Vis in de Waddenzee wat vertelt de monitoring ons (en wat niet)? 6 april, Ingrid Tulp & Loes Bolle
|
|
|
- Elisabeth van der Pol
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Vis in de Waddenzee wat vertelt de monitoring ons (en wat niet)? 6 april, Ingrid Tulp & Loes Bolle
2 Waddenzee als opgroeigebied
3 Residente (standvis)soorten: hele levenscyclus in Waddenzee
4 Trekvis: op doortrek door de Waddenzee
5
6 Vismonitoring Waddenzee Demersal Fish Survey-WMR fuik-nioz Fuiken Kornwerder zand-wmr
7 Demersal Fish Survey WMR sinds 1970 sept/okt: 1x per jaar 300 trekken doel: aanwas tong en schol diepte 2-20m garnalenkor 20mm bodemgebonden soorten
8 NIOZ fuik NIOZ sinds 1960 Voor- en najaar Dagelijks geleegd Trekvis + kinderkamersoorten + standvis
9 Fuiken spuikom Kornwerderzand voor-en najaar twee keer per week geleegd trekvis (zalm, zeeforel, fint, stekelbaars, rivierprik, spiering, bot, aal, zeeprik) kinderkamersoorten standvis
10 beeld van vis beperkt Geen pelagische (scholende) vis Geen grote/snelle vis Alleen geulen Vanaf 1960/
11 Onderzoek Waddenzee: historische focus op platvis en kinderkamerfunctie 11
12 DFS survey: Schol van jaar tot jaar 12
13 DFS survey: visbiomassa kg vis/km2
14 NIOZ fuik west Waddenzee: vergelijkbaar signaal gemiddelde dagelijkse vangst (kg) Van der Veer et al 2015 gemiddelde dagelijkse vangst (kg) 14
15 Is voedselweb Waddenzee verarmd? 15
16 Verdeling bodemdieren/vis (kg/ha) Waddenzee West groot verschil tussen west en oost Waddenzee Oost bodemdieren vis
17 mean normalised trend western Dutch Wadden Sea (01) eastern Dutch Wadden Sea (02) Ems-Dollard (03) East Frisia (04) Elbe (07) Dithmarschen (08) kinderkamer soorten North Frisia (09)
18 mean normalised trend western Dutch Wadden Sea (01) eastern Dutch Wadden Sea (02) Ems-Dollard (03) East Frisia (04) Elbe (07) Dithmarschen (08) residente soorten North Frisia (09)
19 diadroom estuarien resident marien juveniel onregelmati gemiddelde biomassa/opp (kg/ha) Waddenzee west Waddenzee oost lengte (cm)
20 Schol: verschil 0- en 1-jarigen 20
21 Wat kan monitoring ons vertellen? Vinger aan de pols: hoe gaat het met verschillende soorten? Verschillen patronen in verschillende gebieden? Verschillen patronen tussen soorten? Verschillen patronen tussen leeftijden? =>Ideeën voor mogelijke oorzaken Maar: geen oorzakelijke verbanden!!!! 21
22 Monitoren we genoeg? 1 x per jaar: geen Waddenzeebrede seizoenspatronen (ter vergelijking: vogels in de Waddenzee worden maandelijks geteld) Geen pelagische vis (haring, sprot, zandspiering) Geen grote/snelle vis (zeebaars, harder, haaien) Beperking habitat (geulen, dieper water) =>gebruik van wadvissers voor meer monitoring? => innovatieve (kostenefficiente) methoden voor monitoring 22
23 Pelagische vis: belangrijke voedselbron voor viseters
24 Waterkolom-bodem: pelagisch-demersaal
25 Onderzoek Marsdiep pelagische vis: Couperus et al 2016
26 Echosounder getijstroom wateroppervlak zandspiering? scholen vis kwallen? zeebodem
27 Sterk getij effect Couperus et al 2016
28 Verhouding pelagische demersale vis demersale vis pelagische vis Couperus et al 2016
29 Wat kan monitoring ons niet vertellen? De oorzaken van al deze veranderingen: => Willen we weten om maatregelen te kunnen nemen => Daarvoor is onderzoek aan processen nodig 29
30 Hoe lossen we de waardoor vraag dan op? (en dat is eerst nodig om het tij te kunnen keren!) Kennis over waarom een dier op een bepaald moment op een bepaalde plek is: Voedsel/groei Sterfte/predatie Voortplanting In/uit/doortrek
31 kinderkamerfunctie immigratie emigratie sterfte groei
32 Is de Waddenzee te warm geworden? voorjaar zomer Waar kan 1- jarige schol goed groeien? koud jaar 1989 warm jaar 2002 Teal et al 2012
33 Rol van visserij internationale vangst garnaal (t)
34
35 Bijvangst garnalenvisserij Vermindering volwassen scholbestand 12-17% (van der Hammen et al. 2015) Verduurzamings traject en MSC
36 Predatie door zeehonden? Geert Aarts et al subm Dutch Harbour seal population size sluiting jacht
37 Predatie door zeehonden? Zeehonden in staat om lokaal de jaarlijkse visproductie met 40-60% af te grazen Geert Aarts et al subm
38 Verminderde eutrofiering? 38
39 Verminderde eutrofiering? Groei residente soorten Bv puitaal, zeedonderpad Vergelijken groei jaren 1980 met >
