van de landbouwproductie

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "van de landbouwproductie"

Transcriptie

1 Mythes rond duurzame intensifiëring van de landbouwproductie Roel Merckx Department Earth and Environmental Sciences, KU Leuven KU Leuven Duurzaamheidsdag Leuven, 20 maart,

2 Inhoud Overbevolking: een Afrikaans probleem? Opbrengstkloven en duurzame ontwikkeling Nutrienten export De context van landbouw in SSA Mythes en feiten over inputs Conclusies 2

3 Wereld bevolking 9-10 miljard in 2050? 4 miljard in Afrika? chronische/acute h honger: +/- 800 miljoen ( ), de meeste in Azië, maar aandeel in SSA neemt toe tot 1/4de? +/- 3,7 miljard mensen lijden aan hidden hunger 3

4 Bevolkingsdichtheid h id= nutriëntengebrek Figure 1: Nutrient limited maize yield gaps (adapted from Mueller et al, 2012) (a) and population density (b) in sub Saharan Africa. 4

5 Bij ons 5

6 Bij hun

7 Kleine bedrijfjes (typisch < 0.5 ha per huishouden), grote families (5-10 kinderen), inherent lage bodemvruchtbaarheid, mengteelten, steeds korter wordende braakperiodes... 7

8 Beperkte beschikbaarheid van dierlijke mest en gewasresten voor bodemverbetering Organische inputs? Gewasresten Groenbemesting Bomen Dierlijke mest Nevenproducten 8

9 Moeilijke financiële en fysische toegang tot kunstmest Zaad- en meststofleverancier in LhihiDR Luhihi, Congo Agrovet in Bukavu, DR Congo 9

10 Naar duurzame intensifiëring? iviteit oducti Pro Bodemvruchtbaarheid/natuurwaarde 10

11 Slash and burn? Pro oducti iviteit Tijd Tijd Bodemvruchtbaarheid/natuurwaarde 11

12 et kredie iviteit arkt, k oducti Pro tot m Toe egang Steeds kortere of geen braakperiodes Time X Bodemvruchtbaarheid/natuurwaarde Incentive schemes (eg Payment for Env. Services) 12

13 Weinig arbeid beschikbaar: Competitie met off-farm inkomen Stadsmigratie Aids en ondervoeding Onrust Source: UNAIDS Global Report,

14 Vaak gelezen in populaire publikaties, BSc/MSc eindwerken en zelfs officiële rapporten: Using artificial fertilizers on a large scale in Africa will mean that smallholder farmers become dependent on countries in the North. Fertilizers destroy the soil structure and soil life. Yields will decline drastically for smallholder farmers and in the long-term more and more fertilizer will have to be used as the soil becomes further damaged. 14

15 Kunstmest alleen is inderdaad niet genoeg Stalmest + N N+P kunstmest 15

16 Organisch versus anorganisch? llet dry matter (k kg ha -1 ) Total mi 9000 Control Crop residues Fertilizer applied (kg kg -1 ) 120 Crop residues + fertilizer Year Dry ma atter / N without crop residues with crop residues 16

17 Vlinderbloemigen i of vlinderbloemigen? i Oogst index Multi-purpose Bodems verbeterd 17

18 Meststoffen niet rendabel? Met betere agronomie wel? Focus op de vlinderbloemige: P Y = ~ 1USD/kg P F = ~ 1.5USD/kg!! VC = [(Y F - Y C ) * P Y ] / [F app * P F ] = [( ) * 1] / [150 * 1.5] = 600/225 = 2.67 met een AE van 600/150 = 4 kg.kg -1 18

19 Conclusies: Duurzaam intensifiëring is geen of/of verhaal maar een system van en/en Complexe problemen vragen gesofistikeerde oplossingen It doesn t make sense to reduce the size of the toolbox when the challenges are expanding. Prof. C. Juma, Harvard 19

Nutriënten en organische stof stromen en voorraden op wereld en Europese schaal. Jan Peter Lesschen. Kimo van Dijk en Oene Oenema

Nutriënten en organische stof stromen en voorraden op wereld en Europese schaal. Jan Peter Lesschen. Kimo van Dijk en Oene Oenema Nutriënten en organische stof stromen en voorraden op wereld en Europese schaal Jan Peter Lesschen Kimo van Dijk en Oene Oenema Introductie Bodemvruchtbaarheid ongelijk verdeeld in de wereld Natuurlijke

Nadere informatie

Geen groene revolutie voor Afrika. Roel Merckx Lessen voor de 21 ste eeuw Leuven, 14 februari 2011

Geen groene revolutie voor Afrika. Roel Merckx Lessen voor de 21 ste eeuw Leuven, 14 februari 2011 Geen groene revolutie voor Afrika Roel Merckx Lessen voor de 21 ste eeuw Leuven, 14 februari 2011 1 Inleiding Focus op Sub-Sahara Afrika Waarom geen groene revolutie in Sub- Sahara Afrika? Laag meststoffenverbruik:

Nadere informatie

Wereldvoedselvoorziening en mondiale voedselzekerheid als uitdaging

Wereldvoedselvoorziening en mondiale voedselzekerheid als uitdaging Wereldvoedselvoorziening en mondiale voedselzekerheid als uitdaging Prof. Dr Ir Rudy Rabbinge Universiteitshoogleraar Duurzame Ontwikkeling & Voedselzekerheid, Wageningen UR Debatreeks De toekomst van

Nadere informatie

Uitdagingen voor de internationale en Nederlandse landbouw

Uitdagingen voor de internationale en Nederlandse landbouw Uitdagingen voor de internationale en Nederlandse landbouw Prof. Martin van Ittersum Groep Plantaardige Productiesystemen, Wageningen University Met dank aan Bert Rijk Toekomst: Mogelijkheden beschikbaarheid

Nadere informatie

Over honger naar wetenschap in Afrika. Roel Merckx Corporate Funding Programme Leuven, 15 juni 2012

Over honger naar wetenschap in Afrika. Roel Merckx Corporate Funding Programme Leuven, 15 juni 2012 Over honger naar wetenschap in Afrika Roel Merckx Corporate Funding Programme Leuven, 15 juni 2012 1 Inleiding De wereldbevolking en honger AgR4D, logisch bij ons, vreemd op een ander? Focus op Sub-Sahara

Nadere informatie

Minder dierlijke producten, meer verantwoord. EVA vzw St.-Pietersnieuwstraat 130, 9000 Gent info@vegetarisme.be 09/329.68.51 - www.vegetarisme.

