BESLUITFORMULIER BIJ B&W ADVIES - RAAD Ja Nee Nee Nee Nee Nee Ja E O

Transcriptie

1 BESLUITFORMULIER BIJ B&W ADVIES - RAAD Ja Nee Nee Nee Nee Nee Ja E O ADVIES B&W Advies - Raad Domein: Ruimtelijke Ontwikkeling Registratienummer: BENW Team: Beleid en Vastgoed Adviseur: Vivienne Sanders Toestelnummer: Datum: 28 maart 2019 Onderwerp: Samenvatting van het advies: BUCH advies Doel van dit advies is het college Notitie beleid en regelgeving recreatieve verhuur en recreatief gebruik van woningen Met voorliggend advies wordt aan het college van Bergen gevraagd in te stemmen met de notitie beleid en regelgeving recreatieve verhuur en recreatief gebruik van woningen. Voorgesteld wordt om recreatieve verhuur toe te staan in de vensterperiode juni, juli en augustus en de borging van het beleid verder vast te leggen en uit te werken in de Huisvestingsverordening. Nee, dit advies heeft alleen betrekking op Bergen. Te adviseren om voorgesteld besluit vast te stellen en voor te leggen aan de raad. (denk om de raadsstukken) Besluitnummer: Paraaf business controller: Openbaarheid Openbaar (direct) Paraaf manager: Circulatie Akkoord Datum Bespreken Primaat Procedure Datum Assistent gemeentesecretaris Gemeentesecretaris Burgemeester X B&W Naam Commissie Commissie Vergadering Algemene raadscommissie Wethouder Bekkering Raad Wethouder Koster Agendering Ter Besluitvorming Wethouder Houtenbos Wethouder Valkering Wethouder Tromp Bijlage: 1. Notitie beleid en regelgeving recreatieve verhuur en recreatief gebruik van woningen Voorgesteld besluit: Het college besluit: - het reguleren van de recreatieve verhuur in de maanden juni, juli en augustus (de venstertijd) vanaf 1 januari 2020 vast te stellen; - vanaf 1 januari 2021 ook daadwerkelijk handhavend op te treden tegen overtreding van de venstertijden; Pagina 1 van 9

2 - de beleidsnotitie beleid en regelgeving recreatieve verhuur en recreatief gebruik van woningen voor kennisgeving aan te nemen en deze middels bijgevoegd raadvoorstel ter vaststelling aan te bieden aan de gemeenteraad van Bergen; - bijgevoegde begrotingswijziging vast te stellen. 2

3 B&W-ADVIES 1 INLEIDING In de gemeente Bergen is het een bekend verschijnsel dat eigenaren hun woning of delen daarvan in de zomermaanden verhuren aan toeristen. De laatste jaren neemt deze vorm van verhuur echter een grote vlucht. Het aantal toeristen neemt toe en door de komst van de verhuurbemiddelingssites is het verhuren van woningen laagdrempelig. Voordeel woningeigenaar De opbrengst van de verhuur is voor woningeigenaren aantrekkelijk. Het komt ook vaker voor dat woningen jaarrond worden verhuurd aan toeristen en ook met dat doel worden aangekocht. Voordeel toerist Voor toeristen is het huren van particuliere woningen een aantrekkelijk alternatief voor de vakantieverblijven die bedrijfsmatig verhuurd worden, zoals hotels en huizen op vakantieparken en voor het verblijf in een B&B. Aankoop gewone woning als vakantiewoning eigen gebruik Naast de recreatieve verhuur kent de gemeente Bergen ook het verschijnsel van de woning die gekocht wordt door mensen die niet in de gemeente wonen en de woning alleen zelf gebruiken in de weekenden en de vakanties. Behalve voor de tweede woningen in Bergen aan Zee en Egmond aan Zee, die bedoeld zijn als tweede woning, is dit in de rest van de gemeente een ongewenst verschijnsel. Negatieve effecten De recreatieve verhuur van woningen zorgt onder andere voor overlast en heeft negatieve effecten op de leefbaarheid in de dorpen. Het recreatief gebruik van woningen heeft als gevolg dat woningen geen vaste bewoner hebben en regelmatig ook nog verhuurd worden aan toeristen in de periodes dat de eigenaar geen gebruik maakt van de woning. Het recreatief gebruik is geen nieuw verschijnsel, maar in tijden van krapte op de woningmarkt is het wenselijk om deze woningen weer beschikbaar te stellen voor de woningmarkt. De notitie gaat in op beide vormen van recreatief gebruik van woningen. Directe aanleiding notitie De directe aanleiding voor de aandacht voor dit onderwerp is gekomen vanuit de RECRON. De RECRON heeft in een brief van 9 augustus 2016, aangegeven dat met de opkomst van de toeristische verhuur van particuliere woningen, het speelveld met de professionele recreatieondernemers niet meer eerlijk is. Opdracht raad Op 2 november 2017 heeft de gemeenteraad van Bergen ingestemd met de motie Gebouwen met woonbestemming volgens bestemming gebruiken Het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Bergen heeft in december 2017 opdracht gegeven om te onderzoeken hoe de recreatieve verhuur van woningen gereguleerd kan worden. Proces zo ver Op 10 april 2018 is een eerste procesnotitie opgesteld waarin de projectgroep het college heeft geïnformeerd over de aanpak en het proces wat zij voor ogen heeft. In deze notitie zijn Pagina 3 van 9