40 Swimway benadering Levenscyclus centraal Proceskennis nodig Identificeren bottlenecks trekvis kinderkamersoorten seizoensmigranten dwaalgasten residente soorten
41 Dank Marcel de Vries, Thomas Pasterkamp, Andre Dijkman (WMR) Henk van der Veer, Hans Witte (NIOZ) Paddy Walker (PRW) 41
42 Wat voor onderzoek is dan nodig? Wat bepaalt de groei? Veld en labmetingen (fysiologische beperkingen) voedselrelaties Wat bepaalt de sterfte? Voedselweb interacties: wie eet wie? Natuurlijke/visserijsterfte Wat bepaalt de in- en uittrek? Larvenmodellering/labexperimenten Merken/zenderen/otoliet microchemistry Hoe gebruikt vis (verschillende habitats in de) Waddenzee? Merken/zenderen Meten op kleine tijd en ruimteschaal Otoliet microchemistry
Vismigratie Afsluitdijk
Vismigratie Afsluitdijk Ben Griffioen Erwin Winter, Olvin van Keeken, Betty van Os, Marco Lohman, Tjerk en Marinus van Malsen (WON 1),Tomasz Zawadovski, Svenja Schönlau Diadrome vis intrek via afsluitdijk
PMR monitoring: H1110 (permanent overstroomde zandbanken)
PMR monitoring: H1110 (permanent overstroomde zandbanken) 1 oktober Vlissingen Ingrid Tulp, Johan Craeymeersch, Vincent Escaravage (NIOZ), Nicola Tien, Cindy van Damme H1110: benthos en vis Verwachting:
Wadden Sea Fish Haven: Development agenda for fish in the Wadden Sea and overview of species
Vis in de Waddenzee Ontwikkelagenda voor vis in de Waddenzee en overzicht van soorten Wadden Sea Fish Haven: Development agenda for fish in the Wadden Sea and overview of species Inleiding De Waddenzee
Visstand Haringvliet en Voordelta - heden -
Visstand Haringvliet en Voordelta - heden - Johan van Giels Bijeenkomst Vissennetwerk 19 mei 2016, Haringvliet Inhoudsopgave Inleiding/achtergrond Materiaal en Methode Soortensamenstelling Omvang visbestand
Kenniskring garnaal NO
Kenniskring garnaal NO Introductie KK & bijvangsten Lauwersoog 9 oktober 2015 Europees Visserijfonds: Investering in duurzame visserij AGENDA 13:00 Kennismaking en verwachtingen 13:15 Aanlandplicht, wat
College 4. Wadvissen
College 4 Wadvissen Programma 8 oktober 2015 Introductie Wadbiologie, het wad geomorfologie 15 oktober 2015 Fytoplankton en zeegras 29 oktober 2015 Schelpdieren en borstelwormen, filteraars en biobouwers
edna en monitoring van trek- en estuariene vissen in het NZK Bas van den Boogaard & Martijn Dorenbosch
edna en monitoring van trek- en estuariene vissen in het NZK Bas van den Boogaard & Martijn Dorenbosch Opbouw presentatie Visgemeenschap in het NZK: (Bas van den Boogaard) - monitoring en visserijtechnieken,
Uitdagingen bij onderzoek garnalenvisserij
Uitdagingen bij onderzoek garnalenvisserij aansluiting bij beleid en praktijk 7 maart 2014 Ingrid Tulp, Josien Steenbergen & Tobias van Kooten Garnalenvisserij internationaal Weinig beheer Vergunningensysteem
Joachim Maes Katholieke Universiteit Leuven Laboratorium voor Aquatische Ecologie 03 december 2004
Het visbestand van de Zeeschelde: actuele toestand en trends op basis van vismonitoring Joachim Maes Katholieke Universiteit Leuven Laboratorium voor Aquatische Ecologie december Vismonitoring in het Schelde
Wageningen IMARES Harder en zeebaars
Harder en zeebaars Biologie en visserij in Nederland en Europa Tammo Bult, Floor Quirijns, Harriët van Overzee, Stijn Bierman is een samenwerkingsverband tussen Wageningen UR en TNO Harder en Zeebaars
Monitoring bijvangst Wolhandkrabvisserij in de spuikommen van de Afsluitdijk langs de Waddenzee
In samenwerking met Monitoring bijvangst Wolhandkrabvisserij in de spuikommen van de Afsluitdijk langs de Waddenzee A&W-rapport 2183 in opdracht van A&W-rapport 2183 Monitoring bijvangst Wolhandkrabvisserij
PILOT studie edna grote rivieren
PILOT studie edna grote rivieren Een verkenning van edna methodiek in grote rivieren Nieuwe Waterweg, Haringvliet, Maas (Belfeld) en Rijn (Lobith) A.B. Griffioen (WMR), K. van Bochove (DATURA) Februari
Dr. G.W.N.M. van Moorsel Postbus AC Doorn. Project nummer: Handtekening:
Nederlands Instituut voor Visserij Onderzoek (RIVO) BV Postbus 68 Postbus 77 97 AB IJmuiden AB Yerseke Tel.: 55 5666 Tel.: 5778 Fax.: 55 566 Fax.: 5777 Internet:postkamer@rivo.dlo.nl RIVO Rapport Nummer:
De Kier, opening van de Haringvlietdam een belangrijke verbetering voor de ecologische status van de Rijn. André Breukelaar.
