste bijeenkomst Vissennetwerk: KRW, Vis & Maatregelen NVO's en vis Wat is het effect van NVO s op de visstand? 32 tigste bijeenkomst Vissennetwerk: KRW, Vis & Maatregelen Amersfoort, 24 november 2011 Carlo Rutjes & Michelle de la Haye Scoren met natuurvriendelijke

Nadere informatie

Schetschuit Afsluitdijk 17 november 2010

Schetschuit Afsluitdijk 17 november 2010 Schetschuit Afsluitdijk 17 november 2010 De Waddenvereniging organiseert schetsschuiten in het waddengebied: Hoe valt waterveiligheid te bereiken in combinatie met verbetering biodiversiteit? Afsluitdijk:

Nadere informatie

PILOT studie edna grote rivieren

PILOT studie edna grote rivieren PILOT studie edna grote rivieren Een verkenning van edna methodiek in grote rivieren Nieuwe Waterweg, Haringvliet, Maas (Belfeld) en Rijn (Lobith) A.B. Griffioen (WMR), K. van Bochove (DATURA) Februari

Nadere informatie

ISBN: RWS, notanummer: apv 98/102

ISBN: RWS, notanummer: apv 98/102 MER Beheer Haringvlietsluizen Over de grens van zout en zoet................................................................... De sluizen op een Kier ISBN: 903694861 RWS, notanummer: apv 98/102 II Voorwoord...................................................................................

Nadere informatie

Habitatrichtlijn Bijlage II (inwerkingtreding 1994). In zee valt de Zalm niet onder de werking van Bijlage II.

Habitatrichtlijn Bijlage II (inwerkingtreding 1994). In zee valt de Zalm niet onder de werking van Bijlage II. Dit profiel dient gelezen, geïnterpreteerd en gebruikt te worden in combinatie met de leeswijzer, waarin de noodzakelijke uitleg van de verschillende paragrafen vermeld is. Zalm (Salmo salar) (H1106) 1.

Nadere informatie

paling onderzoek Prosea Eerste leerjaar

paling onderzoek Prosea Eerste leerjaar paling onderzoek Prosea Eerste leerjaar http://vistikhetmaar.nl/lesprogramma/paling-onderzoek/ Introductie op het lesprogramma Docent: Jerry Lust Contact: jerry@prosea.info PALING ONDERZOEK 2 / 15 Lesmodules

Nadere informatie

landschapskunst in de Biesbosch WASSENDE MAAN Paul de Kort 2008

landschapskunst in de Biesbosch WASSENDE MAAN Paul de Kort 2008 landschapskunst in de Biesbosch WASSENDE MAAN Paul de Kort 2008 ZOETWATERGETIJ Haringvlietsluizen Rotterdam Dordrecht De watersnoodramp ramp van 1953 heeft in 1970 geleid tot het afsluiten van het Haringvliet.

Nadere informatie

Vissen op reis. Over de problemen van migrerende vissen

Vissen op reis. Over de problemen van migrerende vissen Vissen op reis Over de problemen van migrerende vissen Migrerende vissen Net als bij vogels zijn er ook vissen die trekken. Zalmen, zeeforellen, houtingen en een aantal andere soorten groeien op in zee,

Nadere informatie

Voorstellen. Waterschap Hollandse Delta. John Ebbelaar Hoofd afdeling Plannen en Regie

Voorstellen. Waterschap Hollandse Delta. John Ebbelaar Hoofd afdeling Plannen en Regie Voorstellen Waterschap Hollandse Delta John Ebbelaar Hoofd afdeling Plannen en Regie Waterschap Hollandse Delta Dynamiek in de Delta [2] Inhoud De taken van het waterschap De dynamiek in de tijd Een dynamische

Nadere informatie

Kennisontwikkeling zoet-zoutgradiënt Volkerak-Zoommeer gericht op ecologische kwaliteit

Kennisontwikkeling zoet-zoutgradiënt Volkerak-Zoommeer gericht op ecologische kwaliteit Kennisontwikkeling zoet-zoutgradiënt Volkerak-Zoommeer gericht op ecologische kwaliteit Kennisdag Grevelingen Volkerak-Zoommeer Arno Nolte 14 juni 2018 Vraagstelling 1. Wat zijn mogelijkheden om met inzet