Minder dierlijke producten, meer verantwoord. EVA vzw St.-Pietersnieuwstraat 130, 9000 Gent info@vegetarisme.be 09/329.68.51 - www.vegetarisme. Minder dierlijke producten, meer verantwoord EVA vzw St.-Pietersnieuwstraat 130, 9000 Gent info@vegetarisme.be 09/329.68.51 - www.vegetarisme.be Inhoud Even over EVA Het globale plaatje De milieucrisis

Nadere informatie

Agriculture and biodiversity

Agriculture and biodiversity Agriculture and biodiversity Meeting the challenge: producing while preserving Maarten Hens Agricultural biodiversity Biodiversity is the basis of agriculture 1. Species and genetic variation of crops

Nadere informatie

Beter Bodembeheer de diepte in

Beter Bodembeheer de diepte in Beter Bodembeheer de diepte in 6 april 2017 Nijkerk Partners in PPS Duurzame Bodem: LTO Nederland, NAV, Brancheorganisatie Akkerbouw (Penvoerder), Agrifirm, IRS, Suiker Unie, AVEBE, CZAV, NAO, Bionext

Nadere informatie

Wat kunnen we met gewasdiversiteit in de landbouw? Niels Anten, Crop Systems Analysis, Wageningen UR

Wat kunnen we met gewasdiversiteit in de landbouw? Niels Anten, Crop Systems Analysis, Wageningen UR Wat kunnen we met gewasdiversiteit in de landbouw? Niels Anten, Crop Systems Analysis, Wageningen UR We mogen trots zijn Combinatie van 100 jaar inzet: Veredeling Inzet externe chemische middelen Mechanisatie

Nadere informatie

Geven en Nemen Nederland en Wereldwijde Voedselzekerheid. Politieke beleidsontwikkeling tot nu toe

Geven en Nemen Nederland en Wereldwijde Voedselzekerheid. Politieke beleidsontwikkeling tot nu toe Gevenen ennemen Honger, Hulp en Handel (en Klimaat en Migratie) Opmerking vooraf: Deze voordracht is op persoonlijke titel gehouden en de hier gepresenteerde sheets hoeven niet overeen te komen met het

Nadere informatie

Climate impact on fish productivity: key mechanisms in North Sea plaice

Climate impact on fish productivity: key mechanisms in North Sea plaice Climate impact on fish productivity: key mechanisms in North Sea plaice A.D. Rijnsdorp, R. van Hal, M. Hufnagl, R.D.M. Nash, A. Schroeder, L.R. Teal, I. Tulp, R. Witbaard, D. Beare, H.W. van der Veer Wageningen

Nadere informatie

CHROMA STANDAARDREEKS

CHROMA STANDAARDREEKS CHROMA STANDAARDREEKS Chroma-onderzoeken Een chroma geeft een beeld over de kwaliteit van bijvoorbeeld een bodem of compost. Een chroma bestaat uit 4 zones. Uit elke zone is een bepaald kwaliteitsaspect

Nadere informatie

Crop Water Productivity. concept & relevance. Dr. Eline Vanuytrecht - Lab Bodem & Waterbeheer, KU Leuven 22 Maart 2019

Crop Water Productivity. concept & relevance. Dr. Eline Vanuytrecht - Lab Bodem & Waterbeheer, KU Leuven 22 Maart 2019 Dr. Eline Vanuytrecht - Lab Bodem & Waterbeheer, KU Leuven 22 Maart 2019 Crop Water Productivity concept & relevance Eline Vanuytrecht & Dirk Raes - - September 2017 Inhoud Klimaat Impact -- oogst Impact

Nadere informatie

3HUIRUPDQFH0HDVXUHPHQW RI'\QDPLFDOO\&RPSLOHG -DYD([HFXWLRQV

3HUIRUPDQFH0HDVXUHPHQW RI'\QDPLFDOO\&RPSLOHG -DYD([HFXWLRQV 3HUIRUPDQFH0HDVXUHPHQW RI'\QDPLFDOO\&RPSLOHG -DYD([HFXWLRQV Tia Newhall and Barton P. Miller {newhall *, bart}@cs.wisc.edu Computer Sciences University of Wisconsin 1210 W. Dayton St. Madison, WI 53706

Nadere informatie

Sectie Infectieziekten

Sectie Infectieziekten Sectie Infectieziekten 1 December 2015 U kunt helpen de HIV / AIDS epidemie te beëindigen You can help to end the HIV / AIDS epidemic Sectie Infectieziekten Weet uw HIV status Know your HIV status by 2020

Nadere informatie

Utopia-avond. Onderzoekers uit diverse disciplines stellen hun utopische toekomstdroom voor de samenleving voor

Utopia-avond. Onderzoekers uit diverse disciplines stellen hun utopische toekomstdroom voor de samenleving voor Utopia-avond Onderzoekers uit diverse disciplines stellen hun utopische toekomstdroom voor de samenleving voor 19.30-21.30 uur, refter Hollands College Utopia Revisited 2016 = 500 jaar publicatie Thomas

Nadere informatie

Serving. the. One. who. serves

Serving. the. One. who. serves Serving the One who serves UITDAGING Afrika telt naar schatting 50 miljoen boerengezinnen die lijden aan ondervoeding. Deze kleinschalige boeren zouden de oplossing kunnen zijn voor het wereldvoedselprobleem.

Nadere informatie

De groei van de wereldbevolking: Demografische vloek of zegen?