De Kier, opening van de Haringvlietdam een belangrijke verbetering voor de ecologische status van de Rijn André Breukelaar RWS Kierbesluit juni 2000 Haringvlietsluizen -bij voldoende Rijnafvoerook bij
QuickTime en een -decompressor zijn vereist om deze afbeelding weer te geven.
Fuikenvisserij Een fuik is een langwerpig, taps toelopend, rondgebreid net met een wijde opening en meerdere 'kelen': versmallingen met daarin een netwerk dat het terugzwemmen van de vis belemmert. Een
Verslag vaartochten ZKO vis 2010
Verslag vaartochten ZKO vis 2010 Introductie In 2010 is er een serie vaartochten uitgevoerd met als doel het bemonsteren van vis in de Waddenzee. Dit verslag dient ertoe de details van deze tochten te
Visbestanden in de Noordzee,
Indicator 11 juli 2008 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Door overbevissing staan veel visbestanden
EINDRAPPORT TESTFASE PROJECT VISVRIENDELIJK SLUISBEHEER AFSLUITDIJK EN HOUTRIBDIJK
EINDRAPPORT TESTFASE PROJECT VISVRIENDELIJK SLUISBEHEER AFSLUITDIJK EN HOUTRIBDIJK RIJKSWATERSTAAT MIDDEN NEDERLAND 28 april 2015 Definitief C01021.200821. Samenvatting Rijkswaterstaat Midden Nederland
IMARES Wageningen UR. PMR Monitoring natuurcompensatie Voordelta Perceel Vis: Jaarrapport C.J.G. van Damme C030.12
PMR Monitoring natuurcompensatie Voordelta Perceel Vis: Jaarrapport 29 C.J.G. van Damme C3.12 Dit rapport is ook gepubliceerd als onderdeel van het Deltares rapport Jaarrapport 29 PMR monitoring natuurcompensatie
KK Garnalen Noord - De zeeflap & zeefmat
KK Garnalen Noord - De zeeflap & zeefmat De eerste resultaten 9 December 2016 Alicia Hamer Pieke Molenaar Josien Steenbergen Europese Unie, Europees Fonds voor Maritieme Zaken en Visserij Presentatie ter
Vis en Kaderrichtlijn Water in Zeeland
Vis en Kaderrichtlijn Water in Zeeland St. Zeeschelp M. Dubbeldam Waterschap Zeeuwse Eilanden W. Quist Inhoudsopgave Waterschap Zeeuwse Eilanden Beleidskader (kort) Huidige situatie Gewenste beeld Maatregelen
Duurzame garnalenvisserij VOF Koster
Duurzame garnalenvisserij VOF Koster WR 3 Noordster van VOF Koster en duurzaamheid De maatschap VOF Koster van Dirk en Wilma Koster vist met de WR3 Noordster op garnalen, vanaf het historische visserseiland
Ontwikkelingen van vis en visserij in de Nederlandse Waddenzee
Ingrid Tulp, Paddy Walker & Loes Bolle Ontwikkelingen van vis en visserij in de Nederlandse Waddenzee Voor veel vissoorten is de Waddenzee een belangrijk opgroeigebied. Voor veel andere soorten vormt de
Berekenen van ecologische kwaliteit van de Nieuwe Waterweg en Haringvliet met Belgische visindices
Berekenen van ecologische kwaliteit van de Nieuwe Waterweg en Haringvliet met Belgische visindices Viscampagnes 2006-2011 Jan Breine en Zwanette Jager INBO.R.2013.47 D/2013/3241/263 Inhoudstafel 1 Inleiding...
Programma Rijke Waddenzee & Hogeschool VHL
Vergunningaanvraag en Visserijsector Vergunning- Visserijsector verlening en Vergunningaanvraag Provincies en en EL&I Vergunning- Passende Duurzame Beoordeling Visserijsector verlening Visserij en Inspraak
Waddentools - Swimway Waddenzee
Waddentools - Swimway Waddenzee Het project Waddentools-Swimway Waddenzee is onderdeel van het overkoepelende programma Waddentools Projectaanvraag Majeure opgaven Investeringskader Waddengebied 1 2 Managementsamenvatting
v a n b r o n t o t m o n d i n g
V i s m i g r a t i e... v a n b r o n t o t m o n d i n g vrije vismigratie van bron tot monding De Noordzee werd ooit geroemd vanwege zijn rijke visstand. Steden werden gesticht en de visserij floreerde.