Nadere informatie

Visintrek Noord-Nederlandse kustzone

Visintrek Noord-Nederlandse kustzone Ministerie van Verkeer en Waterstaat jklmnopq Rijksinstituut voor Kust en Zee/RIKZ Visintrek Noord-Nederlandse kustzone Rapport RIKZ-99.022 Ministerie van Verkeer en Waterstaat jklmnopq Rijksinstituut

Nadere informatie

Thema: Vissen tussen zoet en zout II; - tussen zee en binnenwater - Opening

Thema: Vissen tussen zoet en zout II; - tussen zee en binnenwater - Opening Verslag 20 e bijeenkomst van het Vissennetwerk - 27 november 2008 te Middelburg Thema: Vissen tussen zoet en zout II; - tussen zee en binnenwater - Opening Dagvoorzitter Reinier van Nispen (Provincie Zeeland)

Nadere informatie

Heeft iemand de sleutels gezien? Een zoektocht naar processen, pressoren en vissen. Jaap Quak

Heeft iemand de sleutels gezien? Een zoektocht naar processen, pressoren en vissen. Jaap Quak Heeft iemand de sleutels gezien? Een zoektocht naar processen, pressoren en vissen Jaap Quak Inhoud De insteek: kijk op ESF vanuit vissen Processen als sleutels Pressoren als sloten Soorten gevoelig/ongevoelig?

Nadere informatie

Sargasso zee en oceaan: mysterie aal (bijna) ontrafeld? Vissennetwerk_projectgroep Aalherstel 6 oktober 2011 J. Quak Sportvisserij Nederland

Sargasso zee en oceaan: mysterie aal (bijna) ontrafeld? Vissennetwerk_projectgroep Aalherstel 6 oktober 2011 J. Quak Sportvisserij Nederland Sargasso zee en oceaan: mysterie aal (bijna) ontrafeld? Vissennetwerk_projectgroep Aalherstel 6 oktober 2011 J. Quak Sportvisserij Nederland Inleiding Een lange zoektocht. biologisch mysterie Sinds 1979

Nadere informatie

Vissen, de beste ambassadeurs van overgangswateren

Vissen, de beste ambassadeurs van overgangswateren DERDE JAARGANG JUNI 2004 NUMMER 4 TEKST BIJNSDORP COMMUNICATIE PROJECTEN, BCP VORMGEVING OP STAND, DEN HAAG DRUK ALBANI, DEN HAAG De Zoet-Zoutcourant is een uitgave van het Platform herstel zoet-zoutovergangen,

Nadere informatie

Snoekbaars en ecologisch herstel

Snoekbaars en ecologisch herstel Verslag 15 e bijeenkomst Vissennetwerk, 4 oktober 2007 te Breda Snoekbaars en ecologisch herstel Deze bijeenkomst van het Vissennetwerk, dit maal gezamenlijk met de bijeenkomst van het Platform Ecologisch

Nadere informatie

MER Beheer Haringvlietsluizen. Over de grens van zout en zoet... Milieu-effectrapport over een ander beheer van de Haringvlietsluizen

MER Beheer Haringvlietsluizen. Over de grens van zout en zoet... Milieu-effectrapport over een ander beheer van de Haringvlietsluizen 1 Naam hoofdstuk MER Beheer Haringvlietsluizen Over de grens van zout en zoet................................................................... Hoofdrapport Milieu-effectrapport over een ander beheer

Nadere informatie

Goeree-Overflakkee: Ouddorp, Stellendam en Herkingen. Bron: beeldbank.rws.nl

Goeree-Overflakkee: Ouddorp, Stellendam en Herkingen. Bron: beeldbank.rws.nl Goeree-Overflakkee: Ouddorp, Stellendam en Herkingen Bron: beeldbank.rws.nl Introductie Herkingen, Stellendam en Ouddorp zijn gelegen op Goeree-Overflakkee, het meest zuidelijke eiland van de Zuid-Hollandse

Nadere informatie

Naar een nieuwe Afsluitdijk

Naar een nieuwe Afsluitdijk l. Naar een nieuwe Afsluitdijk De vismigratie-rivier bij Kornwerderzand Initiatiefdocument Een initiatief van: Waddenvereniging Sportvisserij Nederland Stichting Verantwoord Beheer IJsselmeer Vereniging