De groei van de wereldbevolking: Demografische vloek of zegen? De groei van de wereldbevolking: Demografische vloek of zegen? Leo van Wissen Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut NIDI, Den Haag Rijksuniversiteit Groningen Bijdrage aan De Rode Hoed, 8

Nadere informatie

Open teelten op zandgronden hebben meer tijd nodig om te voldoen aan nitraatrichtlijn

Open teelten op zandgronden hebben meer tijd nodig om te voldoen aan nitraatrichtlijn Resultaten Systeemonderzoek Vredepeel geven aan: Open teelten op zandgronden hebben meer tijd nodig om te voldoen aan nitraatrichtlijn Themadag NBV, Wageningen, 8 november 2013 Janjo de Haan Nieuw mestbeleid

Nadere informatie

liniled Cast Joint liniled Gietmof liniled Castjoint

liniled Cast Joint liniled Gietmof liniled Castjoint liniled Cast Joint liniled Gietmof liniled is een hoogwaardige, flexibele LED strip. Deze flexibiliteit zorgt voor een zeer brede toepasbaarheid. liniled kan zowel binnen als buiten in functionele en decoratieve

Nadere informatie

Vergrijzing als sluitstuk van de demografische transitie?

Vergrijzing als sluitstuk van de demografische transitie? Vergrijzing als sluitstuk van de demografische transitie? Lezing Lentecyclus Koninklijke Vlaamse Academie vanbelgië voor Wetenschappen en Kunsten (KVAB) 8 mei 2019, Brussel Leo van Wissen NIDI-KNAW en

Nadere informatie

Opportunities for Collaborative Interdisciplinary Programs. James W. Jones Director, FCI

Opportunities for Collaborative Interdisciplinary Programs. James W. Jones Director, FCI Opportunities for Collaborative Interdisciplinary Programs James W. Jones Director, FCI Outline Introduction: Motivation for the FCI Ongoing Projects Mechanisms Emerging Needs, Opportunities Closing Remarks

Nadere informatie

17 November 2017 Landbouwcongres, Suriname Stichting D ONS. Uitdagingen en mogelijkheden internationaal zadenbeleid

17 November 2017 Landbouwcongres, Suriname Stichting D ONS. Uitdagingen en mogelijkheden internationaal zadenbeleid 17 November 2017 Landbouwcongres, Suriname Stichting D ONS Uitdagingen en mogelijkheden internationaal zadenbeleid Samen met onze partners willen we actief bijdragen aan de wereldvoedselvoorziening en

Nadere informatie

Globalisering 2.0: Europa in woelig vaarwater?

Globalisering 2.0: Europa in woelig vaarwater? Globalisering 2.: Europa in woelig vaarwater? Jan Van Hove Chief Economist, KBC Groep NV Professor Internationale Economie, KU leuven 22 ste Maritiem Symposium 23 mei 218 KBC Economic Research Europa op

Nadere informatie

De Relatie tussen Dagelijkse Stress, Negatief Affect en de Invloed van Bewegen

De Relatie tussen Dagelijkse Stress, Negatief Affect en de Invloed van Bewegen De Relatie tussen Dagelijkse Stress, Negatief Affect en de Invloed van Bewegen The Association between Daily Hassles, Negative Affect and the Influence of Physical Activity Petra van Straaten Eerste begeleider

Nadere informatie

Organische stof. Focus on Farming Wageningen, 27 november 2018 Janjo de Haan

Organische stof. Focus on Farming Wageningen, 27 november 2018 Janjo de Haan Organische stof Focus on Farming Wageningen, 27 november 2018 Janjo de Haan Persoonlijke introductie Janjo de Haan Onderzoeker Bodem Water Bemesting Akkerbouw en groententeelt Praktische en duurzame oplossingen

Nadere informatie

Het is geen open boek tentamen. Wel mag gebruik gemaakt worden van een A4- tje met eigen aantekeningen.

Het is geen open boek tentamen. Wel mag gebruik gemaakt worden van een A4- tje met eigen aantekeningen. Examen ET1205-D1 Elektronische Circuits deel 1, 5 April 2011, 9-12 uur Het is geen open boek tentamen. Wel mag gebruik gemaakt worden van een A4- tje met eigen aantekeningen. Indien, bij het multiple choice

Nadere informatie

Van stal tot akker: de link tussen intensieve veehouderij en akkerbouw

Van stal tot akker: de link tussen intensieve veehouderij en akkerbouw Van stal tot akker: de link tussen intensieve veehouderij en akkerbouw Vakgroep landbouweconomie, Universiteit Gent Overzicht presentatie Belang van sector Situatie Evolutie Uitdagingen Belang agrovoedingscomplex

Nadere informatie

Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch. en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa. Physical factors as predictors of psychological and

Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch. en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa. Physical factors as predictors of psychological and Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa Physical factors as predictors of psychological and physical recovery of anorexia nervosa Liesbeth Libbers

Nadere informatie

Developments in SWAT modelling

Developments in SWAT modelling Developments in SWAT modelling Erik Querner Environmental Modelling SWAT model SWAT use in the Limpopo basin > SWAT CUP New developments: Link SIMGRO SWAT Rainfall runoff module for shallow groundwater

Nadere informatie

De PIN code van de wereld verandert... Amerikas Europa Afrika Azië

De PIN code van de wereld verandert... Amerikas Europa Afrika Azië Naar een klimaatbestendige akkerbouw Cees van den Bos 15 november 2018 De PIN code van de wereld verandert... Vandaag 2100 2050 Amerikas Europa Afrika Azië 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 Akkerbouwland is niet evenredig

Nadere informatie

Meer fairtrade producten in de

Meer fairtrade producten in de Meer fairtrade producten in de Onderwerp boodschappentas Maart 2009 Meer fairtrade producten in de boodschappentas Aankoopmotieven van fairtrade producten door Nederlandse huishoudens in 2008 Inhoud (1)