4 de doelen van het project geformuleerd: het reguleren van de recreatieve verhuur en het weer beschikbaar krijgen van de woningen waar op dit moment niemand ingeschreven staat. De gemeenteraad is op een aantal momenten in het proces geïnformeerd over het project. Op 6 november 2018 is de beleidsnotitie Project Onttrekking aan het college gepresenteerd. In deze notitie heeft de projectgroep haar bevindingen gepresenteerd aan het college en is aan het college gevraagd een keuze te maken voor het in te zetten juridisch instrumentarium, de prioritering en de te zetten vervolgstappen. Voorlopige conclusies van november 2018: in tijd is gekozen voor een vensterperiode: de recreatieve verhuur wordt beperkt toegestaan in de maanden juli en augustus, en als instrumentarium is gekozen voor de Huisvestingsverordening (hierna Hv); om de gestelde norm vast te kunnen leggen en ook daadwerkelijk handhavend op te kunnen treden; de gemeente gaat in gesprek met verhuurders(bemiddelingsorganisaties) en met haar inwoners. Doel van de gesprekken is het informeren over het voorgenomen beleid en nadrukkelijk de reacties op te halen van alle partijen. Op 11 december 2018 heeft de gemeenteraad van Bergen opnieuw een motie ingediend beleid en regelgeving structureel recreatieve verhuur van woningen die ook is aangenomen. De strekking van deze motie is dat de communicatie rondom het voorgenomen beleid alvast opgestart wordt, zodat de (toekomstige) huiseigenaren daarmee alvast rekening kunnen houden. Daarmee wil de raad de bewustwording op dit onderwerp voeden. Gedurende de gehele periode van november 2017 tot en met januari 2019 zijn gesprekken gevoerd met het werkveld. Opbrengst van de gesprekken is dat de belangen sterk uiteenlopen. De inwoners die overlast ervaren van recreatieve verhuur en/of het recreatief gebruik van woningen zijn voorstander van het reguleren door de gemeente. Hetzelfde geldt voor de eigenaren van vakantieparken, hotels of andere bedrijfsmatige vormen van vakantieverblijven. De personen of bedrijven die woningen, die bestemd zijn voor wonen, verhuren zijn van mening dat het voorgestelde tijdvak van twee maanden te krap is en negatieve gevolgen zal hebben voor de toeristische sector in Bergen. Na het voeren van alle gesprekken is gekozen om een aantal scenario s uit te werken en voor te leggen aan de gemeenteraad. De scenario s zijn uitgewerkt in voorliggende beleidsnotitie. 2 BELEIDSKADER Het uitgangspunt van het beleid is het tegengaan van onttrekking van woningen aan de woningmarkt door gebruik dat strijdig is met de bestemming wonen. Door te sturen op het gebruik van woningen voor het doel waar ze voor bestemd zijn, namelijk bewoning door huishoudens, komen woningen beschikbaar voor woningzoekenden en worden de dorpen weer regulier bewoond. Dit voorkomt overmatige overlast door het recreatief gebruik en onevenwichtige situaties door woningen waar geen vaste bewoners meer is, zoals het verdwijnen van voorzieningen. De gestelde doelen zijn: 1. het tegengaan van negatieve effecten op de leefbaarheid in de dorpen en buurten door recreatieve verhuur; Pagina 4 van 9