Nadere informatie

DELTA21 en Natuurherstel

DELTA21 en Natuurherstel Deskstudie: DELTA21 en Natuurherstel DELTA21: Herstel van Natuur, waaronder de Vismigratie in en rond het Haringvliet Deelstudie no. 3: Natuurherstel Versie: concept Datum: 25 september 2018 Inhoudsopgave

Nadere informatie

Vismigratie Vismonitoring in grote rivieren

Vismigratie Vismonitoring in grote rivieren Vismigratie Vismonitoring in grote rivieren Welke ruimte heeft vis nodig? Erwin Winter Nederlands Instituut voor Visserijonderzoek Nederlands Animal Instituut Sciences voor Visserijonderzoek Group Oktober

Nadere informatie

EINDRAPPORT TESTFASE PROJECT VISVRIENDELIJK SLUISBEHEER AFSLUITDIJK EN HOUTRIBDIJK

EINDRAPPORT TESTFASE PROJECT VISVRIENDELIJK SLUISBEHEER AFSLUITDIJK EN HOUTRIBDIJK EINDRAPPORT TESTFASE PROJECT VISVRIENDELIJK SLUISBEHEER AFSLUITDIJK EN HOUTRIBDIJK RIJKSWATERSTAAT MIDDEN NEDERLAND 28 april 2015 Definitief C01021.200821. Samenvatting Rijkswaterstaat Midden Nederland

Nadere informatie

Programma. 14 april :00 10:25 Inloop met koffie / thee. 10:25 10:35 Welkom door Rob Veenman, bestuurder HHNK

Programma. 14 april :00 10:25 Inloop met koffie / thee. 10:25 10:35 Welkom door Rob Veenman, bestuurder HHNK Vrijwilligers monitoring Martijn Schiphouwer / Henk Mensinga Programma 14 april 2016 10:00 10:25 Inloop met koffie / thee 10:25 10:35 Welkom door Rob Veenman, bestuurder HHNK 10:35 10:40 e opening door

Nadere informatie

MER Vismigratierivier Afsluitdijk

MER Vismigratierivier Afsluitdijk MER Vismigratierivier Afsluitdijk Gegevens opdrachtgever: De Nieuwe Afsluitdijk p/a Provincie Fryslân Tweebaksmarkt 2 8911 KZ Leeuwarden Contactpersoon: dhr. M.S. Bos CSO Adviesbureau Regulierenring 6

Nadere informatie

VOORKEURSVARIANTENNOTITIE VISVRIENDELIJK SLUISBEHEER AFSLUITDIJK EN HOUTRIBDIJK

VOORKEURSVARIANTENNOTITIE VISVRIENDELIJK SLUISBEHEER AFSLUITDIJK EN HOUTRIBDIJK VOORKEURSVARIANTENNOTITIE VISVRIENDELIJK SLUISBEHEER AFSLUITDIJK EN HOUTRIBDIJK RIJKSWATERSTAAT MIDDEN NEDERLAND 6 januari 2014 077298068:0.8 - Definitief C01021.200821.0100/SD Inhoud Samenvatting... 3

Nadere informatie

Wageningen IMARES Op de natuur kun je bouwen

Wageningen IMARES Op de natuur kun je bouwen Wageningen IMARES Op de natuur kun je bouwen Martin Scholten is een samenwerkingsverband tussen Wageningen UR en TNO Natuur: een zee van ruimte, vol met leven Leven in natuur (een delta) Leven van de natuur

Nadere informatie

Vis en Kaderrichtlijn Water in Zeeland

Vis en Kaderrichtlijn Water in Zeeland Vis en Kaderrichtlijn Water in Zeeland St. Zeeschelp M. Dubbeldam Waterschap Zeeuwse Eilanden W. Quist Inhoudsopgave Waterschap Zeeuwse Eilanden Beleidskader (kort) Huidige situatie Gewenste beeld Maatregelen

Nadere informatie

Deltaprogramma Bijlage A. Samenhang in het watersysteem

Deltaprogramma Bijlage A. Samenhang in het watersysteem Deltaprogramma 2013 Bijlage A Samenhang in het watersysteem 2 Deltaprogramma 2013 Bijlage A Bijlage A Samenhang in het watersysteem Het hoofdwatersysteem van Eijsden en Lobith tot aan zee Het rivierwater