Maatlat vissen in estuaria KRW watertype O2
Maatlat vissen in estuaria; KRW watertype O2 Maatlat vissen in estuaria KRW watertype O2 juni 2008 Projectnummer P2008-86 Jan Kranenbarg (RAVON) & Zwanette Jager (RWS Waterdienst) 1 Reptielen Amfibieën
Is zandhonger in de Oosterschelde slecht voor vissen?
Is zandhonger in de Oosterschelde slecht voor vissen? Eindrapport RIKZ Middelburg Grontmij AquaSense Amsterdam, 4 juli 2007 Pagina 2 van 46 Verantwoording Titel : Is zandhonger in de Oosterschelde slecht
Climate impact on fish productivity: key mechanisms in North Sea plaice
Climate impact on fish productivity: key mechanisms in North Sea plaice A.D. Rijnsdorp, R. van Hal, M. Hufnagl, R.D.M. Nash, A. Schroeder, L.R. Teal, I. Tulp, R. Witbaard, D. Beare, H.W. van der Veer Wageningen
Recente inzichten kwabaal herintroductieproject in Vlaanderen. Lore Vandamme, Inne Vught, Johan Auwerx, Ine Pauwels & Johan Coeck
Recente inzichten kwabaal herintroductieproject in Vlaanderen Lore Vandamme, Inne Vught, Johan Auwerx, Ine Pauwels & Johan Coeck Vissennetwerk 7 september 2017 Indeling Levenscyclus Situatie in Vlaanderen
Ecologische Verbindingszone Noordzeekanaal en ommelanden
Ecologische Verbindingszone Noordzeekanaal en ommelanden Arjen Kikkert Adviseur Waterkwaliteit en Ecologie Rijkswaterstaat West Nederland Noord Inhoud Waarom dit project? Waarom wij? Waarom nu? Waarom
Vismonitoring Grote Kreek Ouwerkerk. Terugvangproef bot en tarbot 2018
Vismonitoring Grote Kreek Ouwerkerk Terugvangproef bot en tarbot 2018 Vismonitoring Grote Kreek Ouwerkerk Terugvangproef bot en tarbot 2018 In opdracht van: Sportvisserij Zuidwest Nederland Uitgevoerd
De Afsluitdijk dikke streep of stippellijn?
De Afsluitdijk dikke streep of stippellijn? Katja Philippart This Side of Paradise, 28 augustus 2016, Haren (GR) De Afsluitdijk dikke streep of stippellijn? 1886 Oprichting Zuiderzeevereniging 1891 Eerste
Diadrome vissen in de Waddenzee: Monitoring bij Kornwerderzand
Wageningen IMARES Institute for Marine Resources & Ecosystem Studies Vestiging IJmuiden Postbus 68 97 AB IJmuiden Tel.: 255 564646 Fax: 255 564644 Vestiging Yerseke Postbus 77 44 AB Yerseke Tel.: 3 6723
Nederlands Instituut voor Visserij Onderzoek (RIVO) BV. Intern Rapport. Vissen onder Bruinvissen en roodkeelduikers
Nederlands Instituut voor Visserij Onderzoek (RIVO) BV Postbus 68 Centrum voor 1970 AB IJmuiden Schelpdier Onderzoek Tel.: 0255 564646 Postbus 77 Fax.: 0255 564644 4400 AB Yerseke E-mail: visserijonderzoek.asg@wur.nl
NATUURATLAS ZAANSTAD VISSEN
NATUURATLAS ZAANSTAD VISSEN Opdrachtgever Stichting Natuur & Milieu Educatie Zaanstreek Postbus 223 1500 EE Zaandam Telefoon: 075-6312020 Fax: 075-6312468 E-mail: info@nme-zaanstreek.nl Samenstelling Natuuratlas
Ecologie van zoet-zoutovergangen
Ecologie van zoet-zoutovergangen Tim van Oijen Foto: www.hollandgroen.nl Opzet De Waddenacademie Paleogeografie waddengebied Typen zoet-zoutovergangen Abiotiek estuaria Ecologische waarde estuaria (habitat,
Bijlage VMBO-GL en TL
Bijlage VMBO-GL en TL 2009 tijdvak 1 biologie CSE GL en TL Bijlage met informatie. 913-0191-a-GT-1-b De Waddenzee - Informatie Lees eerst informatie 1 tot en met 7 en beantwoord dan vraag 40 tot en met
Baseline studie vis MVII: veldwerkrapportage najaar 2007