Nadere informatie

Running head: EFFECT VAN IB-CGT OP SEKSUELE DISFUNCTIES BIJ VROUWEN

Running head: EFFECT VAN IB-CGT OP SEKSUELE DISFUNCTIES BIJ VROUWEN Running head: EFFECT VAN IB-CGT OP SEKSUELE DISFUNCTIES BIJ VROUWEN Het Effect van Online Cognitieve Gedragstherapie op Seksuele Disfuncties bij Vrouwen The Effectiveness of Internet-based Cognitive-Behavioural

Nadere informatie

Kosten en baten van lokale gezondheidspromotie

Kosten en baten van lokale gezondheidspromotie Kosten en baten van lokale gezondheidspromotie Prof. Dr. Lieven Annemans Ghent University, Brussels University Lieven.annemans@ugent.be Lieven.annemans@vub.ac.be VIGeZ April 2013 1 Growth 7% Eén van de

Nadere informatie

DRIVE AGAINST MALARIA ONTVANGT 104.000 EURO VAN LAND ROVER NEDERLAND DRIVE AGAINST MALARIA RECEIVES 104.000 EURO FROM LAND ROVER NETHERLANDS

DRIVE AGAINST MALARIA ONTVANGT 104.000 EURO VAN LAND ROVER NEDERLAND DRIVE AGAINST MALARIA RECEIVES 104.000 EURO FROM LAND ROVER NETHERLANDS DRIVE AGAINST MALARIA ONTVANGT 104.000 EURO VAN LAND ROVER NEDERLAND DRIVE AGAINST MALARIA RECEIVES 104.000 EURO FROM LAND ROVER NETHERLANDS V.l.n.r. Julia Samuël, David Robertson en CEO Marc Bienemann

Nadere informatie

Kansen voor de afzet van slib in de landbouw?

Kansen voor de afzet van slib in de landbouw? Kansen voor de afzet van slib in de landbouw? Platform Afvalwater Energie en Grondstoffen (11 okt. 16) Inge Regelink Wageningen Environmental Research (Alterra) Sludge2Soil (2016) TKI Deltatechnologie,

Nadere informatie

Lange termijn betrokken aandeelhouderschap bij small cap ondernemingen. Lars Dijkstra 11 februari 2014, Amsterdam

Lange termijn betrokken aandeelhouderschap bij small cap ondernemingen. Lars Dijkstra 11 februari 2014, Amsterdam bij small cap ondernemingen Lars Dijkstra 11 februari 2014, Amsterdam Lange termijn betrokken aandeelhouderschap bij small cap ondernemingen Agenda De rol van aandeelhouders Betrokken aandeelhouderschap

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/22618 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Schans, Martin van der Title: Blowup in the complex Ginzburg-Landau equation Issue

Nadere informatie

De Relatie Tussen de Gehanteerde Copingstijl en Pesten op het Werk. The Relation Between the Used Coping Style and Bullying at Work.

De Relatie Tussen de Gehanteerde Copingstijl en Pesten op het Werk. The Relation Between the Used Coping Style and Bullying at Work. De Relatie Tussen de Gehanteerde Copingstijl en Pesten op het Werk The Relation Between the Used Coping Style and Bullying at Work Merijn Daerden Studentnummer: 850225144 Werkstuk: Empirisch afstudeeronderzoek:

Nadere informatie

Verduurzaming van de veehouderij: urgentie vanuit mondiaal perspectief

Verduurzaming van de veehouderij: urgentie vanuit mondiaal perspectief Verduurzaming van de veehouderij: urgentie vanuit mondiaal perspectief Conferentie Keuzes voor landbouw en veehouderij Huidige mondiale impact van veehouderij Biodiversiteit, aandeel 30% in mondiaal verlies

Nadere informatie

Entreprendre contre la faim Le rôle du secteur privé comme acteur clé pour la réalisation de l ODD2 dans les pays du Sud

Entreprendre contre la faim Le rôle du secteur privé comme acteur clé pour la réalisation de l ODD2 dans les pays du Sud Entreprendre contre la faim Le rôle du secteur privé comme acteur clé pour la réalisation de l ODD2 dans les pays du Sud Ondernemen tegen honger Focus op de rol van de private sector als belangrijke speler

Nadere informatie

Cambridge Assessment International Education Cambridge International General Certificate of Secondary Education. Published

Cambridge Assessment International Education Cambridge International General Certificate of Secondary Education. Published Cambridge Assessment International Education Cambridge International General Certificate of Secondary Education DUTCH 055/02 Paper 2 Reading MARK SCHEME Maximum Mark: 45 Published This mark scheme is published

Nadere informatie

Multi-disciplinary workshop on Ageing and Wellbeing

Multi-disciplinary workshop on Ageing and Wellbeing Date 7-12-2011 1 Multi-disciplinary workshop on Ageing and Wellbeing Prof. Dr. Inge Hutter Demographer, anthropologist Coordinator Healthy Ageing Alpha Gamma RUG Dean Faculty Spatial Sciences Date 7-12-2011

Nadere informatie

ir. L. Delanote, ir. A. Beeckman PCBT vzw Kruishoutem, 16 maart 2011

ir. L. Delanote, ir. A. Beeckman PCBT vzw Kruishoutem, 16 maart 2011 ir. L. Delanote, ir. A. Beeckman PCBT vzw Kruishoutem, 16 maart 2011 De vruchtbaarheid en de biologische activiteit van de bodem worden behouden en verbeterd - Door de teelt van vlinderbloemigen, groenbemesters

Nadere informatie

De Relatie tussen Werkdruk, Pesten op het Werk, Gezondheidsklachten en Verzuim

De Relatie tussen Werkdruk, Pesten op het Werk, Gezondheidsklachten en Verzuim De Relatie tussen Werkdruk, Pesten op het Werk, Gezondheidsklachten en Verzuim The Relationship between Work Pressure, Mobbing at Work, Health Complaints and Absenteeism Agnes van der Schuur Eerste begeleider:

Nadere informatie

Bodemkundige Dienst van België

Bodemkundige Dienst van België onafhankelijke v.z.w. spin-off KULeuven(1945) ± 100 medewerkers www.bdb.be Certalent Advies BDB-West (Roeselare) Hoofdzetel (Heverlee) land- en tuinbouw milieuhygiëne bodemhygiëne Analyse SPB Environnement

Nadere informatie

JE TUIN HEEFT MEER IN HUIS DAN JE DENKT

JE TUIN HEEFT MEER IN HUIS DAN JE DENKT JE TUIN HEEFT MEER IN HUIS DAN JE DENKT EEN STRATEGISCHE ROL VOOR VLAAMSE TUINEN ANNEMIE ELSEN VALERIE DEWAELHEYNS BODEM ALS BASIS VOOR ESD // 26 NOVEMBER 2015 vzw De Rand, picture Karel Tomeï + De gewestelijke

Nadere informatie

Verantwoord rapporteren. Karin Schut

Verantwoord rapporteren. Karin Schut Verantwoord rapporteren Karin Schut Verantwoord rapporteren Documentatie Definities resultaattypen Rapportageregels Beschikbare variabelen Documentatie op Vinex Reken en rapportageregels Definitie van

Nadere informatie

Organische stofbeheer en stikstofleverend vermogen van de grond in de Nederlandse akkerbouw

Organische stofbeheer en stikstofleverend vermogen van de grond in de Nederlandse akkerbouw Organische stofbeheer en stikstofleverend vermogen van de grond in de Nederlandse akkerbouw Jan Bokhorst Geert-Jan van der Burgt Gefinancierd door: 2012 Louis Bolk Instituut Organische stofbeheer en stikstofleverend

Nadere informatie

Gewas Reflectie Sensoren Voor On-The-Go Variabel Doseren & Karteren

Gewas Reflectie Sensoren Voor On-The-Go Variabel Doseren & Karteren Gewas Reflectie Sensoren Voor On-The-Go Variabel Doseren & Karteren Relatie tussen Zon en Plant Celstructuur en Reflectie Celstructuur en Reflectie Bare Soil VISIBLE Reflectance Controlled by Leaf Pigments

Nadere informatie

Duurzame wereldvoedselvoorziening. hoe ziet dit vraagstuk eruit en in welke richting liggen de oplossingen?

Duurzame wereldvoedselvoorziening. hoe ziet dit vraagstuk eruit en in welke richting liggen de oplossingen? Duurzame wereldvoedselvoorziening hoe ziet dit vraagstuk eruit en in welke richting liggen de oplossingen? Even voorstellen: Ruben Bringsken Ondernemer in Food en ICT (focus op duurzame oplossingen) Eigenaar/participatie

Nadere informatie

Lage rentevoeten sluipend gif voor de economie? Alumni & Friends Actuariaat Leuven 28.09.2015 Tom Meeus

Lage rentevoeten sluipend gif voor de economie? Alumni & Friends Actuariaat Leuven 28.09.2015 Tom Meeus Lage rentevoeten sluipend gif voor de economie? Alumni & Friends Actuariaat Leuven 28.09.2015 Tom Meeus Trends, 06.06.2013 Is een lage rente (

Nadere informatie

Classification of triangles

Classification of triangles Classification of triangles A triangle is a geometrical shape that is formed when 3 non-collinear points are joined. The joining line segments are the sides of the triangle. The angles in between the sides

Nadere informatie

Global TV Canada s Pulse 2011

Global TV Canada s Pulse 2011 Global TV Canada s Pulse 2011 Winnipeg Nobody s Unpredictable Methodology These are the findings of an Ipsos Reid poll conducted between August 26 to September 1, 2011 on behalf of Global Television. For

Nadere informatie

DE BESTE STUURLUI STAAN AAN WAL? Human factor challenges in autonomous sailing Hans van den Broek

DE BESTE STUURLUI STAAN AAN WAL? Human factor challenges in autonomous sailing Hans van den Broek DE BESTE STUURLUI STAAN AAN WAL? Human factor challenges in autonomous sailing Hans van den Broek INTRODUCTION Senior Human Factors Researcher @TNO, Soesterberg, The Netherlands adaptive maritime automation

Nadere informatie

Hightech meets Nature. Natuurinclusief en precisielandbouw

Hightech meets Nature. Natuurinclusief en precisielandbouw Hightech meets Nature Natuurinclusief en precisielandbouw Joris Roskam, 26 januari 2018 Bayer Science for a better life Innovatie voor mensen, dieren en planten Mensen Dieren Planten Page 2 Bayer Crop

Nadere informatie

Kwaliteit van Leven en Depressieve Symptomen van Mensen met Multiple Sclerose: De Modererende Invloed van Coping en Doelaanpassing

Kwaliteit van Leven en Depressieve Symptomen van Mensen met Multiple Sclerose: De Modererende Invloed van Coping en Doelaanpassing Kwaliteit van Leven en Depressieve Symptomen van Mensen met Multiple Sclerose: De Modererende Invloed van Coping en Doelaanpassing Quality of Life and Depressive Symptoms of People with Multiple Sclerosis:

Nadere informatie

My Benefits My Choice applicatie. Registratie & inlogprocedure

My Benefits My Choice applicatie. Registratie & inlogprocedure My Benefits My Choice applicatie Registratie & inlogprocedure Welkom bij de My Benefits My Choice applicatie Gezien de applicatie gebruik maakt van uw persoonlijke gegevens en salarisinformatie wordt de

Nadere informatie

Evaluation of Measurement Uncertainty using Adaptive Monte Carlo Methods

Evaluation of Measurement Uncertainty using Adaptive Monte Carlo Methods Evaluation of Measurement Uncertainty using Adaptive Monte Carlo Methods Gerd Wübbeler, Peter M. Harris, Maurice G. Cox, Clemens Elster ) Physikalisch-Technische Bundesanstalt (PTB) ) National Physical

Nadere informatie

Surveys: drowning in data?