Nadere informatie

Natura 2000 gebied 111 Hollands Diep

Natura 2000 gebied 111 Hollands Diep Natura 2000 gebied 111 Hollands Diep (Zie leeswijzer) Kenschets 111_gebiedendocument_Hollands Diep_november 2006 Natura 2000 Landschap: Rivierengebied Status: Habitatrichtlijn + Vogelrichtlijn Site code:

Nadere informatie

Systeemanalyse Rijn-Maasmonding: analyse relaties noord- en zuidrand en gevoeligheid stuurknoppen. Deelproject Systeemanalyse en Slim Watermanagement

Systeemanalyse Rijn-Maasmonding: analyse relaties noord- en zuidrand en gevoeligheid stuurknoppen. Deelproject Systeemanalyse en Slim Watermanagement Systeemanalyse Rijn-Maasmonding: analyse relaties noord- en zuidrand en gevoeligheid Deelproject Systeemanalyse en Slim Watermanagement Systeemanalyse Rijn-Maasmonding: analyse relaties noord- en zuidrand

Nadere informatie

Werk aan de grote wateren

Werk aan de grote wateren Werk aan de grote wateren Op weg naar duurzaam beheer en ecologische kwaliteit Water. Wegen. Werken. Rijkswaterstaat. Transitie naar duurzaam waterbeheer Vispassages, natuurlijke oevers, aanpak van verontreinigende

Nadere informatie

Ecologische doelstelling

Ecologische doelstelling Nevengeulen langs de grote rivieren Leren van de praktijk Margriet Schoor Oost Nederland Platform beek- en rivierherstel Vreugderijkerwaard, oktober 2009 14 december 2011 Waarom nevengeulen? Hoofdgeul

Nadere informatie

Document over visgeleiding bij waterkrachtcentrales in Nederland in het riviersysteem van Rijn en Maas

Document over visgeleiding bij waterkrachtcentrales in Nederland in het riviersysteem van Rijn en Maas Groene stroom en visbescherming Document over visgeleiding bij waterkrachtcentrales in Nederland in het riviersysteem van Rijn en Maas Inleiding Dit document geeft zicht op de opwekking van elektriciteit

Nadere informatie

Gedragscode voor veilig varen door windparken 3. Doorlaat Brouwersdam brengt getij terug 8. Grevelingenmeer: topeisen 50 cm getij 10

Gedragscode voor veilig varen door windparken 3. Doorlaat Brouwersdam brengt getij terug 8. Grevelingenmeer: topeisen 50 cm getij 10 Nieuwsbrief Regioteam Delta Noord Secretariaat: wg.deltanoord@watersportverbond.com Redactie: Kees van der Ree. Bijdragen naar keesvdree@gmail.com Nieuwsbrief, verschijnt verschillende keren per jaar.

Nadere informatie

Fint (Alosa fallax) (H1103)

Fint (Alosa fallax) (H1103) Dit profiel dient gelezen, geïnterpreteerd en gebruikt te worden in combinatie met de leeswijzer, waarin de noodzakelijke uitleg van de verschillende paragrafen vermeld is. Fint (Alosa fallax) (H1103)

Nadere informatie

De steur terug in de Rijn

De steur terug in de Rijn De steur terug in de Rijn de atlantische steur als kroon op het werk aan levende rivieren februari 2012 Dit rapport is geschreven door ARK Natuurontwikkeling en is mede mogelijk gemaakt door het Wereld

Nadere informatie

De steur terug in de Rijn

De steur terug in de Rijn De steur terug in de Rijn de atlantische steur als kroon op het werk aan levende rivieren februari 2012 Dit rapport is geschreven door ARK Natuurontwikkeling en is mede mogelijk gemaakt door het Wereld

Nadere informatie

paspoort westerschelde

paspoort westerschelde paspoort westerschelde 2 Datum uitgifte: 23 januari 2013 De stuurgroep Zuidwestelijke Delta werkt toe naar besluiten over de Zuidwestelijke Delta waarin veiligheid, ecologie en economie zijn geborgd en

Nadere informatie

Van Aal tot Zalm tussen zoet en zout

Van Aal tot Zalm tussen zoet en zout Van Aal tot Zalm tussen zoet en zout Een beschouwing over de visstand in het Haringvliet, Hollands Diep en Goereesche Gat tussen 1870-1970 J. Quak Sportvisserij Nederland November 2016 Project Droomfonds