Baseline studie vis MVII: veldwerkrapportage najaar 2007 Bram Couperus, André Dijkman Dulkes, Niels Hintzen, Twan Leijzer, Thomas Pasterkamp, Hendrik Jan Westerink, Jan van Willigen Rapport C132/07 Wageningen
De Waddenzee - Informatie
De Waddenzee - Informatie Lees eerst informatie 1 tot en met 7 en beantwoord dan vraag 40 tot en met 52. Bij het beantwoorden van die vragen kun je de informatie gebruiken. Informatie 1 De Waddenzee R
Rapportnummer: /rap03 Status rapport: Definitief V1 Datum rapport: Dhr. P. Paulus Postbus KA Middelburg
Door getijdenturbines toelaatbare vissterfte in het Grevelingenmeer Fase 1a effect van de Flakkeese spuisluis Fase 1b effect van de Flakkeese spuisluis en doorlaatmiddel Brouwersdam Fase 2a effect van
Ecologische doelstelling
Nevengeulen langs de grote rivieren Leren van de praktijk Margriet Schoor Oost Nederland Platform beek- en rivierherstel Vreugderijkerwaard, oktober 2009 14 december 2011 Waarom nevengeulen? Hoofdgeul
Bewoners. Noordzee. Introductie. Als de Noordzee een paspoort zou hebben dan zou het er zo uitzien:
Gemiddelde: diepte 94 meter Oppervlak: 572.000 km2 Bodem: hoofdzakelijk zand Bewoners van de Noordzee Introductie Als de Noordzee een paspoort zou hebben dan zou het er zo uitzien: De Noordzee is natuurlijk
Beweging van zeezoogdieren in de Noordzee
Beweging van zeezoogdieren in de Noordzee Geert Aarts In samenwerking met Sophie Brasseur, Roger Kirkwood, Peter Reijnders, Steve Geelhoed, Meike Scheidat en vele anderen... Waarom bewegen? Geert Aarts
Pagina 1. VRAGEN EN ANTWOORDEN AANLANDPLICHT - BASISSET Bijgewerkt op: 25 november 2014
VRAGEN EN ANTWOORDEN AANLANDPLICHT - BASISSET Bijgewerkt op: 25 november 2014 In dit document wordt antwoord gegeven op een aantal veel gestelde vragen over de aanlandplicht. Aan de publicatie kunnen geen
VAN AAL TOT ZALM TUSSEN ZOUT EN ZOET
VAN AAL TOT ZALM TUSSEN ZOUT EN ZOET EEN BESCHOUWING OVER DE VISSTAND IN HARINGVLIET, HOLLANDS DIEP EN GOEREESCHE GAT TUSSEN 1870-1970 Vissennetwerk 19 mei 2016 J. Quak Opbouw Inleiding Bronnen Data en
Nederlandse monitoring op de Noordzee
Zicht op zee Nederlandse monitoring op de Noordzee 4 oktober 2012 Martine van den Heuvel-Greve, Martin Baptist, Katja Philippart, Jakob Asjes, Meinte Blaas, Remi Laane Inhoud 1. (Inter)nationale kaders
Overkoepelende monitoring van trekvissen in het waddengebied
NOTITIE Overkoepelende monitoring van trekvissen in het waddengebied Aan: Matthijs Buurman, Opgaveteam Vitale Kust (Investeringskader Waddengebied) Van: prof.dr.ir. Katja Philippart, portefeuillehouder
Verbindingen voor vis
Verbindingen voor vis Verleden, heden, toekomst Vissennetwerk, 25 November 2016 Martin Kroes Verleden Vismigratie,? Visstandbeheerder (Hengelsportfederaties) Waterkwaliteit- en -kwantiteitsbeheer gescheiden
... Hoe ziet een Rijke Noordzee eruit?
... Hoe ziet een Rijke Noordzee eruit? Samen voor een gezonde zee!... Stichting De Noordzee is de onafhankelijke natuur- en milieuorganisatie die zich inzet voor een duurzaam gebruik van de Noordzee en
Visvangst in de Noordzee,
Indicator 4 september 2009 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Door overbevissing zijn veel
EINDRAPPORTAGE Vergelijking dichtheden, groei en mortaliteit Westerschelde-Noordzee. Deelproject 2 uit studie Kinderkamerfunctie Westerschelde".