Surveys: drowning in data? Surveys: drowning in data? De toekomst van surveyonderzoek Roeland Beerten Hoofdstatisticus Vlaamse overheid Inhoud Context Surveys in een wereld vol met data De toekomst? People in this country have

Nadere informatie

(Big) Data in het sociaal domein

(Big) Data in het sociaal domein (Big) Data in het sociaal domein Congres Sociaal: sturen op gemeentelijke ambities 03-11-2016 Even voorstellen Laudy Konings Lkonings@deloitte.nl 06 1100 3917 Romain Dohmen rdohmen@deloitte.nl 06 2078

Nadere informatie

Running head: OPVOEDSTIJL, EXTERNALISEREND PROLEEMGEDRAG EN ZELFBEELD

Running head: OPVOEDSTIJL, EXTERNALISEREND PROLEEMGEDRAG EN ZELFBEELD 1 Opvoedstijl en Externaliserend Probleemgedrag en de Mediërende Rol van het Zelfbeeld bij Dak- en Thuisloze Jongeren in Utrecht Parenting Style and Externalizing Problem Behaviour and the Mediational

Nadere informatie

Waarde van bodemvruchtbaarheid. Oene Oenema. Wageningen University & Research

Waarde van bodemvruchtbaarheid. Oene Oenema. Wageningen University & Research Waarde van bodemvruchtbaarheid Oene Oenema Wageningen University & Research NBV-bijeenkomst Wageningen, 21-04-2017 Wat is bodemvruchtbaarheid? Twee definities: Productiecapaciteit van de bodem Vermogen

Nadere informatie

Naar een afwegingsmodel voor gezondheidsbeleid

Naar een afwegingsmodel voor gezondheidsbeleid Naar een afwegingsmodel voor gezondheidsbeleid prof. dr. Frauke Ohl Animal Welfare & Laboratory Animal Science; Dept. Animals in Science & Society Veterinary Faculty, Utrecht University, NL Council of

Nadere informatie

Bemesting in de biologische teelt; Na gehalte en nieuwe mestregels. Wim Voogt, Aat van Winkel

Bemesting in de biologische teelt; Na gehalte en nieuwe mestregels. Wim Voogt, Aat van Winkel Bemesting in de biologische teelt; Na gehalte en nieuwe mestregels Wim Voogt, Aat van Winkel Wettelijke beperkingen 21 Mestwet (N)maximum 17 kg N ha 1 yr kg/ha/yr N P Tomato 159 381 Cucumber 159 324 Sw.

Nadere informatie

Toekomstgerichte aardappelteelt Groene gewasbescherming. Carlos Nijenhuis 18 juni 2018

Toekomstgerichte aardappelteelt Groene gewasbescherming. Carlos Nijenhuis 18 juni 2018 Toekomstgerichte aardappelteelt Groene gewasbescherming Carlos Nijenhuis 18 juni 2018 Agenda Visie en ambitie Nefyto Politiek Agrifood Innovatie gewasbeschermingsmiddelen Wat kunt U doen? Wij ontwikkelen

Nadere informatie

Landelijke inventarisatie export en verwerking dierlijke mest 2018

Landelijke inventarisatie export en verwerking dierlijke mest 2018 Landelijke inventarisatie export en verwerking dierlijke mest 2018 Fosfaat: overschot, export en verwerking 2017 Stikstof: overschot, export en verwerking 2017 Mestbewerkingsinstallaties Ontwikkelingen

Nadere informatie

Reading comprehension: The Tropical Rainforest

Reading comprehension: The Tropical Rainforest Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Patricia Termeer 05 februari 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/71971 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet.

Nadere informatie

ANT S KINGDOM Here is some advice for setting up your Master Ant Farm!

ANT S KINGDOM Here is some advice for setting up your Master Ant Farm! ANT S KINGDOM Master NL EN Instructies Mierenboerderij Master Bedankt voor je bestelling van de Mierenboerderij Master. De beste keus! Installatie NL Naast de informatie die te lezen is in ons boekje

Nadere informatie

Wat zijn duurzame landbouwsystemen, en hoe kunnen we die bereiken?

Wat zijn duurzame landbouwsystemen, en hoe kunnen we die bereiken? Duurzame landbouw Gezond voedsel - Vitaal platteland Wat zijn duurzame landbouwsystemen, en hoe kunnen we die bereiken? Gijs Kuneman 21 mei 2016 1 Duurzaam? 2 Inhoud 1. Hoe beoordeel je duurzaamheid 2.

Nadere informatie

Screen Design. Deliverable 3 - Visual Design. Pepijn Gieles 0877217 19-12-2014. Docent: Jasper Schelling

Screen Design. Deliverable 3 - Visual Design. Pepijn Gieles 0877217 19-12-2014. Docent: Jasper Schelling Screen Design Deliverable 3 - Visual Design Pepijn Gieles 0877217 19-12-2014 Docent: Jasper Schelling Hulp bij het inloggen Inloggen Particulier Personal Banking Private Banking Zakelijk Zoeken in Particulier

Nadere informatie

Hergebruik mestwater uit de veehouderij

Hergebruik mestwater uit de veehouderij Hergebruik mestwater uit de veehouderij Oscar Schoumans Alterra, Wageningen UR Bijeenkomst Watermanagement in de Agroketen d.d. 25 september 2013, Venlo Inhoud 1. Achtergronden 2. Sluiten van de kringlopen

Nadere informatie

De wereld kan op lange termijn alleen biologisch gevoed worden

De wereld kan op lange termijn alleen biologisch gevoed worden De wereld kan op lange termijn alleen biologisch gevoed worden Jan Willem Erisman 10 oktober 2016 Stikstof (nutriënten) hebben goede en Te weinig slechte kanten Te veel Voor 1 kg zuivere stikstof is 135

Nadere informatie

Organische stofbeheer en stikstofleverend vermogen van de grond in de Nederlandse akkerbouw