Nadere informatie

o 2 Legenda grevelingen uitbreiden schelpdiervisserij met mosselteelt water hoge dijken / diepe geulen verruigde zoete vegetatie op oevers en eilanden

o 2 Legenda grevelingen uitbreiden schelpdiervisserij met mosselteelt water hoge dijken / diepe geulen verruigde zoete vegetatie op oevers en eilanden Noordzee binnen Legenda grevelingen hoge en / diepe geulen uitbreiden schelpdiervisserij met mosselteelt verruigde zoete vegetatie op oevers en eilanden stagnant zorgcomplexen Goeree versterken toerisme

Nadere informatie

Achterwaartse Verzilting Rijn-Maasmonding

Achterwaartse Verzilting Rijn-Maasmonding Ministerie van Verkeer en Waterstaat opq Achterwaartse Verzilting Rijn-Maasmonding RIZA werkdocument 26.65X Auteur: Ronald Struijk Rotterdam, maart 26 Ministerie van Verkeer en Waterstaat opq Ministerie

Nadere informatie

Potenties voor herstel getijdenatuur in het Haringvliet, Hollands Diep en de Biesbosch

Potenties voor herstel getijdenatuur in het Haringvliet, Hollands Diep en de Biesbosch Potenties voor herstel getijdenatuur in het Haringvliet, Hollands Diep en de Biesbosch Auteurs Jeroen Wijsman¹, Vincent Escaravage¹, Ymkje Huismans², Arno Nolte², Remi van der Wijk², Zheng Bing Wang² en

Nadere informatie

25e bijeenkomst Vissennetwerk 11 maart 2010 te Hank Thema: Flora en Faunawet, een evaluatie Dagvoorzitter Toine Aarts (Sportvisserij Nederland)

25e bijeenkomst Vissennetwerk 11 maart 2010 te Hank Thema: Flora en Faunawet, een evaluatie Dagvoorzitter Toine Aarts (Sportvisserij Nederland) 25e bijeenkomst Vissennetwerk 11 maart 2010 te Hank Thema: Flora en Faunawet, een evaluatie Dagvoorzitter Toine Aarts (Sportvisserij Nederland) Toine heet iedereen welkom. Het Vissennetwerk is aan haar

Nadere informatie

Naar Nationale Parken van Wereldklasse

Naar Nationale Parken van Wereldklasse #NationaleParken www.nationaleparkenwereldklasse.nl Naar Nationale Parken van Wereldklasse Janneke van Montfort j.montfort@staatsbosbeheer.nl 1 Vergelijking Nederland met VK 2 Heroriëntatie op standaard

Nadere informatie

4.5 Riviervis. Erwin Winter en Joep de Leeuw, RIVO

4.5 Riviervis. Erwin Winter en Joep de Leeuw, RIVO 4.5 Erwin Winter en Joep de Leeuw, RIVO (erwin.winter@wur.nl) De toestand van veel riviervissen is verbeterd sinds het dieptepunt in de jaren zeventig, maar de visstand is nog ver verwijderd van de situatie

Nadere informatie

Kansen en knelpunten voor vismigratie bij zoet-zout overgangen in het Volkerak-Zoommeer. Monitoring en resultaten

Kansen en knelpunten voor vismigratie bij zoet-zout overgangen in het Volkerak-Zoommeer. Monitoring en resultaten Kansen en knelpunten voor vismigratie bij zoet-zout overgangen in het Volkerak-Zoommeer g Monitoring en resultaten 2013-2014 Kansen en knelpunten voor vismigratie bij zoet-zout overgangen in het Volkerak-Zoommeer

Nadere informatie

Voordelta Een bijzondere zee

Voordelta Een bijzondere zee Voordelta Een bijzondere zee Voordelta Een bijzondere zee Wist je dat de Voordelta, de zee voor de Zeeuwse en Zuid-Hollandse eilanden, een bijzonder natuurgebied is? Terwijl je geniet op het strand, gaan

Nadere informatie

Prognose gevolgen uitvoering Kierbesluit voor vogels van het Haringvliet

Prognose gevolgen uitvoering Kierbesluit voor vogels van het Haringvliet van Kleunen A., Noordhuis R. & Arts F. Prognose gevolgen uitvoering Kierbesluit voor vogels van het Haringvliet In opdracht van: Sovon Vogelonderzoek Nederland E info@sovon.nl I www.sovon.nl Sovon-rapport

Nadere informatie