RIVO-Nederlands Instituut voor Visserijonderzoek Postbus 68 1970 AB IJmuiden Tel.: 0255 564646 Fax.: 0255 564644 lnternet:postkamer@rivo.d!o.nl Postbus 77 4400 AB Yerseke Tel.: 0113 672300 Fax.: 0113 573477
Visstandonderzoek Grevelingenmeer, november Rapportnummer: /rap01 Status rapport: Definitief Datum rapport:
Visstandonderzoek Grevelingenmeer, november 2016 Rapportnummer: 20151025/rap01 Status rapport: Definitief Datum rapport: 26-1-2017 Auteur: Projectleider: Kwaliteitscontrole: dhr. J. Hop dhr. F.T. Vriese
Nevengeulen als kraamkamer voor vis Onderzoeksresultaten
Nevengeulen als kraamkamer voor vis Onderzoeksresultaten 2000-2010 Martijn Schiphouwer (i.p.v. Jan Kranenbarg) Vreugderijkerwaard, 18-10-2012 Opbouw presentatie 1. ON-onderzoek 2009: nevengeulen & uiterwaardwateren
Soortenlijst zoete wateren en FAME-indeling voor gilden
BIJLAGE Soortenlijst zoete wateren en FAME-indeling voor gilden Nederlandse naam Wetenschappelijke naam Stromingsgilde Aal Anguilla anguilla EURY Alver Alburnus alburnus EURY Baars Perca fluviatilis EURY
historische en recente gevolgen van het afsluiten van de Zuiderzee voor trekvissen
Wat wij van het verleden kunnen leren: historische en recente gevolgen van het afsluiten van de Zuiderzee voor trekvissen Katja Philippart Philippart C.J.M. & M.J. Baptist (2016) An exploratory study into
Systematiek voor de bescherming van sublitorale natuur in de Waddenzee - perspectieven voor het convenant Viswad
Systematiek voor de bescherming van sublitorale natuur in de Waddenzee - perspectieven voor het convenant Viswad Eelke Folmer 9 juni 2017 Samenvatting Binnen het convenant Viswad wordt gestreefd naar een
Diadrome vissen in de Waddenzee: Monitoring bij Kornwerderzand
Diadrome vissen in de Waddenzee: Monitoring bij Kornwerderzand 6 Ingrid Tulp, Ingeborg de Boois, Jan van Willigen & Hendrik Jan Westerink Rapport C37/7 Vestiging Ijmuiden Opdrachtgever: Ministerie van
MOSSELWAD Herstel en Duurzaam beheer Mosselbanken Waddenzee
MOSSELWAD Herstel en Duurzaam beheer Mosselbanken Waddenzee EUCC, The Coastal Union Wageningen IMARES Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-CEME) Koninklijk Nederlands Instituut voor Zeeonderzoek (NIOZ)
IMARES Wageningen UR. PMR Monitoring natuurcompensatie Voordelta Perceel Vis: Jaarrapport C.J.G. van Damme, I.Y.M. Tulp, L.R. Teal & N.S.H.
PMR Monitoring natuurcompensatie Voordelta Perceel Vis: Jaarrapport 211 C.J.G. van Damme, I.Y.M. Tulp, L.R. Teal & N.S.H. Tien C31.12 Dit rapport is ook gepubliceerd als onderdeel van het Deltares rapport
Vissen in het IJsselmeer. Romke Kats
Vissen in het IJsselmeer Romke Kats Functies IJsselmeer Water Transport Recreatie Visserij Natuur Vissen in het IJsselmeer Historie Ecologie Voedselketen IJsselmeer algen, vissen, mosselen, waterplanten,
Wageningen IMARES. Overzicht bestaande werkzaamheden. Bert Brinkman
Overzicht bestaande werkzaamheden Bert Brinkman Lopende projecten (1) NWO-ZKO: Draagkracht Waddenzee en Noordzee-kustzone (IMARES / NIOZ / NIOO / SOVON / RUG /...) BO-project: Draagkracht en vogels (LNV;
Wat zijn de effecten van suppleties op de Habitats van zeebaars en harder?
Wat zijn de effecten van suppleties op de Habitats van zeebaars en harder? Telt dit door in de aanwezigheid en vangbaarheid? 30-04-16, Marcel Rozemeijer Europese Unie, Europees Fonds voor Maritieme Zaken
Wat beweegt de Bruinvis? Mardik Leopold
Wat beweegt de Bruinvis? Mardik Leopold IMARES This side of paradise, 30-08-2015, Haren Even voorstellen: een mini-walvis Voordelen van klein zijn: Ontlopen van competitie Hogere productie en dus reproductie
Lees eerst informatie 1 tot en met 7 en beantwoord dan vraag 40 tot en met 52. Bij het beantwoorden van die vragen kun je de informatie gebruiken.
De Waddenzee Lees eerst informatie 1 tot en met 7 en beantwoord dan vraag 40 tot en met 52. Bij het beantwoorden van die vragen kun je de informatie gebruiken. 2p 40 In de informatie worden biotische en
Bijlage VMBO-KB. biologie CSE KB. tijdvak 1. Bijlage met informatie.