5 2. het tegengaan van de onttrekking van woningen door recreatieve verhuur, doordat woningen opgekocht worden voor structurele verhuur; 3. het weer beschikbaar krijgen van woningen die nu recreatief gebruikt worden voor de woningmarkt. Voorstel De raad wordt voorgesteld om de periode waarin een reguliere woning verhuurd kan worden te beperken tot de maanden juni, juli en augustus. In andere gemeenten wordt ook wel gewerkt met een maximaal aantal dagen waarin de recreatieve verhuur toegestaan is, maar in verband met de te verwachten druk op handhaving gaat in Bergen de voorkeur uit naar het venster van 3 maanden. In november 2018 heeft het college kennis genomen van de procesnotitie waarin geadviseerd werd om de verhuur toe te staan in slechts 2 maanden. Naar aanleiding van de inwonersavonden wordt een uitbreiding van deze periode voorgesteld. De mogelijkheid om een ontheffing aan te vragen heeft ook, gezien de druk op handhaving, niet de voorkeur. Verder wordt voorgesteld om vast te leggen dat er op ieder woonadres een hoofdbewoner ingeschreven staat. Daarmee probeert de gemeente het recreatief gebruik van woningen tegen te gaan woningen weer beschikbaar te krijgen voor woningzoekenden. 2.1 Wet- en regelgeving Dit voorstel heeft betrekking op de volgende wet- en regelgeving: Er zijn in beginsel drie wettelijke grondslagen voor het stellen van de verbodsnorm om woningen recreatief te gebruiken. Dit zijn: 1. Wet ruimtelijke ordening (Wro) / geregeld in de bestemmingsplannen 2. Huisvestingswet / geregeld in een Huisvestingsverordening (Hv) 3. Algemeen plaatselijke verordening / Geregeld in een lokaal geldende Algemeen plaatselijke verordening (apv). Deze grondslagen worden alle drie toegepast vanuit verschillende motieven. Motief Wro: een goede ruimtelijke ordening en leefbaarheid (bestemmingen moeten worden nageleefd); Motief Hv: tegengaan van schaarste aan goedkope woonruimte Motief Apv: tegengaan van overlast en het bewaken van de goede openbare orde. Gedurende het traject is gebleken dat het reguleren van nieuw beleid het beste ingezet kan worden vanuit de gemeentelijke Huisvestingsverordening. De bestemmingsplannen worden in beginsel niet aangepast. De Huisvestingswet De Huisvestingswet biedt de mogelijkheid om de recreatieve verhuur te reguleren en om het recreatief gebruik tegen te gaan. De huisvestingsverordening is het juridisch instrument waarmee het beleid vertaald kan worden naar regels. Het is mogelijk om door middel van de verordening in te grijpen in de woningvoorraad op het moment dat onttrekking van woningen leidt tot negatieve effecten voor de leefbaarheid in de gemeente. De onttrekking van woningen door de recreatieve verhuur en het recreatief gebruik is dusdanig groot dat daarvan sprake is. De huisvestingsverordening biedt de gemeente de mogelijkheid om voor een periode van 4 jaren in te grijpen met aanvullende regels. Daarna moet de noodzaak om te sturen opnieuw aangetoond worden. Pagina 5 van 9

6 De gemeente heeft al een huisvestingsverordening om te sturen in de verdeling van sociale huurwoningen voor kwetsbare groepen. Na vaststelling van dit voorgenomen beleid wordt de bestaande huisvestingverordening aangevuld met de regels over de onttrekking. Als de gemeente de huisvestingsverordening gaat inzetten als instrument om te sturen dan is het niet noodzakelijke om de bestemmingsplannen te wijzigen. Bij het vaststellen van het omgevingsplan (vereiste onder de omgevingswet vanaf 2021) kan een bepaling opgenomen die het recreatief gebruik reguleert) Landelijke situatie Om het gewenste inzicht te krijgen in de verhuuradressen en ongewenste neveneffecten tegen te gaan, wordt er door het Ministerie van BZK 3 nieuwe instrumenten geïntroduceerd in de Huisvestingswet 2014, namelijk een registratieverplichting voor toeristische verhuur van woonruimte, een meldplicht per verhuring en een vergunningplicht. Dit kan geregeld worden door de gemeenteraad in de huisvestingsverordening, waarbij blijft gelden dat deze verordening enkel kan worden vastgesteld, indien er aantoonbare schaarste is aan woonruimte, die leidt tot onevenwichtige en onrechtvaardige effecten Lokaal beleid/ bestuurlijke doelen Dit voorstel heeft betrekking op de volgende politieke dossiers: In het formatieakkoord Nieuw vertrouwen is het inperken van de recreatieve verhuur, het tegengaan van het recreatief gebruik van reguliere woningen en het onderzoeken naar de mogelijkheden voor zelfbewoning opgenomen. 2.3 Organisatiedoelen Dit voorstel heeft betrekking op de volgende doelstelling(en) uit het concernplan van de BUCH werkorganisatie: Top Dienstverlener Goed werkgeverschap Duurzame bedrijfsvoering Financieel gezond Van Buiten naar binnen Sterk en betrouwbaar in de regio N.v.t. Pagina 6 van 9