Organische stofbeheer en stikstofleverend vermogen van de grond in de Nederlandse akkerbouw Organische stofbeheer en stikstofleverend vermogen van de grond in de Nederlandse akkerbouw In opdracht van en gefinancierd door: Dit project is uitgevoerd door: Auteur(s): Jan Bokhorst Geert-Jan van der

Nadere informatie

Europa: Uitdagingen? Prof. Hylke Vandenbussche Departement Economie- International Trade 26 April 2018 Leuven

Europa: Uitdagingen? Prof. Hylke Vandenbussche Departement Economie- International Trade 26 April 2018 Leuven Europa: Uitdagingen? Prof. Hylke Vandenbussche Departement Economie- International Trade 26 April 2018 Leuven America First! Wat is het potentiële banenverlies voor België en Europa? VIVES discussion paper

Nadere informatie

Back to the future: oude en nieuwe behandelingen Prof. Dr. Geert Dom, Hoogleraar, Universiteit Antwerpen (UA, CAPRI)

Back to the future: oude en nieuwe behandelingen Prof. Dr. Geert Dom, Hoogleraar, Universiteit Antwerpen (UA, CAPRI) Back to the future: oude en nieuwe behandelingen Prof. Dr. Geert Dom, Hoogleraar, Universiteit Antwerpen (UA, CAPRI) geert.dom@uantwerpen.be Alcohol Wat komt op ons af of is er al? Drugs x 80/jaar Medicatie

Nadere informatie

Outline A PERMANENT PASTURE LAYER BASED ON OPEN DATA 11/24/2014. The creation and monitoring of a permanent pasture layer

Outline A PERMANENT PASTURE LAYER BASED ON OPEN DATA 11/24/2014. The creation and monitoring of a permanent pasture layer A PERMANENT PASTURE LAYER BASED ON OPEN DATA The creation and monitoring of a permanent pasture layer 20 th of November 2014, Marcel Meijer Outline Open Data in the Netherland Greening elements Calculating

Nadere informatie

Verschillen in het Gebruik van Geheugenstrategieën en Leerstijlen. Differences in the Use of Memory Strategies and Learning Styles

Verschillen in het Gebruik van Geheugenstrategieën en Leerstijlen. Differences in the Use of Memory Strategies and Learning Styles Verschillen in het Gebruik van Geheugenstrategieën en Leerstijlen tussen Leeftijdsgroepen Differences in the Use of Memory Strategies and Learning Styles between Age Groups Rik Hazeu Eerste begeleider:

Nadere informatie

De Samenhang tussen Dagelijkse Stress en Depressieve Symptomen en de Mediërende Invloed van Controle en Zelfwaardering

De Samenhang tussen Dagelijkse Stress en Depressieve Symptomen en de Mediërende Invloed van Controle en Zelfwaardering De Samenhang tussen Dagelijkse Stress en Depressieve Symptomen en de Mediërende Invloed van Controle en Zelfwaardering The Relationship between Daily Hassles and Depressive Symptoms and the Mediating Influence

Nadere informatie

Functioneren van een Kind met Autisme. M.I. Willems. Open Universiteit

Functioneren van een Kind met Autisme. M.I. Willems. Open Universiteit Onderzoek naar het Effect van de Aanwezigheid van een Hond op het Alledaags Functioneren van een Kind met Autisme M.I. Willems Open Universiteit Naam student: Marijke Willems Postcode en Woonplaats: 6691

Nadere informatie

Landbouw, partner in de strijd voor het klimaat Bas van Wesemael

Landbouw, partner in de strijd voor het klimaat Bas van Wesemael Landbouw, partner in de strijd voor het klimaat Bas van Wesemael UCL Bodem organische stof bestaat voor ca. 58 % uit koolstof Behalve een rol van organische stof in klimaatsregulering: Bodemvruchtbaarheid

Nadere informatie

Landbouw richting 2020

Landbouw richting 2020 A Landbouw richting 2020 Bert-Jan Aling Rabobank Nederland Sectormanager Food & Agri Financieringsvolume 1996-2009 30,0 28,1 30,1 28,0 26,0 23,4 25,8 24,0 22 22,2 22,0 19,7 20,5 20,0 18,2 19 18,0 17,1

Nadere informatie

Beheer gericht op bodemkwaliteit in een biologisch teeltsysteem met groenbedekkers en plantaardige bemestingsvormen

Beheer gericht op bodemkwaliteit in een biologisch teeltsysteem met groenbedekkers en plantaardige bemestingsvormen Beheer gericht op bodemkwaliteit in een biologisch teeltsysteem met groenbedekkers en plantaardige bemestingsvormen Koen Willekens, Victoria Nelissen, Bert Van Gils, Peter Lootens, Tom De Swaef, Jane Debode,

Nadere informatie

KPMG PROVADA University 5 juni 2018

KPMG PROVADA University 5 juni 2018 IFRS 16 voor de vastgoedsector Ben u er klaar voor? KPMG PROVADA University 5 juni 2018 The concept of IFRS 16 2 IFRS 16 Impact on a lessee s financial statements Balance Sheet IAS 17 (Current Standard)

Nadere informatie

Knelpunten in Zelfstandig Leren: Zelfregulerend leren, Stress en Uitstelgedrag bij HRM- Studenten van Avans Hogeschool s-hertogenbosch

Knelpunten in Zelfstandig Leren: Zelfregulerend leren, Stress en Uitstelgedrag bij HRM- Studenten van Avans Hogeschool s-hertogenbosch Knelpunten in Zelfstandig Leren: Zelfregulerend leren, Stress en Uitstelgedrag bij HRM- Studenten van Avans Hogeschool s-hertogenbosch Bottlenecks in Independent Learning: Self-Regulated Learning, Stress

Nadere informatie

WORKSHOP : COMPTENCES FOR THE SUSTAINABLE DEVELOPMENT GOALS ( SDGs )