Bijlage VMBO-KB 2009 tijdvak 1 biologie CSE KB Bijlage met informatie. 913-0191-a-KB-1-b De Waddenzee - Informatie Lees eerst informatie 1 tot en met 5 en beantwoord dan vraag 37 tot en met 46. Bij het
Nederland leeft met vismigratie Naar een gestroomlijnde aanpak van de vismigratieproblemen. Tom Buijse
Nederland leeft met vismigratie Naar een gestroomlijnde aanpak van de vismigratieproblemen Tom Buijse 1 Aanleiding Aanleiding Decembernota 2006 Kaderrichtlijn Water Om vismigratie naar ecologisch waardevolle
IMARES Wageningen UR. Diadrome vissen in de Waddenzee: Monitoring bij Kornwerderzand
Diadrome vissen in de Waddenzee: Monitoring bij Kornwerderzand 2 28 Ingrid Tulp, Ingeborg de Boois, Jan van Willigen & Hendrik Jan Westerink Rapport C128/9 IMARES Wageningen UR (IMARES institute for Marine
Verslag Vissennetwerk 19 mei 2016 Thema: Het Haringvliet, de Kier en vismigratie
Verslag Vissennetwerk 19 mei 2016 Thema: Het Haringvliet, de Kier en vismigratie Locatie: Schip De Zeeland - Haringvliet Dagvoorzitter: Marc de Rooy (Ministerie van Infrastructuur & Milieu/ Expertgroep
Diadrome vissen in de Waddenzee: Monitoring bij Kornwerderzand
Nederlands Instituut voor Visserij Onderzoek (RIVO) BV Postbus 68 Postbus 77 197 AB IJmuiden 44 AB Yerseke Tel.: 255 564646 Tel.: 113 572781 Fax.: 255 564644 Fax.: 113 573477 Internet:postkamer@rivo.dlo.nl
Zelfbemonstering MSC. Urk, Inger Wilms Duurzame visserij
Zelfbemonstering MSC Urk, 20-03-2014 Inger Wilms Duurzame visserij MSC Certificering CVO twinrig, flyshoot, outrig Geslaagd onder voorwaarden (conditions) 1. Meer informatie nodig over bijvangst/discards
Primaire Productie in de Waddenzee
Workshop Onderzoek Mosselkweek Natuurbeheer 19 februari 2009 Primaire Productie in de Waddenzee ZKO-Draagkracht IN PLACE onderzoeksproject Katja Philippart Koninklijk Nederlands Instituut voor Zeeonderzoek
Voordelta Een bijzondere zee
Voordelta Een bijzondere zee Natuurgebied in zee Met kijkgids. Neem mee! www.rwsnatura2000.nl Voordelta Een bijzondere zee Wist je dat de Voordelta, de zee voor de Zeeuwse en Zuid-Hollandse eilanden, een
Functioneren van het voedselweb in het Eems estuarium onder gemiddelde en extreme omstandigheden
Functioneren van het voedselweb in het Eems estuarium onder gemiddelde en extreme omstandigheden Victor N. de Jonge, november 2013 Het Eems estuarium vormt ecologisch gezien één groot geheel, maar dat
Inzet van vrijwilligers voor deopvolging van de visfauna in de Zeeschelde
Inzet van vrijwilligers voor deopvolging van de visfauna in de Zeeschelde Vissennetwerk Lelystad 22 november 27 Maarten Stevens Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek Kliniekstraat 25 17 Brussel www.inbo.be
WIE EET WAT OP HET WAD
Waddenzee De prachtige kleuren, de zilte geuren en de geluiden van de vele vogels, maken de Waddenzee voor veel mensen tot een geliefd gebied. Maar niet alleen mensen vinden het fijn om daar te zijn, voor
IMARES Wageningen UR. Winterintrek van rivierprik bij Kornwerderzand en het Haringvliet najaar A.B. Griffioen en E. Kuijs Rapportnummer: C084/13
Winterintrek van rivierprik bij Kornwerderzand en het Haringvliet najaar 2012 A.B. Griffioen en E. Kuijs Rapportnummer: C084/13 IMARES Wageningen UR (IMARES - Institute for Marine Resources & Ecosystem
MOSSELWAD ( ) Herstel en Duurzaam beheer Mosselbanken Waddenzee
MOSSELWAD (2009 2014) Herstel en Duurzaam beheer Mosselbanken Waddenzee EUCC, The Coastal Union Wageningen IMARES Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-CEME) Koninklijk Nederlands Instituut voor Zeeonderzoek
Pulsvisserij: wat weten we wel en niet?
Pulsvisserij: wat weten we wel en niet? Nathalie Steins & Adriaan Rijnsdorp, IMARES Wageningen UR 20 juni 2016 Background NL vloot heeft 80% Noordzee tong quota Zorgen over traditionele vangstmethode (boomkor)
IMARES Veranderende visstanden in de zoete Rijkswateren. Martin de Graaf JJ de Leeuw HV Winter (IMARES), AD Buijse (DELTARIS)
Veranderende visstanden in de zoete Rijkswateren. Martin de Graaf JJ de Leeuw HV Winter (), AD Buijse (DELTARIS) Bahar Dar, Ethiopia (1998-23) Bahar Dar, Ethiopia (1998-23) Perth, Australia (25-29) Exoten
Voedselweb van strand en zee
Spel Doel: Materialen: Groepsgrootte: Duur: De leerlingen leren dat verschillende zeedieren en planten van elkaar afhankelijk zijn, doordat ze elkaar eten. Alle dieren en planten zijn met elkaar verbonden,
Voordelta Een bijzondere zee
Voordelta Een bijzondere zee Voordelta Een bijzondere zee Wist je dat de Voordelta, de zee voor de Zeeuwse en Zuid-Hollandse eilanden, een bijzonder natuurgebied is? Terwijl je geniet op het strand, gaan