7 3 ADVIES 3.1 Toelichting op het advies In de beleidsnotitie is uitgewerkt op welke wijze de gemeente kan ingrijpen op de onttrekking van woningen door recreatieve verhuur en recreatief gebruik. De raad wordt voorgesteld om de huidige huisvestingsverordening aan te vullen met regels over de onttrekking van woningen: - woningen mogen gedurende de maanden juni, juli en augustus recreatief verhuurd worden - de verhuur dient aangemeld te worden bij de gemeente - de verhuurder staat ingeschreven op het adres dat te huur aangeboden wordt - op ieder woonadres staat een hoofdbewoner ingeschreven - op overtreding van de regels zal de gemeente handhaven, met in achtneming van een overgangsperiode Door het beleid en de regels te verankeren in de huisvestingsverordening heeft de gemeente de mogelijkheid om bij overtreding van de regels handhavend op te treden. In eerste instantie wordt voorgesteld om in te zetten op een actieve en persoonlijke vorm van handhaving. Tijdens de overgangsperiode (tot januari 2021) worden eigenaren van woningen die verhuurd worden persoonlijk benaderd met het doel om te informeren over het nieuwe beleid en de geldende regels en afspraken te maken over te zetten stappen in de overgangsperiode. Eigenaren van woningen waar niemand ingeschreven staat worden ook persoonlijk benaderd met doel om af te spreken hoe de woning weer beschikbaar gaat komen voor de woningmarkt. Vanaf 2021 start de handhaving op overtredingen door middel van bestuurlijke boetes, de hoogte daarvan wordt vastgelegd in de huisvestingsverordening. Voor Handhaving betekent de prioriteit op dit dossier een verzwaring van de werklast en is extra menskracht noodzakelijk. Effecten De verwachte effecten van het voorgestelde beleid hebben betrekking op de woningmarkt en de leefbaarheid in de dorpen. De verwachting is dat door het beperken van de periode waarin een woning aan toeristen verhuurd mag worden de overlast zal afnemen en de financiële prikkel om woningen te bezitten/op te kopen voor de recreatieve verhuur wegvalt. De kans is groot dat de woningen dan terug op de woningmarkt komen. Dit komt ook de leefbaarheid in de dorpen ten goede. Voor de woningen waar formeel niemand woont is ook de verwachting dat met de gerichte communicatie en de uiteindelijke handhaving dat deze woningen weer beschikbaar komen voor woningzoekenden. De effecten worden gedurende de looptijd van het project (4 jaar) gemonitord. Bijsturing vindt plaats indien nodig. Tegengestelde belangen Het onderwerp zorgde de afgelopen tijd voor flinke discussies tijdens de informatiebijeenkomsten en ook op social media. Gezien de grote financiële belangen bij verhuurders en bemiddelaars is het de verwachting dat het voorgestelde beleid weerstand op zal roepen bij hen. Bij inwoners en bedrijven die voorstanders zijn van ingrijpen door de gemeente zal het voorgestelde beleid wellicht niet ver genoeg gaan. Tijdens de verschillende gesprekken zijn de argumenten al uitgewisseld en aangehoord maar ook in het vervolg van de besluitvorming wordt voorgesteld om ruimte te bieden voor gesprek. Die ruimte kan geboden worden tijdens de behandeling van de notitie door de raadscommissie. Gezien de Pagina 7 van 9