WORKSHOP : COMPTENCES FOR THE SUSTAINABLE DEVELOPMENT GOALS ( SDGs ) WORKSHOP : COMPTENCES FOR THE SUSTAINABLE DEVELOPMENT GOALS ( SDGs ) Jos van Hal, MSc 24th May 2019 Recent publication: SDGs INSPIRATIONAL OR ASPIRATIONAL? HOW TO OPERATIONALISE AND IMPLEMENT THE SUSTAINABLE

Nadere informatie

WETENSCHAPPELIJK COMITE VAN HET FEDERAAL AGENTSCHAP VOOR DE VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN

WETENSCHAPPELIJK COMITE VAN HET FEDERAAL AGENTSCHAP VOOR DE VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN 1 WETENSCHAPPELIJK COMITE VAN HET FEDERAAL AGENTSCHAP VOOR DE VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN ADVIES 13-2007 Betreft : Ontwerp van koninklijk besluit betreffende het in de handel brengen en het gebruik

Nadere informatie

Organische stof in de vollegronds tuinbouw. 4 november 2013, Henk van Reuler

Organische stof in de vollegronds tuinbouw. 4 november 2013, Henk van Reuler Organische stof in de vollegronds tuinbouw 4 november 2013, Henk van Reuler Inhoud Factoren die OS gehalte beinvloeden OS gehalte in Nederland OS onderzoek Slot opmerkingen Factoren die het OS gehalte

Nadere informatie

Scheepvaart. Ronald van der A, Folkert Boersma, Jieying Ding RIVM, 1 June 2018

Scheepvaart. Ronald van der A, Folkert Boersma, Jieying Ding RIVM, 1 June 2018 Scheepvaart Ronald van der A, Folkert Boersma, Jieying Ding RIVM, 1 June 2018 Luchtvervuiling door zeeschepen vanuit de ruimte gezien Wat is er te detecteren? Waar is het meetbaar? Wat is de relatie met

Nadere informatie

Geslacht, Emotionele Ontrouw en Seksdrive. Gender, Emotional Infidelity and Sex Drive

Geslacht, Emotionele Ontrouw en Seksdrive. Gender, Emotional Infidelity and Sex Drive 1 Geslacht, Emotionele Ontrouw en Seksdrive Gender, Emotional Infidelity and Sex Drive Femke Boom Open Universiteit Naam student: Femke Boom Studentnummer: 850762029 Cursusnaam: Empirisch afstudeeronderzoek:

Nadere informatie

KLW KLW. Meer ruwvoer lucratiever dan meer melk? Jaap Gielen, Specialist melkveehouderij 15/22 februari Ruwvoerproductie en economie!

KLW KLW. Meer ruwvoer lucratiever dan meer melk? Jaap Gielen, Specialist melkveehouderij 15/22 februari Ruwvoerproductie en economie! Meer ruwvoer lucratiever dan meer melk!? Jaap Gielen, Specialist melkveehouderij 15/22 februari 2017 Meer ruwvoer lucratiever dan meer melk? Ruwvoerproductie en economie! KLW Actualiteit: Managementinstrument

Nadere informatie

Gemeente Ridderkerk Controle jaarrekening Ridderkerk 4 juli 2019 Jesper van Koert Reinier Moet Rein-Aart van Vugt

Gemeente Ridderkerk Controle jaarrekening Ridderkerk 4 juli 2019 Jesper van Koert Reinier Moet Rein-Aart van Vugt Gemeente Ridderkerk Controle jaarrekening 2018 Ridderkerk 4 juli 2019 Jesper van Koert Reinier Moet Rein-Aart van Vugt Status van de controle Raad Gemeente Ridderkerk 2018 - bevindingen jaarrekening 1

Nadere informatie

Titelstijl van model bewerken

Titelstijl van model bewerken Titelstijl van model Sudan Dairy Sector Potential or dead-end street? Martin de Jong Sudan Business Seminar, The Hague - 27th October 2016 Content Country Profile Dairy farming sector Titelstijl van model

Nadere informatie

Klimaatverandering en onze voedselzekerheid

Klimaatverandering en onze voedselzekerheid Klimaatverandering en onze voedselzekerheid Prof. Dr. Martin Kropff Rector Magnificus Wageningen University Vice-president Raad van Bestuur Wageningen UR Ons klimaat verandert Ons klimaat verandert Oplossingsrichtingen

Nadere informatie

Open teelten op zandgronden hebben meer tijd nodig om te voldoen aan nitraatrichtlijn

Open teelten op zandgronden hebben meer tijd nodig om te voldoen aan nitraatrichtlijn Resultaten Systeemonderzoek Vredepeel geven aan: Open teelten op zandgronden hebben meer tijd nodig om te voldoen aan nitraatrichtlijn BAVB workshop 11 februari 2014 Janjo de Haan Nieuw mestbeleid heeft

Nadere informatie

Building the next economy met Blockchain en real estate. Lelystad Airport, 2 november 2017 BT Event

Building the next economy met Blockchain en real estate. Lelystad Airport, 2 november 2017 BT Event Building the next economy met Blockchain en real estate Lelystad Airport, 2 november 2017 Blockchain en real estate Programma Wat is blockchain en waarvoor wordt het gebruikt? BlockchaininRealEstate Blockchain

Nadere informatie

Praktijkgerichte oplossingen voor organische stofopbouw in biologische landbouw onder MAP 5

Praktijkgerichte oplossingen voor organische stofopbouw in biologische landbouw onder MAP 5 Praktijkgerichte oplossingen voor organische stofopbouw in biologische landbouw onder MAP 5 Projectduur: 1 januari 2016 31 december 2017 Financiering: Verantwoordelijke: Partners: Praktijkgerichte oplossingen

Nadere informatie

Banking for Food. Nederland aan kop! Jeen Nijboer Projectmanager Food & Agri

Banking for Food. Nederland aan kop! Jeen Nijboer Projectmanager Food & Agri Banking for Food Nederland aan kop! Jeen Nijboer Projectmanager Food & Agri Nederland aan kop Historisch Waar komen we vandaan? Waar staan we nu? Rol Rabobank Spilfunctie 3x access Belangrijk voor Nederland

Nadere informatie