DE GEWONE ZEEHOND. Huiler
DE GEWONE ZEEHOND Huiler Je gelooft het bijna niet als je in die mooie zwarte ogen kijkt, maar een gewone zeehond is een echt roofdier. Zijn scherpe tanden en gestroomlijnde lichaam zijn perfect voor het
Eilanden en biotische veranderingen in zee. Dr. ir. M.J. Baptist
Eilanden en biotische veranderingen in zee Dr. ir. M.J. Baptist Megasuppletie Zandmotor Megasuppleties kunnen in de vorm van een eiland of schiereiland worden uitgevoerd. Eerste ontwerp ( Kustboekje,
Sleutelprocessen in een natuurlijke Waddenzee Han Olff & Theunis Piersma Rijksuniversiteit Groningen
Sleutelprocessen in een natuurlijke Waddenzee Han Olff & Theunis Piersma Rijksuniversiteit Groningen Growth of the world human population over last 10,000 yrs Campbell & Reese 2008 Hoofdthema s Sleutelprocessen
Visbestanden in de Noordzee,
Indicator 5 augustus 2019 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. In 2019 bereikt het bestand
IMARES Wageningen UR. Een eerste monitoring voor een index voor schieraal in Nederland A.B. Griffioen & E. Kuijs Rapport C139/13
Een eerste monitoring voor een index voor schieraal in Nederland 2012 A.B. Griffioen & E. Kuijs Rapport C139/13 IMARES Wageningen UR (IMARES - Institute for Marine Resources & Ecosystem Studies) Opdrachtgever:
BEDENKINGEN BIJ DE EVOLUTIE VAN HET GARNAALBESTAND
ILVO-NOTA 2017.03 BEDENKINGEN BIJ DE EVOLUTIE VAN HET GARNAALBESTAND HANS POLET INHOUD Grijze garnaal in de Noordzee 3 www.ilvo.vlaanderen.be BEDENKINGEN BIJ DE EVOLUTIE VAN HET GARNAALBESTAND HANS POLET
Biomassaschatting van de pelagische visstand in een haven van de Antwerpse Linkerscheldeoever
Biomassaschatting van de pelagische visstand in een haven van de Antwerpse Linkerscheldeoever Mei 2007 Versie 1 door: Kemper, Jan H. Statuspagina Statuspagina Titel Biomassaschatting van de pelagische
Kenniskring garnaal Zuid West
Kenniskring garnaal Zuid West De weg naar bestandsbeheer Noordzeegarnaal Yerseke 30 Oktober 2015 Kenniskring garnaal zuid west AGENDA 14:00 Voorstelrondje en verwachtingen (Marieke / allen) 14:20 Intro
Heeft iemand de sleutels gezien? Een zoektocht naar processen, pressoren en vissen. Jaap Quak
Heeft iemand de sleutels gezien? Een zoektocht naar processen, pressoren en vissen Jaap Quak Inhoud De insteek: kijk op ESF vanuit vissen Processen als sleutels Pressoren als sloten Soorten gevoelig/ongevoelig?
Kreeftachtigen hebben meestal kleine ogen, waar ze maar weinig mee zien. Ze kunnen wel bijzonder goed ruiken.
Kreeftachtigen Er zijn veel verschillende soorten kreeftachtigen. Van ieder soort leven er vaak zeer grote aantallen in zee. Kreeftachtigen zijn bijvoorbeeld de roeipootkreeftjes, de zeepissebedden en
Bewoners van de Noordzee
Bewoners van de Noordzee Doel Materialen Vak Niveau Duur Werkwijze De leerlingen kunnen: verschillende groepen dieren noemen die in de Noordzee leven (vissen, anemonen, kwallen,kreeftachtigen); uitleggen
De visstand in het Rotterdamse havengebied en mogelijke effecten van koelwaterlozingen
Ministerie van verkeer en waterstaat Directoraat -Generaal Rijkswaterstaat Rijksinstituut voor Kust en Zee/RIKZ De visstand in het Rotterdamse havengebied en mogelijke effecten van koelwaterlozingen Rapport
Vismigratie in de Rijn-Maasdelta
Vismigratie in de Rijn-Maasdelta 2 Rijkswaterstaat Vismigratie in de Rijn-Maasdelta De Nederlandse Rijn-Maasdelta is belangrijk als migratieroute voor kenmerkende trekvissen als zalm en zeeforel. In het
Factsheet Paling. Factsheet, december 2015. www.goedevis.nl
De levenscyclus van de paling De paling is een trekvis die zich voortplant in de Sargasso zee, aan de andere kant van de Atlantische Oceaan. De palinglarfjes zwemmen met de warme golfstroom terug naar
Biobouwers als kustbeschermers: groene fantasie of fantastisch groen? Luca van Duren
Biobouwers als kustbeschermers: groene fantasie of fantastisch groen? Luca van Duren 23 maart 2011 Wat zijn biobouwers? Organismen die direct of indirect hun omgeving zo veranderen dat ze hiermee het habitat
Programma naar een Rijke Waddenzee
Programma naar een Rijke Waddenzee n Symposium Waddenacademie Kees van Es Inhoud presentatie 1. Aanleiding, opdracht en context 2. De mosseltransitie in het kort Kennisvragen 3. Streefbeeld: Wijze van
Vis in de Voordelta: nulmetingen 2007 in het kader van de aanleg van de Tweede Maasvlakte
Vis in de Voordelta: nulmetingen 27 in het kader van de aanleg van de Tweede Maasvlakte A.S. Couperus, C.J.G. van Damme, I. Tulp, S. Tribuhl, I. Pennock en H.J.L. Heessen Rapport C61/8 Vestiging IJmuiden