8 actualiteit van het onderwerp wordt voorgesteld om voor de behandeling een volledige zitting van de raadscommissie te reserveren. 3.2 Regionale samenwerking en couleur locale Dit voorstel betreft alleen de gemeente Bergen. In de gemeente Bergen is het verhuren van de eigen woning of delen daarvan lokaal gebruik. Dit gebeurt al decennia lang en is een onderdeel van de cultuur van de inwoners. Met het voorstel om te gaan reguleren en niet te gaan verbieden, wordt aangesloten bij die couleur locale. Regio Alkmaar-gemeenten kijken met interesse en belangstelling naar de gemeente Bergen met betrekking tot het reguleren van dit onderwerp. 3.3 Risico s Het onderwerp van de onttrekking door recreatieve verhuur en recreatief gebruik is zeker gevoelig. De belangentegenstellingen zijn groot; degenen die geld verdienen willen niet beperkt worden en degenen die overlast ervaren willen dat de overheid ingrijpt. De publieke opinie kan meegezogen worden in de ontwikkelingen van de sympathieke deeleconomie (uber-taxi s en airbnb juist bij beide beleid in de maak) en daar past een sturende overheid niet in. Aan de andere kant wordt de gemeente juist gevergd op haar rol van hoeder van het algemeen belang zoals de leefbaarheid in dorpen en een beschikbare woningvoorraad. Het voorgestelde beleid is mede tot stand gekomen na gesprekken met verschillende partijen. Voor het vervolg is het zaak om op inhoud en proces transparant en gericht te blijven communiceren ook in de fase van de uitvoering. 3.4 Financiën Afgestemd met: de businesscontroller van team Beleid en Vastgoed. Kosten Inhuur extern advies (8 mnd) voor communicatie, opstellen huisvestingsverordening, proceskosten en opstarten handhaving Opstarten handhaving, benadering huiseigenaren (2-3 fte externe inhuur) en in kaart brengen totale omvang. Vanaf 2021 en opvolgende jaren Handhaving (2 fte externe inhuur a ) en 200 adressen verwacht handhavingstraject a Handhavingstraject is incl. bezwaar en excl. beroep. Het gevraagde budget moet worden begroot op het budget Handhaving; grootboeknummer en kostenplaats Hetgeen onderzocht is in 2018 en 2019 geeft aanleiding tot het opstellen van beleid. De totale omvang van de recreatieve verhuur en recreatief gebruik van woningen is nog niet exact bekend. Daarom een financiële verwachting en geen exacte bedragen. 3.5 Participatie, samenspel Voor het onderwerp is een ambtelijke projectgroep ingericht met vertegenwoordigers van de beleidsvelden: recreatie en toerisme, ruimtelijke ordening, wonen, VTH, communicatie. De projectgroep is ondersteund door een extern bureau. De projectgroep heeft maandelijks overleg gevoerd met de burgemeester in de rol van portefeuillehouder Handhaving. Vanaf het eerste kwartaal van 2018 is gesproken met de stakeholders op dit onderwerp. Pagina 8 van 9

9 - vertegenwoordigers van bedrijven in de recreatiebranche (oktober 2017, april 2018 en december 2018; - verhuurbemiddelingsbedrijven in april 2018 en december 2018; - dorpsraden en inwonersverenigingen bijeenkomsten in mei 2018 en januari 2019; - inwoners en ondernemers van de gemeente Bergen tijdens drie inloopavonden in januari en februari De input uit deze gesprekken is meegenomen bij het opstellen van het beleid. Met VNG en ministerie van BZK is afstemming gezocht om aansluiting te houden met landelijke ontwikkelingen en wet- en regelgeving. 3.6 Juridische Zaken Afgestemd met: juridisch adviseur VTH (lid projectgroep) en de senior beleidsadviseur wonen (lid projectgroep). De inhoud van de notitie is voor wat betreft de doorwerking naar de Huisvestingsverordening besproken met de senior beleidsadviseur Wonen en voor de doorwerking naar Handhaving besproken met de juridisch adviseur VTH. 3.7 Communicatie Afgestemd met: communicatie adviseurs in de projectgroep Zie: communicatieparagraaf in de notitie Beleidsregels treden in werking door bekendmaking ervan op: Duurzaamheid Niet van toepassing 3.9 Overige zaken Niet van toepassing 4 UITVOERING, PLANNING EN EVALUATIE Na vaststelling van het voorgestelde beleid door de gemeenteraad wordt de huisvestingsverordening opgesteld en voor vaststelling aangeboden aan de gemeenteraad. Na vaststelling van de (aangepaste Hv) treedt voorliggend beleid in werking. Echter vanwege de overgangsperiode wordt er pas actief vanaf 1 januari 2021 actief gehandhaafd. Na de inwerkingtreding wordt conform de voorstellen in de notitie de gerichte communicatie en later de handhaving ingezet. Monitoring tijdens de uitvoering vindt plaats en leidt indien nodig tot aanpassing van beleid of een aangepaste prioritering van de handhaving. De looptijd van het project is conform de geldigheidsduur van de huisvestingsverordening 4 jaren vanaf medio Aanpassen Hv en beginnen met inventariseren. Primaat ligt bij de afdeling Beleid en Vastgoed Uitwerken totale omvang, in kaart brengen adressen, benadering huiseigenaren en grote verhuurorganisaties. Inrichten handhavingstraject. Primaat ligt bij de afdeling Beleid en Vastgoed en verder Start handhavingstraject. Primaat ligt bij de afdeling VTH. Pagina 9 van 9